AANTEKENINGEN INLEIDING GESCHIEDWETENSCHAP
Collegejaar 1, Blok 1, Week 1
--------------------------------------------------------------------------------------------
Collegeclip “Inleiding tot Inleiding Geschiedwetenschap”
Waarom is het begrip ‘academische geschiedbeoefening’ moeilijk te definiëren?
Doordat historici gespecialiseerd zijn in heel uiteenlopende onderwerpen
Historici die gespecialiseerd zijn in verschillende onderwerpen bezitten ook uiteenlopende
vaardigheden
Ook de methodes die historici gebruiken voor hun onderzoeken zijn erg verschillend
Welke kenmerken delen historici wel met elkaar?
Ze hebben een relatief grote afkeer van het gebruik van jargon ten opzichte van andere
wetenschappelijk disciplines en zijn daardoor ook meer publieksgericht
Ze delen het temperament van de onderzoeker en zijn daardoor vaak vasthoudend (grote
archieven en bronnen doorzoeken), vindingrijk (alternatieve methoden bedenken om tot een
oplossing te komen), initiatiefrijk (papers schrijven, op weg naar archieven en dergelijke).
Journalisten en historici lijken op elkaar.
Minder theoretisch aangelegd en meer empirisch gericht
Hoe definieert men wat academische geschiedbeoefening is?
Door vergelijking met andere vormen van geschiedbeoefening, enkele voorbeelden zijn:
o Musea
o Theater
o Boeken
o Schilderijen
o Historische films/documentaires
o Historische games
Door te bekijken wat er allemaal voor verschillende benaderingen er allemaal bestaan
binnen de academische geschiedbeoefening
Academische geschiedbeoefening zelf is ook contingent/veranderlijk.
Collegeclip “Geschiedenis en verleden”
Definitie ‘verleden’
De tijd dingen die gebeurt zijn vóór nu
Definitie ‘geschiedenis’
“verhaal/studie over dingen die gebeurd zijn in het verleden” (verhaal over die
gebeurtenissen/zaken)
Waarom is het van belang om deze definitie te kennen
, Omdat je in de academische geschiedbeoefening niet alleen dingen gaat leren over het
verleden (1) maar ook omdat je je in het verhaal/studie van anderen verdiept en aan de hand
daarvan je eigen verhaal ontwikkeld (2)
Omdat je je hierdoor gaat afvragen of de geschiedenis in de eerste zin (1) wel zo goed te
onderscheiden is van geschiedenis in de tweede zin (2)
Collegeclip “Empirische wetenschap”
Definitie ‘empirie’
Alles wat zintuiglijk waarneembaar is
Er zijn empirische en niet-empirische wetenschappen, is geschiedenis een empirische wetenschap?
Ja, want het heeft echt bestaan en toen het bestond was het zintuiglijk waarneembaar
Nee, teruggaan naar de tijd van die zintuiglijke waarneming is niet mogelijk (bronnen zijn niet
de waarneming zelf)
Collegeclip “Historiografie”
Definitie ‘historiografie’
1: synoniem voor geschiedschrijving
2: maar vooral geschiedenis van de geschiedenis
o Bijvoorbeeld: Pieter Geyl schreef een boek over wat verschillende Franse historici
schreven over Napoleon
‘Kleine Historiografie’
o Wat er over één specifiek onderwerp door andere historici is geschreven
‘Grote Historiografie’
o Geschiedenis over de gehele geschiedbeoefening
Het nut van historiografie
Positiebepaling: ten opzichte van één onderwerp (klein) en ten opzichte van het discipline
van de geschiedbeoefening (groot)
Inspiratie en bescheidenheid: doordat je werken van anderen ziet kan je erdoor geïnspireerd
worden en je ziet ook dat jouw werk maar één van de vele benaderingen is van de
geschiedenis waardoor je bescheidenheid ontwikkeld
Blik op een cultuur: door te weten hoe mensen in het verleden met hun verleden (en andere
zaken) om zijn gegaan dan kom je iets te weten over hen
Collegeclip “Pieter Geyl (NL)”
Historiografie
Startpunt van ieder historisch onderzoek
Zegt iets over het perspectief van de historicus
Geschiedenis is een ‘discussie zonder eind’, er kan altijd over verschillende perspectieven
gediscussieerd worden
Het citaat geschiedenis is een ‘discussie zonder eind’ van Pieter Geyl
Dit geldt voor alle al bestaande en komende geschiedschrijving (tijdloos)
Dit geldt ook voor het tijdloze citaat zelf
, Historiografische opmerking (opmerking over de aard van de geschiedschrijving)
Politieke opmerking (liberaal en anti-totalitair, want vrijheid van meningsuiting/vrij discussie)
Paradoxaal, historici moeten zeggen dat hun punt het beste is maar ook meningen van
anderen respecteren
Pieter Geyl
Grootneerlandist en dus politiek gekleurd, deze mening stopte hij niet weg
Kritiek op geleerden die vonden dat Nederland en Vlaanderen niet één waren
Aanvulling vanuit opdracht
Vraag 1: “’What is special then, about history as a discipline’ (p 1) vraagt Maza zich af. Waarom is het
zo moeilijk om geschiedenis te definiëren?”
