DEEL 1: Leren
Woord Definitie
Leren Een gedragsverandering (toename/afname van een
respons) in een bepaalde situatie waardoor dieren
hun gedrag duurzaam gaan wijzigen.
Een relatief duurzame gedragsverandering in
potentieel om een bepaald gedrag te stellen, die toe
te schrijven is een ervaring met gebeurtenissen in
omgevingen en die specifiek gerelateerd is aan dat
gedrag
Doel = betere afstemming op de (veranderende)
leefwereld
Soorten ervaringen:
Habituatie en sensatie Ervaring met prikkel op zich [S]
Klassieke conditionering Ervaring met relatie tussen 2 prikkels [S1-S2]
Operante conditionering Ervaring met relatie tussen gedrag en consequente
gebeurtenis in omgeving [R-S]
Homogeen substraat Ieder organisme is fundamenteel hetzelfde inzake
leerprocessen en deelsubstraten die hiervoor
verantwoordelijk zijn
Heterogeen substraat Ieder organisme kent een bepaalde structuur en
heeft aangeboren actie- en reactieprogramma’s die
verschillen van andere dieren
MAPS Aangeboren, soortspecifieke patronen van ontlokt
gedrag
Signaalstimulus = releasing stimulus = signaalprikkels
Beperkte set van cruciale prikkelkenmerken van de
complexe ontlokkende prikkelconfiguratie die
noodzakelijk en voldoende zijn om MAP te ontlokken
Supernormale prikkels = supernormale stimulus = superstimulus
Artificieel uitvergrootte signaalprikkel
Appetitief gedrag Gedrag om in contact te komen met signaalprikkel
Consummatorisch Werkelijke responssequentie, stereotiep en gefocust
gedrag gedrag, soortspecifiek
Gedragssystemen Functionele systemen die sequenties van MAP’s
organiseren
Habituatie Afname van sterkte/probabiliteit van een respons
ten gevolge van herhaalde aanbieding van de
ontlokkende stimulus
Sensitisatie Toename van sterkte/probabiliteit van een respons
ten gevolge van herhaalde aanbieding van de
ontlokkende stimulus
Oriënteerrespons Respons waarbij aandacht verschuift. Bij plotse
nieuwe prikkel in configuratie richt men automatisch
naar de bron van prikkelverandering
Startle response Voorbeeld: ineenkrimpen & ogen knipperen bij plots
geluid
Spontaan herstel Verschijnsel waarbij een eerder afgenomen of
verdwenen respons op een stimulus(= habituatie)
spontaan terugkomt na een periode van rust (een
1
, pauze zonder blootstelling aan de stimulus).
Sensoriële adaptatie Afname in effectiviteit van sensorische receptor als
reactie op de herhalende stimulus
State system Alle neurale processen die niet zelf deel uitmaken
van het S-R- systeem, maar die de responsiviteit van
het S-R-systeem beïnvloeden
S-R-systeem Kortste pad in het zenuwstelsel tussen ontlokkende
stimulus en ontlokte respons
Drugstolerantie Een afname in effectiviteit van een drug bij
herhaalde blootstelling.
Weakened by use Secundaire reactie wordt zwakker, trager en
kortdurend als oefening wegblijft
Strengthened by use Secundaire reactie wordt door oefening/ervaring,
sneller, intenser en langer durend
Associatief leren Gedrag ontlokt door een eerste prikkel dat wijzigt
door herhaald samengaan van eerste prikkel met
tweede prikkel
Pavloviaanse Ervaring met relatie tussen 2 stimuli [S1-S2] waarbij
conditionering die relatie zich voordoet onafhankelijk van het
gedrag van het organisme
Gedrag ontlokt door een stimulus 1 wijzigt hier ten
gevolge van (voorafgaand ervaren) samengaan van
deze stimulus 1 met een andere stimulus 2
Voorwaardelijke prikkel = conditioned stimulus
(VP) Aanvankelijk neutrale prikkel, prikkel die initieel nog
geen specifieke reactie ontlokt
Onvoorwaardelijke = unconditioned stimulus
prikkel (OP) Prikkel die initieel al een respons opwekt
Onvoorwaardelijke = unconditioned response
respons (OR) Respons uitgelokt door onvoorwaardelijke prikkel
Voorwaardelijke respons = conditioned response
(VR) Respons op voorwaardelijke prikkel na herhaald
samengaan met onvoorwaardelijke prikkel
Appetitieve Klassiek conditioneringsprocedure waarbij OP =
conditionering aangenaam en wenselijk
Aversieve = vreesconditionering
conditionering Klassiek conditioneringsprocedure waarbij OP =
onaangenaam en onwenselijk
Sign-tracking Signaal opvolgen van VP
Auto-shaping Gedrag wordt aangeleerd zonder training of
tussenkomst door onderzoeker
Goal-tracking Benaderen van het doelobject
Oogknipper- Klassieke conditioneringstechniek waarbij een
conditionering neutrale stimulus (zoals een toon) wordt
geassocieerd met een aversieve stimulus (zoals een
luchtstoot naar het oog), zodat de neutrale stimulus
uiteindelijk een automatische oogknipperreflex
uitlokt.
