Samenvatting respi_pneumologie_Derom

hoorcolleges – pneumologie

Respiratorisch stelsel

Examen: 25% staat op ziekenhuishygiëne (besmet)
- 50% praktijk  grootste struikbrok
- 50% theorie
- 1 vraag rookstop en 1 vraag ziekenhuishygiëne

Feedback: richten tot zwaenepoel/ Bernaert NIET tot prof Derom

Kijkstage: 1u - 1,5u
- Kan in UZ of andere kiné  lijst op ufora
- Email sturen en afspreken op zelfstandige basis
- Kijkstage op intensieve zorg niet voor gevoelige zielen

Cursus:
- Boekje lezen + op vragen allemaal kunnen antwoorden
- Derom  cursief = achtergrond

Longziekten prof. Eric Derom

1. Algemeenheden - Respiratoire insufficiëntie
o Ademhaling (respiratie)
 Zuurstof opnemen en verbruiken  koolzuur wordt geproduceerd en verwijderd
 Energie verkregen uit verbranding van Glucose, vetten en eiwitten  CO2 ontstaat
 Niet enkel respiratorische stelsel maar ook samen met cardiovasculair stelsel/ hematologisch
stelsel

o Bouw luchtwegen (T van hoof)
 Neus/ sinussen/ farynx  bevochtiging, filtreren en opwarming
 Larynx  spreekorgaan
 Trachea  10-12 cm lange buis; splitst in twee thv carina(hoek) beide hoofbronchi vormen.
 Geleiding tussen keel en hoofdbronchi
 Twee hoofdbronchi: rechter ligt meer in het verlengde van de trachea; belang van aspiratie
van vreemd materiaal  splitsen in boven, midden en onderkwabsbronchi en verder in
bronchioli, die verder in alveolaire ductuli overgaan  functie: geleiding van lucht
 Alveoli  gasuitwissling

o Ventilatie en respiratie
 Ventilatie: verplaatsing van lucht in de luchtwegen en in alveoli
 Respiratie: gasuitwisseling + ventilatie
 Verstikking is gemakkelijker in rechterlong dan linkerlong

Gasuitwisselend orgaan
Door diffusie (passief) thv de alveoli, thv alveolo-capillaire membraan (= scheiding tussen longblaasje
en haarvaten)

Bronchiale circulatie is niet bij gasuitwisseling betrokken, maar zorgt voor de aanbreng van zuurstof en
afvoer van metabolieten naar en van het longweefsel.

Adempomp
 Staat in voor ventilatie  3 elementen:
- Ademspieren  configuratie/ vorm kan wijzigen
- Skeletelementen  thoraxwand (ribben, sternum, wervelzuil)
- Ademcentrum  aansturen




1

, hoorcolleges – pneumologie

 Ventilatie in rust
 Inspiratie:
- Contractie van primaire ademspieren: diafragma, parasternale spieren, scaleni
- Vergroting vd intrathoracale ruimte
- Negatieve druk in de pleuraleholte (rond de longen)
- Negatieve druk in de luchtwegen en aanzuigen van lucht
 Expiratie
- Gebeurt spontaan

 Ventilatie bij inspanning, stresssituatie
 Inspiratie door contractie van primaire + secundaire ademspieren
 Actieve expiratie

o Functie en dysfunctie van het respiratoire stelsel - respiratoire insufficiëntie

Functie van het respiratoir stelsel
 Aanvoer zuurstof
 Afvoer koolzuur
 Interactie met het cardiovasculaire stelsel (hart, macro- en microcirculatie) en
hematologische stelsel (rode bloedcellen)
 Bloedgassen bij een normaal functionerend respiratoir stelsel in rust PaO2 95 mm Hg
O2 97 %
Hoe evalueren – bloedgasmetingen PaCO2 40 Hg
pH 7,40
Pao2  zegt iets over je longen  moet rond 90 mmhg
CO2 zegt iets over de ventilatie  meer aanvoer dan afvoer dan stijgt de CO2 (alveolaire
hypoventilatie) en omgekeerd (alveolaire hyperventilatie)
 Op basis van bloedgas kan je weten waar het probleem zit

Saturatie meting  knijpen op de vinger (niet 100% accuraat, maar wel handig)  normale
waarden rond 95%  < 90% = hypoxemie  < 92% = waakzaamheid
Afname van pao2 is steeds een pathologisch teken  bij inspanning mag paco2 afnemen =
compensatie van metabole acidose door opstapeling van melkzuur

Arterieel monster (uit a. Radialis/ femoralis) is het meest betrouwbaar voor een bloedbepaling:
capillaire bloedgas (oorlel of vingertop) is enkel betrouwbaar voor ph en PCO2.

