Samenvatting FOS 2

Focus op de stad




Herhaling FOS 1

Gelaagde en dynamische identiteit

,Je kan het niet hebben over diversiteit zonder je identiteit te benoemen.

Men kan een onderscheid maken tussen 2 soorten identiteit:

- Persoonlijke identiteit:
o De manier waarop je je identificeert door persoonlijke eigenschappen.
- Sociale identiteit:
o Heeft te maken met de identiteit van andere en de nood/drang om bij een groep te
horen. Deze groep zal onwaarschijnlijk verschillend zijn.

Je persoonlijke en sociale identiteit ontwikkelen zich voortdurend. Daarom spreken we over de
volgende begrippen:

- Dynamische identiteit:
o Je identiteit is steeds in beweging. Het verandert bijna voortdurend.
- Gelaagde identiteit:
o Je bent niet alleen een leraar, maar ook een paardrijdster, een zus, een dochter,..

Sleutelcompetenties en grondhoudingen om verschillen te waarderen

Het verschil waarderen wil zeggen dat we aanvaarden dat er verschillen zijn, je kan deze verschillen
inschatten, maar ook waarderen. Er zijn enkele sleutelcompetenties die ons hierbij kunnen helpen:

- Aanvaarding:
o Ook al botst het, je accepteert de verschillen en de complexiteit.
- Ontmoeting en dialoog:
o Laat voldoende ruimte voor communicatie, dialoog en interactie.
- Verschillen erkennen:
o Het is pas vanaf het moment dat je elkaars referentiekader kent, dat je de ander kunt
begrijpen, erkennen en waarderen.
- Gemeenschappelijkheid zoeken:
o Het zoeken naar hetgeen wat ons bindt. De gemeenschappelijkheid is essentieel.
- Grenzen verleggen in wederkerigheid:
o Er is onderlinge afhankelijkheid en gedeelde verantwoordelijkheid. Onderhandeling
is hierbij van groot belang.
- Grenzen benoemen en verduidelijken:
o Het is belangrijk dat de grenzen steeds opnieuw benoemd worden om van acceptatie
te kunnen spreken.

!! Het kunnen waarderen van verschil heeft te maken met (zelf)reflectie, met je capaciteit om jezelf
te kennen en de ander te willen leren kennen.

!! Je bent niet immuun voor vooroordelen en je beseft dat je eigen gedrag een invloed heeft op je
leerlingen.

Diversiteit als uitgangspunt voor een kansenrijk onderwijs

Jongeren die het op de een of andere manier minder goed hebben, moeten steeds opboksen tegen
de zienswijze van wat ‘normaal’ wordt geacht. Zij hebben nood aan sterke rolmodellen waaraan zij
zich kunnen spiegelen. Diversiteit nemen als uitgangspunt zorgt ervoor dat alle jongeren kans krijgen
waar ze recht op hebben. Ieder individu kan zich herkennen in een bepaalde situatie (dit doormiddel
van het aanbieden van spiegels).

, Les 1: etnische ongelijkheid in het Vlaamse onderwijs

Vooropdracht (podcast) + verduidelijking uit de les

Vlaanderen scoort hoog op de ongelijkheid tussen autochtonen en allochtonen (bv. er is een groot
verschil op basis van de schoolresultaten tussen beide).

 Het gaat over de etnische ongelijkheid (= ongelijkheid op basis van de afkomst: land van
herkomst, taal, religie, ras,..). In Vlaanderen ligt het probleem voornamelijk bij het land van
herkomst.

In het onderwijs is deze kloof zichtbaar aanwezig (soms hebben allochtonen leerlingen een
achterstand van 2,5 jaar).

 Zichtbaar op verschillende vlakken:
o Slechtere schoolresultaten
o Zittenblijven
o Behalen van diploma’s

Er is niet alleen sprake van een achterstand, maar ook van een achterstelling:

- Achterstand:
o De leerlingen met een andere etniciteit hebben een bepaalde achterstand. Deze
achterstand kan gaan over taal, wiskunde, sociale vaardigheden, etc..
- Achterstelling:
o Het onderwijs gaat op een ongelijke manier om met die achterstand. Voornamelijk
op pedagogisch vlak. Men ziet hun achtergrond vaak als oorzaak en geven zo aan dat
het heel lastig wordt hier iets aan te doen.

Nu zijn er verschillende ‘modellen’ om hier naar te kijken/ mee om te gaan:

 Het deficit model:
o Hierbij gaat men uit dat het de schuld van de persoon zelf is (bv. het gebrek aan taal,
financiële problemen, geen werk, motivatie, ouderbetrokkenheid...).
o Speelt dus voornamelijk in op de achterstand.
o De ongelijkheid wordt veroorzaakt door de gebreken van culturele minderheden.
o MAAR: deze verklaringen zijn niet voldoende voor het onderwijsongelijkheid.
 Het model van structurele uitsluiting:
o Ontstaat wanneer de individuele achterstelling ook het beleid wordt en dat er dus
ook voor zorgt dat mensen door dat beleid minder kansen krijgen (het
onderwijssysteem werkt in het nadeel van niet-witte en in het voordeel van witte
leerlingen).
 Bv. het verbieden van hoofddoeken voor leerlingen en leerkrachten (door de
structuur van het beleid wordt er niet toegelaten om een bepaald deel van
de identiteit te beloven/ te tonen).
 Bv. het watervalsysteem duwt bepaalde leerlingen nog meer in een bepaalde
richting (worden gezien als lager opgeleid -> minder tot geen diploma’s).
 Bv. Het taalbeleid zorgt ervoor dat meertaligheid niet benut wordt.
 Bv. geen diverse lerarenteams of ouderraden.
 Bv. leerlingen die thuis geen laptop hebben, kunnen geen online lessen
meevolgen.