Samenvatting Humane Levenscyclus I – Deeltentamen 2
Biomedische nomenclatuur
Anatomische Termen
Dorsaal: aan de rugkant
Ventraal: aan de buikkant
Posterior: aan de achterkant (bij mens)
Anterior: aan de voorkant (bij mens)
*verschillen tussen bipedale (2-voeters) en quadrupedale (4-voerters)
Craniaal: aan de schelkant
Caudaal: aan de staartkant
Superior: aan de bovenkant
Inferior: aan de onderkant
Mediaal: richting het midden (bij de middellijn)
Lateraal: richting de zijkant (van de middellijn af)
Proximaal: dichtstbij het centrum van het lichaam (bij de aanhechting) (ledematen)
Distaal: ver weg van het centrum van het lichaam (van de aanhechting weg) (ledematen)
Cephalocaudaal: van hoofd naar staart
Dorsomediaal: (dorso + mediaal) aan de rugkant, dichtbij de middellijn
Ventrolateraal: (ventraal + lateraal) aan de buikkant, weg van de middellijn
Anatomische vlakken (doorsnedes die je kan maken door het lichaam) (humaan)
Frontaal: aan of op de voorkant
Coronaal: het vlak waar je tegenaan kijkt
Sagittaal: in de richting van de pijl
Longitudinaal: in de lengterichting
*mediaal: precies door het midden
Transveraal/horizontaal: dwars door het midden (dwarsdoorsnede)
-Trans: aan de andere kant
-Vertere: draaien
-Transverare
Anatomische Assen
Craniocaudale as: As die loopt van schedel naar staartkant
Dorsoventrale as: van de rugkant naar buikkant (bij humaan ook wel de anteroposteriore as)
Links-rechts as: as loop van links naar rechts
1
,Anatomische vlakken en assen (humaan)
Het frontale/coronale vlak staat loodrecht op de dorsoventrale as
Het sigittale/longitudinale vlak staat loodrecht op de links-rechts as
Het transversale vlak staat loodrecht op de craniocaudale as
Anatomische vlakken en assen (dier)
-Het frontale vlak staat loodrecht op de dorsoventrale as
-Het sagittale vlak staat loodrecht op de links-rechts as
-Het transversale vlak staat loodrecht op de anteroposteriore/craniocaudale as
* Onderzoekers beschouwen een ongeboren humane baby als viervoeter
H2 Gametogenese
Anatomie mannelijke geslachtsorganen
Testis bestaat uit tubulus seminiferus (zaadbuisjes) met hiertussen de interstitum.
Zaadcellen worden verzameld in de testis voor ze naar epididymis worden gestuurd.
Epidimimyeris is belangrijk voor maturatie van zaadcellen. Na de epididymis gaan ze naar
Vas deferens.
Spermatogenese
Gametogenese ‘geboorte’ ‘ontstaan’
Spermatogenense: de ontwikkeling van spermatogonium (voorloper cel) tot spermatozoön
(zaadcel).
Oögenese: de ontwikkeling van oögoniumm (voorlopercel) tot ovium (eicel)
Spermatogenese
Vindt plaats in de testis, in de tubulus seminiferi. Spermatogonia (diploide voorlopercellen)
differentiëren tot spermatocyten. Primair tijdens meiose I, secundair tijdens meiose II. Na
meiose II heb je vroege ronde spermatide (haploid). Deze ondergaan een morfologisch
proces waardoor ze gespecialiseerd worden tot spermacel.
Spermatogenese start tijdens de puberteit en gaat het hele leven door. Voor de puberteit
bevat je testis Gonocyten (voorlopers van spermatogonia) en sertoli cellen.
2
, 3 fasen
1. Van spermatogonium tot spermatide (mitose en meiose)
2. Van spermatide tot (niet-functionele) spermatozoön (spermiogenese)
3. Functionele rijping
1. Van spermatogonium tot spermatide
(2n = chromosomenpaar)(1n = chromosoom) (n= 2 chromatiden)
-Spermatogonium kan zich door mitose delen tot 2 nieuwe diploide spermatogonia.
-Proces tot spermatide gebeurt door meiose.
