BEDRIJFSBESLISSINGEN EN
FINANCIËLE VERANTWOORDING.
Drs. A.W.W. Heezen
Vijfde druk, Noordhoff Uitgevers bv
, Afaf Zadnane
Inhoudsopgave
H1 BEDRIJFSECONOMIE EN HAAR CONTEXT................................................................................................... 3
1.1 ENKELE ECONOMISCHE ASPECTEN.........................................................................................................................4
1.1.2 Product en markt.....................................................................................................................................4
1.2 BEDRIJFSECONOMIE...........................................................................................................................................5
1.2.1 Productorganisatie..................................................................................................................................5
1.2.2 Vakgebieden binnen bedrijfseconomie...................................................................................................5
1.3 BEDRIJFSECONOMIE EN AANVERWANTE VAKGEBIEDEN..............................................................................................5
1.4 ENKELE KENMERKEN VAN ECONOMISCHE ACTIVITEITEN.............................................................................................6
1.4.1 Productie.................................................................................................................................................6
1.4.2 Handel.....................................................................................................................................................6
1.4.3 Dienstverlening........................................................................................................................................6
H2 HET BEDRIJF EN ZIJN OMGEVING.............................................................................................................. 7
2.1 DE ORGANISATIE EN HAAR OMGEVING...................................................................................................................7
2.2 BESLISSINGEN EN HUN FINANCIËLE GEVOLGEN.........................................................................................................7
2.3 DE MISSIE VAN EEN ORGANISATIE.........................................................................................................................7
2.4 DUURZAAMHEID...............................................................................................................................................7
2.5 GOEDEREN- EN GELDSTROMEN............................................................................................................................8
2.6 LINEAIRE EN CIRCULAIRE ECONOMIE.....................................................................................................................9
2.7 ENGE EN RUIME CONTEXT VAN BEDRIJFSECONOMIE................................................................................................10
H4 FINANCIEEL PLAN.................................................................................................................................... 10
4.1 ONDERDELEN VAN HET FINANCIEEL PLAN.............................................................................................................11
4.2 INVESTERINGSBEGROTING.................................................................................................................................11
4.3 OPENINGSBALANS...........................................................................................................................................11
4.3.1 Vormen van vreemd vermogen.............................................................................................................11
4.3.2 De balans...............................................................................................................................................11
4.3.3................................................................................................................................................................12
4.4 BEGROTE WINST- EN VERLIESREKENING...............................................................................................................12
4.5 LIQUIDITEITSBEGROTING...................................................................................................................................12
4.6 BEGROTE EINDBALANS.....................................................................................................................................12
4.7 ENKELE BALANSPOSTEN NADER TOEGELICHT.........................................................................................................13
4.8 BEOORDELING VAN HET FINANCIEEL PLAN............................................................................................................13
H5 FINANCIËLE FEITEN, BALANS EN WINST- EN VERLIESREKENINHG.............................................................14
5.1 GOEDEEREN- EN GELDSTROMEN.........................................................................................................................14
5.2 BELASTING TOEGVOEGDE WAARDE (BTW)...........................................................................................................14
5.3 OPBRENGSTEN................................................................................................................................................14
5.4 GELDONTVANGSTEN DIE NIET TOT OPBRENGSTEN LEIDEN........................................................................................15
5.5 KOSTEN.........................................................................................................................................................15
5.6 VOORZIENINGEN EN ONDERHOUDSKOSTEN...........................................................................................................15
5.7 GELDUITGAVEN DIE NIET TOT KOSTEN LEIDEN.......................................................................................................15
5.8 OPBRENGSTEN, KOSTEN EN WINST- EN VERLIESREKENING........................................................................................16
5.9 FINANCIËLE FEITEN VANUIT VERSCHILLENDE GEZICHTSPUNTEN..................................................................................16
H6 BEOORDELING VAN DE FINANCIËLE SITUATIE..........................................................................................17
6.1 BEHOEFTE AAN FINANCIËLE INFORMATIE..............................................................................................................17
