KIJKEN NAAR KINDEREN B: IN DIALOOG MET
KINDEREN
1. IN DIALOOG MET KINDEREN MET HUN DIVERSE BEHOEFTEN
1.1 DE BASISBEHOEFTEN STIMULEREN
Dag in dag uit in dialoog met kinderen
Doel?
Positieve relatie opbouwen
Kinderen stimuleren om te groeien
Drie psychologische basisbehoeften v/h kind (pedagogisch model)
o Verbondenheid: ik hoor erbij
o Competentie: ik kan het
o Autonomie: ik wil het zelf
Als leerkracht gaan we constant in dialoog (gesprekken voor, over, tegen kinderen)
met kinderen. Hiermee willen we een positieve relatie opbouwen en kinderen
stimuleren om te groeien. De communicatie dient afgestemd te worden op de
basisbehoeften (autonomie, competentie en verbondenheid) van dat kind.
We gaan gesprekken voeren met ‘inhoud’, niet zomaar babbelen
Via taal kunnen we boodschappen uitzenden en ontvangen
Dialoog gebeurt tussen 2 of meer mensen
Dialoog is in mate van samenwerken en tweerichtingsverkeer
Dialogen over de leefwereld vh kind
Taal van kinderen bestaat uit het uiten van hun emoties
- Belangrijk om met pedagogische sensitiviteit te kijken naar kinderen
Er zijn 4 verschillende gesprekssoorten:
o Toespraak: voordracht voor meerdere personen
o Tirade: is een vaak emotionele woordenstroom waarin iemand zijn boosheid of
klachten over iets of iemand uit
o Debat: is een discussievorm waarbij een stelling verdedigd wordt, anderen
overtuigen van jouw standpunt
o Dialoog: in gesprek treden met iemand anders, kan over alles gaan
1
, o Eenrichtingsverkeer: iemand praat, anderen luisteren
o Tweerichtingsverkeer: constante interactie tussen 2 of meerdere personen
o Overtreffen: ene persoon overtreft de andere
o Samenwerken: samen actie ondernemen om tot een bep. resultaat te komen
Naarmate een gesprek vordert kunnen er meerdere gesprekssoorten
voorkomen in 1 gesprek.
Hoe we kijken naar kinderen beïnvloedt hoe we in gesprek met hen gaan:
o Kind als persoon die nog veel moet leren
o Kind als iemand met talenten die de kans moet krijgen zich verder te
ontwikkelen
o Kind als iemand die mens onder de mensen moet worden
Bepalend voor soort gesprek dat je zult voeren
o Als volwassenen kan je ook leren van kinderen
1.2 DE BASISBEHOEFTEN EN MOTIVATIE
Intrinsieke motivatie = je voert de activiteit uit om de inhoud van de activiteit zelf
(persoonlijke interesses)
Extrinsieke motivatie = je voert de activiteit uit om een uitkomst te bereiken die
buiten de activiteit ligt
Leerling niet gemotiveerd? tijd nemen om uit te zoeken wat hem/haar dwars zit
Motivatie = belangrijk om het leren en presteren te bevorderen
Als leerkracht hier op inspelen
Intrinsieke motivatie verhogen:
o Aanbieden van keuze autonomie
o Elk kind uitdagen op zijn/haar niveau competentie
o Lk moet een positieve relatie aangaan met de lln (veilige, vertrouwde
pedagogische relatie) verbondenheid
Als we als lk deze basisbehoeften en de motivatie van kinderen willen ondersteunen
dialoog en taal hierop afstemmen
2. FUNDAMENTEN VOOR EEN POSITIEVE DIALOOG EN RELATIE: DE BASISHOUDINGEN WAARDEREN
EN VERTROUWEN
2.1 BELANG VAN EEN POSITIEVE RELATIE
Basis voor positieve relatie een goede dialoog!
