Rode loper urineweginfectie
1. Begripsbepaling
Om welke ziekte gaat het? Nederlandse naam, Latijnse naam, eventuele andere benamingen
(in de volksmond).
1) Nieraandoening
2. Verspreiding (epidemiologie)
Hoe vaak komt de ziekte voor? Bij welke groepen mensen komt de ziekte voor? In welke
gebieden komt de ziekte voor?
Vrouwen vormen de belangrijkste risicogroep voor blaasontsteking. Jonge meiden hebben al twintig
keer zoveel kans op deze infectie als jongens. Op volwassen leeftijd hebben vrouwen vijftig keer
zoveel kans op blaasontsteking als mannen. Geslachtsgemeenschap is met name bij vrouwen een
belangrijke risicofactor. Hierdoor kunnen bacteriën zich makkelijker verspreiden naar de vagina en de
blaas.
Zwangere vrouwen hebben ook een grotere kans op blaasontsteking, die ook sneller tot complicaties
leidt. Daarom is het belangrijk dat je urine regelmatig wordt gecontroleerd als je zwanger bent. Na de
overgang maken vrouwen minder oestrogeen aan. Hun vaginale slijmvlies wordt dan nog vatbaarder
voor infecties en het slijmvlies in de urinebuis wordt dunner. Ze lopen daardoor een nog groter risico
op cystitis.
Mannen krijgen veel minder vaak een blaasontsteking. Gebeurt dit wel, dan is er regelmatig een
onderliggende oorzaak, zoals een vergroting van de prostaat. Daardoor kan de blaas moeilijker
volledig geleegd worden en ontstaan er sneller infecties. Mensen met een katheter krijgen ook vaker
blaasontsteking.
Enkele andere risicofactoren voor blaasontsteking zijn:
blaasverzakking
nierstenen
problemen in de hogere urinewegen
Het aantal gerapporteerde nieuwe episodes van cystitis in de huisartsenpraktijk bedraagt bij
vrouwen gemiddeld bijna 70 en bij mannen bijna 10 per 1000 patiënten per jaar.4
De gemiddelde incidentie van pyelonefritis is lager: bij vrouwen ruim 2 en bij mannen minder dan 1
per 1000 patiënten per jaar. De incidentie van pyelonefritis bij vrouwen blijft vanaf het 15e levensjaar
tot op hoge leeftijd ongeveer gelijk.
De incidentie van acute prostatitis bedraagt bijna 2 per 1000 mannen per jaar. Bij mannen vertoont
de incidentie van zowel pyelonefritis als prostatitis met het oplopen van de leeftijd een continu
stijgende tendens.
Urineweginfecties bij kinderen komen minder vaak voor. Bij jongens is de incidentie het hoogst in de
leeftijdsgroep jonger dan 4 jaar en bij meisjes tussen 5 en 9 jaar.
3. Anatomie/ fysiologie
Welke anatomie en welke fysiologie is bij dit ziektebeeld betrokken?
Cystitis is de medische term voor blaasontsteking. Meestal wordt blaasontsteking veroorzaakt door
een bacterie en wordt het een urineweginfectie genoemd. Een blaasontsteking kan pijnlijk en
vervelend zijn en als de infectie zich verspreidt naar de nieren, kan het voor serieuze problemen
zorgen. Soms kan blaasontsteking optreden als een reactie op bepaalde medicijnen, bestraling of
potentiële irriterende stoffen, zoals het gebruik van intieme hygiënesprays ten behoeve van
vrouwelijke hygiëne, zaaddodende glijmiddelen of langdurig gebruik van een katheter. Een
blaasontsteking kan ook optreden als een complicatie van een andere ziekte.
, 4. Oorzaken (etiologie)
Welke oorzaken (inwendige en/of uitwendige) zijn er?
Oorzaken
Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen infectieuze en niet-infectieuze blaasontsteking. In
verreweg de meeste gevallen is er sprake van een infectieuze blaasontsteking.
Bacteriële blaasontsteking
Een blaasontsteking treedt meestal op wanneer bacteriën buiten het lichaam via de plasbuis
(urethra) de urinewegen binnendringen en zich beginnen te vermenigvuldigen. Vaak is
de Escherichia coli (E. coli-bacterie oftewel de poepbacterie) de boosdoener. Bij vrouwen kunnen
bacteriële blaasontstekingen voorkomen als gevolg van geslachtsgemeenschap. Maar zelfs seksueel
inactieve meisjes en vrouwen zijn vatbaar voor lagere urineweginfecties omdat het vrouwelijke
genitale gebied vaak bacteriën herbergt die blaasontsteking kunnen veroorzaken. Dit komt doordat
de doordat de vagina en anus bij een vrouw dicht bij elkaar liggen, waardoor darmbacteriën
gemakkelijker in de blaas terecht kunnen komen. Bovendien hebben vrouwen een kortere urinebuis
dan mannen, waardoor bacteriën sneller in de blaas kunnen komen en er dus ook eerder een
blaasontsteking kan optreden.
