Paragraaf 2: voedingsmiddelen en voedinsstoffen
6 belangrijkste groepen voedingsstoffen:
- Eiwitten (proteïnen)
- Koolhydraten
- Vetten (lipiden)
- Water
- Mineralen (zouten)
- Vitaminen
Voedingsstoffen kunnen fungeren als bouwstoffen (vorming van cellen en weefsels)
en als brandstoffen (leveren energie).
Eitwitten
Eiwitmoleculen zijn polymeren van een groot aantal aminozuurmoleculen.
Eiwitmoleculen uit het voedsel worden opgesplitst in aminozuren en via het bloed
verplaatst naar organen. Hier worden ze bij de eiwitsynthese weer aan elkaar
gekoppeld.
Volwassenen kunnen 12 van de 20 aminozuren zelf maken. Bij een tekort aan een
aminozuur wordt deze gevormd uit andere aminozuren door het overplaatsen van
een aminogroep (-NH2) transaminering.
De andere 8 aminozuren zijn essentiële aminozuren en moeten in het voedsel zitten.
De aminozuren die niet bij de synthese van eitwitten worden gebruikt, worden
gedissimileerd. Hieruit ontstaat ureum, stoffen die deel uit maken van de glycolyse
en uiteindelijk energie leveren.
Verschillende functies van eitwitten zijn:
- Bouwstoffen van cellen en weefsels.
- Reguleren bijna alle processen in een organisme: transport van stoffen,
overbrengen van signalen tussen cellen, chemische reacties.
Koolhydraten
Koolhydraten worden ingedeeld in: monosachariden, disachariden, polysachariden.
Koolhydraten zijn belangrijke brandstoffen in je lichaam. Overtollige koolhydraten
worden voor een deel omgezet in glycogeen, dat wordt opgeslagen in je spieren en
je lever. De rest (grootste deel) wordt omgezet in vet en opgeslagen onder de huid of
rondom organen.
Koolhydraten kunnen ook dienen als bouwstoffen: bijv. in DNA en celmembranen.
Voedingsvezels zijn stoffen die niet door enzymen uit het verteringsstelsel van de
mens worden verteerd. Sommige bacteriën kunnen ze afbreken in de darmen. Ze
bevorderen de darmwerking en de stoelgang.
Vetten
Veel vetten en oliën zijn triglyceriden. Een molecuul kan verzadigd of onverzadigd
zijn. Dierlijke vetten bevatten veel verzadigde vetzuren. Plantaarige oliën en vis