Spermatogonium (2n) verdubbelt zich tot primaire spermatocyt (4n)(2 chromosoomparen)
Primaire spermatocyt ondergaat meiose I en wordt (4x een) secundaire spermatocyt (2x 1n)
van ieder chromosomen paar wort 1 chromosoom met 2 chromatiden afgestaan, ook
crossing over (haploid). De secundaire spermatocyt ondergaat meiose II en wordt een
spermatide (1n)
2. Van spermatide tot (niet-functionele) spermatozoön (spermiogenese)
Spermatide is nog normale cel. Mitochondrien verplaatsen naar de staart en worden hier de
motor. De kop van spermatide vormt het acrosoom. Hyaluronzuur enzymen bevinden zich
hier. Cytoplasma wordt afgestoten (hierdoor geen energie reserves meer. Is afhankelijk van
glucosevoorziening van omgeving). Spermatozoon kan nog niet zelf bewegen. Worden
richting epididymis (bijbal) gestuwd door vocht epididymis kan spermatozoon zelfstandig
voortbewegen, voegt ook oppervlaktemembraaneiwitten toe met ‘eiwit coating’.
3. Functionele rijping (capacitatie)
Vindt plaats op moment dat spematozoon de uterus binnen is gedrongen. Door vocht van
uterus zal de eiwit coating worden verwijderd. Spermatozoon kan nu bevruchten.
Vruchtbaarheid Over het algemeen is
-30% van de vrouwen binnen 3 maanden zwanger
70% binnen een half jaar
80% binnen een jaar
90% langer dan een jaar
Onvruchtbaarheid/ Subfertaliteit:
Het uitblijven van de zwangerschap na meer dan 12 maanden onbeschermde – op conceptie
gerichte coitus. Oorzaken:
-Genetische oorzaken (mutaties)
-Endocriene factoren (bijv. Laag testosteron gehalte)
-Omgevingsfactoren (bijv. leeftijd, chemotherapie, bestraling, infecties (chlamydia))
Combinatie is mogelijk, 15% tot 30% is onverklaarbaar.
Medical assisted reproducttio (MAR)
- IVF (in vitro fertalisatie)
- ICSI (intracytoplasmic sperm injection) voor mannen met extreme slecht zaad
-TESE (testiculair sperm injection) wanneer zaadcel niet uit testis kan komen
Belangrijke voorwaarde van al deze technieken is dat er uitgedifferntieerde functionele ei-
en zaadcellen aanwezig zijn in de patiënt.
3
Biomedische nomenclatuur
Anatomische Termen
Dorsaal: aan de rugkant
Ventraal: aan de buikkant
Posterior: aan de achterkant (bij mens)
Anterior: aan de voorkant (bij mens)
*verschillen tussen bipedale (2-voeters) en quadrupedale (4-voerters)
Craniaal: aan de schelkant
Caudaal: aan de staartkant
Superior: aan de bovenkant
Inferior: aan de onderkant
Mediaal: richting het midden (bij de middellijn)
Lateraal: richting de zijkant (van de middellijn af)
Proximaal: dichtstbij het centrum van het lichaam (bij de aanhechting) (ledematen)
Distaal: ver weg van het centrum van het lichaam (van de aanhechting weg) (ledematen)
Cephalocaudaal: van hoofd naar staart
Dorsomediaal: (dorso + mediaal) aan de rugkant, dichtbij de middellijn
Ventrolateraal: (ventraal + lateraal) aan de buikkant, weg van de middellijn
Anatomische vlakken (doorsnedes die je kan maken door het lichaam) (humaan)
Frontaal: aan of op de voorkant
Coronaal: het vlak waar je tegenaan kijkt
Sagittaal: in de richting van de pijl
Longitudinaal: in de lengterichting
*mediaal: precies door het midden
Transveraal/horizontaal: dwars door het midden (dwarsdoorsnede)
-Trans: aan de andere kant
-Vertere: draaien
-Transverare
Anatomische Assen
Craniocaudale as: As die loopt van schedel naar staartkant
Dorsoventrale as: van de rugkant naar buikkant (bij humaan ook wel de anteroposteriore as)
Links-rechts as: as loop van links naar rechts
1
,Anatomische vlakken en assen (humaan)
Het frontale/coronale vlak staat loodrecht op de dorsoventrale as
Het sigittale/longitudinale vlak staat loodrecht op de links-rechts as
Het transversale vlak staat loodrecht op de craniocaudale as
Anatomische vlakken en assen (dier)
-Het frontale vlak staat loodrecht op de dorsoventrale as
-Het sagittale vlak staat loodrecht op de links-rechts as
-Het transversale vlak staat loodrecht op de anteroposteriore/craniocaudale as
* Onderzoekers beschouwen een ongeboren humane baby als viervoeter
H2 Gametogenese
Anatomie mannelijke geslachtsorganen
Testis bestaat uit tubulus seminiferus (zaadbuisjes) met hiertussen de interstitum.