Niet-infectieuze blaasontsteking
Hoewel bacteriële infecties de meest voorkomende oorzaak van een blaasontsteking zijn, kan een
aantal niet-infectieuze factoren ervoor zorgen dat de blaas ontstoken raakt. Enkele voorbeelden zijn:
Interstitiële cystitis
Interstitiële cystitis (IC), ook wel blaaspijnsyndroom genoemd, is de oorzaak van chronische
blaasontsteking. De oorzaak van het blaaspijnsyndroom is anno 2018 onbekend. De meeste gevallen
worden gediagnosticeerd bij vrouwen. Het is een moeilijk te diagnosticeren en te behandelen
aandoening.
Door geneesmiddelen geïnduceerde cystitis
Bepaalde medicatie, met name de cytostatica (medicijnen die onder de groep chemotherapie vallen)
cyclofosfamide en ifosfamide, kunnen een ontsteking van de blaas veroorzaken als de afgebroken
bestanddelen van de medicijnen via de urine uit je lichaam verdwijnen.
Bestralingscystitis
Bestralingscystitis is een late complicatie van bestraling van het kleine bekken bij de behandeling van
kanker van het bekkengebied. Bestraling kan ontstekingsveranderingen in het blaasweefsel
veroorzaken.
Blaasontsteking door een katheter
Na het inbrengen van een katheter in de blaas kan een blaasontsteking ontstaan. Vooral langdurig
gebruik van een katheter maakt je vatbaar maken voor bacteriële infecties en weefselschade, die
beide een ontsteking kunnen veroorzaken.
Chemische cystitis
Sommige mensen zijn overgevoelig voor chemische stoffen in bepaalde producten, zoals een
bubbelbad, hygiënesprays voor vrouwen of zaaddodende gel, en kunnen een allergische reactie
ontwikkelen in de blaas, wat ene ontsteking kan veroorzaken.
Cystitis geassocieerd met andere aandoeningen
Blaasontsteking kan soms optreden als een complicatie van andere aandoeningen, zoals diabetes,
nierstenen, een vergrote prostaat of ruggenmergletsel.
1. Begripsbepaling
Om welke ziekte gaat het? Nederlandse naam, Latijnse naam, eventuele andere benamingen
(in de volksmond).
1) Nieraandoening
2. Verspreiding (epidemiologie)
Hoe vaak komt de ziekte voor? Bij welke groepen mensen komt de ziekte voor? In welke
gebieden komt de ziekte voor?
Vrouwen vormen de belangrijkste risicogroep voor blaasontsteking. Jonge meiden hebben al twintig
keer zoveel kans op deze infectie als jongens. Op volwassen leeftijd hebben vrouwen vijftig keer
zoveel kans op blaasontsteking als mannen. Geslachtsgemeenschap is met name bij vrouwen een
belangrijke risicofactor. Hierdoor kunnen bacteriën zich makkelijker verspreiden naar de vagina en de
blaas.
Zwangere vrouwen hebben ook een grotere kans op blaasontsteking, die ook sneller tot complicaties
leidt. Daarom is het belangrijk dat je urine regelmatig wordt gecontroleerd als je zwanger bent. Na de
overgang maken vrouwen minder oestrogeen aan. Hun vaginale slijmvlies wordt dan nog vatbaarder
voor infecties en het slijmvlies in de urinebuis wordt dunner. Ze lopen daardoor een nog groter risico
op cystitis.
Mannen krijgen veel minder vaak een blaasontsteking. Gebeurt dit wel, dan is er regelmatig een
onderliggende oorzaak, zoals een vergroting van de prostaat. Daardoor kan de blaas moeilijker
volledig geleegd worden en ontstaan er sneller infecties. Mensen met een katheter krijgen ook vaker
blaasontsteking.
Enkele andere risicofactoren voor blaasontsteking zijn:
blaasverzakking
nierstenen
problemen in de hogere urinewegen
Het aantal gerapporteerde nieuwe episodes van cystitis in de huisartsenpraktijk bedraagt bij
vrouwen gemiddeld bijna 70 en bij mannen bijna 10 per 1000 patiënten per jaar.4
De gemiddelde incidentie van pyelonefritis is lager: bij vrouwen ruim 2 en bij mannen minder dan 1
per 1000 patiënten per jaar. De incidentie van pyelonefritis bij vrouwen blijft vanaf het 15e levensjaar
tot op hoge leeftijd ongeveer gelijk.
