Samenvatting Immunologie
Hoorcollege 1
Functie van het immuunsysteem: beschermd ons tegen virussen en bacteriën die schade kunnen
aanbrengen. Het immuunsysteem moet onderscheid kunnen maken tussen:
Wat is lichaamseigen en wat is lichaamsvreemd.
Gevaarlijk en niet gevaarlijk.
Bescherming tegen pathogenen:
Virussen
Bacteriën
Schimmels
Parasieten
Pathogenen komen binnen via:
Neus en mond
Ogen (traanvocht)
Huid (mechanische bacterie)
Maag/darmen
Longen (surfactant
Bloed
Urogenitaal stelsel
Eerstelijns defensie:
Trilharen
Lage pH in de maag
Enzymen in je vocht en speeksel
Commensalen
Als de pathogene eenmaal het lichaam zijn binnengedrongen, wordt er onderscheid gemaakt tussen
intracellulaire pathogenen en extracellulaire pathogenen.
Intracellulaire pathogenen: zitten in lichaamseigen cellen.
Alle virussen
Sommige bacteriën
Sommige protozoa
Extracellulaire pathogenen: zwerven rond.
Meeste bacteriën en protozoa
Meeste meercellige parasieten
De witte bloedcellen stammen af van een pluripotente stamcel, kan nog van alles worden. Hieruit
ontstaan twee voorlopercellen: lymfoïde voorlopercel en een myeloïde voorlopercel. Vervolgens
ontstaan de 10 basisspelers:
Neutrofiel - B cel
Eosinofiel - T cel
Basofiel - NK cel
Monocyten - Dendritische cel
Macrofagen
Mestcellen
Humorale immuniteit: oplosbare mediatoren, geen cellen maar eiwitten die zwemmen in je bloed.
1
, Directe rol in afweer
Antilichamen
Complement
Cellulaire immuniteit: afweer met behulp van cellen.
Meer indirecte rol
Cytokines/chemokines, signaalstoffen geproduceerd door immuuncellen
Acute fase eiwitten, stijgen erg in concentratie na een infectie en hebben diverse functies
binnen het immuunsysteem
Aangeboren immuniteit: heb je vanaf je geboorte, direct functioneel.
Monocyten
Macrofagen
Granulocyten
NK-cellen
Mestcellen
Verworven immuniteit: wordt in de eerste maanden gemaakt, dit immuunsysteem ‘leert’ je hele
leven lang.
B-cellen
T-cellen
Brug tussen aangeboren en verworven zijn dendritische cellen en macrofagen. Aangeboren en
verworven werken heel goed samen met elkaar.
Fagocytose: cellen eten alles op wat ze tegenkomen.
Fagozoom: ingekapseld stukje van het extracellulaire milieu.
Cellen die kunnen fagocyteren zijn:
Neutrofielen
Dendritische cellen
Monocyten
Macrofagen
Mestcellen
Dendritische cellen en macrofagen hebben voornamelijk PAMPs.
Opsoniseren: fagocyten worden geholpen door complement en antilichamen (humorale afweer) en
bedekken een mogelijke indringer.
Dendritische cellen en macrofagen hebben na het opeten van de pathogenen geen idee wat ze
hebben opgegeten. Antigeenpresentatie: de in stukken geknipte eiwitten van de indringer (antigeen)
worden op het oppervlak van het celmembraan tentoongesteld.
MHC-II neemt het eiwit op en presenteert dit aan de buitenkant van de cel.
T-celreceptor bindt aan het MHC-II molecuul met eiwit en herkent het eiwit en kan onderscheid
maken tussen gevaarlijk en niet gevaarlijk.
B-celreceptor herkent een antigeen en gaat hierdoor antilichamen produceren. B-cel receptor
herkent altijd lichaamsvreemd!
B- cellen en T-cellen krijgen training voor het herkennen van lichaamseigen en lichaamsvreemd.
2
, Alle kernhoudende cellen van het lichaam bevatten MHC-I. Er vindt continue presentatie van
peptides plaats uit het cytosol in MHC-I aan T-cellen. T-cellen checken weer of het lichaamseigen of
lichaamsvreemd is.
In het cytosol zitten proteasomen (breken eiwitten af). TAP transporter: eiwitten uit het cytosol
trekken en in het ER brengen. De eiwitjes gaan dan in het MHC-I molecuul zitten en worden
gepresenteerd.
Eerstelijns afweer brengt altijd veel schade aan, meestal de neutrofielen zijn als eerste op de plek
aanwezig, omdat hiervan het meeste in het bloed zit. Ongeveer 80 % van de witte bloedcellen
bestaat uit neutrofielen. Neutrofielen fagocyteren en stort een gif uit. Bacteriën gaan dood, maar je
eigen cellen ook.
We willen ook geheugen opbouwen voor dit pathogeen.
Auto-immuniteit: ongepaste reactie op lichaamseigen antigenen.
Immuundeficiëntie: ineffectieve immuunresponse.
Overgevoeligheid: overactieve immuunresponse.