Zaadcellen worden verzameld in de testis voor ze naar epididymis worden gestuurd.
Epidimimyeris is belangrijk voor maturatie van zaadcellen. Na de epididymis gaan ze naar
Vas deferens.
Spermatogenese
Gametogenese ‘geboorte’ ‘ontstaan’
Spermatogenense: de ontwikkeling van spermatogonium (voorloper cel) tot spermatozoön
(zaadcel).
Oögenese: de ontwikkeling van oögoniumm (voorlopercel) tot ovium (eicel)
Spermatogenese
Vindt plaats in de testis, in de tubulus seminiferi. Spermatogonia (diploide voorlopercellen)
differentiëren tot spermatocyten. Primair tijdens meiose I, secundair tijdens meiose II. Na
meiose II heb je vroege ronde spermatide (haploid). Deze ondergaan een morfologisch
proces waardoor ze gespecialiseerd worden tot spermacel.
Spermatogenese start tijdens de puberteit en gaat het hele leven door. Voor de puberteit
bevat je testis Gonocyten (voorlopers van spermatogonia) en sertoli cellen.
2
, 3 fasen
1. Van spermatogonium tot spermatide (mitose en meiose)
2. Van spermatide tot (niet-functionele) spermatozoön (spermiogenese)
3. Functionele rijping
1. Van spermatogonium tot spermatide
(2n = chromosomenpaar)(1n = chromosoom) (n= 2 chromatiden)
-Spermatogonium kan zich door mitose delen tot 2 nieuwe diploide spermatogonia.
-Proces tot spermatide gebeurt door meiose.
Spermatogonium (2n) verdubbelt zich tot primaire spermatocyt (4n)(2 chromosoomparen)
Primaire spermatocyt ondergaat meiose I en wordt (4x een) secundaire spermatocyt (2x 1n)
van ieder chromosomen paar wort 1 chromosoom met 2 chromatiden afgestaan, ook
crossing over (haploid). De secundaire spermatocyt ondergaat meiose II en wordt een
spermatide (1n)
2. Van spermatide tot (niet-functionele) spermatozoön (spermiogenese)
Spermatide is nog normale cel. Mitochondrien verplaatsen naar de staart en worden hier de
motor. De kop van spermatide vormt het acrosoom. Hyaluronzuur enzymen bevinden zich
hier. Cytoplasma wordt afgestoten (hierdoor geen energie reserves meer. Is afhankelijk van
glucosevoorziening van omgeving). Spermatozoon kan nog niet zelf bewegen. Worden
richting epididymis (bijbal) gestuwd door vocht epididymis kan spermatozoon zelfstandig
voortbewegen, voegt ook oppervlaktemembraaneiwitten toe met ‘eiwit coating’.
3. Functionele rijping (capacitatie)
Vindt plaats op moment dat spematozoon de uterus binnen is gedrongen. Door vocht van
uterus zal de eiwit coating worden verwijderd. Spermatozoon kan nu bevruchten.
Vruchtbaarheid Over het algemeen is
-30% van de vrouwen binnen 3 maanden zwanger
70% binnen een half jaar
80% binnen een jaar
90% langer dan een jaar
Onvruchtbaarheid/ Subfertaliteit:
Het uitblijven van de zwangerschap na meer dan 12 maanden onbeschermde – op conceptie
gerichte coitus. Oorzaken:
-Genetische oorzaken (mutaties)
-Endocriene factoren (bijv. Laag testosteron gehalte)
-Omgevingsfactoren (bijv. leeftijd, chemotherapie, bestraling, infecties (chlamydia))
Combinatie is mogelijk, 15% tot 30% is onverklaarbaar.
Medical assisted reproducttio (MAR)
- IVF (in vitro fertalisatie)
- ICSI (intracytoplasmic sperm injection) voor mannen met extreme slecht zaad
-TESE (testiculair sperm injection) wanneer zaadcel niet uit testis kan komen
Belangrijke voorwaarde van al deze technieken is dat er uitgedifferntieerde functionele ei-
en zaadcellen aanwezig zijn in de patiënt.
3
