,
,LES 1: INLEIDING
Waarom een vak methoden?
9 “Ik wil psycholoog worden, geen onderzoeker/wetenschapper!” MAAR: wetenschap is simpelweg de techniek die
psychologen gebruiken om informatie te verzamelen en interessante vragen te beantwoorden.
Indien je geïnteresseerd ben in menselijk gedrag, moet je ook geïnteresseerd zijn in de methoden die gebruikt worden
om menselijk gedrag te bestuderen.
9 Kennis over menselijk gedrag; hoe weet men dat?
§ De meeste kennis die we hebben over menselijk gedrag kwam tot stand op basis van wetenschappelijke
onderzoeksmethoden.
§ DUS; hoewel niet ieder van jullie zélf onderzoek zal uitvoeren, zullen jullie allemaal gebruikmaken van
psychologische kennis.
Kritische denkers! Iedere psycholoog moet kennisclaims kritisch kunnen beoordelen! Kunnen evalueren van
hoe kennis tot stand is gekomen = cruciaal.
? Wat is KENNIS?
Wikipedia: “Kennis is dat wat geweten en toegepast wordt door de mens of door de maatschappij als geheel, veel van de menselijke activiteit
vereist specifieke kennis, ervaringen vaardigheid”
Gezond verstand vs. wetenschappelijke kennis
9 Verschillen in HOE de kennis tot stand kwam (i.e, methode).
Psychologen moeten interessante vragen kunnen beantwoorden; psychologen moeten de methode die gebruikt werd om
interessante vragen te beantwoorden, om tot kennisclaims te komen, kritisch kunnen evalueren. Een vak methoden is
dus CRUCIAAL in onze opleiding!
9 Hoe kunnen we interessante vragen beantwoorden?
§ Op basis van NIET-wetenschappelijke methoden,
§ Op basis van de wetenschappelijke methode.
, HOOFDSTUK 1
Methoden om kennis te verwerven/vergaren
= manieren waarop een persoon dingen kan weten, of antwoorden op vragen kan ontdekken.
Vijf niet-wetenschappelijke methoden om kennis te vergaren. De methoden van …
VASTHOUDEND- RATIONALISME EMPIRISME
INTUÏTIE AUTORITEIT
HEID (tenacity) = rationele methode = empirische methode
We accepteren info We accepteren info als We accepteren Antwoorden zoeken Antwoorden zoeken
als waar, omdat het waar, omdat dit “juist info als waar, door logisch te door directe observatie
altijd al zo geweest is aanvoelt”. omdat de info redeneren. We of directe sensorische
of omdat bijgeloof de afkomstig is van vertrekken van een ervaring (zintuigen).
info ondersteunt. een expert rond set gekende feiten of
dat onderwerp. assumpties (= pre- “Alle kennis wordt ver-
missen) en gebruiken worven door de
logica om tot een zintuigen”
conclusie of Bv. ”in de zomer is het
antwoord te komen. warmer dan in de winter”
Gebaseerd op Gebaseerd op buik- Gebaseerd op ! Geen info (Veel antwoorden zijn
gewoonte of gevoel, voorgevoel vertrouwen in een verzameld, geen beschikbaar door de
bijgeloof. of instinct. autoriteit, observaties, geen wereld rond ons te
expert. evidentie, … observeren.)
MAAR, info kan MAAR, geen enkele (Consulteren van MAAR, alles valt of MAAR, onze
foutief zijn en het manier om accurate en een expert, het staat bij de juistheid waarneming en inter-
corrigeren is zeer foutieve info te onder- werk lezen van een van de premissen. pretatie van de wereld
moeilijk. scheiden. expert, “Google rond ons zijn niet altijd
& alles valt of staat
it”, boeken, TV, correct.
bij de juistheid van
internet, etc. Het is het logisch redene- § Sensorische
vaak een prima
ren, maar we zijn ervaring kan ons
startpunt om niet zo goed in misleiden
kennis te vergaren,
logisch redeneren. § Invloed van voor-
snel en makkelijk.)