Respiratoire insufficiëntie
 Pas vanaf <60% mmhg pao2 = klassieke aanvaard grenswaarde  WAAROM zo laag? Omdat
op 60 is er een saturatie van 90  90% hemoglobine voorzien is van zuurstof dan is er nog
een adequate voorziening maar vanaf ietsje eronder gaat het enorm snel zakken.
 PCO2 >50 mmhg

Ontstaan door:
 Falen van de oxygenatie = gasuitwisseling
 Falen van de ventilatie = adempomp
Over het algemeen wijst hypoxemie op een longprobleem, hypercapnie op onvoldoende ventilatie
(alveolaire hypoventilatie) door een adempompprobleem (door thoraxwand- of ademspier-
pathologie of afwijking thv ademcentrum)

Hypoxemie bij rust (oorzaken)
- Grote hoogte
- Gestoorde ventilatie/ perfusie verhouding, zoals bij ernstige vorm van COPD of
mucoviscidose
- Diffusie-stoornis, zoals bij longfibrose, ARDS, longverbranding
- Shunt, zoals bij een aangeboren hartafwijking, atelectase
- Secundair op alveolaire hypoventilatie

2

, hoorcolleges – pneumologie

Hypercapnie in rust door alveolaire hypoventilatie (pompfalen)
- Verminderde output van de ademcentra naar ademspieren (bv farmaca toegediend in de
postoperatieve fase)
- Verminderde kracht van de ademspieren
- Stoornissen in pulmonale mechaniek en skeletafwijkingen

Klinische voorbeelden
 Acuut en reversibel
- Postoperatief
- Overdosage met geneesmiddelen - intoxicaties
- Thoraxtrauma
- Bilaterale pneumonie
- Longoedeem door linker hartfalen
- ARDS
 Sluipend/ progressief en irreversibel
- COPD
- Neuromusculaire aandoening = ALS/ Duchenne/ polio

Behandeling
 Verbeteren van de longfunctie  luchtverwijders (bronchodilatatie) bij opstoot van COPD
evacuerende pleurapunctie, opheffen van de atelectase door expectoratietechnieken.
 Zuurstoftoediening bij longfalen  soms betert de pao2, soms ten koste van toename van de
paco2 en kan respiratoire insufficiëntie nog toenemen  hypoxemie corrigeren tot een spo2
van 91-92%
 Kunstmatige beademing (ventilatie) invasief of niet invasief bij alveolaire hypoventilatie  bij
levensdrijgende situaties, zoals bij te hoge paco2 of pao2 te laag blijft  ventilatie moet men
aanhouden tot de oorzaak van de ventilatoire insufficiëntie is weggenomen

COPD-patiënt heeft een prikkel die terugvalt op relatieve hyperoxemie  patiënten zuurstof geeft
corrigeert tot 90-92%
Beademen  kunstmatig om CO2 weg te wassen

2. Benadering van de longpatiënt
o Symptomatologie
 Dyspnoe = kortademigheid
= “luchthonger”; subjectieve gewaarwording van moeilijke ademhaling
- Normaal: alleen bij zware tot maximale inspanningen
- Abnormaal: bij matige/geringe inspanning of bij rust, liggende houding
Dyspnoe is een symptoom van zeer groot aantal respiratoire (long/thoraxwand), cardiale en
hematologische aandoeningen

Indeling volgens ernst: MRC schaal (0-4)
Indeling volgens Borg: (0-10)

 Hoest
= mechanisme ter bescherming van de long tegen inademen van schadelijke gassen en
partikels, en aspireren van vreemde voorwerpen, en ter verwijdering van secreties
Ernst:
- Duur
- Productief vs niet productief
- Uitlokkende factoren
- Tijdstip en houding
Oorzaken:
- Luchtweginfectie
- Vreemd voorwerp
- Inhalatie van prikkelende dampen
- Roken van sigaret

3