ONDERZOEKSPRACTICUM KWALITATIEF ONDERZOEK
Qualitative Research Practice: A Guide for Social Science Students and Researchers
(2nd edition)
Korte samenvatting
1
,Inhoudsopgave
BASIS VAN KWALITATIEF ONDERZOEK...............................................................3
Epistemologische concepten/posities......................................................................3
Ontwikkelingen in kwalitatief onderzoek..................................................................4
Bevordering en diversificatie van kwalitatief onderzoek.............................................4
UITGANGSPUNTEN OU BIJ KWALITATIEF ONDERZOEK.......................................5
ONDERZOEKSVRAGEN, DESIGN EN METHODEN...................................................6
ETHIEK BIJ KWALITATIEF ONDERZOEK...............................................................6
POPULATIES EN STEEKPROEVEN.........................................................................7
ONTWERPEN VAN TOPIC GUIDES........................................................................8
DIEPTE-INTERVIEWS..........................................................................................8
Vragen om breedte en diepte te creëren.................................................................9
Praktische overwegingen bij interviews...................................................................9
ANALYSE: PRINCIPES EN PROCESSEN...............................................................10
Benaderingen voor analyse kwalitatief onderzoek...................................................10
Basisoriëntatie...................................................................................................10
Ontwikkeling en toepassing van labels..................................................................11
Modellen voor causale verklaringen......................................................................11
Analytisch proces...............................................................................................11
Vijf stappen in datamanagement..........................................................................11
RAPPORTEREN VAN KWALITATIEVE DATA........................................................12
Numerieke statements over kwalitatieve data.....................................................12
OBSERVEREN.....................................................................................................12
Rol van de onderzoeker......................................................................................12
Soorten observatie.............................................................................................13
COGNITIEVE INTERVIEWS................................................................................13
Gebruikte technieken bij cognitieve interviews.......................................................14
2
,BASIS VAN KWALITATIEF ONDERZOEK
Kwalitatief onderzoek
- Wanneer nog onvoldoende bekend is om goede meetinstrumenten te ontwikkelen
- Hypothese gegenereerd uit analyse van data.
- Gericht op diep geïnterpreteerd begrip.
- Niet-gestandaardiseerde, aanpasbare methoden.
- Gevoelig voor sociale context.
- Gedetailleerde, rijke en complexe data.
- Kleinere steekproeven (30 personen is niet uitzonderlijk).
- Conclusies tentatiever en minder hard dan bij kwantitatief onderzoek.
- Power om conclusies te trekken is verwaarloosbaar, daarom ook gebruik van getallen in
rapportage vermijden.
- Bevindingen moeten altijd worden geverifieerd met kwantitatief onderzoek.
Ontologie
De aard van de wereld en wat hierover te weten valt.
Realisme
Er bestaat een externe realiteit, onafhankelijk van ons begrip en onze overtuigingen.
Naief/oppervlakking realisme: Realiteit is direct en accuraat meetbaar.
Voorzichtig realisme: Realiteit is bij benadering/imperfect observeerbaar.
Subtiel realisme: Externe realiteit wordt gevormd door menselijk brein &
sociaal gestructureerde betekenis.
Matrealisme: Erkent alleen materialistische- & fysiologische delen van de
wereld als realiteit: waarden, overtuigingen en ervaringen
zijn epi-fenomenen (komen voort uit materiële wereld, maar
scheppen deze niet).
Idealisme
Er bestaat geen externe wereld onafhankelijk van ons begrip en onze overtuigingen
Subtiel/collectief idealisme: De sociale wereld wordt gevormd door representaties die
worden geconstrueerd en gedeeld door mensen in een
bepaalde context.
Relativisme/radicaal idealisme: Er bestaat geen gedeelde sociale realiteit, enkel een reeks
individuele constructies.
Huidige opvatting
Er zijn geen vaste wetten die de sociale wereld sturen.
Epistemologie
Hoe kan je de sociale wereld leren kennen en wat zijn de grenzen van deze kennis?
Inductie: Bottum-up opbouwen van kennis door observatie: basis
voor vorming van wetten.
Deductie: Top-down opbouwen van kennis: start bij theorie vanuit
waar hypothese wordt afgeleid.
Reductief: Identificeren van patronen in data door van verschillende
modellen te proberen of het ‘past’.
Abductief: Technische verklaring op basis van categorieën van
onderzoekers en verklaringen van deelnemers.
Epistemologische concepten/posities
Fundamenteel model
Realiteit is accuraat te spiegelen.
Fallibilistisch model
Alle kennis is voorlopig.
Knowledge as ‘value-mediated’
Alle kennis wordt beinvloed door de waarden van de persoon die de kennis produceert en/of
ontvangt.
3
, Correspondence theory of truth
Verklaring is waar als deze matcht met onafhankelijke realiteit (realisme).
Coherence theory of truth
Verklaring is waar als deze overeenkomt (coherent is) met andere verklaringen.
