Middeleeuwse geschiedenis:
Inhoud
Wat zijn barbaren:..............................................................................................................................3
De Franken:........................................................................................................................................6
De Britse eilanden en de Angelsaksen:...............................................................................................8
Middeleeuwse geschiedenis: hoorcollege 2.......................................................................................9
Kerk en staat: ideologie in de context van het Romeinse rijk:..........................................................11
Britse eilanden:.................................................................................................................................12
Islam oorsprong en uitbreiding:.......................................................................................................12
Hoorcollege 3:..................................................................................................................................17
Karel de Grote:.................................................................................................................................18
Voorwaarden voor een staat:...........................................................................................................18
continuïteit van gezag:.....................................................................................................................20
De ondergang van het Karolingische rijk of de desintegratie van Europa.........................................21
Delingen in het rijk:..........................................................................................................................22
Engeland en de Noormannen/Vikingen/Denen................................................................................23
Islamitische rijken 661- ca. 1050.......................................................................................................24
Soennieten en Sjiieten......................................................................................................................25
Hoorcollege 4:..................................................................................................................................26
Feodalisme:......................................................................................................................................28
Dus waarom niet de hele samenleving feodalisme?.........................................................................29
De desintegratie van centralistische grootrijken in de late 9 de/10de eeuw (in oost en west)............30
De opvolgers van de Karolingen:......................................................................................................30
De Capetingen: verdwijnen van de staat..........................................................................................31
Kort naar Engeland...........................................................................................................................33
De eerste kruistocht (1096-1099).....................................................................................................34
Hoorcollege 5:..................................................................................................................................37
Contactregio’s vruchtbaar culturele uitwisseling:............................................................................39
Groei steden:....................................................................................................................................39
De kerk in het begin van de 13de eeuw:............................................................................................41
Institutionalisering onderwijs:..........................................................................................................42
Voor velen werd de wereld letterlijke en figuurlijk groter:...............................................................44
Universiteit: meest succesvolle onderwijsvorm ooit:.......................................................................44
Scholastiek:.......................................................................................................................................44
Middeleeuws Humanisme:...............................................................................................................45
,Hoorcollege week 6:.........................................................................................................................45
Wat zijn de voorwaarden voor een goed werkende staat?..............................................................46
Het zuiden: Sicilië en Spanje (Aragon, Castilië, Leon, Portugal)........................................................47
Het noorden:....................................................................................................................................48
Expansie van koninklijke macht en prestige via bestuur:..................................................................49
In Engeland zijn er toenemende spanningen met de kerk................................................................49
Jan zonder land.................................................................................................................................50
Frankrijk op weg naar centralisatie:..................................................................................................51
Federalisme in Duitsland..................................................................................................................53
Ineenstorting paus. Ambities............................................................................................................54
Hoorcollege 7:..................................................................................................................................56
Crisis, conflicten en veranderingen:.................................................................................................57
Dan de nieuwe spelers:....................................................................................................................58
Byzantium: implosie.........................................................................................................................60
Lauwe reactie westen:......................................................................................................................61
Bourgondië: nieuwe macht in het westen........................................................................................62
Tot conclusie, de Italiaanse stadstaten:............................................................................................63
Moraal: Veranderingen en heel veel continuïteit.............................................................................64
Wat is dat humanisme?....................................................................................................................66
Samenvattend:.................................................................................................................................66
,Wat zijn barbaren:
Barbaren in soorten en maten:
Het einde van het Romeinse rijk.
Het Romeinse rijk van de derde eeuw heeft politieke gebeurtenissen
gehad die ervoor hebben gezorgd dat het Romeinse rijk viel. Al in het jaar
500 is er van het west Romeinse rijk niks meer over. Het oost Romeinse
rijk bestaat nog.
De nieuwe rijken dragen Germaanse namen.
Maar hoe komen we van situatie a naar situatie b, dus van een groot en
sterk Romeins rijk naar de complete verwijdering van het rijk in West-
Europa.
Wat zijn barbaren, wat zijn de volksverhuizingen, waarom gaat het
Romeinse rijk (niet) ten onder en wat maken de barbaren van Europa?
Ten eerste, wat zijn barbaren:
Dit is de benaming van de Romeinen voor de ‘niet’ Romeinen. Het komt
uit het Grieks waar het niet Grieks sprekende betekent.
Als je concreet kijkt naar de groepen mensen zie je grote verschillen in de
rijken. Van noord tot zuid.
