ARTIKELEN IPO 2B
PHILLIPS ET AL., 2008 - SUCCESSFUL PHONOLOGICAL AWARENESS
INSTRUCTION WITH PRESCHOOL CHILDREN
Fonologisch bewustzijn is een van de belangrijkste vaardigheden van conventionele geletterdheid die zich
ontwikkelen tijdens de kleuterperiode.
Veel voorschoolse leerplannen en vroegschoolse educatie settingen hebben nog steeds gebrek aan instructie op
dit gebied. Veel kleuterinstructeurs hebben geen sterk begrip van het ontwikkelingstraject van fonologisch
bewustzijn, nog van hoe effectieve ondersteuning en instructie in een ontwikkelingstraject kan worden
opgenomen in een passend onderwijsplan.
Het doel van dit artikel is om pedagogisch relevante aspecten van fonologisch bewustzijn uit te leggen en te
verduidelijken en om onderzoek ondersteunde richtlijnen te bieden voor een succesvolle instructie in de vroege
kindertijd.
WAT IS FONOLOGISCH BEWUSTZIJN?
Fonologisch bewustzijn is het vermogen om de geluidsstructuur van woorden te manipuleren, onafhankelijk van
hun betekenis. Het is een steeds geavanceerder vermogen dat zeer voorspellend is voor en oorzakelijk verband
houdt met het latere leesvermogen van kinderen.
Een doel van instructie en interventie in de voorschoolse periode is om het aantal kinderen dat later
leesproblemen ontwikkelt te minimaliseren door het aantal kinderen dat naar de kleuterschool gaat met
voldoende fonologische vaardigheden te maximaliseren, zodat ze kunnen profiteren van formele leesinstructie.
- Fonologisch bewustzijn (phonological awareness) = meetbare capaciteit dat ieder kind heeft in meer of
mindere mate.
- Fonetiek (phonics) = een methode of lees instructie die zich focust op de associatie tussen letter klanken
met geschreven letters of groepen letters.
- Fonemisch bewustzijn (phonemic awareness) = de vaardigheid om de kleinste klankstukjes (fonemen)
in een woord te detecteren en manipuleren.
WAAROM FONOLOGISCH BEWUSTZIJN BELANGRIJK IS VOOR LATER LEZEN
Als kinderen begrijpen dat woorden uit kleinere geluiden zoals lettergrepen en fonemen bestaat, helpt dat hen om
de ‘code van de geschreven taal te breken’ en het alfabetische principe te verwerven.
Fonologisch bewustzijn, de namen van letters en de klank van letters komen samen in kleine kinderen en
faciliteren lees- en schrijfontwikkeling. Dit is voldaan als kinderen hun begrip van de reguliere relaties tussen
klanken en letters gebruiken om onbekende woorden uit te spreken.
Een studie laat zien dat kinderen van een lagere inkomens achtergrond en van wiens ouders minder educatie
demonstreren minder fonologisch bewustheid hebben. De huidige theorie suggereert dat deze sociale
klassenverschillen in vroege vaardigheidsniveaus waarschijnlijk zijn gerelateerd aan vroege taalomgevingen en
woordenschatontwikkeling alsook aan de algemene thuisomgeving. Zulke bevindingen suggereren dat instructie
in fonologisch bewustzijn met name van enorm belang zijn voor jonge kinderen met een risico achtergrond om
het gat te dichten in onderwijsprestaties voor kinderen die opgroeien in armoede.
De uitdaging zit hem in het feit dat fonemen niet natuurlijk bestaan in gesproken taal. Mensen spreken niet elk
foneem apart uit. We gebruiken co-articulatie, waarbij elk foneem beïnvloed wordt door de fonemen die ervoor
of na komen.
PHILLIPS ET AL., 2008 - SUCCESSFUL PHONOLOGICAL AWARENESS
INSTRUCTION WITH PRESCHOOL CHILDREN
Fonologisch bewustzijn is een van de belangrijkste vaardigheden van conventionele geletterdheid die zich
ontwikkelen tijdens de kleuterperiode.
Veel voorschoolse leerplannen en vroegschoolse educatie settingen hebben nog steeds gebrek aan instructie op
dit gebied. Veel kleuterinstructeurs hebben geen sterk begrip van het ontwikkelingstraject van fonologisch
bewustzijn, nog van hoe effectieve ondersteuning en instructie in een ontwikkelingstraject kan worden
opgenomen in een passend onderwijsplan.
Het doel van dit artikel is om pedagogisch relevante aspecten van fonologisch bewustzijn uit te leggen en te
verduidelijken en om onderzoek ondersteunde richtlijnen te bieden voor een succesvolle instructie in de vroege
kindertijd.
WAT IS FONOLOGISCH BEWUSTZIJN?
Fonologisch bewustzijn is het vermogen om de geluidsstructuur van woorden te manipuleren, onafhankelijk van
hun betekenis. Het is een steeds geavanceerder vermogen dat zeer voorspellend is voor en oorzakelijk verband
houdt met het latere leesvermogen van kinderen.
Een doel van instructie en interventie in de voorschoolse periode is om het aantal kinderen dat later
leesproblemen ontwikkelt te minimaliseren door het aantal kinderen dat naar de kleuterschool gaat met
voldoende fonologische vaardigheden te maximaliseren, zodat ze kunnen profiteren van formele leesinstructie.
- Fonologisch bewustzijn (phonological awareness) = meetbare capaciteit dat ieder kind heeft in meer of
mindere mate.
- Fonetiek (phonics) = een methode of lees instructie die zich focust op de associatie tussen letter klanken
met geschreven letters of groepen letters.
- Fonemisch bewustzijn (phonemic awareness) = de vaardigheid om de kleinste klankstukjes (fonemen)
in een woord te detecteren en manipuleren.
WAAROM FONOLOGISCH BEWUSTZIJN BELANGRIJK IS VOOR LATER LEZEN
Als kinderen begrijpen dat woorden uit kleinere geluiden zoals lettergrepen en fonemen bestaat, helpt dat hen om
de ‘code van de geschreven taal te breken’ en het alfabetische principe te verwerven.
Fonologisch bewustzijn, de namen van letters en de klank van letters komen samen in kleine kinderen en
faciliteren lees- en schrijfontwikkeling. Dit is voldaan als kinderen hun begrip van de reguliere relaties tussen
klanken en letters gebruiken om onbekende woorden uit te spreken.
Een studie laat zien dat kinderen van een lagere inkomens achtergrond en van wiens ouders minder educatie
demonstreren minder fonologisch bewustheid hebben. De huidige theorie suggereert dat deze sociale
klassenverschillen in vroege vaardigheidsniveaus waarschijnlijk zijn gerelateerd aan vroege taalomgevingen en
woordenschatontwikkeling alsook aan de algemene thuisomgeving. Zulke bevindingen suggereren dat instructie
in fonologisch bewustzijn met name van enorm belang zijn voor jonge kinderen met een risico achtergrond om
het gat te dichten in onderwijsprestaties voor kinderen die opgroeien in armoede.
De uitdaging zit hem in het feit dat fonemen niet natuurlijk bestaan in gesproken taal. Mensen spreken niet elk
foneem apart uit. We gebruiken co-articulatie, waarbij elk foneem beïnvloed wordt door de fonemen die ervoor
of na komen.
