Medische basiskennis en psychopathologie
Verschillende perspectieven
Perspectief Naam Uitleg
Leerperspectief Afwijkend gedrag is het gevolg van het verwerven van verkeerd gedrag. Het abnormale gedrag zelf is het probleem
Biologisch perspectief Afwijkend gedrag komt door onderliggende biologische problemen. Veel psychoactieve stoffen, zoals nicotine,
alcohol hebben plezierige effecten, omdat ze de concentratie dopamine in het genots- en beloningscentrum van de
hersenen verhogen.
Sociaal cultureel Drinken wordt grotendeels bepaald door onze woonplaats, religie en door de sociale of culturele normen die ons
perspectief gedrag reguleren.
Psychodynamisch Afwijkend gedrag komt door onderliggende psychologische problemen. Deze theorie brengt overmatig
perspectief alcoholgebruik in verband met orale kenmerken, zoals afhankelijkheid en depressie en herleidt de oorsprong van
deze eigenschappen tot fixatie tijdens de orale fase van de psychoseksuele ontwikkeling. ODD ontstaat wanneer
conflicten ouder en kind ontstaan over het zindelijk worden
1. Zelfpsychologi Hans kohut De nadruk ligt op processen in de ontwikkeling van het samenhangend zelfgevoel. Zegt dat het belangrijkste is hoe
e het zelf zich ontwikkelt en of de persoon in staat is een gevoel van eigenwaarde, waarden en een samenhangen en
realistisch zelfgevoel te ontwikkelen
2. Kernberg Borderline ontstaat wanneer de ontwikkeling van een gevoel van stabiliteit en eenheid t.a.v. het zelf en anderen
tijdens de vroege jeugd uitblijft.
3. Mahler Geloofden dat zuigelingen tijdens het 1 e levensjaar een symbiotische hechting aan hun moeder ontwikkelen.
Behaviorisme Psychologische school die psychologie definieert als de studie van observeerbaar gedrag. Nadruk op rol van het
leren bij het verklaren van zowel normaal als afwijkend gedrag
Sociaal-cognitieve Benadrukken de rollen van denken (cognitie) en leren door observatie (modeling) in de vorming van menselijk
leertheorie gedrag.
Modeling = techniek waarmee de patiënt nieuw gedrag kan aanleren doordat de therapeut gewenst gedrag
voordoet en patiënt imiteert.
Mensen met een antisociale persoonlijkheid zijn volgens deze theorie niet op de juiste wijze gesocialiseerd.
Cognitieve theoretici Albert Ellis Verwrongen of irrationele denkpatronen kunnen leiden tot emotionele problemen en ongepast gedrag.
en Aaron Albert Ellis: ABC- benadering
Beck -a = actieve gebeurtenis b = opvatting c = consequentie
Beck: denkfouten: selectieve abstractie, over generalisatie, uitvergroting, absoluut denken.
, Humanistische Rogers en Legt nadruk op persoonlijke vrijheid van individuen waardoor ze bewuste keuzes kunnen maken.
psychologie Maslow Carl Rogers: onvoorwaardelijke en voorwaardelijke positieve waardering
Bio psychosociale Kijkt naar het samenspel van meerdere factoren (biologische, psychologische en sociale) in de ontwikkeling van
perspectief afwijkende gedragspatronen
Diathese stress model = biologische kwetsbaarheid + stress = ontwikkeling van de stoornis
Operante Skinner Responsen worden aangeleerd en versterkt door hun gevolgen. Bekrachtiging/beloning/straf.
conditionering Dat wat positieve gevolgen heeft en weinig moeite kost gaan we veel doen.
Klassieke Ivan Pavlov Experiment met de bel, het eten en kwijlende hond.
conditionering -geconditioneerde respons: geleerde respons op voorheen neutrale stimulus (kwijlen bij bel)
-geconditioneerde stimulus: voorheen neutrale stimulus (bel)
-ongeconditioneerde stimulus: stimulus die een niet aangeleerde respons oproept (voedsel)
-ongeconditioneerde respons: niet aangeleerde respons (speeksel bij eten)
Therapieën:
Naam therapie Bedenker Uitleg
Psychotherapie (1,2,3) Gestructureerde vorm van behandeling die berust op een psychologisch kader waarbij een of meerdere verbale
interacties tussen patiënt en therapeut plaatsvinden. Doel is om inzicht te krijgen in de kwetsbaarheden in
persoonlijkheidsproblematiek.
1. Vrije associatie Methode waarbij gedachten onder woorden worden gebracht zodra ze in de patiënt opkomen, zonder bewuste
pogingen om ze te bewerken of te cesuren.
2. Overdracht Freud Freud ontdekte dat patiënten niet alleen op hem als behandelaar reageerden, maar dat die reacties ook een
weerspiegeling vormden van hun gevoelens en attitudes tegenover andere belangrijke mensen in hun leven.
Analyseren en doorwerken van deze overdrachtsrelatie is een essentieel onderdeel van de behandeling. Er is
altijd sprake van tweerichtingsverkeer.
3. Tegenoverdracht Freud Freud besefte ook dat hij zijn onderliggende gevoelens overdroeg op zijn afwijzende geliefde. Dit soort door de
therapeut op de patiënt geprojecteerde psychotherapie noemde hij tegenoverdracht.