Antwoord:
o Doordat historici gespecialiseerd zijn in heel uiteenlopende onderwerpen
o Historici die gespecialiseerd zijn in verschillende onderwerpen bezitten ook
uiteenlopende vaardigheden
o Ook de methodes die historici gebruiken voor hun onderzoeken zijn erg
verschillend
Vraag 2: “Wat is het verschil tussen verleden, geschiedenis en historiografie?”
Antwoord:
o Definitie verleden: de dingen die gebeurt zijn vóór nu
o Definitie geschiedenis: het verhaal over en de studie naar de dingen die gebeurt
zijn vóór nu
o Definitie historiografie: een synoniem voor geschiedschrijving maar het gaat
vooral over de geschiedenis van de geschiedenis
Vraag 3: “Is geschiedenis een empirische wetenschap? Leg uit waarom wel en waarom niet.”
Antwoord:
o Ja, want het heeft echt bestaan en toen het bestond was het zintuiglijk
waarneembaar
o Nee, teruggaan naar de tijd van die zintuiglijke waarneming is niet mogelijk
(bronnen zijn niet de waarneming zelf)
Vraag 4: “Geschiedenis is ‘what the present needs to know about the past’ (p 6). Leg uit wat Maza
bedoelt met deze uitspraak. Gebruik Pieter Geyl als voorbeeld.”
Antwoord: Maza bedoelt dat het hedendaags perspectief op de geschiedenis veranderlijk
is en van verschillende zaken afhankelijk is, zoals bijvoorbeeld cultuur en het perspectief
van een historicus. Pieter Geyl vond bijvoorbeeld dat Nederlanders en Vlamingen één
groep vormen wat hij ook openlijk uitte, zijn mening bereikte ook de oren van de politiek.
Zo’n idee zal tegenwoordig veel minder steun krijgen en oren bereiken omdat Nederland
en Vlaanderen nu al langer dan toen Pieter Geyl leefde niet meer één staat vormen.
Vraag 5: “Wat is het nut van het bestuderen van historiografie?”
Antwoord:
, o Positiebepaling: ten opzichte van één onderwerp (klein) en ten opzichte van het
discipline van de geschiedbeoefening (groot)
o Inspiratie en bescheidenheid: doordat je werken van anderen ziet kan je erdoor
geïnspireerd worden en je ziet ook dat jouw werk maar één van de vele
benaderingen is van de geschiedenis waardoor je bescheidenheid ontwikkeld
o Blik op een cultuur: door te weten hoe mensen in het verleden met hun verleden
(en andere zaken) om zijn gegaan dan kom je iets te weten over hen
Vraag 6: “Hoe is het handboek van Maza gekleurd door de achtergrond van de auteur?”
Antwoord: doordat iedere historicus, zo ook Maza, schrijft vanuit hun eigen perspectief,
wereldbeeld, meningen, achtergrond, enzovoorts.
