Lesaantekeningen vpk en mk
,WEEK 1
Hoorcollege medische kennis
Duur zwangerschap bepalen
- Vanaf eerste dag van de laatste menstruatie
- Het aantal weken dat de menstruatie uitbleef (amenorroe)
- Tel hierbij 280 dagen op
- Corrigeer voor een cyclus van 28 dagen
- Als zwangere 2 weken ‘kado’
- Zwangerschapsduur is nauwkeurig te bepalen met een echo
- Afstand top hoofd en de bil
- Dit leggen ze naast gestandaardiseerde kant
- Termijnecho: uitgerekende datum
Welke effecten heeft foetale groei op moeder?
Foetale groei Effect op moeder
O2 gebruik Ademhaling
CO2 productie EPO
Voedingsstoffen Bloeddruk
Afvalstoffen Eetpatroon
Bloedvolume Gewicht +- 10 kg
Uterusgrootte Mictie
Hiermee zijn zwangerschapsfenomenen verklaarbaar.
- Toename ademhalingssnelheid en ademvolume
o Foetus heeft o2 nodig en extra afvoer van co2
o Diafragma hoogstand door toename buikomvang
o Moeder voelt zich sneller benauwd, doordat ademhalingscentrum gevoeliger
is voor CO2
- 50% toename bloedvolume
o Toename bloed in placenta en pCO2 verhoging door O2 gebruik foetus.
Zorgen voor epo aanmaak.
o Door snellere stijging bloedvolume dan erytrocyten, daling hB. Meer
bloedplasma dan rode bloedcellen
- 20-30% toename behoefte aan voedingsstoffen
o Foetus heeft voedingsstoffen nodig voor groei
- 50% stijging van glomerulaire filtratiesnelheid
o Afvoer afvalstoffen foetus neemt toe en bloedvolume neemt toe
- Uterusgroei
o Van 7,5 cm naar 30 cm en van 60 gram naar 1100 gram
- Melkproductie
o Vanuit melkklieren, komt door de hormonen
Fenomenen per orgaanstelsel
- Hormonale veranderingen
, o Placenta stimuleert schildklierhormoon aanmaak-stofwisseling verhoogt
o Bijnieren maken meer cortisol aan
o Pancreas maakt extra insuline aan omdat lichaamscellen minder gevoelig
worden voor insuline
- Circulatie
o Afname van perifere weerstand (tonus vaten gaat omlaag) waardoor de
onderdruk daalt in 1e trimester, in het 3e trimester is onderdruk weer
normaal. Bovendruk blijft normaal tijdens de zwangerschap.
o Toename van lichaamsvocht, door uterusdruk op vena cava inferior, daling
plasma eiwit en waterretentie. Oedeem ontwikkelen.
o Kan duizeligheidsklachten veroorzaken
- Stofwisseling
o Ochtendmisselijkheid in 1e trimester door HCG
o Tragere darmperistaltiek door progesteron
o Meer kans op zuurbranden
o Human placental lactogon (HPL) uit de placenta zorgt voor extra vetafbraak
en de gevoeligheid voor insuline vermindert
- Bloedstolling
o Het bloed gaat makkelijker stollen, wat nodig is bij de bevalling
o Risico is trombose
- Skelet en spierweefsel
o Lichaamshouding verandert, waardoor rugklachten kunnen ontstaan
o De banden worden soepeler door verweking van het bindweefsel
- Huid
o Warmere extremiteiten door verbeterde doorbloeding
o Striae gravidarium door oprekken van de huid
o Chlomasma gravidarium (zwangerschapsmasker)
o Toegenomen activiteit van talg- en zweet klieren
o Donkere verkleuring van de tepelhof
o Verticale lijn van borst naar schaambeen – lineau fusca
Prenatale zorg verloskundige
Lichamelijke toestand moeder:
- Bloeddruk
- Gewicht (10-15 kg toename normaal)
- Oedeem
- Bloedonderzoek: Hb, trombocyten, lever- en nierfunctie, glucose
Kind:
- Groei gewicht (eerst echo, dan palpatie)
- Beweeglijkheid van kind (door moeder)
- Ligging van kind (vanaf 30 weken)
- Foetale hartactie (frequentie normaal 110-150/min) met doptone
Uterus:
- 24 weken: navel
, - 40 weken: ribbenboog
Diagnostisch onderzoek
Prenataal:
- Bloed of punctie navelstreng (problemen van genetische aanleg of rhesusfactor)
- Echo
- Vlokkentest: punctie van placentavlokken (aangeboren afwijkingen) vruchtwater
(huidcellen voor genetisch onderzoek)
- Amniocentese (vruchtwaterpunctie)
Foetale conditie bepalen:
- Doptone
- Cardiotocografie (CTG): band hartslag baby, band spier uteres
- Microbloedonderzoek: analyse voor status kind tijdens bevalling, bloedgaswaarden
veranderen bij foetale nood
- Echografie
Foetale groei
- Groeiachterstand
o Fysiologisch (biologische spreiding)
o Verkeerd berekende zwangerschapsduur
o Pathologisch
▪ Placenta afwijkingen
▪ Moeder factoren
• Ondervoeding
• Roken en alcohol gebruik
▪ Foetale factoren
• Aangeboren afwijkingen
• Intra-uteriene infecties
- Macrosomie
o Fysiologisch (biologische spreiding)
o (Pre-) diabetes
o Foetus met algehele vetophoping
,WEEK 1
Hoorcollege medische kennis
Duur zwangerschap bepalen
- Vanaf eerste dag van de laatste menstruatie
- Het aantal weken dat de menstruatie uitbleef (amenorroe)
- Tel hierbij 280 dagen op
- Corrigeer voor een cyclus van 28 dagen
- Als zwangere 2 weken ‘kado’
- Zwangerschapsduur is nauwkeurig te bepalen met een echo
- Afstand top hoofd en de bil
- Dit leggen ze naast gestandaardiseerde kant
- Termijnecho: uitgerekende datum
Welke effecten heeft foetale groei op moeder?