5 essentiële elementen (psychologen Rogers en Gordon):
o Gelijkwaardigheid = ongelijkheid opheffen, goed luisteren en gelijkwaardige
gesprekspartners worden
2
, o Authenticiteit = iemand gedraagt zich zoals hij is
o Acceptatie = andere persoon aanvaarden
o Empathie = het zich kunnen verplaatsen in de gevoelens van de ander
o Ontvankelijkheid = zowel lln als lk moet in staat en voorbereid zijn om in
dialoog te treden met elkaar
Een positieve relatie kenmerkt zich doordat het kind…
o Zich veilig voelt
o Durft tonen dat hij een probleem heeft en sneller hulp durft aanvaarden
o Beter kan relativeren en plaatsen dat een lk een probleem van een lln niet
goed aanpakt
o Loyaliteit toont en de positieve relatie wilt behouden
o Minder de acceptatiegrens van een lk blijft aftasten
De relatie tussen lk en lln bestaat uit verschillende componenten:
o Individuele kenmerken geslacht, persoonlijkheid, overtuigingen,
doelstellingen,…
o Interactie
o Externe invloeden schoolcultuur, maatschappelijke gebeurtenissen en
denkbeelden, actuele gebeurtenissen,…
Positieve relaties = van groot belang voor een gezonde ontwikkeling van de
leerlingen!
Kinderen die een hechte band hebben met hun lk beleven meer plezier op
school en komen beter overeen met klasgenoten
Overgangsfasen zijn zeer bepalend (bv. momenten waarop vriendschappen
met klasgenoten onder druk komen te staan)
Het hebben van een positieve relatie met de lk blijkt goede voorspeller te zijn voor
soort gedrag dat lln op latere leeftijd stellen.
Uit onderzoek blijkt dat deze lln meer samenwerkend en altruïstisch gedrag
aanleerden, en tegelijkertijd negatief probleemgedrag in de klas afnam.
Lln die geen goede band hebben met lk hebben een groter risico om te falen
op school
LK MOET ACTIE ONDERNEMEN: waarderend communiceren (laten weten dat er
momenten zijn waarop ze bij jou terecht komen, interesse tonen in hun leven buiten
school,…)
2.2 DE PLAATS VAN DIALOOG BINNEN EEN POSITIEVE RELATIE
Kenmerken van een goede dialoog:
o Onderzoekgesprek a.d.h.v. vragen en antwoorden
o Gezamenlijk nadenken primeert
3
, o Ideeën, ervaringen uitwisselen in een gesprek, met erkenning van de verschillen
en het recht om te zijn wie je wilt zijn
o Zowel eigen standpunten als die van een ander onderzoeken
Wanneer communicatie als negatief wordt ervaren, zet dit een relatie onder druk!
Oog hebben voor de persoon (het kind), onvoorwaardelijk accepteren van een
kind en het vertrouwen bieden = essentieel om een positieve dialoog en
relatie op te bouwen
2.3 WAARDEREN EN VERTROUWEN ALS FUNDAMENTEN VOOR EEN POSITIEVE RELATIE EN DIALOOG
Focus op 2 basishoudingen v/d lk (pedagogisch model):
o Waarderen accepteren v/h kind als persoon, belangstelling hebben,
positieve communicatiewijze en hanteren van constructieve feedback
o Vertrouwen in het kind geloven: veilige omgeving creëren, authenticiteit en
empathie
In een positieve relatie…
Biedt een gezonde en veilige voedingsbodem om te leren om zelf eigen
problemen op te lossen
Is er ruimte om eigen creativiteit, authenticiteit en individualiteit te ontwikkelen
Is er ruimte om te groeien en positief te ontwikkelen
Lln moeten kunnen voelen dat ze gezien worden, en dat ze, met al hun talenten en
beperkingen ertoe doen!
Wanneer er geen waardering en vertrouwen is (wantrouwen):
o Negatief effect op relatie lk en lln
o Lln zullen voorzichtiger zijn en geen risico’s nemen
o Negatieve impact op het zelfbeeld
o Lln gaan zich eerder verzetten en soms zelfs wraak nemen door storend gedrag
te vertonen
3. SLEUTELS TOT WAARDEREN EN VERTROUWEN
3.1 HOUDING IN COMMUNICEREN
3.1.1 OPVOEDINGSSTIJLEN
Opvoeding in interactie tussen opvoeder en kind
= de algemene houding van de opvoeder ten aanzien van de leerlingen
4 opvoedingsstijlen:
4
KINDEREN
1. IN DIALOOG MET KINDEREN MET HUN DIVERSE BEHOEFTEN
1.1 DE BASISBEHOEFTEN STIMULEREN
Dag in dag uit in dialoog met kinderen
Doel?
