Paragraaf 1, voedingsstoffen
6 groepen voedingsstoffen:
1. eiwitten, bouwstoffen, transport van stoffen, celcommunicatie, chemische reacties,
bloedstolling, immuniteit, brandstof (eerst omzetten in glucose)
Ketens van tientallen tot meer dan duizend aminozuren. In het verteringsstelsel worden
eiwitmoleculen uit het voedsel gesplitst in afzonderlijke aminozuurmoleculen, die worden
opgenomen door het bloed. Via het bloed naar de lever en vanuit de lever naar alle organen
in je lichaam. Bij de eiwitsynthese worden de aminozuren weer aan elkaar gekoppeld tot
eiwitmoleculen. Transaminering is het proces dat aminogroep -NH3 verplaatst in een
aminozuur om zo een ander aminozuur te maken (12 aminozuren). De andere 8 kunnen
mensen niet zelf maken en zijn dus essentiële aminozuren. Wanneer er niet voldoende
glucose in je lichaam is worden eiwitten omgezet in glucose en verbrand, hierdoor neemt je
spiermassa af. Bij de dissimilatie van eiwitten ontstaat ammoniak, dat wordt in je lever
omgezet in ureum, dit wordt uitgescheiden met urine. Ook ontstaat er pyro druivensuiker dit
levert energie.
2. koolhydraten (sachariden), brandstof, bouwstof
Bij de verbranding van 1 gram koolhydraten komt 17 kJ energie vrij. Als je te veel
koolhydraten eet zorgt het hormoon insuline ervoor dat een deel daarvan wordt omgezet in
vet en opgeslagen onder de huid of rondom organen. DNA en ATP bevatten ook
monosacharide. In celmembranen spelen koolhydraatketens voor de herkenning van de cel
door andere cellen.
Voedingsvezels zijn koolhydraten die niet kunnen worden verteerd door de enzymen van de
mens (cellulose en pectine). Een deel van deze vezels kan in de darmen wel worden
afgebroken door de enzymen van bacteriën in je darmen. Voedingsvezels komen van de
celwanden van plantaardige voedingsmiddelen en bevorderen de stoelgang en
darmwerking. Verzadigd gevoel.
3. vetten, brandstof, bouwstof
Triglyceriden zijn opgebouwd uit een glycerolmolecuul en drie vetzuurmoleculen. De
vetzuren zijn verzadigd (ongezond) of onverzadigd. (gezond)
Verzadigd vetzuur: alle bindingsplaatsen van de C-atomen bezet door waterstofatomen.
Je lichaam kan de meeste vetzuren zelf vormen uit andere organische stoffen. Er zijn een
paar essentiële vetzuren (linolzuur). Bij de verbranding van 1 gr vet komt 38 Kj energie vrij.
Als je te veel vetten eet wordt het opgeslagen rondom je huid en organen, vet heeft een
warmte-isolerende werking.
Vetten dienen ook als bouwstoffen. Fosfolipiden ( 1 vetzuur vervangen door fosforzuur)
vormen een belangrijk bestanddeel van membranen. Cholesterol is een vet dat je voor een
klein deel binnenkrijgt via voeding. De meeste cholesterol wordt aangemaakt door je lever.
Wordt gebruikt bij de vorming van hormonen, gal en vitamine D.
, 4. water, bouwstof, oplosmiddel, transportmiddel, regeling
Water is een belangrijke bouwstof voor je lichaamscellen en een oplosmiddel voor heel veel
stoffen. Water is ook een transportmiddel. Regelt de lichaamstemperatuur. Bij dissimilatie
wordt water gevormd, verder moet het binnen komen bij eten en drinken.
5. mineralen, bouwstoffen
Mineralen zijn anorganische stoffen zoals calcium, fosfor, kalium en natrium. Je hebt ze
nodig om allerlei processen te laten verlopen. Sommige mineralen worden gebruikt als
bouwstoffen (calcium botweefsel hard). Calcium is nodig om je bloed te laten stollen. Kalium,
natrium voor dat neuronen impulsen kunnen geleiden.
Mineralen die je maar heel weinig nodig hebt heten spoorelementen, bijv chroom, fluor,
jodium en ijzer. Spoorelementen zijn vaak bestanddelen van enzymen en hormonen.
6. vitaminen, delen van enzymen
Vitaminen zijn organische stoffen die nodig zijn om de processen in je lichaam goed te laten
verlopen. Vitamine B is een verzamelnaam voor veel verschillende vitaminen, het
vitamine-B-complex. Vitamine K kan worden aangemaakt door bacteriën in je dikke darm.