kennis, verwacht-
/ / METHODE / ingen, gevoelens,
VAN GELOOF overtuigingen op
perceptie
We geloven iets Het is een snelle Blind vertrouwen Indien de premissen § Misinterpretatie
omdat … manier om vragen te in een autoriteits- waar zijn en de van sensorische
§ We hebben het beantwoorden en figuur waardoor gehanteerde logica is ervaring
altijd al geloofd, wordt vaak gebruikt als we diens info correct, dan is de § Kost tijd: met de
clichés. we over geen enkele accepteren zonder conclusie sowieso empirische
info beschikken. twijfel of toetsing. correct. methode ga je bij
Bv. “tegengestelden
trekken elkaar aan”
Ethische vraagstukken ! De rationale een probleem
of morele dilemma’s methode start pas verschillende
§ Of omdat worden vaak opgelost NA de premissen. oplossingen uit-
bepaalde over- met de methode van proberen (↔
tuigingen worden Vaak gebruikt om
intuïtie. rationele methode)
voorgesteld als alternatieven logisch
feiten. Bv. “ik voel aan dat mijn = trial-and-error
af te wegen, zonder
vriend een slechte dag alle mogelijkheden § Kan gevaarlijk zijn
Bv. “een spiegel heeft” Bv. zijn deze padden-
breken levert 7 jaar ook daadwerkelijk uit stoelen eetbaar of
ongeluk op” te proberen. (*) giftig?
(*) Bv. op de dag van een examen is je auto stuk: wat zijn 9 MAAR, levert niet altijd accurate info op: experts kunnen gebiast
mogelijke alternatieven om tijdig op het examen te zijn, info kan een subjectieve opinie reflecteren, expertise wordt
geraken? gegeneraliseerd naar andere domeinen, de expertise wordt niet
in vraag gesteld, expert is niet echt een expert.
,LES 1: INLEIDING
Waarom een vak methoden?
9 “Ik wil psycholoog worden, geen onderzoeker/wetenschapper!” MAAR: wetenschap is simpelweg de techniek die
psychologen gebruiken om informatie te verzamelen en interessante vragen te beantwoorden.
Indien je geïnteresseerd ben in menselijk gedrag, moet je ook geïnteresseerd zijn in de methoden die gebruikt worden
om menselijk gedrag te bestuderen.
9 Kennis over menselijk gedrag; hoe weet men dat?
§ De meeste kennis die we hebben over menselijk gedrag kwam tot stand op basis van wetenschappelijke
onderzoeksmethoden.
§ DUS; hoewel niet ieder van jullie zélf onderzoek zal uitvoeren, zullen jullie allemaal gebruikmaken van
psychologische kennis.
Kritische denkers! Iedere psycholoog moet kennisclaims kritisch kunnen beoordelen! Kunnen evalueren van
hoe kennis tot stand is gekomen = cruciaal.
? Wat is KENNIS?
Wikipedia: “Kennis is dat wat geweten en toegepast wordt door de mens of door de maatschappij als geheel, veel van de menselijke activiteit
vereist specifieke kennis, ervaringen vaardigheid”
Gezond verstand vs. wetenschappelijke kennis
9 Verschillen in HOE de kennis tot stand kwam (i.e, methode).
Psychologen moeten interessante vragen kunnen beantwoorden; psychologen moeten de methode die gebruikt werd om
interessante vragen te beantwoorden, om tot kennisclaims te komen, kritisch kunnen evalueren. Een vak methoden is
dus CRUCIAAL in onze opleiding!
9 Hoe kunnen we interessante vragen beantwoorden?
§ Op basis van NIET-wetenschappelijke methoden,
§ Op basis van de wetenschappelijke methode.
, HOOFDSTUK 1
Methoden om kennis te verwerven/vergaren
= manieren waarop een persoon dingen kan weten, of antwoorden op vragen kan ontdekken.
