Samenvatting Recht 15/20

RECHT
DEEL 1 : Inleiding tot het recht
1. Algemene inleiding
1.1 Verantwoording
- Recht is zaak van alle burgers
- Iedereen wordt met diverse takken van het recht geconfronteerd
- Recht ≠ moraal, godsdienstige regels => behoren niet tot het rechtssysteem
- Moraal: geestelijk welzijn > oorsprong in de mens en niet in de gemeenschap.

Voorbeelden

Recht is een zaak van alle burgers:

- Geflitst worden: je kan vervolgd worden voor het plegen van inbreuk op de verkeerswetgeving
- Betaling van belastingen: fiscaal recht

Godsdienst en moraal:

- Abortuswet, euthanasiewet (laïcisering: scheiding kerk en staat)
- Godsdienst: eeuwige zaligheid van de mens
- Religie beïnvloedt de wet: wettelijke feestdagen
- Jan Jambon: minister binnenlandse zaken

1.2 Wat is recht?
- Het omvat een geheel van gedragsregels en normen
 Verbodsbepalingen – gebodsbepalingen – normen die toelating bevatten – organieke regels
 Dwingend recht – aanvullend recht
 Algemene normen – individuele normen
- Doel van deze gedragsregels en normen is het maatschappelijk leven ordenen
- Regels opgelegd door de overheid
- Regels zijn afdwingbaar


Verbodsbepaling en gebodsbepaling
- Regels kunnen verbieden, bevelen of toelaten -> ‘je moet’ , ‘je mag niet’, ‘het mag’
- Verbod: poging tot moord & fraude ; alles dat te maken heeft met strafrecht is verboden
- Gebod: belastingen aangeven & betalen is verplicht

Normen die toelating bevatten en organieke regels
- Normen: bekendmaking: bv. vanaf je 18 jaar mag je je rijbewijs halen

bv. vergunning aanvragen om te bouwen

- Organieke regels: organisatie van de rechtbank, als staatstructuur

Dwingend recht of aanvullend recht
Dwingend: moet nageleefd worden door elk rechtssubject, regels zijn van dwingend recht -> sanctie

- Alles dat te maken heeft met strafrecht, je kan nooit afwijken van strafrecht
- Bv.: openbaar dronkenschap, zedenschennis, wildplassen, mensenhandel, prostitutie
- Benktermijn wanneer je iets aankoopt = 2 weken
Of bv. een kotbaas kan je niet zomaar op straat zetten. Er is een opzegtermijn van x aantal dagen/weken.
Als hij dat niet respecteert moet hij/zij betalen.


1

,Aanvullend: mogen overeenkomsten aanvullen indien er niets over bepaald is

- Je mag afwijken van de regel van aanvullend recht, geldt zolang er geen andere regeling is
- Rechtsregels die de verhouding tussen partijen regelen voor zover daarover niets is overeengekomen

Oefening

De huurder mag onderverhuren of zelfs zijn huur aan anderen overdragen als dat recht hem niet is ontzegd.
Aanvullend recht

Ouders dienen naar evenredigheid van de middelen te zorgen voor de huisvesting, het onderhoud, het toezicht
en de opleiding van de kinderen. Indien de opleiding niet voltooid is loopt de verplichting na de
meerderjarigheid van het kind verder. Dwingend recht

Algemene normen of individuele normen
- Regels zijn algemeen, afdwingbaar & gelden voor iedereen

- Regels zijn er voor de ordening van het maatschappelijk leven


Regels opgesteld door de overheid
- Recht vormt het normenstelsel van de staat
- Staat is soeverein -> recht geldt boven elk ander normenstelsel
- België is een federaal land
- Regels – alles gemaakt door Justitie bepaald voor het hele land
- Vlaamse Minister van onderwijs = Ben Weyt
- 10 Provincies
- Gemeenten

Voorbeeld

Verschil tussen eigen Gemeente en Gent: lage emissiezone, afvalbeleid, vuilniszakken, parkeerbeleid,…



Regels zijn afdwingbaar
Hoe recht afdwingen? Via de rechter

- Bv. bij een kot wanneer je er nog niet in mag
- Bv. wanneer regels niet vrijwillig worden nageleefd, naar de rechter gaan




2. Indelingen van het recht
2.1 Objectief recht – subjectief recht


Objectief recht: geheel van normen die de menselijke activiteiten, de onderlinge verhouding tussen mensen en
hun verhouding tot de gemeenschap regelen

Subjectief recht: aanspraken die een persoon tegenover een ander laat gelden

 Burgerlijke subjectieve rechten
o Vermogensrecht
- Vorderingsrechten
- Zakelijke rechten
- Intellectuele rechten


2

, o Persoonlijkheidsrechten in ruime zin
- Persoonlijkheidsrechten
- Familierechten
 Rechtsmisbruik: proportionaliteitscriterium: subjectieve rechten mogen niet onbeperkt worden
aangewend

Vermogensrecht: Het geheel van de in geld gedrukte rechten en plichten. Onderverdeeld in 3 subgroepen.

