Kennislijn OP4 Kennisweek 1 werkgroep 2 VPK
E-college nummer 2 stemmingsstoornissen
WHO: depressie één van de vier meest invaliderende ziekten
Hoge prevalentie
Grote kans op recidief (terugval)
Chroniciteit
Psychiatrische en somatische co morbiditeit
Depressie is een belangrijke risicofactor voor suïcide:
Mensen die een unipolaire depressie hebben; 10% suïcide.
Mensen die een bipolaire depressie hebben; 15%
Hoelang duurt een depressie?
Een depressie duurt gemiddeld 6 maanden. Waarvan 10% van de gevallen
chronisch is dit duurt meer dan 2 jaar.
Ongeveer 35 tot 65% van de gevallen heeft een terugval binnen 10 jaar.
Hoe kan een stemmingsstoornis ontstaan?
Dit kun je goed weergeven met het bio psychosociaal model in combinatie
met het stress- kwetsbaarheidsmodel.
Hoe ontstaat een depressie ?
Een samenhang van de onderstaande factoren.
Biologische verklaring
• Erfelijke aanleg (37%)
• Disbalans neurotransmitters (werkt zoals geluk hormoon in xtc.
• Somatische factoren
Psychosociaal
• Persoonlijkheidsstructuur
• Leertheorie
• Cognitieve theorie (van Beck)
Stress/life time events
Erfelijke aanleg tot wel 50% bepalend voor het ontstaan van een
depressieve stoornis.
Hoe herken je een depressie?
,Moeilijk te herkennen. De symptomen die je hebt belemmeren je
dagelijkse functioneren.
- Verlies van eetlust
- Concentratie verlies
- Vermoeidheid
- Slapeloosheid
Dit kunnen ook oorzaken zijn van een somatische aandoening.
Wanneer noem je het een depressie volgens DSM?
I. Sombere stemming
II. Interesse verlies
III. Verlies van eetlust, gewichtsverandering
IV. Moeite met in of doorslapen
V. Snel geïrriteerd, vijandige houding of juist geremd en apathisch
VI. Moe en lusteloos, verlies van energie
VII. Schuldgevoelens en gevoelens van waardeloosheid
VIII. Zich moeilijk kunnen concentreren en/ of beslissingen nemen.
IX. Telkens aan de dood denken of dood willen.
Je moet meer dan 5 symptomen hebben binnen 2 weken als je onder een
depressie valt.
De diagnose volgens DSM is risicovol, want als je minder dan 5
symptomen hebt heb je geen depressie maar gaat het ook niet goed voor
je. Het is wel help vol voor onderzoek.
Gedragsmatige herkenning van een depressie
Huilbuien – isoleren – psychomotorische agitatie of remming –
verminderde productiviteit – denken of praten over de dood en het
verlies van vermogen om plezier te vinden in bezigheden.
Functionele herkenning van een depressie
stoornissen- gewichtsverandering – seksuele stoornissen –
slaapstoornissen- obstipatie en lichamelijke klachten.
Psychosociale herkenning van een depressie
Depressieve stemming: neerslachtig/ bedroefd/ hopeloos/ dag
schommelingen.
Vermoeidheid: verlies van engergie / initiatief en kracht.
Cognitieve stoornissen: vorm van denken/ inhoud van denken/
concentratie en besluiteloosheid.
Wat zijn de gevolgen & gevaren van een depressie?
Beperkingen in sociaal, emotioneel en lichamelijk functioneren.
Ook een: ongezonde leefstijl/ eenzaamheid/ slecht opvolgen medicatie
gebruik/ isolatie/ gebruik van middelen en suïcide.
Let ook op partners -> sociaal isolement – relatie met de patiënt kan erg
worden aangetast, ook kunnen ze het gevoel krijgen alsof ze hun partner
verloren hebben.
,De rol van de verpleegkundige bij een behandeling van een depressie
Depressie vraagt om de multidisciplinaire aanpak en medische diagnostiek
is alleen te beperkt.
Psycho-educatie
Actief volgen van de patiënt
Dagstructurering
Cognitieve therapieën
Psychologische interventies (CT/GT/IPT)
Behandeling met medicijnen (farmacotherapie)
Ondersteunende therapieën (lichttherapie/ ECT)
De diagnose & interventies
Het 5 G schema
Gebeurtenis = wat zie je door een camera.
Gedachten = wat ging door je hoofd.
Gevoel/ gewaarwording= 5B’s boos, bedroefd, beschaamd, blij en bang.
Gedrag = wat je deed.