Vijf niet-wetenschappelijke methoden om kennis te vergaren. De methoden van …
VASTHOUDEND- RATIONALISME EMPIRISME
INTUÏTIE AUTORITEIT
HEID (tenacity) = rationele methode = empirische methode
We accepteren info We accepteren info als We accepteren Antwoorden zoeken Antwoorden zoeken
als waar, omdat het waar, omdat dit “juist info als waar, door logisch te door directe observatie
altijd al zo geweest is aanvoelt”. omdat de info redeneren. We of directe sensorische
of omdat bijgeloof de afkomstig is van vertrekken van een ervaring (zintuigen).
info ondersteunt. een expert rond set gekende feiten of
dat onderwerp. assumpties (= pre- “Alle kennis wordt ver-
missen) en gebruiken worven door de
logica om tot een zintuigen”
conclusie of Bv. ”in de zomer is het
antwoord te komen. warmer dan in de winter”
Gebaseerd op Gebaseerd op buik- Gebaseerd op ! Geen info (Veel antwoorden zijn
gewoonte of gevoel, voorgevoel vertrouwen in een verzameld, geen beschikbaar door de
bijgeloof. of instinct. autoriteit, observaties, geen wereld rond ons te
expert. evidentie, … observeren.)
MAAR, info kan MAAR, geen enkele (Consulteren van MAAR, alles valt of MAAR, onze
foutief zijn en het manier om accurate en een expert, het staat bij de juistheid waarneming en inter-
corrigeren is zeer foutieve info te onder- werk lezen van een van de premissen. pretatie van de wereld
moeilijk. scheiden. expert, “Google rond ons zijn niet altijd
& alles valt of staat
it”, boeken, TV, correct.
bij de juistheid van
internet, etc. Het is het logisch redene- § Sensorische
vaak een prima
ren, maar we zijn ervaring kan ons
startpunt om niet zo goed in misleiden
kennis te vergaren,
logisch redeneren. § Invloed van voor-
snel en makkelijk.)
kennis, verwacht-
/ / METHODE / ingen, gevoelens,
VAN GELOOF overtuigingen op
perceptie
We geloven iets Het is een snelle Blind vertrouwen Indien de premissen § Misinterpretatie
omdat … manier om vragen te in een autoriteits- waar zijn en de van sensorische
§ We hebben het beantwoorden en figuur waardoor gehanteerde logica is ervaring
altijd al geloofd, wordt vaak gebruikt als we diens info correct, dan is de § Kost tijd: met de
clichés. we over geen enkele accepteren zonder conclusie sowieso empirische
info beschikken. twijfel of toetsing. correct. methode ga je bij
Bv. “tegengestelden
trekken elkaar aan”
Ethische vraagstukken ! De rationale een probleem
of morele dilemma’s methode start pas verschillende
§ Of omdat worden vaak opgelost NA de premissen. oplossingen uit-
bepaalde over- met de methode van proberen (↔
tuigingen worden Vaak gebruikt om
intuïtie. rationele methode)
voorgesteld als alternatieven logisch
feiten. Bv. “ik voel aan dat mijn = trial-and-error
af te wegen, zonder
vriend een slechte dag alle mogelijkheden § Kan gevaarlijk zijn
Bv. “een spiegel heeft” Bv. zijn deze padden-
breken levert 7 jaar ook daadwerkelijk uit stoelen eetbaar of
ongeluk op” te proberen. (*) giftig?
(*) Bv. op de dag van een examen is je auto stuk: wat zijn 9 MAAR, levert niet altijd accurate info op: experts kunnen gebiast
mogelijke alternatieven om tijdig op het examen te zijn, info kan een subjectieve opinie reflecteren, expertise wordt
geraken? gegeneraliseerd naar andere domeinen, de expertise wordt niet
in vraag gesteld, expert is niet echt een expert.