In de 5de eeuw leeft een Romeinse edelman Sidonius… op zijn villa in
Frankrijk heeft hij nieuwe buren gekregen. Mensen uit de Burgundi stam,
, de Bourgonden. Sidonius heeft last van zijn buren. Ze zijn constant
dronken, dragen dierenvellen, hebben een lelijke taal en schreeuwen veel.
Ze hebben lange haren en een sterke geur van de kleden waarin ze zich
kleden.
Dit blijkt op een cultuurschok.
Stilicho de opperbevelhebber van het Romeinse leger, en tevens een
barbaar. Hij komt van de stam van de vandalen. Hij is getrouwd met een
Romein, ziet er Romeins uit en neemt deel van de Romeinse cultuur.
Echter wordt hij niet beschouwd als een Romein. In de late oudheid wordt
het grootste gedeelte van de grensbescherming gedaan door barbaren.
Veel barbaren onder Rome krijgen de status van bondgenoot. Vele worden
ook christelijk.
Wat zijn volksverhuizingen:
Frans: invasie van de barbaren.
Duits: volkswandeling.
Met beide beschrijvingen wordt hetzelfde fenomeen genoemd.
Op veel kaarten zie je strepen heen en weer. Dit impliceert dat volken
alles oppakken en vertrekken. Dit waarbij ze honderden kilometers lopen.
Dit klopt NIET.
Wat is een volk?
We vinden deze groepen mensen vooral beschreven in Romeinse bronnen.
Letterlijke vertaling van Latijn is volk/stam. Een volk bestaat uit 20
duizend mensen en iets daaromheen. De grootste groep was de
Visagoten, daar waren zo’n 100 duizend van. Als we naar de benamingen
kijken van de Romeinen aan deze volken valt iets op, namelijk dat er
telkens nieuwe benamingen worden gegeven aan volken. Dit kan duiden
op een scheiding van een volk, of een mengeling van twee volken. Als een
gedeelte van een volk vertrekt, en een ander gedeelte blijft, worden dat
twee verschillende volken.
De groepen vestigen ze zich erger, blijven daar voor enkele generaties en
daarna vertrekt een gedeelte weer. Hierbij kan de vertrekkende partij een
nieuwe naam krijgen.
Wat is de verhuizing van een volk? / Waarom verhuizen deze volken?
Inhoud
Wat zijn barbaren:..............................................................................................................................3
De Franken:........................................................................................................................................6
De Britse eilanden en de Angelsaksen:...............................................................................................8
Middeleeuwse geschiedenis: hoorcollege 2.......................................................................................9
Kerk en staat: ideologie in de context van het Romeinse rijk:..........................................................11
Britse eilanden:.................................................................................................................................12
Islam oorsprong en uitbreiding:.......................................................................................................12
Hoorcollege 3:..................................................................................................................................17
Karel de Grote:.................................................................................................................................18
Voorwaarden voor een staat:...........................................................................................................18
continuïteit van gezag:.....................................................................................................................20
De ondergang van het Karolingische rijk of de desintegratie van Europa.........................................21
Delingen in het rijk:..........................................................................................................................22
Engeland en de Noormannen/Vikingen/Denen................................................................................23
Islamitische rijken 661- ca. 1050.......................................................................................................24
Soennieten en Sjiieten......................................................................................................................25
Hoorcollege 4:..................................................................................................................................26
Feodalisme:......................................................................................................................................28
Dus waarom niet de hele samenleving feodalisme?.........................................................................29
De desintegratie van centralistische grootrijken in de late 9 de/10de eeuw (in oost en west)............30
De opvolgers van de Karolingen:......................................................................................................30
De Capetingen: verdwijnen van de staat..........................................................................................31
Kort naar Engeland...........................................................................................................................33
De eerste kruistocht (1096-1099).....................................................................................................34
Hoorcollege 5:..................................................................................................................................37
Contactregio’s vruchtbaar culturele uitwisseling:............................................................................39
Groei steden:....................................................................................................................................39
De kerk in het begin van de 13de eeuw:............................................................................................41
Institutionalisering onderwijs:..........................................................................................................42
Voor velen werd de wereld letterlijke en figuurlijk groter:...............................................................44
Universiteit: meest succesvolle onderwijsvorm ooit:.......................................................................44
Scholastiek:.......................................................................................................................................44
Middeleeuws Humanisme:...............................................................................................................45
,Hoorcollege week 6:.........................................................................................................................45
Wat zijn de voorwaarden voor een goed werkende staat?..............................................................46
Het zuiden: Sicilië en Spanje (Aragon, Castilië, Leon, Portugal)........................................................47
Het noorden:....................................................................................................................................48
Expansie van koninklijke macht en prestige via bestuur:..................................................................49
In Engeland zijn er toenemende spanningen met de kerk................................................................49
Jan zonder land.................................................................................................................................50
Frankrijk op weg naar centralisatie:..................................................................................................51
Federalisme in Duitsland..................................................................................................................53
Ineenstorting paus. Ambities............................................................................................................54
Hoorcollege 7:..................................................................................................................................56
Crisis, conflicten en veranderingen:.................................................................................................57
Dan de nieuwe spelers:....................................................................................................................58
Byzantium: implosie.........................................................................................................................60
Lauwe reactie westen:......................................................................................................................61
Bourgondië: nieuwe macht in het westen........................................................................................62
Tot conclusie, de Italiaanse stadstaten:............................................................................................63
Moraal: Veranderingen en heel veel continuïteit.............................................................................64
Wat is dat humanisme?....................................................................................................................66
Samenvattend:.................................................................................................................................66
,Wat zijn barbaren:
Barbaren in soorten en maten:
Het einde van het Romeinse rijk.