Collegejaar 1, Blok 1, Week 1
--------------------------------------------------------------------------------------------
Collegeclip “Inleiding tot Inleiding Geschiedwetenschap”
Waarom is het begrip ‘academische geschiedbeoefening’ moeilijk te definiëren?
Doordat historici gespecialiseerd zijn in heel uiteenlopende onderwerpen
Historici die gespecialiseerd zijn in verschillende onderwerpen bezitten ook uiteenlopende
vaardigheden
Ook de methodes die historici gebruiken voor hun onderzoeken zijn erg verschillend
Welke kenmerken delen historici wel met elkaar?
Ze hebben een relatief grote afkeer van het gebruik van jargon ten opzichte van andere
wetenschappelijk disciplines en zijn daardoor ook meer publieksgericht
Ze delen het temperament van de onderzoeker en zijn daardoor vaak vasthoudend (grote
archieven en bronnen doorzoeken), vindingrijk (alternatieve methoden bedenken om tot een
oplossing te komen), initiatiefrijk (papers schrijven, op weg naar archieven en dergelijke).
Journalisten en historici lijken op elkaar.
Minder theoretisch aangelegd en meer empirisch gericht
Hoe definieert men wat academische geschiedbeoefening is?
Door vergelijking met andere vormen van geschiedbeoefening, enkele voorbeelden zijn:
o Musea
o Theater
o Boeken
o Schilderijen
o Historische films/documentaires
o Historische games
Door te bekijken wat er allemaal voor verschillende benaderingen er allemaal bestaan
binnen de academische geschiedbeoefening
Academische geschiedbeoefening zelf is ook contingent/veranderlijk.
Collegeclip “Geschiedenis en verleden”
Definitie ‘verleden’
De tijd dingen die gebeurt zijn vóór nu
Definitie ‘geschiedenis’
“verhaal/studie over dingen die gebeurd zijn in het verleden” (verhaal over die
gebeurtenissen/zaken)
Waarom is het van belang om deze definitie te kennen
, Omdat je in de academische geschiedbeoefening niet alleen dingen gaat leren over het
verleden (1) maar ook omdat je je in het verhaal/studie van anderen verdiept en aan de hand
daarvan je eigen verhaal ontwikkeld (2)
Omdat je je hierdoor gaat afvragen of de geschiedenis in de eerste zin (1) wel zo goed te
onderscheiden is van geschiedenis in de tweede zin (2)
Collegeclip “Empirische wetenschap”
Definitie ‘empirie’
Alles wat zintuiglijk waarneembaar is
Er zijn empirische en niet-empirische wetenschappen, is geschiedenis een empirische wetenschap?
Ja, want het heeft echt bestaan en toen het bestond was het zintuiglijk waarneembaar
Nee, teruggaan naar de tijd van die zintuiglijke waarneming is niet mogelijk (bronnen zijn niet
de waarneming zelf)
Collegeclip “Historiografie”
Definitie ‘historiografie’
1: synoniem voor geschiedschrijving
2: maar vooral geschiedenis van de geschiedenis
o Bijvoorbeeld: Pieter Geyl schreef een boek over wat verschillende Franse historici
schreven over Napoleon
‘Kleine Historiografie’
o Wat er over één specifiek onderwerp door andere historici is geschreven
‘Grote Historiografie’
o Geschiedenis over de gehele geschiedbeoefening
Het nut van historiografie
Positiebepaling: ten opzichte van één onderwerp (klein) en ten opzichte van het discipline
van de geschiedbeoefening (groot)
Inspiratie en bescheidenheid: doordat je werken van anderen ziet kan je erdoor geïnspireerd
worden en je ziet ook dat jouw werk maar één van de vele benaderingen is van de
geschiedenis waardoor je bescheidenheid ontwikkeld
Blik op een cultuur: door te weten hoe mensen in het verleden met hun verleden (en andere
zaken) om zijn gegaan dan kom je iets te weten over hen
Collegeclip “Pieter Geyl (NL)”
Historiografie
Startpunt van ieder historisch onderzoek
Zegt iets over het perspectief van de historicus
Geschiedenis is een ‘discussie zonder eind’, er kan altijd over verschillende perspectieven
gediscussieerd worden
Het citaat geschiedenis is een ‘discussie zonder eind’ van Pieter Geyl
Dit geldt voor alle al bestaande en komende geschiedschrijving (tijdloos)
Dit geldt ook voor het tijdloze citaat zelf
, Historiografische opmerking (opmerking over de aard van de geschiedschrijving)
Politieke opmerking (liberaal en anti-totalitair, want vrijheid van meningsuiting/vrij discussie)
Paradoxaal, historici moeten zeggen dat hun punt het beste is maar ook meningen van
anderen respecteren
Pieter Geyl
Grootneerlandist en dus politiek gekleurd, deze mening stopte hij niet weg
Kritiek op geleerden die vonden dat Nederland en Vlaanderen niet één waren
Aanvulling vanuit opdracht
Vraag 1: “’What is special then, about history as a discipline’ (p 1) vraagt Maza zich af. Waarom is het
zo moeilijk om geschiedenis te definiëren?”
