Week 17: Gonaden
Medische term NLse term Engelse term Omschrijving (bijv. functie); definitie; synoniem
Gonaden Geslachtsklieren Gonads De gonaden zijn de geslachtsklieren, de primaire voortplantingsorganen. Dit zijn de teelballen bij de man en de eierstokken
bij de vrouw. Deze organen zijn verantwoordelijk voor de productie van sperma en eicellen, maar ze scheiden ook hormonen
af en worden beschouwd als endocriene klieren.
Gameten* Geslachtscellen Gametes Gameten zijn de voortplantingscellen van een organisme. Ze worden ook wel geslachtscellen genoemd. Vrouwelijke gameten
worden eicellen of oöcyten genoemd en mannelijke gameten worden sperma of spermatozoën genoemd. Gameten zijn
haploïde cellen en elke cel draagt slechts één kopie van elk chromosoom.
Anatomie man
Testis/testes* Teelbal Testes/testicles De teelballen zijn de mannelijke voortplantingsorganen die sperma en het hormoon testosteron maken.
Spermatogonia Spermatogonia Een spermatogonium is een ongedifferentieerde (nog niet-gespecialiseerd) mannelijke geslachtscel. Spermatogonia
(Enk. Spermatogonium) ondergaan spermatogenese (ontwikkeling van spermacellen) om rijpe spermatozoa te vormen in de tubuli seminiferi van de
testis. Deze nog niet-gespecialiseerde spermacellen zijn allemaal afgeleid van cellen die stamcellen worden genoemd in de
buitenwand van de tubuli seminiferi.
Spermatozoën Spermacellen/zaadcel Spermatozoa/sperm cells Spermatozoa (sperma) zijn de mannelijke geslachtscellen die het genetische materiaal van een man dragen. Ze zijn zo klein
dat ze niet kunnen worden gezien zonder een microscoop. Bij een gezonde man bevat één zaadlozing meestal tussen de 40
miljoen en 600 miljoen zaadcellen. Sperma heeft een ovale kop, een kort midden en een lange staart.
Sertolicel Sertoli cell Sertolicellen bevinden zich in de testis, deze bevatten receptoren voor FSH (hormoon die ervoor zorgt dat spermatogenese
op gang komt). Via negatieve terugkoppeling zorgen de Sertolicellen dat FSH-productie afneemt doormiddel van het
hormoon inhibine, zodat er niet te veel zaadcellen worden geproduceerd.
Epididymis* Bijbal Epididymis De bijbal ligt ook in de balzak, achter de teelbal. Hier worden de zaadcellen opgeslagen totdat deze nodig zijn.
Scrotum* Balzak Scrotum In de balzak (scrotum) liggen de teelballen (testis) en de bijballen (epididymis).
Ductus deferens* Zaadleider Ductus deferens De ductus deferens is een dikwandige buis in het mannelijke voortplantingssysteem die spermacellen transporteert van
teelballen naar de bijbal (waar het sperma wordt opgeslagen voorafgaand aan de ejaculatie). Elke ductus deferens eindigt in
een vergroot deel, een ampulla, die als reservoir fungeert.
Vesicula seminalis* Zaadblaas Seminal vesicles De zaadblaasjes zijn twee kleine klieren die het grootste deel van de vloeistof waaruit sperma bestaat opslaan en produceren.
Tijdens de ejaculatie wordt de vloeistof voorvocht uit de zaadblaasjes verdreven in het ejaculatiekanaal, waar het zich
vervolgens kan vermengen met sperma en andere reproductieve vloeistoffen.
, Prostaat(klier)* Prostate De belangrijkste functie van de prostaat is de aanmaak van een vloeistof die samen met zaadcellen uit de testikels en
vloeistoffen uit andere klieren sperma vormt. De spieren van de prostaat zorgen er ook voor dat het sperma krachtig in de
urethra wordt gedrukt en vervolgens naar buiten wordt verdreven tijdens de ejaculatie.
Glandulae bulbourethalis Zaadblaasjes Bulbourethral glands Bulbourethrale klier, ook wel zaadblaasjes genoemd, een van de twee erwtvormige klieren bij de man, gelegen onder de
prostaatklier aan het begin van het interne gedeelte van de penis. Deze voegen vloeistoffen toe aan het sperma tijdens het
proces van ejaculatie.
Semen Sperma Semen/seminal fluid Sperma is de dikke vloeistof die uit de penis van mannen komt wanneer ze ejaculeren tijdens seksuele activiteit. Het voert
sperma uit het lichaam van een man zodat het een ei kan bevruchten en een embryo kan creëren (de eerste fase van de
zwangerschap).
