Rechtstaat
Hoofdstuk 1,
Rechtsnormen zijn gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vastgesteld.
Sommige mensen vinden regels niet rechtvaardig. Een staat waarin burgers door grondrechten
worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid. Tegenwoordig hebben veel
landen een grondwet waarin staat wat de grondrechten zijn en hoe het land geregeerd moet
worden. In sommige landen hebben ze een dictatuur dan is een machthebber of een partij aan de
macht.
Het publiekrecht regelt de inrichting van de staat en de relatie tussen burgers en de overheid. Het is
als het volgende onderverdeeld:
Het staatsrecht bevat alle regels voor de Nederlandse staat.
Het bestuursrecht regelt de verhouding tussen burger en overheid.
Het strafrecht bestaat uit alle wettelijke regels die aangeven welk gedrag strafbaar is.
Privaatrecht of burgerlijk recht regelt de betrekkingen tussen burgers onderling. Hierbij behoren
onder andere:
Het personen- en familierecht, regelt zaken zoals huwelijk, geboorte en overlijden enz.
Het ondernemingsrecht, dat bepaald onder welke voorwaardes je een bedrijf of een
vereniging mag oprichten.
Het vermogensrecht, alle zaken die te maken hebben met iemands vermogen.
Hoofdstuk 2,
De doelen van de rechtsstaat zijn: veiligheid, gelijke behandeling en vrijheid. Dit is verwerkt in de
volgende grondbeginselen:
Er is sprake van een verdeling van de macht
De grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet
Door het legaliteit beginsel mag de overheid alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van
burgers als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd
Trias politica:
Wetgevende macht maakt wetten waar iedereen zich aan moet houden, zoals leerplichtwet
en alle wetten in het Wetboek van Strafrecht.
Uitvoerende macht zorgt ervoor dat goedgekeurde wetten worden uitgevoerd.
Rechterlijke macht beoordeeld of burgers of machthebbers wetten hebben overtreden en
doet uitspraak in conflicten.
Het belangrijkste van trias politica’s is dat de staatsmachten elkaar controleren en scherp houden. Dit
evenwicht noemen we checks and balances.
Onafhankelijke rechters zijn voor:
Eerlijke rechtspraak
Bescherming
Geen eigen rechter
Er zijn twee soorten grondrechten:
Klassieke grondrechten zoals vrijheid van godsdienst of meningsuiting
Sociale grondrechten zoals het recht op werk, op gezondheidszorg en op woongelegenheid.
Legaliteitsbeginsel de overheid mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als die
beperkingen in wetten zijn vastgelegd.
, Het legaliteitsbeginsel zien we onder meer terug in het wetboek van strafrecht:
Strafbaarheid
Strafmaat
Ne bis in idem-regel je kan niet na uitspraak van de rechter voor hetzelfde feit worden
vervolgd voor de 2e keer.
Hoofdstuk 3,
De overheid mag als enigste geweld gebruiken dat noemen we geweldsmonopolie. Misdrijven zijn
de meer ernstige strafbare feiten. Overtredingen zijn minder erge strafbare feiten. De meeste
overtredingen en misdrijven staan in het wetboek van strafrecht.
Wanneer er een misdrijf is gepleegd, verloopt de procedure volgens een vast patroon:
1. De politie verzamelt informatie over het strafbare feit.
2. De officier van justitie bepaalt met behulp van het proces-verbaal of er wel of geen
rechtszaak moet komen.
3. De rechter stelt tijdens de rechtszaak vast of de verdachte schuldig is.
Zonder toestemming
- verdachte staande te houden dat is iemand stil laten staan en vragen naar zijn personalia
- verdachte fouilleren dat wil zeggen onderzoeken aan zijn kleding en lichaam
- verdachte aanhouden
- verdachte voor 9 uur op het bureau vast houden
- in beslag nemen van bewijsmateriaal
Toestemming nodig
- binnengaan van woning
- afluisteren van telefoon gesprekken
- preventief fouilleren dat is fouilleren zonder sprake van verdenking
- een verdachte langer dan 9 uur vast houden een officier van justitie kan 2x toestemming geven voor
een verlenging van nog eens 3 dagen
- infiltratie in misdaad organisaties. Je mag niet dingen uitlokken als bijvoorbeeld een undercover
agent
Seponeren afzien van verdere recht vervolging, dus zaak wordt de zaak gesloten.
Hoofdstuk 4,
Terechtzitting is de behandeling van het strafbare feit door de rechter.
Elke rechtszaak bestaat uit 7 stappen:
1. Opening. Controle persoonsgegevens van de verdachte
2. Tenlastelegging. Het strafbare feit wordt voorgelezen
3. Onderzoek door de rechter. Begint met de ondervraging van de verdachte. Daarna mogen
eventuele getuige en deskundigen worden op geroepen en ondervraagd, hun moeten wel de
waarheid spreken.
4. Requisitoir. Hier probeert de officier van justitie aan te tonen dat de verdachte schuldig is.
5. Pleidooi. De advocaat mag nu de verdachte verdedigen
6. Laatste woord verdachte. De verdachte mag sorry zeggen, of zijn spijt betuigen.
7. Vonnis. Ten slotte is het woord aan de rechter. Die zijn keuze maakt of de verdachte
schuldig is of niet.