Antwoord:
o Doordat historici gespecialiseerd zijn in heel uiteenlopende onderwerpen
o Historici die gespecialiseerd zijn in verschillende onderwerpen bezitten ook
uiteenlopende vaardigheden
o Ook de methodes die historici gebruiken voor hun onderzoeken zijn erg
verschillend
Vraag 2: “Wat is het verschil tussen verleden, geschiedenis en historiografie?”
Antwoord:
o Definitie verleden: de dingen die gebeurt zijn vóór nu
o Definitie geschiedenis: het verhaal over en de studie naar de dingen die gebeurt
zijn vóór nu
o Definitie historiografie: een synoniem voor geschiedschrijving maar het gaat
vooral over de geschiedenis van de geschiedenis
Vraag 3: “Is geschiedenis een empirische wetenschap? Leg uit waarom wel en waarom niet.”
Antwoord:
o Ja, want het heeft echt bestaan en toen het bestond was het zintuiglijk
waarneembaar
o Nee, teruggaan naar de tijd van die zintuiglijke waarneming is niet mogelijk
(bronnen zijn niet de waarneming zelf)
Vraag 4: “Geschiedenis is ‘what the present needs to know about the past’ (p 6). Leg uit wat Maza
bedoelt met deze uitspraak. Gebruik Pieter Geyl als voorbeeld.”
Antwoord: Maza bedoelt dat het hedendaags perspectief op de geschiedenis veranderlijk
is en van verschillende zaken afhankelijk is, zoals bijvoorbeeld cultuur en het perspectief
van een historicus. Pieter Geyl vond bijvoorbeeld dat Nederlanders en Vlamingen één
groep vormen wat hij ook openlijk uitte, zijn mening bereikte ook de oren van de politiek.
Zo’n idee zal tegenwoordig veel minder steun krijgen en oren bereiken omdat Nederland
en Vlaanderen nu al langer dan toen Pieter Geyl leefde niet meer één staat vormen.
Vraag 5: “Wat is het nut van het bestuderen van historiografie?”
Antwoord:
, o Positiebepaling: ten opzichte van één onderwerp (klein) en ten opzichte van het
discipline van de geschiedbeoefening (groot)
o Inspiratie en bescheidenheid: doordat je werken van anderen ziet kan je erdoor
geïnspireerd worden en je ziet ook dat jouw werk maar één van de vele
benaderingen is van de geschiedenis waardoor je bescheidenheid ontwikkeld
o Blik op een cultuur: door te weten hoe mensen in het verleden met hun verleden
(en andere zaken) om zijn gegaan dan kom je iets te weten over hen
Vraag 6: “Hoe is het handboek van Maza gekleurd door de achtergrond van de auteur?”
Antwoord: doordat iedere historicus, zo ook Maza, schrijft vanuit hun eigen perspectief,
wereldbeeld, meningen, achtergrond, enzovoorts.