Alle andere vitamines moeten binnenkomen in je eten en drinken. Sommige vitaminen zitten
in je lichaam als provitaminen, hier kan je lichaam zelf vitaminen van maken. Veel
vitaminen zijn bestanddelen van enzymen en nodig om stofwisselingsreacties goed te laten
verlopen. Bij een gebrek aan vitaminen ontstaan gebreksziekten. binas 82A
Paragraaf 2
In de wand van het hele darmkanaal bevinden zich kringspieren en lengtespieren. Door het
afwisselend samentrekken van deze spieren ontstaat de darmperistaltiek. Hierdoor wordt
het voedsel voortgeduwd, gekneed en gemengd met de verteringssappen die
verteringsklieren afgeven aan de voedselbrij in het darmkanaal.
Wanneer je voedsel doorslikt worden de neusholtes afgesloten door de huig. Tegelijkertijd
beweegt het strottenhoofd iets omhoog en het strotklepje kantelt naar achteren. Daardoor
wordt de luchtpijp afgesloten. Het voedsel kan alleen de slokdarm in.
Het slikken zet in de slokdarm bewegingen in werking zodat het eten doorgaat naar de
maag. De maag heeft bij de ingang en uitgang een kringspier die de passage van voedsel
regelt. Het voedsel blijft een tijdje in de maag omdat de andere kringspier (maagportier,
pylorus) de uitgang afsluit. Kliertjes in de wand van de maag voegen maagsap toe aan het
ingeslikte voedsel. Maagsap bevat onder andere het enzym zoutzuur (hcl) en slijm. Het
zoutzuur zorgt voor een sterk zuur milieu in de maag zodat bacteriën die mee de maag in
zijn gegaan dood gaan. Het slijm beschermt de binnenkant van de maag tegen dit maagsap.
Wanneer de maagportier weer ontspant gaat het eten door naar de twaalfvingerige darm.
(eerste gedeelte dunne darm). In de twaalfvingerige darm monden de afvoerbuizen van de
lever en de alvleesklier uit.
De lever produceert gal. Gal wordt tijdelijk opgeslagen in de galblaas. Gal bevat
galkleurstoffen, dit zijn afbraakproducten van dode rode bloedcellen (geven bruine kleur
ontlasting). De galzouten verdelen grote vetdruppels in het voedsel in kleine druppeltjes
6 groepen voedingsstoffen:
1. eiwitten, bouwstoffen, transport van stoffen, celcommunicatie, chemische reacties,
bloedstolling, immuniteit, brandstof (eerst omzetten in glucose)
Ketens van tientallen tot meer dan duizend aminozuren. In het verteringsstelsel worden
eiwitmoleculen uit het voedsel gesplitst in afzonderlijke aminozuurmoleculen, die worden
opgenomen door het bloed. Via het bloed naar de lever en vanuit de lever naar alle organen
in je lichaam. Bij de eiwitsynthese worden de aminozuren weer aan elkaar gekoppeld tot
eiwitmoleculen. Transaminering is het proces dat aminogroep -NH3 verplaatst in een
aminozuur om zo een ander aminozuur te maken (12 aminozuren). De andere 8 kunnen
mensen niet zelf maken en zijn dus essentiële aminozuren. Wanneer er niet voldoende
glucose in je lichaam is worden eiwitten omgezet in glucose en verbrand, hierdoor neemt je
spiermassa af. Bij de dissimilatie van eiwitten ontstaat ammoniak, dat wordt in je lever
omgezet in ureum, dit wordt uitgescheiden met urine. Ook ontstaat er pyro druivensuiker dit
levert energie.
2. koolhydraten (sachariden), brandstof, bouwstof
Bij de verbranding van 1 gram koolhydraten komt 17 kJ energie vrij. Als je te veel
koolhydraten eet zorgt het hormoon insuline ervoor dat een deel daarvan wordt omgezet in
vet en opgeslagen onder de huid of rondom organen. DNA en ATP bevatten ook
monosacharide. In celmembranen spelen koolhydraatketens voor de herkenning van de cel
door andere cellen.
Voedingsvezels zijn koolhydraten die niet kunnen worden verteerd door de enzymen van de
mens (cellulose en pectine). Een deel van deze vezels kan in de darmen wel worden
afgebroken door de enzymen van bacteriën in je darmen. Voedingsvezels komen van de
celwanden van plantaardige voedingsmiddelen en bevorderen de stoelgang en
darmwerking. Verzadigd gevoel.