Pragmatic theory of truth
Overtuigingen zijn waar als deze praktisch toepasbaar zijn.
Positivisme en empirisme
- Kennis wordt geproduceerd door de zintuigen op basis van nauwkeurige observaties.
- Identificeren van regelmatigheden en ‘constante conjuncties’.
- Inductieve redenering
- Realiteit wordt niet beïnvloed door onderzoeksproces: objectief en waardenvrij onderzoek
is mogelijk.
- Methoden uit natuurwetenschap zijn geschikt voor onderzoek naar de sociale wereld.
- Realiteit kan accuraat worden gekend (correspondence theory of truth).
Post-positivisme, post-empirisme, falsificationisme
- Kennis wordt geproduceerd door testen van proposities.
- Hypotheses op basis van wetenschappelijke theorieën worden empirisch getoetst aan
observaties.
- Deductieve redenering.
- Onderzoeksproces beïnvloed de realiteit niet: objectief en waardenvrij onderzoek is
mogelijk.
- Methoden uit natuurwetenschap zijn geschikt voor onderzoek naar de sociale wereld.
- Realiteit kan bij benadering gekend worden, kennis is voorlopig en feilbaar (coherence
theory of truth).
Ontwikkelingen in kwalitatief onderzoek
Interpretivisme en constructivisme
- Kennis wordt geproduceerd door onderzoeken en begrijpen van de sociale wereld van
degene die wordt bestudeerd.
- Focus op interpretaties en betekenisgeving.
- Onderzoekers vormen meningen en interpretaties op basis van interpretaties van
participanten.
- Onderzoeksproces is met name inductief, wel wordt erkend dat observaties worden geladen
door theorieën.
- Realiteit wordt beïnvloed door onderzoeksproces: objectief en waardenvrij onderzoek is
onmogelijk.
- Sociale realiteit kan niet bestudeerd worden met natuurwetenschappelijke methoden.
- Sociale realiteit kan niet accurraat worden weergegeven (consensus theory of thruth).
Interpretivisme
Begrijpen van de sociale wereld door deze te observeren en interpreteren.
Constructivisme
Gerelateerd aan interpretivisme, echter wordt kennis actief geconstrueerd door mensen in plaats
van passief ontvangen.
Bevordering en diversificatie van kwalitatief onderzoek
Etnografie
Begrip van gedeelde gedragingen, overtuigingen en waarden van specifieke groepen die wordt
verkregen door opgenomen te worden in de gemeenschap.
Fenomenologie
Beschrijven van de betekenis die mensen geven aan een bepaald fenomeen, concept of idee.
4
Qualitative Research Practice: A Guide for Social Science Students and Researchers
(2nd edition)
Korte samenvatting
1
,Inhoudsopgave
BASIS VAN KWALITATIEF ONDERZOEK...............................................................3
Epistemologische concepten/posities......................................................................3
Ontwikkelingen in kwalitatief onderzoek..................................................................4
Bevordering en diversificatie van kwalitatief onderzoek.............................................4
UITGANGSPUNTEN OU BIJ KWALITATIEF ONDERZOEK.......................................5
ONDERZOEKSVRAGEN, DESIGN EN METHODEN...................................................6
ETHIEK BIJ KWALITATIEF ONDERZOEK...............................................................6
POPULATIES EN STEEKPROEVEN.........................................................................7
ONTWERPEN VAN TOPIC GUIDES........................................................................8
DIEPTE-INTERVIEWS..........................................................................................8
Vragen om breedte en diepte te creëren.................................................................9
Praktische overwegingen bij interviews...................................................................9
ANALYSE: PRINCIPES EN PROCESSEN...............................................................10
Benaderingen voor analyse kwalitatief onderzoek...................................................10
Basisoriëntatie...................................................................................................10
Ontwikkeling en toepassing van labels..................................................................11
Modellen voor causale verklaringen......................................................................11
Analytisch proces...............................................................................................11
Vijf stappen in datamanagement..........................................................................11
RAPPORTEREN VAN KWALITATIEVE DATA........................................................12
Numerieke statements over kwalitatieve data.....................................................12
OBSERVEREN.....................................................................................................12
Rol van de onderzoeker......................................................................................12
Soorten observatie.............................................................................................13
COGNITIEVE INTERVIEWS................................................................................13
Gebruikte technieken bij cognitieve interviews.......................................................14
2
,BASIS VAN KWALITATIEF ONDERZOEK
Kwalitatief onderzoek
- Wanneer nog onvoldoende bekend is om goede meetinstrumenten te ontwikkelen
- Hypothese gegenereerd uit analyse van data.
- Gericht op diep geïnterpreteerd begrip.
- Niet-gestandaardiseerde, aanpasbare methoden.
- Gevoelig voor sociale context.
- Gedetailleerde, rijke en complexe data.
- Kleinere steekproeven (30 personen is niet uitzonderlijk).
- Conclusies tentatiever en minder hard dan bij kwantitatief onderzoek.
- Power om conclusies te trekken is verwaarloosbaar, daarom ook gebruik van getallen in
rapportage vermijden.