Geconditioneerde Onderdrukken van stabiel operant gedrag
suppressie
Supressieratio Berekening om vrees te meten
2
Woord Definitie
Leren Een gedragsverandering (toename/afname van een
respons) in een bepaalde situatie waardoor dieren
hun gedrag duurzaam gaan wijzigen.
Een relatief duurzame gedragsverandering in
potentieel om een bepaald gedrag te stellen, die toe
te schrijven is een ervaring met gebeurtenissen in
omgevingen en die specifiek gerelateerd is aan dat
gedrag
Doel = betere afstemming op de (veranderende)
leefwereld
Soorten ervaringen:
Habituatie en sensatie Ervaring met prikkel op zich [S]
Klassieke conditionering Ervaring met relatie tussen 2 prikkels [S1-S2]
Operante conditionering Ervaring met relatie tussen gedrag en consequente
gebeurtenis in omgeving [R-S]
Homogeen substraat Ieder organisme is fundamenteel hetzelfde inzake
leerprocessen en deelsubstraten die hiervoor
verantwoordelijk zijn
Heterogeen substraat Ieder organisme kent een bepaalde structuur en
heeft aangeboren actie- en reactieprogramma’s die
verschillen van andere dieren
MAPS Aangeboren, soortspecifieke patronen van ontlokt
gedrag
Signaalstimulus = releasing stimulus = signaalprikkels
Beperkte set van cruciale prikkelkenmerken van de
complexe ontlokkende prikkelconfiguratie die
noodzakelijk en voldoende zijn om MAP te ontlokken
Supernormale prikkels = supernormale stimulus = superstimulus
Artificieel uitvergrootte signaalprikkel
Appetitief gedrag Gedrag om in contact te komen met signaalprikkel
Consummatorisch Werkelijke responssequentie, stereotiep en gefocust
gedrag gedrag, soortspecifiek
Gedragssystemen Functionele systemen die sequenties van MAP’s
organiseren
Habituatie Afname van sterkte/probabiliteit van een respons
ten gevolge van herhaalde aanbieding van de
ontlokkende stimulus
Sensitisatie Toename van sterkte/probabiliteit van een respons
ten gevolge van herhaalde aanbieding van de
ontlokkende stimulus
Oriënteerrespons Respons waarbij aandacht verschuift. Bij plotse
nieuwe prikkel in configuratie richt men automatisch
naar de bron van prikkelverandering
Startle response Voorbeeld: ineenkrimpen & ogen knipperen bij plots
geluid
Spontaan herstel Verschijnsel waarbij een eerder afgenomen of
verdwenen respons op een stimulus(= habituatie)
spontaan terugkomt na een periode van rust (een
1
, pauze zonder blootstelling aan de stimulus).
Sensoriële adaptatie Afname in effectiviteit van sensorische receptor als
reactie op de herhalende stimulus
State system Alle neurale processen die niet zelf deel uitmaken
van het S-R- systeem, maar die de responsiviteit van
het S-R-systeem beïnvloeden
S-R-systeem Kortste pad in het zenuwstelsel tussen ontlokkende
stimulus en ontlokte respons
Drugstolerantie Een afname in effectiviteit van een drug bij
herhaalde blootstelling.
Weakened by use Secundaire reactie wordt zwakker, trager en
kortdurend als oefening wegblijft
Strengthened by use Secundaire reactie wordt door oefening/ervaring,
sneller, intenser en langer durend
Associatief leren Gedrag ontlokt door een eerste prikkel dat wijzigt
door herhaald samengaan van eerste prikkel met
tweede prikkel
Pavloviaanse Ervaring met relatie tussen 2 stimuli [S1-S2] waarbij
conditionering die relatie zich voordoet onafhankelijk van het
gedrag van het organisme
Gedrag ontlokt door een stimulus 1 wijzigt hier ten
gevolge van (voorafgaand ervaren) samengaan van
deze stimulus 1 met een andere stimulus 2
Voorwaardelijke prikkel = conditioned stimulus
(VP) Aanvankelijk neutrale prikkel, prikkel die initieel nog
geen specifieke reactie ontlokt
Onvoorwaardelijke = unconditioned stimulus
prikkel (OP) Prikkel die initieel al een respons opwekt
Onvoorwaardelijke = unconditioned response
respons (OR) Respons uitgelokt door onvoorwaardelijke prikkel
Voorwaardelijke respons = conditioned response
(VR) Respons op voorwaardelijke prikkel na herhaald
samengaan met onvoorwaardelijke prikkel
Appetitieve Klassiek conditioneringsprocedure waarbij OP =
conditionering aangenaam en wenselijk
Aversieve = vreesconditionering
conditionering Klassiek conditioneringsprocedure waarbij OP =
onaangenaam en onwenselijk
Sign-tracking Signaal opvolgen van VP
Auto-shaping Gedrag wordt aangeleerd zonder training of
tussenkomst door onderzoeker
Goal-tracking Benaderen van het doelobject
Oogknipper- Klassieke conditioneringstechniek waarbij een
conditionering neutrale stimulus (zoals een toon) wordt
geassocieerd met een aversieve stimulus (zoals een
luchtstoot naar het oog), zodat de neutrale stimulus
uiteindelijk een automatische oogknipperreflex
uitlokt.
Geconditioneerde Onderdrukken van stabiel operant gedrag
suppressie
Supressieratio Berekening om vrees te meten
2