3. vetten, brandstof, bouwstof
Triglyceriden zijn opgebouwd uit een glycerolmolecuul en drie vetzuurmoleculen. De
vetzuren zijn verzadigd (ongezond) of onverzadigd. (gezond)
Verzadigd vetzuur: alle bindingsplaatsen van de C-atomen bezet door waterstofatomen.
Je lichaam kan de meeste vetzuren zelf vormen uit andere organische stoffen. Er zijn een
paar essentiële vetzuren (linolzuur). Bij de verbranding van 1 gr vet komt 38 Kj energie vrij.
Als je te veel vetten eet wordt het opgeslagen rondom je huid en organen, vet heeft een
warmte-isolerende werking.
Vetten dienen ook als bouwstoffen. Fosfolipiden ( 1 vetzuur vervangen door fosforzuur)
vormen een belangrijk bestanddeel van membranen. Cholesterol is een vet dat je voor een
klein deel binnenkrijgt via voeding. De meeste cholesterol wordt aangemaakt door je lever.
Wordt gebruikt bij de vorming van hormonen, gal en vitamine D.
, 4. water, bouwstof, oplosmiddel, transportmiddel, regeling
Water is een belangrijke bouwstof voor je lichaamscellen en een oplosmiddel voor heel veel
stoffen. Water is ook een transportmiddel. Regelt de lichaamstemperatuur. Bij dissimilatie
wordt water gevormd, verder moet het binnen komen bij eten en drinken.
5. mineralen, bouwstoffen
Mineralen zijn anorganische stoffen zoals calcium, fosfor, kalium en natrium. Je hebt ze
nodig om allerlei processen te laten verlopen. Sommige mineralen worden gebruikt als
bouwstoffen (calcium botweefsel hard). Calcium is nodig om je bloed te laten stollen. Kalium,
natrium voor dat neuronen impulsen kunnen geleiden.
Mineralen die je maar heel weinig nodig hebt heten spoorelementen, bijv chroom, fluor,
jodium en ijzer. Spoorelementen zijn vaak bestanddelen van enzymen en hormonen.
6. vitaminen, delen van enzymen
Vitaminen zijn organische stoffen die nodig zijn om de processen in je lichaam goed te laten
verlopen. Vitamine B is een verzamelnaam voor veel verschillende vitaminen, het
vitamine-B-complex. Vitamine K kan worden aangemaakt door bacteriën in je dikke darm.
Alle andere vitamines moeten binnenkomen in je eten en drinken. Sommige vitaminen zitten
in je lichaam als provitaminen, hier kan je lichaam zelf vitaminen van maken. Veel
vitaminen zijn bestanddelen van enzymen en nodig om stofwisselingsreacties goed te laten
verlopen. Bij een gebrek aan vitaminen ontstaan gebreksziekten. binas 82A
Paragraaf 2
In de wand van het hele darmkanaal bevinden zich kringspieren en lengtespieren. Door het
afwisselend samentrekken van deze spieren ontstaat de darmperistaltiek. Hierdoor wordt
het voedsel voortgeduwd, gekneed en gemengd met de verteringssappen die
verteringsklieren afgeven aan de voedselbrij in het darmkanaal.
Wanneer je voedsel doorslikt worden de neusholtes afgesloten door de huig. Tegelijkertijd
beweegt het strottenhoofd iets omhoog en het strotklepje kantelt naar achteren. Daardoor
wordt de luchtpijp afgesloten. Het voedsel kan alleen de slokdarm in.
Het slikken zet in de slokdarm bewegingen in werking zodat het eten doorgaat naar de
maag. De maag heeft bij de ingang en uitgang een kringspier die de passage van voedsel
regelt. Het voedsel blijft een tijdje in de maag omdat de andere kringspier (maagportier,
pylorus) de uitgang afsluit. Kliertjes in de wand van de maag voegen maagsap toe aan het
ingeslikte voedsel. Maagsap bevat onder andere het enzym zoutzuur (hcl) en slijm. Het
zoutzuur zorgt voor een sterk zuur milieu in de maag zodat bacteriën die mee de maag in
zijn gegaan dood gaan. Het slijm beschermt de binnenkant van de maag tegen dit maagsap.
Wanneer de maagportier weer ontspant gaat het eten door naar de twaalfvingerige darm.
(eerste gedeelte dunne darm). In de twaalfvingerige darm monden de afvoerbuizen van de
lever en de alvleesklier uit.
De lever produceert gal. Gal wordt tijdelijk opgeslagen in de galblaas. Gal bevat
galkleurstoffen, dit zijn afbraakproducten van dode rode bloedcellen (geven bruine kleur
ontlasting). De galzouten verdelen grote vetdruppels in het voedsel in kleine druppeltjes
