SPECIFIEKE ZORGNODEN
HEALTHY AGEING
INLEIDING
Het normale verouderingsproces en het belang van gezond ouder worden. Bij het
verouderen treden op verschillende domeinen veranderingen op, waardoor de kans
op ziekten en beperkingen toeneem. Gezond ouder worden moet ruimer gezien
worden dan enkel het voorkomen en uitstellen van ziekte en sterfte.
De WHO zet in haar definitie van Healthy ageing het ontwikkelen en in stand houden
van de functionele mogelijkheid voor welzijn op hogere leeftijd centraal. Healthy
ageing is een levenslang proces van interacties tussen genetische eigenschappen,
leefstijl en leefomstandigheden dat bijdraagt tot zo gezond mogelijk leven.
Het verouderingsproces kan ook leiden tot specifieke geriatrische problemen
PPREVENTIE OP OUDERE LEEFTIJD
De weg naar optimaal verouderen:
Primaire veroudering: Veroudering is in eerste instantie een endogeen proces, dat
genetisch bepaald is. Hier valt niets aan te veranderen.
Secundaire veroudering: Mens heeft volgens genetische aanleg een maximale
levensduur van 122 jaar. Exogene factoren (o.a. Rookgedrag, alcoholgebruik,
lichaamsbeweging, voedingspatroon, sociaal netwerk, luchtvervuiling,…) kunnen het
verouderen zowel positief als negatief beïnvloeden.
Normaal verouderen: wanneer geen invloed uitgeoefend op exogene factoren en de
levensgewoonten.
Optimaal (zo gezond mogelijk) verouderen: als verpleegkundige kan je rol spelen om,
vanuit principes van healthy ageing, om stap in de richting te zetten (door
zorgondersteuning en informatie / proactieve rol in het in stand houden van
gezondheid door in te spelen op leefstijl en omgevinsfactoren).
Ideaal verouderen: als alle exogene factoren afwezig zouden zijn.
Verouderen is continu proces waarbij de functionele mogelijkheid, na een
ontwikkelingsfase, gradueel afneemt
Dat curve daalt, staat vast vanuit primaire verouderingsproces. Snelheid waarmee
functionele mogelijkheid hangt voor groot stuk af van het secundaire
verouderingsproces.
Individuele verschillen worden bepaald door genetische verschillen en beïnvloeding
van de leefstijl en omgeving.
1
, Gezond ouder worden:
Definitie ‘Gezondheid’ van WHO: toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en
sociaal welbevinden en niet alleen de afwezigheid van ziekte of lichaamsgebrek.
Met preventie kan je er als verpleegkundige mee voor zorgen dat de gezondheid en
dus ook het welzijn bevorderd of in stand gehouden wordt.
Drieslag: ‘Protection, Promotion, Prevention’. Om gezondheidsrisico’s zoveel mogelijk
te beperken, moet daar bij ouderen voldoende aandacht aan geschonken worden.
Grootste gezondheidswinst wordt echter geboekt wanneer er al op jonge leeftijd met
preventie gestart wordt
Gezondheidsbescherming: wet- en regelgeving om schade aan gezondheid te
voorkomen of te beperken bv. Rookverbod openbare ruimtes. Doel om
volksgezondheidsniveau te handhaven en te verbeteren.
Gezondheidspromotie: Doel om mensen hun gezondheid zelf beter in de hand te
laten krijgen. Richt zich vooral op leefstijl en het gezondheidsgedrag, maar ook op
omgevingsfactoren.
Ziektepreventie: Doel om gezondheidsproblemen te voorkomen en ,indien ze
aanwezig zijn, om bijhorende beperkingen of verslechtering tegen te gaan.
Ziektepreventie:
= Ziektepreventie: opsplitsing naar fasen van een ziekteproces:
Primaire preventie: Doel om ziekte te voorkomen of oorzaken weg te nemen. Bv.
Vaccinatie.
Secundaire preventie: Doel om ziekte in vroeg stadium op te sporen en sneller te
behandelen. Bv. Screening
Tertiare preventie: Doel om impact van ziekte te verkleinen. Bv. Patiënteneducatie
(Quaternaire preventie: Doel om onnodige medische handelingen te voorkomen. Bv.
Aanpassing zorgtraject)
Gezondheidspromotie en primaire ziektepreventie:
Via gezondheidspromotie en primaire ziektepreventie kunnen we ouderen
informeren over het belang van een gezonde leefstijl en gezondheidsgedrag.
1. Bewegen:
Verouderen gaat gepaard met afname van spierkracht en spiermassa. Dat kan leiden
tot functionele beperkingen en verhoogd valrisico.
Bewegen heeft een aantal positieve gezondheidseffecten
Beweegnorm 1 voor 65-plussers van het Vlaams Instituut Gezond Leven:
- Bewegingen lichte intensiteit: grootste deel van dag
- Bewegen matige intensiteit: 150 min /week
- OF bewegen hoge intensiteit: 75 min /week
- OF combi: 150 min / week
- Activiteiten om spieren, evenwicht en lenigheid te trainen: 3 x /week
Beweegnorm 2 voor 65-plussers:
2
HEALTHY AGEING
INLEIDING
Het normale verouderingsproces en het belang van gezond ouder worden. Bij het
verouderen treden op verschillende domeinen veranderingen op, waardoor de kans
op ziekten en beperkingen toeneem. Gezond ouder worden moet ruimer gezien
worden dan enkel het voorkomen en uitstellen van ziekte en sterfte.
