Inleiding groepsdynamica
Hoofdstuk 2 – functies van groepen en groepsontwikkeling
2.1- waarom leven mensen in groepen?
2.1.1 – evolutionaire en biologische verklaring
Het groepsverband zorgt voor:
- bescherming tegen gevaar;
- een efficiëntere voedselverzameling;
- een betere verzorging;
- meer mogelijkheden om arbeid te kunnen verrichten;
- meer mogelijkheden tot voortplanting.
Het leven in een groeps-/stamverband, is belangrijk. Volgens de evolutietheorie van Darwin is er bij de levende
organismen sprake van een natuurlijke selectie volgens het principe van survival of the fittest. Dit stelt dat
organismen die bepaalde eigenschappen bezitten waardoor zij zich het beste kunnen aanpassen aan hun sociale
en fysieke omgeving, de grootste kans hebben om te overleven. Zij zullen dit doorgeven aan de volgende
generatie.
2.1.2 – psychologische verklaring
Redenen waarom mensen emoties met elkaar delen:
door ervaringen uit te wisselen, kan iemand informatie krijgen over de vraag of de eigen emotionele
reacties terecht zijn of overdreven;
door ervaringen uit te wisselen, kunnen de eigen emoties beter worden verwerkt en bestaat de
mogelijkheid om sociale steun te ontvangen;
het delen van emoties vermindert de ervaren stress en leidt tot meer welbevinden.
Te veel met anderen praten, kan ertoe leiden dat emotioneel herstel uitblijft.
De neiging om contacten met andere mensen aan te gaan, kan veroorzaakt worden door de behoefte aan
sociale steun.
Sociale steun kan verschillende vormen aannemen:
emotionele ondersteuning
advies en hulp
positieve feedback
Volgens de sociale-identiteitstheorie bevat ons zelfbeeld een persoonlijke identiteit en een sociale identiteit. De
groepen waarbij we horen bepalen vaak de sociale identiteit. dit zie je terug in kleding, enz.
Een persoon die lid is van groepen die door anderen belangrijk worden gevonden, ontleent status aan dit
lidmaatschap.
2.1.3 – culturele verklaring
In een groep: eerst is er een goede strategie, daarna een norm.
2.1.4 – cognitieve verklaring
Iemand zoekt aansluiting als de doelen van een groep aantrekkelijk zijn. Of iemand in de groep wil blijven, is
afhankelijk van de concrete activiteiten. Mensen hebben diverse cognitieve overwegingen om lied van een groep
te worden of te blijven.
2.2 – met wie vormt men een groep?
In sommige gevallen hebben we geen invloed in welke groep we komen: klas, gezin, team, enz.
We onderscheiden twee soorten determinanten die bepalen of mensen zich al dan niet bij een groep aansluiten
of zelf een groep vormen:
sociaal-emotionele determinanten
taakgerichte determinanten
, 2.2.1 – Sociaal-emotionele determinanten
Interpersoonlijke attractie wordt bevorderd door verschillende factoren:
- fysiek aantrekkelijk;
- gelijkenis;
- status;
- vriendelijkheid.
2.2.2 – taakgerichte determinanten
Groepsactiviteiten of groepsdoelen; bijv. samen muziek maken;
Eigen doelen
Kosten (tijd en energie)
Baten; verhouding tussen kosten en baten dient acceptabel te zijn.
Het besluit om een groep te verlaten is mede afhankelijk van de alternatieven die er zijn om de eigen doelen en
behoeften te kunnen verwezenlijken.
2.3 – groepsontwikkeling
Een groep wordt hechter door activiteiten met elkaar te ondernemen. Of een groep mensen die wat met elkaar
willen gaan doen, erin slaagt om een echte groep te vormen die redelijk succesvol is, is afhankelijk van de
uitkomst van allerlei processen. Die processen aten bepaalde fasen in de groepsontwikkeling zien.
2.4 – fasen in de groepsontwikkeling
Er zijn verschillende fasen in een groep.
2.4.1 – oriëntatiefase
Er heerst onzekerheid:
- Wat wil iedereen met de groep?
- Hoe stellen andere groepsleden zich op?
- Hoe reageren anderen op mij?
Onzekerheid roept spanning op:
- Zorgt ervoor dat groepsleden zich behoedzaam gedragen. voorkomt dat het eigen optreden tot
onaangename verrassingen leidt.
In formele groepen die gevormd worden, wordt er meestal een leider of voorzitter aangesteld. Van deze
voorzitter verwacht men houvast.
In informele groepen is er geen leider in de groep. Hierdoor worden er geen duidelijke wensen uitgesproken om
conflicten te voorkomen.
2.4.2 – conflictfase
Na een aarzelend begin gaat de groep meer van zichzelf laten zien. Hierdoor worden de verschillen duidelijk en
deze leiden tot conflicten. Soms zijn ze vrij eenvoudig op te lossen door afsraken te maken. Soms zijn de
conflicten moeilijker omdat de wensen van de groepsleden uiteen kunnen lopen. conflictescalatie ligt dan op de
loer.
Conflict kan vermeden worde, hierdoor ontstaat apathie, gebrek aan motivatie en inbreng en onderhuidse
ergernis. Hierdoor blijft de groep in conflictfase en ontwikkelt de groep zich niet verder.
2.4.3 – stabiliteitsfase
Oplossen van conflicten komt door stand door gissen en missen: groepsleden proberen verschillende
gedragingen uit en letten hierbij op de reacties van de anderen. Ze gebruiken deze ervaringen om tot een betere
samenwerking te komen.
Gissen en missen:
- Wet van het effect: volgens deze wet zullen gedragingen die bijdragen aan een goede samenwerking,
positieve reacties uitlokken van de groepsleden en daardoor meer kans hebben om te worden
Hoofdstuk 2 – functies van groepen en groepsontwikkeling
2.1- waarom leven mensen in groepen?