Urethra* Urinebuis Urethra Vanuit de prostaat komen de zaadcellen en het vocht via de urinebuis naar buiten. Tijdens ejaculatie wordt de urinebuis
afgesloten van de urineblaas.
Penis* Penis Mannelijke geslachtsorgaan, wordt gebruikt om urine te lozen, voor seksualiteit en geslachtsgemeenschap.
Anatomie vrouw
Ovarium/ovaria* Eierstok Ovary De eierstok is een orgaan in het vrouwelijke voortplantingssysteem dat een eicel produceert. Wanneer het wordt vrijgegeven,
reist dit door de eileider naar de baarmoeder, waar het kan worden bevrucht door een sperma. Er is een eierstok aan elke
kant van het lichaam.
Oögonia Oogonia Oögonia zijn onrijpe vrouwelijke voortplantingscellen die doormiddel van mitose aanleiding geven tot primaire eicellen
(oöcyt).
Oöcyt Eicel Ovum Een rijpe vrouwelijke voortplantingscel, vooral van een mens of ander dier, die zich kan delen om een embryo voort te
brengen, gewoonlijk pas na bevruchting door een mannelijke cel.
Follikel Follicle Een kleine, met vocht gevulde zak in de eierstok die één onrijpe vrouwelijke voortplantingscel (oögonia) bevat. Er zijn
duizenden follikels in de eierstokken, maar er rijpt er iedere maand maar eentje.
Corpus luteum Geel lichaam Corpus luteum Een corpus luteum (gele lichaam) is een massa cellen die overblijft nadat een eicel uit een follikel rijpt, een soort restproduct.
Deze is verantwoordelijk voor de productie van het hormoon progesteron tijdens de vroege zwangerschap. De rol van het
corpus luteum hangt af van het al dan niet plaatsvinden van bevruchting. Als de eicel namelijk niet bevrucht wordt, zal het
corpus luteum afsterven.
Tuba uterina/oviduct* Eileider Oviduct De eileider is de doorgang bij vrouwen uit een eierstok. De eieren reizen langs de eileider (dus niet erdoorheen, vandaar
eisprong). Deze eieren zullen ofwel worden bevrucht door sperma om een zygote te worden, of zullen degenereren in het
lichaam.
Uterus* Baarmoeder Uterus De baarmoeder is een hol spierorgaan dat zich in het vrouwelijke bekken tussen de blaas en het rectum bevindt. De
Medische term NLse term Engelse term Omschrijving (bijv. functie); definitie; synoniem
Gonaden Geslachtsklieren Gonads De gonaden zijn de geslachtsklieren, de primaire voortplantingsorganen. Dit zijn de teelballen bij de man en de eierstokken
bij de vrouw. Deze organen zijn verantwoordelijk voor de productie van sperma en eicellen, maar ze scheiden ook hormonen
af en worden beschouwd als endocriene klieren.
Gameten* Geslachtscellen Gametes Gameten zijn de voortplantingscellen van een organisme. Ze worden ook wel geslachtscellen genoemd. Vrouwelijke gameten
worden eicellen of oöcyten genoemd en mannelijke gameten worden sperma of spermatozoën genoemd. Gameten zijn
haploïde cellen en elke cel draagt slechts één kopie van elk chromosoom.
Anatomie man
Testis/testes* Teelbal Testes/testicles De teelballen zijn de mannelijke voortplantingsorganen die sperma en het hormoon testosteron maken.
Spermatogonia Spermatogonia Een spermatogonium is een ongedifferentieerde (nog niet-gespecialiseerd) mannelijke geslachtscel. Spermatogonia
(Enk. Spermatogonium) ondergaan spermatogenese (ontwikkeling van spermacellen) om rijpe spermatozoa te vormen in de tubuli seminiferi van de
testis. Deze nog niet-gespecialiseerde spermacellen zijn allemaal afgeleid van cellen die stamcellen worden genoemd in de
buitenwand van de tubuli seminiferi.
Spermatozoën Spermacellen/zaadcel Spermatozoa/sperm cells Spermatozoa (sperma) zijn de mannelijke geslachtscellen die het genetische materiaal van een man dragen. Ze zijn zo klein
dat ze niet kunnen worden gezien zonder een microscoop. Bij een gezonde man bevat één zaadlozing meestal tussen de 40
miljoen en 600 miljoen zaadcellen. Sperma heeft een ovale kop, een kort midden en een lange staart.
Sertolicel Sertoli cell Sertolicellen bevinden zich in de testis, deze bevatten receptoren voor FSH (hormoon die ervoor zorgt dat spermatogenese
op gang komt). Via negatieve terugkoppeling zorgen de Sertolicellen dat FSH-productie afneemt doormiddel van het
hormoon inhibine, zodat er niet te veel zaadcellen worden geproduceerd.
