Conjunctuur en economisch beleid
H1 De conjunctuurbeweging
P1 De economische conjunctuur
Om de beweging van de economie inzichtelijk te maken, bekijken we de reële economische groei: de
procentuele verandering van jaar tot jaar van het reële bbp. Als de conjunctuurlijn boven de x-as ligt,
groeit de economie. Als de lijn onder x-as komt, krimpt de economie. De slingerbeweging van de
conjunctuurlijn op de grafiek is de conjunctuurbeweging. De trendmatige groei: de gemiddelde groei
over de afgelopen tien jaar. De trendmatige groeilijn wordt ook aangeduid als het
langetermijngroeipad van de economie. Je spreekt van hoogconjunctuur als de economie sterker
groeit dan de trendmatige groei. De consumenten geven dan makkelijk geld uit, aandelenkoers stijgt
en werkeloosheid is laag. Bij laagconjunctuur is de conjunctuurlijn onder de trend. Voor Nederland
wordt economsiche groei gemeten door Centraal Bureau voor de Statistiek. Als de economie twee
kwartalen achter elkaar krimpt, is het economische recessie. Als de economie drie kwartalen of meer
achter elkaar krimpt, is het economische depressie. De conjunctuurbeweging heeft drie kenmerken:
De beweging is onregelmatig en niet te voorspellen.
De meeste macro-economische variabelen vertonen dezelfde conjunctuurbeweging.
De beweging verloopt tegengesteld aan het aantal werklozen.
Onregelmatigheid
De econometrie houdt zich bezig met de conjunctuurlijn en het voorspellen van de conjunctuur op
korte termijn. De conjunctuurvoorspellingen worden in Nederland gedaan door het Centraal
Planbureau. Om de conjunctuur op de korte termijn te voorspellen wordt gebruikgemaakt van
conjunctuurindicatoren. Dit zijn macro-economische variabelen waarvan de waarde eerder bekend is
dan die van het bbp. Ze geven een indicatie van de omvang van het toekomstige bbp. Om inzicht te
krijgen in de conjunctuur is de conjunctuurklok ontwikkeld.
Procyclische conjunctuurbeweging
De conjunctuurbeweging is zichtbaar voor meerdere macro-economische variabelen, zoals het
inkomen van consumenten, de bedrijfswinsten, de industriële productie en aantal verkochte huizen.
Alle macro-economische variabelen worden beïnvloed door de conjunctuurbeweging. Macro-
economische variabelen die hetzelfde patroon vertonen als de conjunctuurlijn zijn procyclisch: hun
verandering door de tijd volgt de conjunctuurbeweging.
Anticyclische conjunctuurbeweging
Werkeloosheid is een anticyclische variabele. Als het bbp stijgt, daalt het aantal werklozen. De
verandering van anticyclische variabelen is tegengesteld aan de conjunctuurbeweging.
, P2 De stand van de economie
Als mensen ontslagen worden, is dat niet hun keuze. Ze worden onvrijwillig werkloos. Als mensen
ontslag nemen, kiezen ze voor werkeloosheid. Ze worden vrijwillig werkloos. De toenemende
werkeloosheid bij laag conjunctuur heeft twee gevolgen voor de begroting van de overheid:
De overheidsuitgaven stijgen doordat de overheid meer uitkeringen moet verstrekken.
De overheidsinkomen dalen doordat de overheid minder geld binnenkrijgt aan belasting.
Waardevaste en welvaartsvaste uitkeringen
Een financieringstekort beperkt de mogelijkheden van de overheid. Er is minder geld voorhanden om
economisch beleid te betalen. De hoogte van de inkomensoverdrachten, de sociale uitkeringen, is
gebaseerd op een algemeen aanvaard sociaal minimum: het minimale inkomen dat nodig is om van
rond te kunnen komen. Vanwege de inflatie stijft de nominale waarde van dit sociale minimum. Een
uitkering is waardevast als deze meestijgt met de inflatie. De koopkracht is dan constant. Een
uitkering is welvaartsvast als deze mee stijgt met de lonen. Elke maand meet het CBS het
consumentenvertrouwen en het producentenvertrouwen. Ten tijde van hoogconjunctuur is er sprake
van een positief consumentenvertrouwen en andersom. De conjunctuurbeweging heeft invloed op
de internationale handel. Als de vraag in het buitenland daalt, koopt het buitenland minder
Nederlandse producten. De conjunctuur van het buitenland heeft invloed op de conjunctuur van
Nederland.