De incidentie van acute prostatitis bedraagt bijna 2 per 1000 mannen per jaar. Bij mannen vertoont
de incidentie van zowel pyelonefritis als prostatitis met het oplopen van de leeftijd een continu
stijgende tendens.
Urineweginfecties bij kinderen komen minder vaak voor. Bij jongens is de incidentie het hoogst in de
leeftijdsgroep jonger dan 4 jaar en bij meisjes tussen 5 en 9 jaar.
3. Anatomie/ fysiologie
Welke anatomie en welke fysiologie is bij dit ziektebeeld betrokken?
Cystitis is de medische term voor blaasontsteking. Meestal wordt blaasontsteking veroorzaakt door
een bacterie en wordt het een urineweginfectie genoemd. Een blaasontsteking kan pijnlijk en
vervelend zijn en als de infectie zich verspreidt naar de nieren, kan het voor serieuze problemen
zorgen. Soms kan blaasontsteking optreden als een reactie op bepaalde medicijnen, bestraling of
potentiële irriterende stoffen, zoals het gebruik van intieme hygiënesprays ten behoeve van
vrouwelijke hygiëne, zaaddodende glijmiddelen of langdurig gebruik van een katheter. Een
blaasontsteking kan ook optreden als een complicatie van een andere ziekte.
, 4. Oorzaken (etiologie)
Welke oorzaken (inwendige en/of uitwendige) zijn er?
Oorzaken
Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen infectieuze en niet-infectieuze blaasontsteking. In
verreweg de meeste gevallen is er sprake van een infectieuze blaasontsteking.
Bacteriële blaasontsteking
Een blaasontsteking treedt meestal op wanneer bacteriën buiten het lichaam via de plasbuis
(urethra) de urinewegen binnendringen en zich beginnen te vermenigvuldigen. Vaak is
de Escherichia coli (E. coli-bacterie oftewel de poepbacterie) de boosdoener. Bij vrouwen kunnen
bacteriële blaasontstekingen voorkomen als gevolg van geslachtsgemeenschap. Maar zelfs seksueel
inactieve meisjes en vrouwen zijn vatbaar voor lagere urineweginfecties omdat het vrouwelijke
genitale gebied vaak bacteriën herbergt die blaasontsteking kunnen veroorzaken. Dit komt doordat
de doordat de vagina en anus bij een vrouw dicht bij elkaar liggen, waardoor darmbacteriën
gemakkelijker in de blaas terecht kunnen komen. Bovendien hebben vrouwen een kortere urinebuis
dan mannen, waardoor bacteriën sneller in de blaas kunnen komen en er dus ook eerder een
blaasontsteking kan optreden.
Niet-infectieuze blaasontsteking
Hoewel bacteriële infecties de meest voorkomende oorzaak van een blaasontsteking zijn, kan een
aantal niet-infectieuze factoren ervoor zorgen dat de blaas ontstoken raakt. Enkele voorbeelden zijn:
Interstitiële cystitis
Interstitiële cystitis (IC), ook wel blaaspijnsyndroom genoemd, is de oorzaak van chronische
blaasontsteking. De oorzaak van het blaaspijnsyndroom is anno 2018 onbekend. De meeste gevallen
worden gediagnosticeerd bij vrouwen. Het is een moeilijk te diagnosticeren en te behandelen
aandoening.
Door geneesmiddelen geïnduceerde cystitis
Bepaalde medicatie, met name de cytostatica (medicijnen die onder de groep chemotherapie vallen)
cyclofosfamide en ifosfamide, kunnen een ontsteking van de blaas veroorzaken als de afgebroken
bestanddelen van de medicijnen via de urine uit je lichaam verdwijnen.
Bestralingscystitis
Bestralingscystitis is een late complicatie van bestraling van het kleine bekken bij de behandeling van
kanker van het bekkengebied. Bestraling kan ontstekingsveranderingen in het blaasweefsel
veroorzaken.
Blaasontsteking door een katheter
Na het inbrengen van een katheter in de blaas kan een blaasontsteking ontstaan. Vooral langdurig
gebruik van een katheter maakt je vatbaar maken voor bacteriële infecties en weefselschade, die
beide een ontsteking kunnen veroorzaken.
Chemische cystitis
Sommige mensen zijn overgevoelig voor chemische stoffen in bepaalde producten, zoals een
bubbelbad, hygiënesprays voor vrouwen of zaaddodende gel, en kunnen een allergische reactie
ontwikkelen in de blaas, wat ene ontsteking kan veroorzaken.
Cystitis geassocieerd met andere aandoeningen
Blaasontsteking kan soms optreden als een complicatie van andere aandoeningen, zoals diabetes,
nierstenen, een vergrote prostaat of ruggenmergletsel.