2.1.1 – evolutionaire en biologische verklaring
Het groepsverband zorgt voor:
- bescherming tegen gevaar;
- een efficiëntere voedselverzameling;
- een betere verzorging;
- meer mogelijkheden om arbeid te kunnen verrichten;
- meer mogelijkheden tot voortplanting.
Het leven in een groeps-/stamverband, is belangrijk. Volgens de evolutietheorie van Darwin is er bij de levende
organismen sprake van een natuurlijke selectie volgens het principe van survival of the fittest. Dit stelt dat
organismen die bepaalde eigenschappen bezitten waardoor zij zich het beste kunnen aanpassen aan hun sociale
en fysieke omgeving, de grootste kans hebben om te overleven. Zij zullen dit doorgeven aan de volgende
generatie.
2.1.2 – psychologische verklaring
Redenen waarom mensen emoties met elkaar delen:
door ervaringen uit te wisselen, kan iemand informatie krijgen over de vraag of de eigen emotionele
reacties terecht zijn of overdreven;
door ervaringen uit te wisselen, kunnen de eigen emoties beter worden verwerkt en bestaat de
mogelijkheid om sociale steun te ontvangen;
het delen van emoties vermindert de ervaren stress en leidt tot meer welbevinden.
Te veel met anderen praten, kan ertoe leiden dat emotioneel herstel uitblijft.
De neiging om contacten met andere mensen aan te gaan, kan veroorzaakt worden door de behoefte aan
sociale steun.
Sociale steun kan verschillende vormen aannemen:
emotionele ondersteuning
advies en hulp
positieve feedback
Volgens de sociale-identiteitstheorie bevat ons zelfbeeld een persoonlijke identiteit en een sociale identiteit. De
groepen waarbij we horen bepalen vaak de sociale identiteit. dit zie je terug in kleding, enz.
Een persoon die lid is van groepen die door anderen belangrijk worden gevonden, ontleent status aan dit
lidmaatschap.
2.1.3 – culturele verklaring
In een groep: eerst is er een goede strategie, daarna een norm.
2.1.4 – cognitieve verklaring
Iemand zoekt aansluiting als de doelen van een groep aantrekkelijk zijn. Of iemand in de groep wil blijven, is
afhankelijk van de concrete activiteiten. Mensen hebben diverse cognitieve overwegingen om lied van een groep
te worden of te blijven.
2.2 – met wie vormt men een groep?
In sommige gevallen hebben we geen invloed in welke groep we komen: klas, gezin, team, enz.
We onderscheiden twee soorten determinanten die bepalen of mensen zich al dan niet bij een groep aansluiten
of zelf een groep vormen:
sociaal-emotionele determinanten
taakgerichte determinanten
, 2.2.1 – Sociaal-emotionele determinanten
Interpersoonlijke attractie wordt bevorderd door verschillende factoren:
- fysiek aantrekkelijk;
- gelijkenis;
- status;
- vriendelijkheid.
2.2.2 – taakgerichte determinanten
Groepsactiviteiten of groepsdoelen; bijv. samen muziek maken;
Eigen doelen
Kosten (tijd en energie)
Baten; verhouding tussen kosten en baten dient acceptabel te zijn.
Het besluit om een groep te verlaten is mede afhankelijk van de alternatieven die er zijn om de eigen doelen en
behoeften te kunnen verwezenlijken.
2.3 – groepsontwikkeling
Een groep wordt hechter door activiteiten met elkaar te ondernemen. Of een groep mensen die wat met elkaar
willen gaan doen, erin slaagt om een echte groep te vormen die redelijk succesvol is, is afhankelijk van de
uitkomst van allerlei processen. Die processen aten bepaalde fasen in de groepsontwikkeling zien.
2.4 – fasen in de groepsontwikkeling
Er zijn verschillende fasen in een groep.
2.4.1 – oriëntatiefase
Er heerst onzekerheid:
- Wat wil iedereen met de groep?
- Hoe stellen andere groepsleden zich op?
- Hoe reageren anderen op mij?
Onzekerheid roept spanning op:
- Zorgt ervoor dat groepsleden zich behoedzaam gedragen. voorkomt dat het eigen optreden tot
onaangename verrassingen leidt.
In formele groepen die gevormd worden, wordt er meestal een leider of voorzitter aangesteld. Van deze
voorzitter verwacht men houvast.
In informele groepen is er geen leider in de groep. Hierdoor worden er geen duidelijke wensen uitgesproken om
conflicten te voorkomen.
2.4.2 – conflictfase
Na een aarzelend begin gaat de groep meer van zichzelf laten zien. Hierdoor worden de verschillen duidelijk en
deze leiden tot conflicten. Soms zijn ze vrij eenvoudig op te lossen door afsraken te maken. Soms zijn de
conflicten moeilijker omdat de wensen van de groepsleden uiteen kunnen lopen. conflictescalatie ligt dan op de
loer.
Conflict kan vermeden worde, hierdoor ontstaat apathie, gebrek aan motivatie en inbreng en onderhuidse
ergernis. Hierdoor blijft de groep in conflictfase en ontwikkelt de groep zich niet verder.
2.4.3 – stabiliteitsfase
Oplossen van conflicten komt door stand door gissen en missen: groepsleden proberen verschillende
gedragingen uit en letten hierbij op de reacties van de anderen. Ze gebruiken deze ervaringen om tot een betere
samenwerking te komen.
Gissen en missen:
- Wet van het effect: volgens deze wet zullen gedragingen die bijdragen aan een goede samenwerking,
positieve reacties uitlokken van de groepsleden en daardoor meer kans hebben om te worden