Epididymis* Bijbal Epididymis De bijbal ligt ook in de balzak, achter de teelbal. Hier worden de zaadcellen opgeslagen totdat deze nodig zijn.
Scrotum* Balzak Scrotum In de balzak (scrotum) liggen de teelballen (testis) en de bijballen (epididymis).
Ductus deferens* Zaadleider Ductus deferens De ductus deferens is een dikwandige buis in het mannelijke voortplantingssysteem die spermacellen transporteert van
teelballen naar de bijbal (waar het sperma wordt opgeslagen voorafgaand aan de ejaculatie). Elke ductus deferens eindigt in
een vergroot deel, een ampulla, die als reservoir fungeert.
Vesicula seminalis* Zaadblaas Seminal vesicles De zaadblaasjes zijn twee kleine klieren die het grootste deel van de vloeistof waaruit sperma bestaat opslaan en produceren.
Tijdens de ejaculatie wordt de vloeistof voorvocht uit de zaadblaasjes verdreven in het ejaculatiekanaal, waar het zich
vervolgens kan vermengen met sperma en andere reproductieve vloeistoffen.
, Prostaat(klier)* Prostate De belangrijkste functie van de prostaat is de aanmaak van een vloeistof die samen met zaadcellen uit de testikels en
vloeistoffen uit andere klieren sperma vormt. De spieren van de prostaat zorgen er ook voor dat het sperma krachtig in de
urethra wordt gedrukt en vervolgens naar buiten wordt verdreven tijdens de ejaculatie.
Glandulae bulbourethalis Zaadblaasjes Bulbourethral glands Bulbourethrale klier, ook wel zaadblaasjes genoemd, een van de twee erwtvormige klieren bij de man, gelegen onder de
prostaatklier aan het begin van het interne gedeelte van de penis. Deze voegen vloeistoffen toe aan het sperma tijdens het
proces van ejaculatie.
Semen Sperma Semen/seminal fluid Sperma is de dikke vloeistof die uit de penis van mannen komt wanneer ze ejaculeren tijdens seksuele activiteit. Het voert
sperma uit het lichaam van een man zodat het een ei kan bevruchten en een embryo kan creëren (de eerste fase van de
zwangerschap).
Urethra* Urinebuis Urethra Vanuit de prostaat komen de zaadcellen en het vocht via de urinebuis naar buiten. Tijdens ejaculatie wordt de urinebuis
afgesloten van de urineblaas.
Penis* Penis Mannelijke geslachtsorgaan, wordt gebruikt om urine te lozen, voor seksualiteit en geslachtsgemeenschap.
Anatomie vrouw
Ovarium/ovaria* Eierstok Ovary De eierstok is een orgaan in het vrouwelijke voortplantingssysteem dat een eicel produceert. Wanneer het wordt vrijgegeven,
reist dit door de eileider naar de baarmoeder, waar het kan worden bevrucht door een sperma. Er is een eierstok aan elke
kant van het lichaam.
Oögonia Oogonia Oögonia zijn onrijpe vrouwelijke voortplantingscellen die doormiddel van mitose aanleiding geven tot primaire eicellen
(oöcyt).
Oöcyt Eicel Ovum Een rijpe vrouwelijke voortplantingscel, vooral van een mens of ander dier, die zich kan delen om een embryo voort te
brengen, gewoonlijk pas na bevruchting door een mannelijke cel.
Follikel Follicle Een kleine, met vocht gevulde zak in de eierstok die één onrijpe vrouwelijke voortplantingscel (oögonia) bevat. Er zijn
duizenden follikels in de eierstokken, maar er rijpt er iedere maand maar eentje.
Corpus luteum Geel lichaam Corpus luteum Een corpus luteum (gele lichaam) is een massa cellen die overblijft nadat een eicel uit een follikel rijpt, een soort restproduct.
Deze is verantwoordelijk voor de productie van het hormoon progesteron tijdens de vroege zwangerschap. De rol van het
corpus luteum hangt af van het al dan niet plaatsvinden van bevruchting. Als de eicel namelijk niet bevrucht wordt, zal het
corpus luteum afsterven.
Tuba uterina/oviduct* Eileider Oviduct De eileider is de doorgang bij vrouwen uit een eierstok. De eieren reizen langs de eileider (dus niet erdoorheen, vandaar
eisprong). Deze eieren zullen ofwel worden bevrucht door sperma om een zygote te worden, of zullen degenereren in het
lichaam.
Uterus* Baarmoeder Uterus De baarmoeder is een hol spierorgaan dat zich in het vrouwelijke bekken tussen de blaas en het rectum bevindt. De