Gevolg = wat was het gevoeld van je gedrag.
Doel van cognitieve gedragstherapie= is om in te spelen op het 5G
schema en jou gevoel en gedrag te veranderen.
Omgaan met depressie?
Activiteiten
Eenvoudige activiteiten samen doen
Stimuleren dingen te doen die prettig waren vóór de depressie
Hulp bieden bij praktische zaken
Bejegening
Aanwezig zijn,
Begrip, beschikbaar zijn,
Niet overtuigen dat het goed gaat
Contacten
Vaker contacten
Opvrolijken werkt averechts
Stimuleren van contacten met anderen
, Kennislijn OP4 werkgroep 3 VPK
E-college nummer 3- angst en dwangstoornissen
Wat is angst?
Het beschermt je om gevaarlijke situaties uit de weg te gaan. Het zorgt
ervoor dat je in gevaarlijke situaties gelijk gaat handelen. Het zorgt voor
een versnelde hartslag en ademhaling en verhoogt de spierspanning,
creëert speciale gedachten zoals “ik ga dood” “er staat mij iets vreselijks
te gebeuren”.
Welke verschillende types angst zijn er?
Normale angst = wat past bij de situatie.
Angst klachten = klachten waarbij normale angst een rol speelt.
Abnormale angst = na geen of minimale prikkels; past niet bij situatie, niet
invoelbaar.
Paniek aanval = plotselinge, heftige symptomen, past bij verschillende
angststoornissen.
Angststoornissen = verzamelnaam voor verschillende stoornissen met
abnormale angst; belemmering in sociaal functioneren.
Wat is een angststoornis?
Mensen met een angststoornis zijn angstig in de meest alledaagse
situaties.
Zo angstig dat hun leven erdoor ontregeld raakt, ze worden beheerst door
de angst.
Wat voor lichamelijke symptomen zijn er tijdens angst of een paniek
aanval?
• Hartkloppingen
• Pijn of beklemmend gevoel op de borst.
• Zweten.
• Ademnood, het gevoel te stikken.
• Snel en hijgend ademhalen.
• Duizeligheid of het gevoel flauw te vallen.
• Trillen of beven.
• Misselijkheid of diarree.
• Tintelingen of doof gevoel.
lichamelijke symptomen tijdens angst of een paniek aanval.
E-college nummer 2 stemmingsstoornissen
WHO: depressie één van de vier meest invaliderende ziekten
Hoge prevalentie
Grote kans op recidief (terugval)
Chroniciteit
Psychiatrische en somatische co morbiditeit
Depressie is een belangrijke risicofactor voor suïcide:
Mensen die een unipolaire depressie hebben; 10% suïcide.
Mensen die een bipolaire depressie hebben; 15%
Hoelang duurt een depressie?
Een depressie duurt gemiddeld 6 maanden. Waarvan 10% van de gevallen
chronisch is dit duurt meer dan 2 jaar.
Ongeveer 35 tot 65% van de gevallen heeft een terugval binnen 10 jaar.
Hoe kan een stemmingsstoornis ontstaan?
Dit kun je goed weergeven met het bio psychosociaal model in combinatie
met het stress- kwetsbaarheidsmodel.
Hoe ontstaat een depressie ?
Een samenhang van de onderstaande factoren.
Biologische verklaring
• Erfelijke aanleg (37%)
• Disbalans neurotransmitters (werkt zoals geluk hormoon in xtc.
• Somatische factoren
Psychosociaal
• Persoonlijkheidsstructuur
• Leertheorie
• Cognitieve theorie (van Beck)
Stress/life time events
Erfelijke aanleg tot wel 50% bepalend voor het ontstaan van een
depressieve stoornis.
Hoe herken je een depressie?
,Moeilijk te herkennen. De symptomen die je hebt belemmeren je
dagelijkse functioneren.
- Verlies van eetlust
- Concentratie verlies
- Vermoeidheid
- Slapeloosheid
Dit kunnen ook oorzaken zijn van een somatische aandoening.
Wanneer noem je het een depressie volgens DSM?
I. Sombere stemming
II. Interesse verlies
III. Verlies van eetlust, gewichtsverandering
IV. Moeite met in of doorslapen
V. Snel geïrriteerd, vijandige houding of juist geremd en apathisch
VI. Moe en lusteloos, verlies van energie
VII. Schuldgevoelens en gevoelens van waardeloosheid
VIII. Zich moeilijk kunnen concentreren en/ of beslissingen nemen.
IX. Telkens aan de dood denken of dood willen.
Je moet meer dan 5 symptomen hebben binnen 2 weken als je onder een
depressie valt.