Het Romeinse rijk van de derde eeuw heeft politieke gebeurtenissen
gehad die ervoor hebben gezorgd dat het Romeinse rijk viel. Al in het jaar
500 is er van het west Romeinse rijk niks meer over. Het oost Romeinse
rijk bestaat nog.
De nieuwe rijken dragen Germaanse namen.
Maar hoe komen we van situatie a naar situatie b, dus van een groot en
sterk Romeins rijk naar de complete verwijdering van het rijk in West-
Europa.
Wat zijn barbaren, wat zijn de volksverhuizingen, waarom gaat het
Romeinse rijk (niet) ten onder en wat maken de barbaren van Europa?
Ten eerste, wat zijn barbaren:
Dit is de benaming van de Romeinen voor de ‘niet’ Romeinen. Het komt
uit het Grieks waar het niet Grieks sprekende betekent.
Als je concreet kijkt naar de groepen mensen zie je grote verschillen in de
rijken. Van noord tot zuid.
In de 5de eeuw leeft een Romeinse edelman Sidonius… op zijn villa in
Frankrijk heeft hij nieuwe buren gekregen. Mensen uit de Burgundi stam,
, de Bourgonden. Sidonius heeft last van zijn buren. Ze zijn constant
dronken, dragen dierenvellen, hebben een lelijke taal en schreeuwen veel.
Ze hebben lange haren en een sterke geur van de kleden waarin ze zich
kleden.
Dit blijkt op een cultuurschok.
Stilicho de opperbevelhebber van het Romeinse leger, en tevens een
barbaar. Hij komt van de stam van de vandalen. Hij is getrouwd met een
Romein, ziet er Romeins uit en neemt deel van de Romeinse cultuur.
Echter wordt hij niet beschouwd als een Romein. In de late oudheid wordt
het grootste gedeelte van de grensbescherming gedaan door barbaren.
Veel barbaren onder Rome krijgen de status van bondgenoot. Vele worden
ook christelijk.
Wat zijn volksverhuizingen:
Frans: invasie van de barbaren.
Duits: volkswandeling.
Met beide beschrijvingen wordt hetzelfde fenomeen genoemd.
Op veel kaarten zie je strepen heen en weer. Dit impliceert dat volken
alles oppakken en vertrekken. Dit waarbij ze honderden kilometers lopen.
Dit klopt NIET.
Wat is een volk?
We vinden deze groepen mensen vooral beschreven in Romeinse bronnen.
Letterlijke vertaling van Latijn is volk/stam. Een volk bestaat uit 20
duizend mensen en iets daaromheen. De grootste groep was de
Visagoten, daar waren zo’n 100 duizend van. Als we naar de benamingen
kijken van de Romeinen aan deze volken valt iets op, namelijk dat er
telkens nieuwe benamingen worden gegeven aan volken. Dit kan duiden
op een scheiding van een volk, of een mengeling van twee volken. Als een
gedeelte van een volk vertrekt, en een ander gedeelte blijft, worden dat
twee verschillende volken.
De groepen vestigen ze zich erger, blijven daar voor enkele generaties en
daarna vertrekt een gedeelte weer. Hierbij kan de vertrekkende partij een
nieuwe naam krijgen.
Wat is de verhuizing van een volk? / Waarom verhuizen deze volken?