Foetale groei Effect op moeder
O2 gebruik Ademhaling
CO2 productie EPO
Voedingsstoffen Bloeddruk
Afvalstoffen Eetpatroon
Bloedvolume Gewicht +- 10 kg
Uterusgrootte Mictie
Hiermee zijn zwangerschapsfenomenen verklaarbaar.
- Toename ademhalingssnelheid en ademvolume
o Foetus heeft o2 nodig en extra afvoer van co2
o Diafragma hoogstand door toename buikomvang
o Moeder voelt zich sneller benauwd, doordat ademhalingscentrum gevoeliger
is voor CO2
- 50% toename bloedvolume
o Toename bloed in placenta en pCO2 verhoging door O2 gebruik foetus.
Zorgen voor epo aanmaak.
o Door snellere stijging bloedvolume dan erytrocyten, daling hB. Meer
bloedplasma dan rode bloedcellen
- 20-30% toename behoefte aan voedingsstoffen
o Foetus heeft voedingsstoffen nodig voor groei
- 50% stijging van glomerulaire filtratiesnelheid
o Afvoer afvalstoffen foetus neemt toe en bloedvolume neemt toe
- Uterusgroei
o Van 7,5 cm naar 30 cm en van 60 gram naar 1100 gram
- Melkproductie
o Vanuit melkklieren, komt door de hormonen
Fenomenen per orgaanstelsel
- Hormonale veranderingen
, o Placenta stimuleert schildklierhormoon aanmaak-stofwisseling verhoogt
o Bijnieren maken meer cortisol aan
o Pancreas maakt extra insuline aan omdat lichaamscellen minder gevoelig
worden voor insuline
- Circulatie
o Afname van perifere weerstand (tonus vaten gaat omlaag) waardoor de
onderdruk daalt in 1e trimester, in het 3e trimester is onderdruk weer
normaal. Bovendruk blijft normaal tijdens de zwangerschap.
o Toename van lichaamsvocht, door uterusdruk op vena cava inferior, daling
plasma eiwit en waterretentie. Oedeem ontwikkelen.
o Kan duizeligheidsklachten veroorzaken
- Stofwisseling
o Ochtendmisselijkheid in 1e trimester door HCG
o Tragere darmperistaltiek door progesteron
o Meer kans op zuurbranden
o Human placental lactogon (HPL) uit de placenta zorgt voor extra vetafbraak
en de gevoeligheid voor insuline vermindert
- Bloedstolling
o Het bloed gaat makkelijker stollen, wat nodig is bij de bevalling
o Risico is trombose
- Skelet en spierweefsel
o Lichaamshouding verandert, waardoor rugklachten kunnen ontstaan
o De banden worden soepeler door verweking van het bindweefsel
- Huid
o Warmere extremiteiten door verbeterde doorbloeding
o Striae gravidarium door oprekken van de huid
o Chlomasma gravidarium (zwangerschapsmasker)
o Toegenomen activiteit van talg- en zweet klieren
o Donkere verkleuring van de tepelhof
o Verticale lijn van borst naar schaambeen – lineau fusca
Prenatale zorg verloskundige
Lichamelijke toestand moeder:
- Bloeddruk
- Gewicht (10-15 kg toename normaal)
- Oedeem
- Bloedonderzoek: Hb, trombocyten, lever- en nierfunctie, glucose
Kind:
- Groei gewicht (eerst echo, dan palpatie)
- Beweeglijkheid van kind (door moeder)
- Ligging van kind (vanaf 30 weken)
- Foetale hartactie (frequentie normaal 110-150/min) met doptone
Uterus:
- 24 weken: navel
, - 40 weken: ribbenboog
Diagnostisch onderzoek
Prenataal:
- Bloed of punctie navelstreng (problemen van genetische aanleg of rhesusfactor)
- Echo
- Vlokkentest: punctie van placentavlokken (aangeboren afwijkingen) vruchtwater
(huidcellen voor genetisch onderzoek)
- Amniocentese (vruchtwaterpunctie)
Foetale conditie bepalen:
- Doptone
- Cardiotocografie (CTG): band hartslag baby, band spier uteres
- Microbloedonderzoek: analyse voor status kind tijdens bevalling, bloedgaswaarden
veranderen bij foetale nood
- Echografie
Foetale groei
- Groeiachterstand
o Fysiologisch (biologische spreiding)
o Verkeerd berekende zwangerschapsduur
o Pathologisch
▪ Placenta afwijkingen
▪ Moeder factoren
• Ondervoeding
• Roken en alcohol gebruik
▪ Foetale factoren
• Aangeboren afwijkingen
• Intra-uteriene infecties
- Macrosomie
o Fysiologisch (biologische spreiding)
o (Pre-) diabetes
o Foetus met algehele vetophoping