De diagnose volgens DSM is risicovol, want als je minder dan 5
symptomen hebt heb je geen depressie maar gaat het ook niet goed voor
je. Het is wel help vol voor onderzoek.
Gedragsmatige herkenning van een depressie
Huilbuien – isoleren – psychomotorische agitatie of remming –
verminderde productiviteit – denken of praten over de dood en het
verlies van vermogen om plezier te vinden in bezigheden.
Functionele herkenning van een depressie
stoornissen- gewichtsverandering – seksuele stoornissen –
slaapstoornissen- obstipatie en lichamelijke klachten.
Psychosociale herkenning van een depressie
Depressieve stemming: neerslachtig/ bedroefd/ hopeloos/ dag
schommelingen.
Vermoeidheid: verlies van engergie / initiatief en kracht.
Cognitieve stoornissen: vorm van denken/ inhoud van denken/
concentratie en besluiteloosheid.
Wat zijn de gevolgen & gevaren van een depressie?
Beperkingen in sociaal, emotioneel en lichamelijk functioneren.
Ook een: ongezonde leefstijl/ eenzaamheid/ slecht opvolgen medicatie
gebruik/ isolatie/ gebruik van middelen en suïcide.
Let ook op partners -> sociaal isolement – relatie met de patiënt kan erg
worden aangetast, ook kunnen ze het gevoel krijgen alsof ze hun partner
verloren hebben.
,De rol van de verpleegkundige bij een behandeling van een depressie
Depressie vraagt om de multidisciplinaire aanpak en medische diagnostiek
is alleen te beperkt.
Psycho-educatie
Actief volgen van de patiënt
Dagstructurering
Cognitieve therapieën
Psychologische interventies (CT/GT/IPT)
Behandeling met medicijnen (farmacotherapie)
Ondersteunende therapieën (lichttherapie/ ECT)
De diagnose & interventies
Het 5 G schema
Gebeurtenis = wat zie je door een camera.
Gedachten = wat ging door je hoofd.
Gevoel/ gewaarwording= 5B’s boos, bedroefd, beschaamd, blij en bang.
Gedrag = wat je deed.
Gevolg = wat was het gevoeld van je gedrag.
Doel van cognitieve gedragstherapie= is om in te spelen op het 5G
schema en jou gevoel en gedrag te veranderen.
Omgaan met depressie?
Activiteiten
Eenvoudige activiteiten samen doen
Stimuleren dingen te doen die prettig waren vóór de depressie
Hulp bieden bij praktische zaken
Bejegening
Aanwezig zijn,
Begrip, beschikbaar zijn,
Niet overtuigen dat het goed gaat
Contacten
Vaker contacten
Opvrolijken werkt averechts
Stimuleren van contacten met anderen
, Kennislijn OP4 werkgroep 3 VPK
E-college nummer 3- angst en dwangstoornissen
Wat is angst?
Het beschermt je om gevaarlijke situaties uit de weg te gaan. Het zorgt
ervoor dat je in gevaarlijke situaties gelijk gaat handelen. Het zorgt voor
een versnelde hartslag en ademhaling en verhoogt de spierspanning,
creëert speciale gedachten zoals “ik ga dood” “er staat mij iets vreselijks
te gebeuren”.
Welke verschillende types angst zijn er?
Normale angst = wat past bij de situatie.
Angst klachten = klachten waarbij normale angst een rol speelt.
Abnormale angst = na geen of minimale prikkels; past niet bij situatie, niet
invoelbaar.
Paniek aanval = plotselinge, heftige symptomen, past bij verschillende
angststoornissen.
Angststoornissen = verzamelnaam voor verschillende stoornissen met
abnormale angst; belemmering in sociaal functioneren.
Wat is een angststoornis?
Mensen met een angststoornis zijn angstig in de meest alledaagse
situaties.
Zo angstig dat hun leven erdoor ontregeld raakt, ze worden beheerst door
de angst.
Wat voor lichamelijke symptomen zijn er tijdens angst of een paniek
aanval?
• Hartkloppingen
• Pijn of beklemmend gevoel op de borst.
• Zweten.
• Ademnood, het gevoel te stikken.
• Snel en hijgend ademhalen.
• Duizeligheid of het gevoel flauw te vallen.
• Trillen of beven.
• Misselijkheid of diarree.
• Tintelingen of doof gevoel.
lichamelijke symptomen tijdens angst of een paniek aanval.
