Overdracht en tegenoverdracht – Fee van Delft
Hoofdstuk 1 – Een oriëntatie op de begrippen overdracht en tegenoverdracht
1.1 Projectie en overdracht
Projecteren: Het onbewust plaatsen van eigen gevoelens in een ander: hoe de ander zichzelf
volgens jou voelt. Een beeld overbrengen.
Overdracht: er wordt onbewust een gevoel van verwachting van hoe de ander naar jou kijkt
geprojecteerd: jij vult in hoe de ander naar jou kijkt en hoe de ander zich voelt jegens jou.
1.2 Overdracht en tegenoverdracht
Freud heeft met het beschrijven van dit mechanisme een belangrijk fenomeen binnen de
(therapeutische) hulpverlening beschreven.
1.2.1 Herkenbaarheid situatie en persoon
Overdrachtsgevoelens kunnen worden opgeroepen door:
- De herkenbaarheid v/d situatie: de situatie lijkt op een situatie van vroeger.
- De gelijkenis in persoon: de persoon met wie men te maken heeft, draagt
kenmerken in zich van opvoeders, familiekleden of leerkrachten
Overdrachtsgevoelens; omvatten een diversiteit aan kind-reacties als verwachtingen,
wensen, behoeften, oorspronkelijk gekoppeld aan en opgeroepen dor ouders of opvoeders:
oude gevoelens.
1.3 Professioneel begeleiden
Vormen van professioneel begeleiden:
- Ambulante begeleiding: vindt plaats in situaties waarin men binnenloopt en weer
weggaat.
- Semi-residentiële begeleiding: vindt plaats in voorzieningen waar de cliënt één of
meerdere dagdelen verblijft.
- Residentiële begeleiding: vindt plaats in instellingen waar cliënten langdurig
verblijven.
Binnen alle relaties die wij aangaan, en dus ook binnen een coachende, begeleidende
of hulpverleningsrelatie is sprake van bewuste of onbewuste (tegen)overdracht.
Een professioneel werker moet;
- Het eigen ‘kind’ losmaken uit de vervlechting met de eigen ‘volwassene’.
- Hij moet leren reflecteren op eigen gedrag, om vervolgens te kunnen reflecteren op:
o Het gedrag van de cliënt of medewerker;
o De relatie met de cliënt of medewerker.
1
Hoofdstuk 1 – Een oriëntatie op de begrippen overdracht en tegenoverdracht
1.1 Projectie en overdracht
Projecteren: Het onbewust plaatsen van eigen gevoelens in een ander: hoe de ander zichzelf
volgens jou voelt. Een beeld overbrengen.
Overdracht: er wordt onbewust een gevoel van verwachting van hoe de ander naar jou kijkt
geprojecteerd: jij vult in hoe de ander naar jou kijkt en hoe de ander zich voelt jegens jou.
1.2 Overdracht en tegenoverdracht
Freud heeft met het beschrijven van dit mechanisme een belangrijk fenomeen binnen de
(therapeutische) hulpverlening beschreven.
1.2.1 Herkenbaarheid situatie en persoon
Overdrachtsgevoelens kunnen worden opgeroepen door:
- De herkenbaarheid v/d situatie: de situatie lijkt op een situatie van vroeger.
- De gelijkenis in persoon: de persoon met wie men te maken heeft, draagt
kenmerken in zich van opvoeders, familiekleden of leerkrachten
Overdrachtsgevoelens; omvatten een diversiteit aan kind-reacties als verwachtingen,
wensen, behoeften, oorspronkelijk gekoppeld aan en opgeroepen dor ouders of opvoeders:
oude gevoelens.
1.3 Professioneel begeleiden
Vormen van professioneel begeleiden:
- Ambulante begeleiding: vindt plaats in situaties waarin men binnenloopt en weer
weggaat.
- Semi-residentiële begeleiding: vindt plaats in voorzieningen waar de cliënt één of
meerdere dagdelen verblijft.
- Residentiële begeleiding: vindt plaats in instellingen waar cliënten langdurig
verblijven.
Binnen alle relaties die wij aangaan, en dus ook binnen een coachende, begeleidende
of hulpverleningsrelatie is sprake van bewuste of onbewuste (tegen)overdracht.
Een professioneel werker moet;
- Het eigen ‘kind’ losmaken uit de vervlechting met de eigen ‘volwassene’.
- Hij moet leren reflecteren op eigen gedrag, om vervolgens te kunnen reflecteren op:
o Het gedrag van de cliënt of medewerker;
o De relatie met de cliënt of medewerker.
1