De WHO zet in haar definitie van Healthy ageing het ontwikkelen en in stand houden
van de functionele mogelijkheid voor welzijn op hogere leeftijd centraal. Healthy
ageing is een levenslang proces van interacties tussen genetische eigenschappen,
leefstijl en leefomstandigheden dat bijdraagt tot zo gezond mogelijk leven.
Het verouderingsproces kan ook leiden tot specifieke geriatrische problemen
PPREVENTIE OP OUDERE LEEFTIJD
De weg naar optimaal verouderen:
Primaire veroudering: Veroudering is in eerste instantie een endogeen proces, dat
genetisch bepaald is. Hier valt niets aan te veranderen.
Secundaire veroudering: Mens heeft volgens genetische aanleg een maximale
levensduur van 122 jaar. Exogene factoren (o.a. Rookgedrag, alcoholgebruik,
lichaamsbeweging, voedingspatroon, sociaal netwerk, luchtvervuiling,…) kunnen het
verouderen zowel positief als negatief beïnvloeden.
Normaal verouderen: wanneer geen invloed uitgeoefend op exogene factoren en de
levensgewoonten.
Optimaal (zo gezond mogelijk) verouderen: als verpleegkundige kan je rol spelen om,
vanuit principes van healthy ageing, om stap in de richting te zetten (door
zorgondersteuning en informatie / proactieve rol in het in stand houden van
gezondheid door in te spelen op leefstijl en omgevinsfactoren).
Ideaal verouderen: als alle exogene factoren afwezig zouden zijn.
Verouderen is continu proces waarbij de functionele mogelijkheid, na een
ontwikkelingsfase, gradueel afneemt
Dat curve daalt, staat vast vanuit primaire verouderingsproces. Snelheid waarmee
functionele mogelijkheid hangt voor groot stuk af van het secundaire
verouderingsproces.
Individuele verschillen worden bepaald door genetische verschillen en beïnvloeding
van de leefstijl en omgeving.
1
, Gezond ouder worden:
Definitie ‘Gezondheid’ van WHO: toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en
sociaal welbevinden en niet alleen de afwezigheid van ziekte of lichaamsgebrek.
Met preventie kan je er als verpleegkundige mee voor zorgen dat de gezondheid en
dus ook het welzijn bevorderd of in stand gehouden wordt.
Drieslag: ‘Protection, Promotion, Prevention’. Om gezondheidsrisico’s zoveel mogelijk
te beperken, moet daar bij ouderen voldoende aandacht aan geschonken worden.
Grootste gezondheidswinst wordt echter geboekt wanneer er al op jonge leeftijd met
preventie gestart wordt
Gezondheidsbescherming: wet- en regelgeving om schade aan gezondheid te
voorkomen of te beperken bv. Rookverbod openbare ruimtes. Doel om
volksgezondheidsniveau te handhaven en te verbeteren.
Gezondheidspromotie: Doel om mensen hun gezondheid zelf beter in de hand te
laten krijgen. Richt zich vooral op leefstijl en het gezondheidsgedrag, maar ook op
omgevingsfactoren.
Ziektepreventie: Doel om gezondheidsproblemen te voorkomen en ,indien ze
aanwezig zijn, om bijhorende beperkingen of verslechtering tegen te gaan.
Ziektepreventie:
= Ziektepreventie: opsplitsing naar fasen van een ziekteproces:
Primaire preventie: Doel om ziekte te voorkomen of oorzaken weg te nemen. Bv.
Vaccinatie.
Secundaire preventie: Doel om ziekte in vroeg stadium op te sporen en sneller te
behandelen. Bv. Screening
Tertiare preventie: Doel om impact van ziekte te verkleinen. Bv. Patiënteneducatie
(Quaternaire preventie: Doel om onnodige medische handelingen te voorkomen. Bv.
Aanpassing zorgtraject)
Gezondheidspromotie en primaire ziektepreventie:
Via gezondheidspromotie en primaire ziektepreventie kunnen we ouderen
informeren over het belang van een gezonde leefstijl en gezondheidsgedrag.
1. Bewegen:
Verouderen gaat gepaard met afname van spierkracht en spiermassa. Dat kan leiden
tot functionele beperkingen en verhoogd valrisico.
Bewegen heeft een aantal positieve gezondheidseffecten
Beweegnorm 1 voor 65-plussers van het Vlaams Instituut Gezond Leven:
- Bewegingen lichte intensiteit: grootste deel van dag
- Bewegen matige intensiteit: 150 min /week
- OF bewegen hoge intensiteit: 75 min /week
- OF combi: 150 min / week
- Activiteiten om spieren, evenwicht en lenigheid te trainen: 3 x /week
Beweegnorm 2 voor 65-plussers:
2