Humanistische Het opbouwen van een warme, accepterende therapeutische relatie die de client de ruimte geeft om zichzelf te
therapie/persoonsgerichte exploreren en te accepteren. Therapie is non-directief en er wordt veel gebruik gemaakt van reflectie.
therapie Onvoorwaardelijke positieve waardering, empathie, oprechtheid en congruentie zijn sleutelbegrippen in de
therapie en relatie met de patiënt
Verschillende perspectieven
Perspectief Naam Uitleg
Leerperspectief Afwijkend gedrag is het gevolg van het verwerven van verkeerd gedrag. Het abnormale gedrag zelf is het probleem
Biologisch perspectief Afwijkend gedrag komt door onderliggende biologische problemen. Veel psychoactieve stoffen, zoals nicotine,
alcohol hebben plezierige effecten, omdat ze de concentratie dopamine in het genots- en beloningscentrum van de
hersenen verhogen.
Sociaal cultureel Drinken wordt grotendeels bepaald door onze woonplaats, religie en door de sociale of culturele normen die ons
perspectief gedrag reguleren.
Psychodynamisch Afwijkend gedrag komt door onderliggende psychologische problemen. Deze theorie brengt overmatig
perspectief alcoholgebruik in verband met orale kenmerken, zoals afhankelijkheid en depressie en herleidt de oorsprong van
deze eigenschappen tot fixatie tijdens de orale fase van de psychoseksuele ontwikkeling. ODD ontstaat wanneer
conflicten ouder en kind ontstaan over het zindelijk worden
1. Zelfpsychologi Hans kohut De nadruk ligt op processen in de ontwikkeling van het samenhangend zelfgevoel. Zegt dat het belangrijkste is hoe
e het zelf zich ontwikkelt en of de persoon in staat is een gevoel van eigenwaarde, waarden en een samenhangen en
realistisch zelfgevoel te ontwikkelen
2. Kernberg Borderline ontstaat wanneer de ontwikkeling van een gevoel van stabiliteit en eenheid t.a.v. het zelf en anderen
tijdens de vroege jeugd uitblijft.
3. Mahler Geloofden dat zuigelingen tijdens het 1 e levensjaar een symbiotische hechting aan hun moeder ontwikkelen.
Behaviorisme Psychologische school die psychologie definieert als de studie van observeerbaar gedrag. Nadruk op rol van het
leren bij het verklaren van zowel normaal als afwijkend gedrag
Sociaal-cognitieve Benadrukken de rollen van denken (cognitie) en leren door observatie (modeling) in de vorming van menselijk
leertheorie gedrag.
Modeling = techniek waarmee de patiënt nieuw gedrag kan aanleren doordat de therapeut gewenst gedrag
voordoet en patiënt imiteert.
Mensen met een antisociale persoonlijkheid zijn volgens deze theorie niet op de juiste wijze gesocialiseerd.
Cognitieve theoretici Albert Ellis Verwrongen of irrationele denkpatronen kunnen leiden tot emotionele problemen en ongepast gedrag.
en Aaron Albert Ellis: ABC- benadering
Beck -a = actieve gebeurtenis b = opvatting c = consequentie
Beck: denkfouten: selectieve abstractie, over generalisatie, uitvergroting, absoluut denken.
, Humanistische Rogers en Legt nadruk op persoonlijke vrijheid van individuen waardoor ze bewuste keuzes kunnen maken.
psychologie Maslow Carl Rogers: onvoorwaardelijke en voorwaardelijke positieve waardering
Bio psychosociale Kijkt naar het samenspel van meerdere factoren (biologische, psychologische en sociale) in de ontwikkeling van
perspectief afwijkende gedragspatronen
Diathese stress model = biologische kwetsbaarheid + stress = ontwikkeling van de stoornis
Operante Skinner Responsen worden aangeleerd en versterkt door hun gevolgen. Bekrachtiging/beloning/straf.
conditionering Dat wat positieve gevolgen heeft en weinig moeite kost gaan we veel doen.
Klassieke Ivan Pavlov Experiment met de bel, het eten en kwijlende hond.
conditionering -geconditioneerde respons: geleerde respons op voorheen neutrale stimulus (kwijlen bij bel)
-geconditioneerde stimulus: voorheen neutrale stimulus (bel)
-ongeconditioneerde stimulus: stimulus die een niet aangeleerde respons oproept (voedsel)
-ongeconditioneerde respons: niet aangeleerde respons (speeksel bij eten)
Therapieën:
Naam therapie Bedenker Uitleg
Psychotherapie (1,2,3) Gestructureerde vorm van behandeling die berust op een psychologisch kader waarbij een of meerdere verbale
interacties tussen patiënt en therapeut plaatsvinden. Doel is om inzicht te krijgen in de kwetsbaarheden in
persoonlijkheidsproblematiek.
1. Vrije associatie Methode waarbij gedachten onder woorden worden gebracht zodra ze in de patiënt opkomen, zonder bewuste
pogingen om ze te bewerken of te cesuren.
2. Overdracht Freud Freud ontdekte dat patiënten niet alleen op hem als behandelaar reageerden, maar dat die reacties ook een
weerspiegeling vormden van hun gevoelens en attitudes tegenover andere belangrijke mensen in hun leven.
Analyseren en doorwerken van deze overdrachtsrelatie is een essentieel onderdeel van de behandeling. Er is
altijd sprake van tweerichtingsverkeer.
3. Tegenoverdracht Freud Freud besefte ook dat hij zijn onderliggende gevoelens overdroeg op zijn afwijzende geliefde. Dit soort door de
therapeut op de patiënt geprojecteerde psychotherapie noemde hij tegenoverdracht.
Humanistische Het opbouwen van een warme, accepterende therapeutische relatie die de client de ruimte geeft om zichzelf te
therapie/persoonsgerichte exploreren en te accepteren. Therapie is non-directief en er wordt veel gebruik gemaakt van reflectie.
therapie Onvoorwaardelijke positieve waardering, empathie, oprechtheid en congruentie zijn sleutelbegrippen in de
therapie en relatie met de patiënt