3
Hoorcollege 1
Functie van het immuunsysteem: beschermd ons tegen virussen en bacteriën die schade kunnen
aanbrengen. Het immuunsysteem moet onderscheid kunnen maken tussen:
Wat is lichaamseigen en wat is lichaamsvreemd.
Gevaarlijk en niet gevaarlijk.
Bescherming tegen pathogenen:
Virussen
Bacteriën
Schimmels
Parasieten
Pathogenen komen binnen via:
Neus en mond
Ogen (traanvocht)
Huid (mechanische bacterie)
Maag/darmen
Longen (surfactant
Bloed
Urogenitaal stelsel
Eerstelijns defensie:
Trilharen
Lage pH in de maag
Enzymen in je vocht en speeksel
Commensalen
Als de pathogene eenmaal het lichaam zijn binnengedrongen, wordt er onderscheid gemaakt tussen
intracellulaire pathogenen en extracellulaire pathogenen.
Intracellulaire pathogenen: zitten in lichaamseigen cellen.
Alle virussen
Sommige bacteriën
Sommige protozoa
Extracellulaire pathogenen: zwerven rond.
Meeste bacteriën en protozoa
Meeste meercellige parasieten
De witte bloedcellen stammen af van een pluripotente stamcel, kan nog van alles worden. Hieruit
ontstaan twee voorlopercellen: lymfoïde voorlopercel en een myeloïde voorlopercel. Vervolgens
ontstaan de 10 basisspelers:
Neutrofiel - B cel
Eosinofiel - T cel
Basofiel - NK cel
Monocyten - Dendritische cel
Macrofagen
Mestcellen
Humorale immuniteit: oplosbare mediatoren, geen cellen maar eiwitten die zwemmen in je bloed.
1
, Directe rol in afweer
Antilichamen
Complement
Cellulaire immuniteit: afweer met behulp van cellen.
Meer indirecte rol
Cytokines/chemokines, signaalstoffen geproduceerd door immuuncellen
Acute fase eiwitten, stijgen erg in concentratie na een infectie en hebben diverse functies
binnen het immuunsysteem
Aangeboren immuniteit: heb je vanaf je geboorte, direct functioneel.
Monocyten
Macrofagen
Granulocyten
NK-cellen
Mestcellen
Verworven immuniteit: wordt in de eerste maanden gemaakt, dit immuunsysteem ‘leert’ je hele
leven lang.
B-cellen
T-cellen
Brug tussen aangeboren en verworven zijn dendritische cellen en macrofagen. Aangeboren en
verworven werken heel goed samen met elkaar.
Fagocytose: cellen eten alles op wat ze tegenkomen.
Fagozoom: ingekapseld stukje van het extracellulaire milieu.
Cellen die kunnen fagocyteren zijn:
Neutrofielen
Dendritische cellen
Monocyten
Macrofagen
Mestcellen
Dendritische cellen en macrofagen hebben voornamelijk PAMPs.
Opsoniseren: fagocyten worden geholpen door complement en antilichamen (humorale afweer) en
bedekken een mogelijke indringer.
Dendritische cellen en macrofagen hebben na het opeten van de pathogenen geen idee wat ze
hebben opgegeten. Antigeenpresentatie: de in stukken geknipte eiwitten van de indringer (antigeen)
worden op het oppervlak van het celmembraan tentoongesteld.
MHC-II neemt het eiwit op en presenteert dit aan de buitenkant van de cel.
T-celreceptor bindt aan het MHC-II molecuul met eiwit en herkent het eiwit en kan onderscheid
maken tussen gevaarlijk en niet gevaarlijk.
B-celreceptor herkent een antigeen en gaat hierdoor antilichamen produceren. B-cel receptor
herkent altijd lichaamsvreemd!
B- cellen en T-cellen krijgen training voor het herkennen van lichaamseigen en lichaamsvreemd.
2
, Alle kernhoudende cellen van het lichaam bevatten MHC-I. Er vindt continue presentatie van
peptides plaats uit het cytosol in MHC-I aan T-cellen. T-cellen checken weer of het lichaamseigen of
lichaamsvreemd is.
In het cytosol zitten proteasomen (breken eiwitten af). TAP transporter: eiwitten uit het cytosol
trekken en in het ER brengen. De eiwitjes gaan dan in het MHC-I molecuul zitten en worden
gepresenteerd.
Eerstelijns afweer brengt altijd veel schade aan, meestal de neutrofielen zijn als eerste op de plek
aanwezig, omdat hiervan het meeste in het bloed zit. Ongeveer 80 % van de witte bloedcellen
bestaat uit neutrofielen. Neutrofielen fagocyteren en stort een gif uit. Bacteriën gaan dood, maar je
eigen cellen ook.
We willen ook geheugen opbouwen voor dit pathogeen.
Auto-immuniteit: ongepaste reactie op lichaamseigen antigenen.
Immuundeficiëntie: ineffectieve immuunresponse.
Overgevoeligheid: overactieve immuunresponse.
3