Hoofdstuk 1,
Rechtsnormen zijn gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vastgesteld.
Sommige mensen vinden regels niet rechtvaardig. Een staat waarin burgers door grondrechten
worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid. Tegenwoordig hebben veel
landen een grondwet waarin staat wat de grondrechten zijn en hoe het land geregeerd moet
worden. In sommige landen hebben ze een dictatuur dan is een machthebber of een partij aan de
macht.
Het publiekrecht regelt de inrichting van de staat en de relatie tussen burgers en de overheid. Het is
als het volgende onderverdeeld:
Het staatsrecht bevat alle regels voor de Nederlandse staat.
Het bestuursrecht regelt de verhouding tussen burger en overheid.
Het strafrecht bestaat uit alle wettelijke regels die aangeven welk gedrag strafbaar is.
Privaatrecht of burgerlijk recht regelt de betrekkingen tussen burgers onderling. Hierbij behoren
onder andere:
Het personen- en familierecht, regelt zaken zoals huwelijk, geboorte en overlijden enz.
Het ondernemingsrecht, dat bepaald onder welke voorwaardes je een bedrijf of een
vereniging mag oprichten.
Het vermogensrecht, alle zaken die te maken hebben met iemands vermogen.
Hoofdstuk 2,
De doelen van de rechtsstaat zijn: veiligheid, gelijke behandeling en vrijheid. Dit is verwerkt in de
volgende grondbeginselen:
Er is sprake van een verdeling van de macht
De grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet
Door het legaliteit beginsel mag de overheid alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van
burgers als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd
Trias politica:
Wetgevende macht maakt wetten waar iedereen zich aan moet houden, zoals leerplichtwet
en alle wetten in het Wetboek van Strafrecht.
Uitvoerende macht zorgt ervoor dat goedgekeurde wetten worden uitgevoerd.
Rechterlijke macht beoordeeld of burgers of machthebbers wetten hebben overtreden en
doet uitspraak in conflicten.
Het belangrijkste van trias politica’s is dat de staatsmachten elkaar controleren en scherp houden. Dit
evenwicht noemen we checks and balances.
Onafhankelijke rechters zijn voor:
Eerlijke rechtspraak
Bescherming
Geen eigen rechter
Er zijn twee soorten grondrechten:
Klassieke grondrechten zoals vrijheid van godsdienst of meningsuiting
Sociale grondrechten zoals het recht op werk, op gezondheidszorg en op woongelegenheid.
Legaliteitsbeginsel de overheid mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als die
beperkingen in wetten zijn vastgelegd.
, Het legaliteitsbeginsel zien we onder meer terug in het wetboek van strafrecht:
Strafbaarheid
Strafmaat
Ne bis in idem-regel je kan niet na uitspraak van de rechter voor hetzelfde feit worden
vervolgd voor de 2e keer.
Hoofdstuk 3,
De overheid mag als enigste geweld gebruiken dat noemen we geweldsmonopolie. Misdrijven zijn
de meer ernstige strafbare feiten. Overtredingen zijn minder erge strafbare feiten. De meeste
overtredingen en misdrijven staan in het wetboek van strafrecht.
Wanneer er een misdrijf is gepleegd, verloopt de procedure volgens een vast patroon:
1. De politie verzamelt informatie over het strafbare feit.
2. De officier van justitie bepaalt met behulp van het proces-verbaal of er wel of geen
rechtszaak moet komen.
3. De rechter stelt tijdens de rechtszaak vast of de verdachte schuldig is.
Zonder toestemming
- verdachte staande te houden dat is iemand stil laten staan en vragen naar zijn personalia
- verdachte fouilleren dat wil zeggen onderzoeken aan zijn kleding en lichaam
- verdachte aanhouden
- verdachte voor 9 uur op het bureau vast houden
- in beslag nemen van bewijsmateriaal
Toestemming nodig
- binnengaan van woning
- afluisteren van telefoon gesprekken
- preventief fouilleren dat is fouilleren zonder sprake van verdenking
- een verdachte langer dan 9 uur vast houden een officier van justitie kan 2x toestemming geven voor
een verlenging van nog eens 3 dagen
- infiltratie in misdaad organisaties. Je mag niet dingen uitlokken als bijvoorbeeld een undercover
agent
Seponeren afzien van verdere recht vervolging, dus zaak wordt de zaak gesloten.
Hoofdstuk 4,
Terechtzitting is de behandeling van het strafbare feit door de rechter.
Elke rechtszaak bestaat uit 7 stappen:
1. Opening. Controle persoonsgegevens van de verdachte
2. Tenlastelegging. Het strafbare feit wordt voorgelezen
3. Onderzoek door de rechter. Begint met de ondervraging van de verdachte. Daarna mogen
eventuele getuige en deskundigen worden op geroepen en ondervraagd, hun moeten wel de
waarheid spreken.
4. Requisitoir. Hier probeert de officier van justitie aan te tonen dat de verdachte schuldig is.
5. Pleidooi. De advocaat mag nu de verdachte verdedigen
6. Laatste woord verdachte. De verdachte mag sorry zeggen, of zijn spijt betuigen.
7. Vonnis. Ten slotte is het woord aan de rechter. Die zijn keuze maakt of de verdachte
schuldig is of niet.