Positieve relatie opbouwen
Kinderen stimuleren om te groeien
Drie psychologische basisbehoeften v/h kind (pedagogisch model)
o Verbondenheid: ik hoor erbij
o Competentie: ik kan het
o Autonomie: ik wil het zelf
Als leerkracht gaan we constant in dialoog (gesprekken voor, over, tegen kinderen)
met kinderen. Hiermee willen we een positieve relatie opbouwen en kinderen
stimuleren om te groeien. De communicatie dient afgestemd te worden op de
basisbehoeften (autonomie, competentie en verbondenheid) van dat kind.
We gaan gesprekken voeren met ‘inhoud’, niet zomaar babbelen
Via taal kunnen we boodschappen uitzenden en ontvangen
Dialoog gebeurt tussen 2 of meer mensen
Dialoog is in mate van samenwerken en tweerichtingsverkeer
Dialogen over de leefwereld vh kind
Taal van kinderen bestaat uit het uiten van hun emoties
- Belangrijk om met pedagogische sensitiviteit te kijken naar kinderen
Er zijn 4 verschillende gesprekssoorten:
o Toespraak: voordracht voor meerdere personen
o Tirade: is een vaak emotionele woordenstroom waarin iemand zijn boosheid of
klachten over iets of iemand uit
o Debat: is een discussievorm waarbij een stelling verdedigd wordt, anderen
overtuigen van jouw standpunt
o Dialoog: in gesprek treden met iemand anders, kan over alles gaan
1
, o Eenrichtingsverkeer: iemand praat, anderen luisteren
o Tweerichtingsverkeer: constante interactie tussen 2 of meerdere personen
o Overtreffen: ene persoon overtreft de andere
o Samenwerken: samen actie ondernemen om tot een bep. resultaat te komen
Naarmate een gesprek vordert kunnen er meerdere gesprekssoorten
voorkomen in 1 gesprek.
Hoe we kijken naar kinderen beïnvloedt hoe we in gesprek met hen gaan:
o Kind als persoon die nog veel moet leren
o Kind als iemand met talenten die de kans moet krijgen zich verder te
ontwikkelen
o Kind als iemand die mens onder de mensen moet worden
Bepalend voor soort gesprek dat je zult voeren
o Als volwassenen kan je ook leren van kinderen
1.2 DE BASISBEHOEFTEN EN MOTIVATIE
Intrinsieke motivatie = je voert de activiteit uit om de inhoud van de activiteit zelf
(persoonlijke interesses)
Extrinsieke motivatie = je voert de activiteit uit om een uitkomst te bereiken die
buiten de activiteit ligt
Leerling niet gemotiveerd? tijd nemen om uit te zoeken wat hem/haar dwars zit
Motivatie = belangrijk om het leren en presteren te bevorderen
Als leerkracht hier op inspelen
Intrinsieke motivatie verhogen:
o Aanbieden van keuze autonomie
o Elk kind uitdagen op zijn/haar niveau competentie
o Lk moet een positieve relatie aangaan met de lln (veilige, vertrouwde
pedagogische relatie) verbondenheid
Als we als lk deze basisbehoeften en de motivatie van kinderen willen ondersteunen
dialoog en taal hierop afstemmen
2. FUNDAMENTEN VOOR EEN POSITIEVE DIALOOG EN RELATIE: DE BASISHOUDINGEN WAARDEREN
EN VERTROUWEN
2.1 BELANG VAN EEN POSITIEVE RELATIE
Basis voor positieve relatie een goede dialoog!
