Samenvatting didactisch handelen hoofdstuk 4 en 5

Didactisch handelen
Hoofdstuk 4: Didactische principes
1.Wat zijn didactische principes
1.1 Een definitie
Didactische principes zijn kenmerken van didactisch handelen. Ze dragen
bij tot het bereiken van de doelen. Ze geven richting aan de invulling van
de andere componenten van het didactisch model. Het zorgt ervoor dat je
op een effectieve en efficiënte manier aan je doelen werkt.
1.2 Selectie van didactische principes
Er bestaan heel wat didactische principes. In elke doelgerichte les zitten
verschillende didactische principes verworven. Soms wordt 1 didactisch
principe meer beklemtoond. Er moet niet in alle lessen alle didactische
principes verwerkt zijn.
Didactische principes kunnen op verschillende wijzen gerealiseerd
worden:
 aanschouwelijkheidsprincipe toepassen kan betekenen bv foto’s en
bladeren meebrengen van een eik, of naar een bos gaan om een eik
in het echt te zien
Meeste didactische principes zijn het resultaat van lange
onderwijservaring en meer recentelijk ook van onderwijsonderzoek.
6 didactische principes:
- motivatieprincipe
- activiteitsprincipe
- aanschouwelijkheidsprincipe
- geleidelijkheidsprincipe
- differentiatieprincipe
- herhalingsprincipe

2.Het motivatieprincipe
2.1 Begripsomschrijving
Motivatie bij kinderen  zeer BELANGRIJK!!
 Motieven geven je kracht om actie te ondernemen.
 Redenen om uitdagingen aan te gaan is zeer uiteenlopend  wordt
bepaald door persoonlijke en situationele factoren
 Motivatie is grondslag van leren.

,2.2 Soorten motivatie
Verschillende vormen van motivatie die tot leren leiden  Als leerkracht
moet je zicht hebben, op de motivatie van je leerling en die motivatie
ook kunnen beïnvloeden.
2.2.1Intrinsieke motivatie
We spreken van intrinsieke motivatie wanneer de motivatie gelegen is in
de leerinhoud zelf.
 Leerling voert de activiteit uit omwille van de activiteit zelf
 Belangstelling voor WAT geleerd wordt
 Aansluiten bij psychologische basisbehoeften van het kind
Een aantal aandachtspunten:
 Waardevolle en haalbare doelen stellen
 Zone van naaste ontwikkeling = aanspreken van het kind op
een niveau dat net buiten bereik is van wat een kind op eigen
kracht kan.
 Ervaringen van leerlingen gebruiken in je lessen
 Uit eigen leefwereld van het kind
 Bijvoorbeeld: eerdere ervaringen
 Onderwijs heeft verrijkende functie: ook wereld van kinderen
soms openbreken
 Iedereen verschillende ervaringen, andere context waar het
kind opgroeit

2.2.2Extrinsieke motivatie
We spreken van extrinsieke motivatie wanneer leerlingen leren om een
reden die niet met de leerinhoud zelf te maken heeft.
 Bijvoorbeeld: een kind doet zijn best voor wiskunde omdat hij een
nieuwe fiets krijgt als hij slaagt
 Intrinsieke en extrinsieke motivatie zijn geen tegenpolen bv. een
kind kan gewoon inzien dat iets nuttig is
 Extrinsieke motivatie is de ‘verpakking’ van de leerinhoud
Voorbeelden:
 Leerstof kiezen die de leerlingen aanspreken.
 De keuze van bepaalde werkvorm en de afwisseling die je
brengt in de werkvormen
 Het optreden van de leerkracht
 Humor, ontspanning aanmoedigen, vriendelijk, luisterend oor
zijn,…

,  Beloning en straf
 Biedt grote voorzichtigheid
 Afhankelijkheidsrelatie: als dit wegvalt  niet meer
gemotiveerd
 Goede leerlingen vaak gemotiveerd, minder sterke ontmoedigd


2.3 Welke vorm van motivatie geniet de voorkeur?
Intrinsieke en extrinsieke motivatie kunnen niet zomaar van elkaar
gescheiden worden.
Meest interessante vorm  intrinsieke motivatie
Minst interessante vorm  extrinsieke motivatie door beloning en straf
2.4 Suggesties voor de praktijk
Voorbeelden:
 Les starten met overlopen doelen en waarde en belang van het doel
beklemtonen
 Doelen kaderen binnen een groter geheel en opbouw in doelen
duiden, hierdoor wordt de geleidelijkheid beklemtoont
 Variatie brengen in didactische werkvormen
 Doelen verbinden met leefwereld v/h kind met aandacht voor niet té
lang blijven hangen in hun leefwereld
 Waardering uitspreken over de inzet van de leerlingen

2.5 Evaluatie van het motivatieprincipe
Stel jezelf de vraag: Slaagde ik erin de belangstelling van de
leerlingen te wekken en de lln te motiveren voor de
leeractiviteiten?
 Je moet zorgen dat de hele les motiverende elementen bevat. Fout is
dat enkel de oriëntatie van de les zeer motiverend is, waarna er voor
het vervolg van de les te weinig rekening wordt gehouden met
bovenstaande suggesties.

3.Het activiteitsprincipe
3.1 Begripsomschrijving
Het activiteitsprincipe houdt in dat je een beroep doet op de activiteit
van de leerling.
 Uiterlijk of uitwendig handelen  motorisch, beweging
Voldoende