- Bevindingen moeten altijd worden geverifieerd met kwantitatief onderzoek.
Ontologie
De aard van de wereld en wat hierover te weten valt.
Realisme
Er bestaat een externe realiteit, onafhankelijk van ons begrip en onze overtuigingen.
Naief/oppervlakking realisme: Realiteit is direct en accuraat meetbaar.
Voorzichtig realisme: Realiteit is bij benadering/imperfect observeerbaar.
Subtiel realisme: Externe realiteit wordt gevormd door menselijk brein &
sociaal gestructureerde betekenis.
Matrealisme: Erkent alleen materialistische- & fysiologische delen van de
wereld als realiteit: waarden, overtuigingen en ervaringen
zijn epi-fenomenen (komen voort uit materiële wereld, maar
scheppen deze niet).
Idealisme
Er bestaat geen externe wereld onafhankelijk van ons begrip en onze overtuigingen
Subtiel/collectief idealisme: De sociale wereld wordt gevormd door representaties die
worden geconstrueerd en gedeeld door mensen in een
bepaalde context.
Relativisme/radicaal idealisme: Er bestaat geen gedeelde sociale realiteit, enkel een reeks
individuele constructies.
Huidige opvatting
Er zijn geen vaste wetten die de sociale wereld sturen.
Epistemologie
Hoe kan je de sociale wereld leren kennen en wat zijn de grenzen van deze kennis?
Inductie: Bottum-up opbouwen van kennis door observatie: basis
voor vorming van wetten.
Deductie: Top-down opbouwen van kennis: start bij theorie vanuit
waar hypothese wordt afgeleid.
Reductief: Identificeren van patronen in data door van verschillende
modellen te proberen of het ‘past’.
Abductief: Technische verklaring op basis van categorieën van
onderzoekers en verklaringen van deelnemers.
Epistemologische concepten/posities
Fundamenteel model
Realiteit is accuraat te spiegelen.
Fallibilistisch model
Alle kennis is voorlopig.
Knowledge as ‘value-mediated’
Alle kennis wordt beinvloed door de waarden van de persoon die de kennis produceert en/of
ontvangt.
3
, Correspondence theory of truth
Verklaring is waar als deze matcht met onafhankelijke realiteit (realisme).
Coherence theory of truth
Verklaring is waar als deze overeenkomt (coherent is) met andere verklaringen.
Pragmatic theory of truth
Overtuigingen zijn waar als deze praktisch toepasbaar zijn.
Positivisme en empirisme
- Kennis wordt geproduceerd door de zintuigen op basis van nauwkeurige observaties.
- Identificeren van regelmatigheden en ‘constante conjuncties’.
- Inductieve redenering
- Realiteit wordt niet beïnvloed door onderzoeksproces: objectief en waardenvrij onderzoek
is mogelijk.
- Methoden uit natuurwetenschap zijn geschikt voor onderzoek naar de sociale wereld.
- Realiteit kan accuraat worden gekend (correspondence theory of truth).
Post-positivisme, post-empirisme, falsificationisme
- Kennis wordt geproduceerd door testen van proposities.
- Hypotheses op basis van wetenschappelijke theorieën worden empirisch getoetst aan
observaties.
- Deductieve redenering.
- Onderzoeksproces beïnvloed de realiteit niet: objectief en waardenvrij onderzoek is
mogelijk.
- Methoden uit natuurwetenschap zijn geschikt voor onderzoek naar de sociale wereld.
- Realiteit kan bij benadering gekend worden, kennis is voorlopig en feilbaar (coherence
theory of truth).
Ontwikkelingen in kwalitatief onderzoek
Interpretivisme en constructivisme
- Kennis wordt geproduceerd door onderzoeken en begrijpen van de sociale wereld van
degene die wordt bestudeerd.
- Focus op interpretaties en betekenisgeving.
- Onderzoekers vormen meningen en interpretaties op basis van interpretaties van
participanten.
- Onderzoeksproces is met name inductief, wel wordt erkend dat observaties worden geladen
door theorieën.
- Realiteit wordt beïnvloed door onderzoeksproces: objectief en waardenvrij onderzoek is
onmogelijk.
- Sociale realiteit kan niet bestudeerd worden met natuurwetenschappelijke methoden.
- Sociale realiteit kan niet accurraat worden weergegeven (consensus theory of thruth).
Interpretivisme
Begrijpen van de sociale wereld door deze te observeren en interpreteren.
Constructivisme
Gerelateerd aan interpretivisme, echter wordt kennis actief geconstrueerd door mensen in plaats
van passief ontvangen.
Bevordering en diversificatie van kwalitatief onderzoek
Etnografie
Begrip van gedeelde gedragingen, overtuigingen en waarden van specifieke groepen die wordt
verkregen door opgenomen te worden in de gemeenschap.
Fenomenologie
Beschrijven van de betekenis die mensen geven aan een bepaald fenomeen, concept of idee.
4