6.2 FINANCIËLE OVERZICHTEN.................................................................................................................................17
6.3 RENTABILITEIT................................................................................................................................................17
6.4 LIQUIDITEIT....................................................................................................................................................18
6.5 SOLVABILITEIT................................................................................................................................................18
6.6 ACTIVITEITSKENGETALLEN.................................................................................................................................18
6.7 EXTERNE ÉN INTERNE GEBRUIKERS VAN FINANCIËLE INFORMATIE..............................................................................19
6.8 BEOORDELING DOOR DE BANK...........................................................................................................................19
2
, Afaf Zadnane
NIET UIT HET BOEK WEL VAN BELANG!......................................................................................................................19
H7 KOSTEN EN KOSTPRIJS............................................................................................................................ 21
7.1 GELDUITGAVEN EN KOSTEN...............................................................................................................................21
7.2 VASTE EN VARIABELE KOSTEN............................................................................................................................22
7.3 BEREKENING VAN HET BREAK- EVENPUNT.............................................................................................................22
7.4 KOSTPRIJSBEREKENING.....................................................................................................................................22
7.5 WAARVOOR GEBRUIKEN WE KOSTENCALCULATIES..................................................................................................23
7.6 DIRECTE EN INDIRECTE KOSTEN..........................................................................................................................23
7.7 ECONOMISCHE LEVENSDUUR EN MACHINE-UURTARIEF............................................................................................24
7.8 DIFFERENTIËLE CALCULATIE...............................................................................................................................25
H8 ABSORPTION COSTING EN VARIABLE COSTING........................................................................................26
8.1 RESULTAATBEPALING VOLGENS ABSORPTION COSTING............................................................................................26
8.2 RESULTAATBEPALING VOLGENS VARIABLE COSTING.................................................................................................26
8.3 HET VERBAND TUSSEN ABSORBEREN EN OPOFFEREN...............................................................................................26
Het verband tussen absorberen en waarderen..............................................................................................27
8.5 WANNEER GEBRUIKEN WE AC EN WANNEER VC?...................................................................................................27
8.6 OVERZICHT VAN DE VERSCHILLEN TUSSEN AC EN VC..............................................................................................28
H9 BUDGETTERING EN VERSCHILLENANALYSE.............................................................................................. 29
9.1 VAN MISSIE NAAR CONCRETE PLANNEN...............................................................................................................29
9.2 BUDGETTERING ALS STUURINSTRUMENT..............................................................................................................30
9.3 BUDGETTERING VAN EEN PRODUCTIEAFDELING.....................................................................................................30
9.4 BUDGETTERING VAN PRODUCTIEKOSTEN..............................................................................................................31
9.5 HET BUDGETTERINGSPROCES.............................................................................................................................31
9.7 HET EX POST-PRODUCTIEBUDGET EN DE WERKELIJKE PRODUCTIEKOSTEN....................................................................32
9.8 EFFICIËNTE BEDRIJFSVOERING EN DUURZAAMHEID.................................................................................................32
H1 BEDRIJFSECONOMIE EN HAAR CONTEXT
3
, Afaf Zadnane
1.1 ENKELE ECONOMISCHE ASPECTEN
Economie: Economie is de wetenschap die het keuzegedrag van de mens
bestudeert.
Schaarste: Het feit dat middelen onvoldoende zijn om in alle behoeften te
voorzien.
Welvaart: De mate waarin de mens in staat is met de beschikbare middelen in
zijn behoefte te voorzien. (Welvaart kan een bijdrage leveren aan het geluk van
mensen).
Maatstaf om de welvaart in een land te meten is het bruto binnenlands product.
(BBP)
Het BBP geeft de omvang van de productie gedurende een bepaalde periode,
meestal één jaar, weer.
Voor de beoordeling van de welvaart van mensen is het BBP per inwoner
belangrijker.
De economische activiteiten binnen een land kunnen we verdelen over
verschillende sectoren.
5 belangrijkste sectoren waarbinnen de economische activiteiten in Nederland
plaatsvinden zijn: (Ruim 90% van de economie)
1. Overheid, onderwijs en gezondheidszorg.
2. Dienstverlening.
3. Handel en vervoer.
4. Industrie en bouwnijverheid.
5. Verhuur en handel in onroerend goed.
Monitor brede welvaart: Deze monitor meet onze welvaart niet alleen aan de
hand van het bbp, maar kijkt ook naar indicatoren als milieu, gezondheid,
onderwijs, arbeid, veiligheid, vertrouwen en ongelijkheid.
Drie resultaatgebieden: brede welvaart, hier en nu, later, elders. Deze
indicatoren sluiten aan bij de Sustainable Development Goals (SDG) =
duurzame ontwikkelingsdoelen.
1.1.2 PRODUCT EN MARKT
Concrete markt: Plaats waar de aanbieder van producten en de vragers elkaar
in ‘levende lijve’ ontmoeten. (Markt & veilingen).
Abstracte markt: Het product of dienst wordt niet op een bepaalde plaats
aangeboden, maar via internet. (Marktplaats & vermogensmarkt)
Homogene producten: Producten die 100% op elkaar lijken.
Heterogene producten: Producten die van elkaar verschillen.