Vorderingsrecht: Tussen personen bv. kot. Een persoon (schuldeiser) mag van een ander (schuldenaar)
prestatie eisen.

Zakelijk recht: Een persoon krijgt een algemene of bepaalde bevoegdheid over een zekere zaak. Bv. over een
computer, laptop, gsm)

Intellectueel recht: Eigendomsrecht. Tussen een persoon en een intellectueel concept. Bv.: octrooien &
auteursrechten.

Persoonlijkheidsrechten in ruime zin: Het staat los van het vermogen. Als je rijk/arm bent, maakt niet uit, staat
er los van. Recht op vrije meningsuiting, privacy, onderwijs, vrijheid in godsdienst & seksuele geaardheid.
Mensenrechten

Familierechten: Het recht om te huwen/scheiden, rechten als echtgenoot, ouder en kind.

Rechtsmisbruik: Je mag je recht niet misbruiken. Geen rechtszaak doen als er geen juridisch probleem is. Bv.
een muur tussen 2 tuinen plaatsen maar muur staat 1cm te dicht dus men gaat naar de rechtbank. Dit is geen
juiste manier om te reageren. Oplossing: een vergoeding.



2.2 Materieel en formeel recht
- Materieel recht: Regels die rechten toekennen en plichten opleggen
Bv.: spel die je speelt (op vlak van recht): moord of scheiding // je hebt een erfenis te verdelen

- Formeel recht: Geeft aan hoe de naleving van het materiële recht verzekerd kan worden
Bv.: spelregels dus op vlak van recht: procedureregels // je slaagt er niet in hem te verdelen

2.3 Privaat recht en publiek recht
Privaat recht
- Regelt de verhouding tussen de burgers onderling
- Neergeschreven in het burgerlijk wetboek

Voorbeelden: Trouwen, erven, verkeersongeval, testament, ondernemingsrecht, schadevergoeding

Publiek recht:
- Regelt de algemene belangen en heeft betrekking op de inrichting, de werking en de onderlinge
verhoudingen van de overheidsorganen en op de verhouding van de overheid tot de burgers

Voorbeelden: Grondwet, onderwijs, administratief- en bestuursrecht (vergunningen, milieu,..)



Dia 26 !!!

Strafrecht, strafprocesrecht. Bv. na de uitgang word je overvallen op weg naar huis.

-> Publieksrecht ook al vind het plaats tussen burger en burger. Heel de procedure er rond gebeurt door de
overheid -> straffen, vervolging,…

Aspect van de schadevergoeding: burgerlijk recht = publiek recht.

3

, Dia 27

Publiekrecht

- Uitgewrongen door de Belgische staat.
- Fiscaal recht (= een rechtstak)
- Administratief recht

2.4 Gemengde rechtstakken
Gemengd: stuk privé, stuk publiek

Indeling
- Economisch recht: ingrijpen van de overheid in het economisch leven
- Handelsrecht: rechtsbetrekkingen handelaars en handelsdaden vastgelegd in het Wetboek van
Koophandel, commerciële gewoonten
- Burgerlijk procesrecht:
- organisatie en bevoegdheid: publiek
-huwelijk & echtscheiding, om te kunnen scheiden moet men zich tot de overheid wenden.
- spelregels: privaat
- Sociaal recht:
- arbeidsrecht: relatie werkgever en werknemer: privaat recht
- sociaalzekerheidsrecht: sociale maatregelen door de overheid voor werknemer: publiek R
 Ondernemingsrecht/vennootschapsrecht en economisch recht

↓ ↓

Privaat recht/privépersonen Publiek recht




OEFENING DIA 31

 Grondwet  publiekrecht
 Burgerlijk  privaatrecht
 Ondernemingsrecht  privaatrecht
 Strafrecht en strafprocesrecht  publiek recht
 Bestuursrecht of administratief recht  publiekrecht
 Fiscaal  publiekrecht



2.5 Internationaal- en nationaal recht
- Internationaal recht: tussen landen/naties, verdragen(overeenkomst tussen staten); Europees recht

- Nationaal recht: binnen 1 land, rechtsregels die tot stand komen door federale overheid,
gemeenschappen en gewesten en provincies en gemeenten




4