Samenvatting - Cognitive Psychology: Thinking and Remembering (FSWP2-014-A)

Samenvatting Cognitieve
Psychologie – Thinking and
Remembering
Probleem 1 - Where's your head at
Selectieve aandacht
Cocktail party problem: focussen van aandacht op een specifieke stimulus terwijl
je andere stimuli eruit filtert
Shadowing: luisteren naar 2 verschillende berichten, in elk oor (dichotisch).
Hierbij moet je je focussen op een bericht.
Dichotic presentation: in elk oor een andere boodschap krijgen
Experiment
1 van de 2 boodschappen na vertellen en de ander negeren
 Meesten slaagden hierin
 Bij auditieve veranderingen bij de target boodschap werd de
boodschap beter onthouden
 Bij dezelfde veranderingen in de genegeerde boodschap, slaagden
de meesten erin om die boodschap te blijven negeren.
 Bij het horen van hun naam raakten mensen sneller afgeleid
 Fysieke veranderingen werden opgemerkt in tegenstelling tot semantische
veranderingen in unattended ear
 1/3 herkent hun naam > gelimiteerde werkgeheugen > makkelijker
afgeleid (gebeurt ook bij baby's)
3 factoren om selectief te luisteren:
 Onderscheidende kenmerken (toonhoogte, tempo, ritme)
 Intensitieit van geluid (volume)
 Locatie van geluidbron
Ruimtelijke cues zijn minder belangrijk dan hoe iemand klinkt (ritmisch en
harmonieus)




Theorieën selectieve aandacht
Modellen over hoe aandacht helpt met het filteren van informatie

,Filter theorie: blokkeert bepaalde informatie en selecteert een deel van de
informatie deze gaat door naar een volgende fase
Bottleneck theorie: verlangzaamt informatie om door te gaan naar de volgende
fase
Is er sprake van een aparte filter en wanneer is deze filter actief tijdens het
verwerken van informatie
Verschillen tussen de theorieën
 Af-of aanwezigheid van een filter
 Waar de filter/bottleneck optreedt
Broadbent's model
Meteen informatie filteren na het sensorisch opmerken > filter voordat er analyse
plaatsvindt (early selection)
Alle informatie uit je omgeving komt in je sensory register/attentional filter
terecht > deze input gaat in de selectieve filter, identificeert waar aandacht heen
moet gaan door middel van basis kenmerken (accent, toonhoogte) >
geselecteerde informatie gaat door naar volgende fase > betekenis geven aan de
informatie
 Dus als je weet dat je moet luisteren naar toonhoogte, zal je die
toonhoogte betekenis geven
 Er wordt maar 1 kanaal toegelaten, andere stimuli worden weg gefilterd
 Sensorische informatie wordt soms opgemerkt door een unattended ear
als het niet diep verwerkt moet worden ????
 Als informatie wel diep verwerkt moet worden, wordt het niet opgemerkt
als er geen aandacht naar gaat
Kritiek:
 Je kan switchen tussen kanalen
 Betekenis wordt eerder geanalyseerd




Selective filter model - Moray
Broadbents model was fout, want participanten kunnen hun naam herkennen ook
in een unattended ear. > meeste berichten worden door de selectieve filter
geblokkeerd, maar berichten die erg belangrijk zijn kunnen door de selectieve
aandacht filter heen breken, waardoor ze toch bij bewustzijn komen

Attenuation model - Treisman
Gebleken dat informatie van een unattended ear ook verwerkt wordt >
Informatie komt binnen bij een attenuator > analyse van fysische kenmerken >
betekenis en relevantie van stimuli wordt bepaald > "irrelevante" berichten
kunnen in ons bewustzijn terecht komen
In plaats van bepaalde stimuli blokkeren, worden stimuli verzwakt
Hier is sprake van een latere bottleneck

,Late filter model - Deutsch & Deutsch
Nog latere filter
Stimuli wordt eruit gefilterd/geselecteerd nadat ze zijn geanalyseerd (fysieke
kenmerken en betekenis)
 Late filter zorgt voor informatieherkenning in unattended ear

, Verschillende processen die aandacht beheersen
Preattentive proces: snel en parallel > merken fysieke zintuigelijke kenmerken,
maar onderscheiden niet betekenissen/verbanden > vb. een rode cirkel spotten
tussen blauwe cirkels
Attentive controlled proces: gebeurt later, serieel en vereisen tijd en aandacht
bronnen (werkgeheugen), kunnen gebruikt worden om relaties te vinden tussen
kenmerken > mentale objecten vormen, nauwkeurig observeren en zoeken naar
bepaalde kenmerken

Failures of Awareness: The Case of Inattentional Blindness
Aandacht: cognitieve inspanning ergens op richten
Selectieve aandacht: het selecteren en focussen op specifieke input en andere
irrelevante/afleidende stimuli onderdrukken > hierdoor kan je belangrijke
signalen missen
Inattentional blindness
Inattentional blindness: het niet kunnen opmerken van onverwachte
objecten/events wanneer aandacht ergens anders op gevestigd is
 Gaat tegen ons intuïtie in > niet bewust zijn van iets missen dus
aannemen dat je niks mist
Onderzoek
Taak waarbij participanten moesten tellen hoe vaak mensen in een wit shirt een
bal overgooien, terwijl er ook mensen in een zwart shirt een bal overgooiden.
Tijdens het filmpje was een gorilla te zien > veel participanten hadden de gorilla
niet opgemerkt > door selectieve aandacht/inattentional blindness
Inattentional blindness verhelpen
 Maximaliseren van aandacht, door afleiding te vermijden
 Vestig aandacht op dingen die anderen misschien niet zullen opmerken
Factoren die attentional blindness beïnvloeden:
 Gelijkenissen: Mensen zullen sneller onverwachte dingen opmerken als
deze dingen gelijkwaardige kenmerken hebben als hetgeen waar je je op
focust.
 Bij focussen op het zwarte team, werd de gorilla vaker opgemerkt
 Ondanks dat kunnen unieke items ook onopgemerkt blijven
 Cognitieve inspanning: als je meer moeite moet doen voor een taak, zullen
dingen sneller onopgemerkt blijven > door gelimiteerde aandacht
 Afleiding: kan er voor zorgen dat je bepaalde dingen niet meer ziet, hoe
groter de afleiding, hoe onbewuster van de omgeving > tunnelvisie
Tunnelvisie: onmogelijkheid om bepaalde dingen waar te nemen, het heel
erg focussen op een bepaald iets
 Werkgeheugen: blijft controversieel