4
FINANCIËLE VERANTWOORDING.
Drs. A.W.W. Heezen
Vijfde druk, Noordhoff Uitgevers bv
, Afaf Zadnane
Inhoudsopgave
H1 BEDRIJFSECONOMIE EN HAAR CONTEXT................................................................................................... 3
1.1 ENKELE ECONOMISCHE ASPECTEN.........................................................................................................................4
1.1.2 Product en markt.....................................................................................................................................4
1.2 BEDRIJFSECONOMIE...........................................................................................................................................5
1.2.1 Productorganisatie..................................................................................................................................5
1.2.2 Vakgebieden binnen bedrijfseconomie...................................................................................................5
1.3 BEDRIJFSECONOMIE EN AANVERWANTE VAKGEBIEDEN..............................................................................................5
1.4 ENKELE KENMERKEN VAN ECONOMISCHE ACTIVITEITEN.............................................................................................6
1.4.1 Productie.................................................................................................................................................6
1.4.2 Handel.....................................................................................................................................................6
1.4.3 Dienstverlening........................................................................................................................................6
H2 HET BEDRIJF EN ZIJN OMGEVING.............................................................................................................. 7
2.1 DE ORGANISATIE EN HAAR OMGEVING...................................................................................................................7
2.2 BESLISSINGEN EN HUN FINANCIËLE GEVOLGEN.........................................................................................................7
2.3 DE MISSIE VAN EEN ORGANISATIE.........................................................................................................................7
2.4 DUURZAAMHEID...............................................................................................................................................7
2.5 GOEDEREN- EN GELDSTROMEN............................................................................................................................8
2.6 LINEAIRE EN CIRCULAIRE ECONOMIE.....................................................................................................................9
2.7 ENGE EN RUIME CONTEXT VAN BEDRIJFSECONOMIE................................................................................................10
H4 FINANCIEEL PLAN.................................................................................................................................... 10
4.1 ONDERDELEN VAN HET FINANCIEEL PLAN.............................................................................................................11
4.2 INVESTERINGSBEGROTING.................................................................................................................................11
4.3 OPENINGSBALANS...........................................................................................................................................11
4.3.1 Vormen van vreemd vermogen.............................................................................................................11
4.3.2 De balans...............................................................................................................................................11
4.3.3................................................................................................................................................................12
4.4 BEGROTE WINST- EN VERLIESREKENING...............................................................................................................12
4.5 LIQUIDITEITSBEGROTING...................................................................................................................................12
4.6 BEGROTE EINDBALANS.....................................................................................................................................12
4.7 ENKELE BALANSPOSTEN NADER TOEGELICHT.........................................................................................................13
4.8 BEOORDELING VAN HET FINANCIEEL PLAN............................................................................................................13
H5 FINANCIËLE FEITEN, BALANS EN WINST- EN VERLIESREKENINHG.............................................................14
5.1 GOEDEEREN- EN GELDSTROMEN.........................................................................................................................14
5.2 BELASTING TOEGVOEGDE WAARDE (BTW)...........................................................................................................14
5.3 OPBRENGSTEN................................................................................................................................................14
5.4 GELDONTVANGSTEN DIE NIET TOT OPBRENGSTEN LEIDEN........................................................................................15
5.5 KOSTEN.........................................................................................................................................................15
5.6 VOORZIENINGEN EN ONDERHOUDSKOSTEN...........................................................................................................15
5.7 GELDUITGAVEN DIE NIET TOT KOSTEN LEIDEN.......................................................................................................15
5.8 OPBRENGSTEN, KOSTEN EN WINST- EN VERLIESREKENING........................................................................................16
5.9 FINANCIËLE FEITEN VANUIT VERSCHILLENDE GEZICHTSPUNTEN..................................................................................16
H6 BEOORDELING VAN DE FINANCIËLE SITUATIE..........................................................................................17
6.1 BEHOEFTE AAN FINANCIËLE INFORMATIE..............................................................................................................17