H1 De conjunctuurbeweging
P1 De economische conjunctuur
Om de beweging van de economie inzichtelijk te maken, bekijken we de reële economische groei: de
procentuele verandering van jaar tot jaar van het reële bbp. Als de conjunctuurlijn boven de x-as ligt,
groeit de economie. Als de lijn onder x-as komt, krimpt de economie. De slingerbeweging van de
conjunctuurlijn op de grafiek is de conjunctuurbeweging. De trendmatige groei: de gemiddelde groei
over de afgelopen tien jaar. De trendmatige groeilijn wordt ook aangeduid als het
langetermijngroeipad van de economie. Je spreekt van hoogconjunctuur als de economie sterker
groeit dan de trendmatige groei. De consumenten geven dan makkelijk geld uit, aandelenkoers stijgt
en werkeloosheid is laag. Bij laagconjunctuur is de conjunctuurlijn onder de trend. Voor Nederland
wordt economsiche groei gemeten door Centraal Bureau voor de Statistiek. Als de economie twee
kwartalen achter elkaar krimpt, is het economische recessie. Als de economie drie kwartalen of meer
achter elkaar krimpt, is het economische depressie. De conjunctuurbeweging heeft drie kenmerken:
De beweging is onregelmatig en niet te voorspellen.
De meeste macro-economische variabelen vertonen dezelfde conjunctuurbeweging.
De beweging verloopt tegengesteld aan het aantal werklozen.
Onregelmatigheid
De econometrie houdt zich bezig met de conjunctuurlijn en het voorspellen van de conjunctuur op
korte termijn. De conjunctuurvoorspellingen worden in Nederland gedaan door het Centraal
Planbureau. Om de conjunctuur op de korte termijn te voorspellen wordt gebruikgemaakt van
conjunctuurindicatoren. Dit zijn macro-economische variabelen waarvan de waarde eerder bekend is
dan die van het bbp. Ze geven een indicatie van de omvang van het toekomstige bbp. Om inzicht te
krijgen in de conjunctuur is de conjunctuurklok ontwikkeld.
Procyclische conjunctuurbeweging
De conjunctuurbeweging is zichtbaar voor meerdere macro-economische variabelen, zoals het
inkomen van consumenten, de bedrijfswinsten, de industriële productie en aantal verkochte huizen.
Alle macro-economische variabelen worden beïnvloed door de conjunctuurbeweging. Macro-
economische variabelen die hetzelfde patroon vertonen als de conjunctuurlijn zijn procyclisch: hun
verandering door de tijd volgt de conjunctuurbeweging.
Anticyclische conjunctuurbeweging
Werkeloosheid is een anticyclische variabele. Als het bbp stijgt, daalt het aantal werklozen. De
verandering van anticyclische variabelen is tegengesteld aan de conjunctuurbeweging.
, P2 De stand van de economie
Als mensen ontslagen worden, is dat niet hun keuze. Ze worden onvrijwillig werkloos. Als mensen
ontslag nemen, kiezen ze voor werkeloosheid. Ze worden vrijwillig werkloos. De toenemende
werkeloosheid bij laag conjunctuur heeft twee gevolgen voor de begroting van de overheid:
De overheidsuitgaven stijgen doordat de overheid meer uitkeringen moet verstrekken.
De overheidsinkomen dalen doordat de overheid minder geld binnenkrijgt aan belasting.
Waardevaste en welvaartsvaste uitkeringen
Een financieringstekort beperkt de mogelijkheden van de overheid. Er is minder geld voorhanden om
economisch beleid te betalen. De hoogte van de inkomensoverdrachten, de sociale uitkeringen, is
gebaseerd op een algemeen aanvaard sociaal minimum: het minimale inkomen dat nodig is om van
rond te kunnen komen. Vanwege de inflatie stijft de nominale waarde van dit sociale minimum. Een
uitkering is waardevast als deze meestijgt met de inflatie. De koopkracht is dan constant. Een
uitkering is welvaartsvast als deze mee stijgt met de lonen. Elke maand meet het CBS het
consumentenvertrouwen en het producentenvertrouwen. Ten tijde van hoogconjunctuur is er sprake
van een positief consumentenvertrouwen en andersom. De conjunctuurbeweging heeft invloed op
de internationale handel. Als de vraag in het buitenland daalt, koopt het buitenland minder
Nederlandse producten. De conjunctuur van het buitenland heeft invloed op de conjunctuur van
Nederland.