5 essentiële elementen (psychologen Rogers en Gordon):
o Gelijkwaardigheid = ongelijkheid opheffen, goed luisteren en gelijkwaardige
gesprekspartners worden
2
, o Authenticiteit = iemand gedraagt zich zoals hij is
o Acceptatie = andere persoon aanvaarden
o Empathie = het zich kunnen verplaatsen in de gevoelens van de ander
o Ontvankelijkheid = zowel lln als lk moet in staat en voorbereid zijn om in
dialoog te treden met elkaar
Een positieve relatie kenmerkt zich doordat het kind…
o Zich veilig voelt
o Durft tonen dat hij een probleem heeft en sneller hulp durft aanvaarden
o Beter kan relativeren en plaatsen dat een lk een probleem van een lln niet
goed aanpakt
o Loyaliteit toont en de positieve relatie wilt behouden
o Minder de acceptatiegrens van een lk blijft aftasten
De relatie tussen lk en lln bestaat uit verschillende componenten:
o Individuele kenmerken geslacht, persoonlijkheid, overtuigingen,
doelstellingen,…
o Interactie
o Externe invloeden schoolcultuur, maatschappelijke gebeurtenissen en
denkbeelden, actuele gebeurtenissen,…
Positieve relaties = van groot belang voor een gezonde ontwikkeling van de
leerlingen!
Kinderen die een hechte band hebben met hun lk beleven meer plezier op
school en komen beter overeen met klasgenoten
Overgangsfasen zijn zeer bepalend (bv. momenten waarop vriendschappen
met klasgenoten onder druk komen te staan)
Het hebben van een positieve relatie met de lk blijkt goede voorspeller te zijn voor
soort gedrag dat lln op latere leeftijd stellen.
Uit onderzoek blijkt dat deze lln meer samenwerkend en altruïstisch gedrag
aanleerden, en tegelijkertijd negatief probleemgedrag in de klas afnam.
Lln die geen goede band hebben met lk hebben een groter risico om te falen
op school
LK MOET ACTIE ONDERNEMEN: waarderend communiceren (laten weten dat er
momenten zijn waarop ze bij jou terecht komen, interesse tonen in hun leven buiten
school,…)
2.2 DE PLAATS VAN DIALOOG BINNEN EEN POSITIEVE RELATIE
Kenmerken van een goede dialoog:
o Onderzoekgesprek a.d.h.v. vragen en antwoorden
o Gezamenlijk nadenken primeert
3
, o Ideeën, ervaringen uitwisselen in een gesprek, met erkenning van de verschillen
en het recht om te zijn wie je wilt zijn
o Zowel eigen standpunten als die van een ander onderzoeken
Wanneer communicatie als negatief wordt ervaren, zet dit een relatie onder druk!
Oog hebben voor de persoon (het kind), onvoorwaardelijk accepteren van een
kind en het vertrouwen bieden = essentieel om een positieve dialoog en
relatie op te bouwen
2.3 WAARDEREN EN VERTROUWEN ALS FUNDAMENTEN VOOR EEN POSITIEVE RELATIE EN DIALOOG
Focus op 2 basishoudingen v/d lk (pedagogisch model):
o Waarderen accepteren v/h kind als persoon, belangstelling hebben,
positieve communicatiewijze en hanteren van constructieve feedback
o Vertrouwen in het kind geloven: veilige omgeving creëren, authenticiteit en
empathie
In een positieve relatie…
Biedt een gezonde en veilige voedingsbodem om te leren om zelf eigen
problemen op te lossen
Is er ruimte om eigen creativiteit, authenticiteit en individualiteit te ontwikkelen
Is er ruimte om te groeien en positief te ontwikkelen
Lln moeten kunnen voelen dat ze gezien worden, en dat ze, met al hun talenten en
beperkingen ertoe doen!
Wanneer er geen waardering en vertrouwen is (wantrouwen):
o Negatief effect op relatie lk en lln
o Lln zullen voorzichtiger zijn en geen risico’s nemen
o Negatieve impact op het zelfbeeld
o Lln gaan zich eerder verzetten en soms zelfs wraak nemen door storend gedrag
te vertonen
3. SLEUTELS TOT WAARDEREN EN VERTROUWEN
3.1 HOUDING IN COMMUNICEREN
3.1.1 OPVOEDINGSSTIJLEN
Opvoeding in interactie tussen opvoeder en kind
= de algemene houding van de opvoeder ten aanzien van de leerlingen
4 opvoedingsstijlen:
4