6.2 FINANCIËLE OVERZICHTEN.................................................................................................................................17
6.3 RENTABILITEIT................................................................................................................................................17
6.4 LIQUIDITEIT....................................................................................................................................................18
6.5 SOLVABILITEIT................................................................................................................................................18
6.6 ACTIVITEITSKENGETALLEN.................................................................................................................................18
6.7 EXTERNE ÉN INTERNE GEBRUIKERS VAN FINANCIËLE INFORMATIE..............................................................................19
6.8 BEOORDELING DOOR DE BANK...........................................................................................................................19
2
, Afaf Zadnane
NIET UIT HET BOEK WEL VAN BELANG!......................................................................................................................19
H7 KOSTEN EN KOSTPRIJS............................................................................................................................ 21
7.1 GELDUITGAVEN EN KOSTEN...............................................................................................................................21
7.2 VASTE EN VARIABELE KOSTEN............................................................................................................................22
7.3 BEREKENING VAN HET BREAK- EVENPUNT.............................................................................................................22
7.4 KOSTPRIJSBEREKENING.....................................................................................................................................22
7.5 WAARVOOR GEBRUIKEN WE KOSTENCALCULATIES..................................................................................................23
7.6 DIRECTE EN INDIRECTE KOSTEN..........................................................................................................................23
7.7 ECONOMISCHE LEVENSDUUR EN MACHINE-UURTARIEF............................................................................................24
7.8 DIFFERENTIËLE CALCULATIE...............................................................................................................................25
H8 ABSORPTION COSTING EN VARIABLE COSTING........................................................................................26
8.1 RESULTAATBEPALING VOLGENS ABSORPTION COSTING............................................................................................26
8.2 RESULTAATBEPALING VOLGENS VARIABLE COSTING.................................................................................................26
8.3 HET VERBAND TUSSEN ABSORBEREN EN OPOFFEREN...............................................................................................26
Het verband tussen absorberen en waarderen..............................................................................................27
8.5 WANNEER GEBRUIKEN WE AC EN WANNEER VC?...................................................................................................27
8.6 OVERZICHT VAN DE VERSCHILLEN TUSSEN AC EN VC..............................................................................................28
H9 BUDGETTERING EN VERSCHILLENANALYSE.............................................................................................. 29
9.1 VAN MISSIE NAAR CONCRETE PLANNEN...............................................................................................................29
9.2 BUDGETTERING ALS STUURINSTRUMENT..............................................................................................................30
9.3 BUDGETTERING VAN EEN PRODUCTIEAFDELING.....................................................................................................30
9.4 BUDGETTERING VAN PRODUCTIEKOSTEN..............................................................................................................31
9.5 HET BUDGETTERINGSPROCES.............................................................................................................................31
9.7 HET EX POST-PRODUCTIEBUDGET EN DE WERKELIJKE PRODUCTIEKOSTEN....................................................................32
9.8 EFFICIËNTE BEDRIJFSVOERING EN DUURZAAMHEID.................................................................................................32
H1 BEDRIJFSECONOMIE EN HAAR CONTEXT
3
, Afaf Zadnane
1.1 ENKELE ECONOMISCHE ASPECTEN
Economie: Economie is de wetenschap die het keuzegedrag van de mens
bestudeert.
Schaarste: Het feit dat middelen onvoldoende zijn om in alle behoeften te
voorzien.
Welvaart: De mate waarin de mens in staat is met de beschikbare middelen in
zijn behoefte te voorzien. (Welvaart kan een bijdrage leveren aan het geluk van
mensen).
Maatstaf om de welvaart in een land te meten is het bruto binnenlands product.
(BBP)
Het BBP geeft de omvang van de productie gedurende een bepaalde periode,
meestal één jaar, weer.
Voor de beoordeling van de welvaart van mensen is het BBP per inwoner
belangrijker.
De economische activiteiten binnen een land kunnen we verdelen over
verschillende sectoren.
5 belangrijkste sectoren waarbinnen de economische activiteiten in Nederland
plaatsvinden zijn: (Ruim 90% van de economie)
1. Overheid, onderwijs en gezondheidszorg.
2. Dienstverlening.
3. Handel en vervoer.
4. Industrie en bouwnijverheid.
5. Verhuur en handel in onroerend goed.
Monitor brede welvaart: Deze monitor meet onze welvaart niet alleen aan de
hand van het bbp, maar kijkt ook naar indicatoren als milieu, gezondheid,
onderwijs, arbeid, veiligheid, vertrouwen en ongelijkheid.
Drie resultaatgebieden: brede welvaart, hier en nu, later, elders. Deze
indicatoren sluiten aan bij de Sustainable Development Goals (SDG) =
duurzame ontwikkelingsdoelen.
1.1.2 PRODUCT EN MARKT
Concrete markt: Plaats waar de aanbieder van producten en de vragers elkaar
in ‘levende lijve’ ontmoeten. (Markt & veilingen).
Abstracte markt: Het product of dienst wordt niet op een bepaalde plaats
aangeboden, maar via internet. (Marktplaats & vermogensmarkt)
Homogene producten: Producten die 100% op elkaar lijken.
Heterogene producten: Producten die van elkaar verschillen.
4
