Samenvatting: Neurofysiologie van
beweging en pijn
Les 1: algemeenheden
Links zien we de input die naar ons brein gaat via de zenuwen die de verbinding maken naar
het ruggenmerg, en het ruggenmerg maakt dan de verbinding met het brein.
Rechts zien we de output van het brein (zenuwstelsel)
Les 2: lesopname HOC 2
In het rood zie je het tot stand komen van de
actiepotentialen. Een groot deel communicatie
gebeurd op deze manier.
,Communicatiemanieren
Communicatie is essentieel voor de continue monitoring van alles in het lichaam
De opbouw van een zenuwcel
• Dendrieten: input signal
• Cellichaam met nucleus en tals van organellen:
integratie
• Axon met myelineschede: voortgeleiding van
het actiepotentiaal
• Synaps: output signal. Signaal wordt
doorgegeven aan een postsynaptisch neuron.
Synapsen zijn communicatieplaatsen tussen 2
zenuwen die rechtstreeks op elkaar volgen.
Snel axonaal transport in neuronen
In het cellichaam van de zenuw zijn een tal van organellen aanwezig:
1. Het RER is in staat om bepaalde eiwitten (neurotransmitters) te synthetiseren en
verpakken in vesikels
2. Deze vesikels gaan via het golgi-complex via snel axonaal transport naar het
axonuiteinde getransporteerd worden
3. De inhoud van de vesikels wordt vrijgelaten dmv exocytose in de synaptische spleet.
De neurotransmitter kan nu zijn rol fungeren als boodschapper naar de
postsynaptische cel
4. De synaptische vesikel wordt gerecyleerd, en gaat via retgrograad snel axonaal
transport terug naar de cellichaam
5. Oude membraancomponenten worden afgebroken door lysosomen
Snel axonaal transport is van belang voor het transport van eiwitten die worden aangemaakt
in de cellichamen. Dit type van transport is belangrijk omdat elektrische signalen op zichzelf
de synaptische spleet niet kunnen overbruggen. Daarom zijn er chemische signalen, waarbij
een neurotransmitter aan het zenuwuiteinde wordt vrijgesteld. Receptoren van het
postsynaptische neuron kunnen deze neurotransmitters binden, waardoor het elektrische
signaal wordt doorgegeven → signaal transmissie.
,Gliacellen
Naast zenuwcellen hebben we ook gliacellen, gliacellen zijn zenuwweefselcellen maar geen
zenuwcellen. Het zijn de meest voorkomende cellen in het brein. Gliacellen communiceren
niet/ nauwelijks via elektrische signalen. De gliacellen zijn belangrijker dan de neuronen
omdat deze voor een deel vertellen aan de neuronen wat ze wel en niet moeten doen
(bijvoorbeeld het initieren van de slaap). De gliacellen spelen een belangrijk rol in ons
dagelijkse leven en de homeostasis.
Verschillende types gliacellen en hun functie:
• In het centraal zenuwstelsel
o Oligodendrocyten
▪ Vormen de myelineschede in het centrale zenuwstelsel
o Astrocyten
▪ Produceren neurotrofische factoren waarmee ze dan communiceren
met andere neuronen en gliacellen
▪ Vormen mee de bloedhersenbarriere om te voorkomen dat zomaar
alles dat in het bloed terecht komt ook in de hersenen terecht komt
→ veiligheidsmechanisme
▪ Steuncellen
▪ Opnemen van K+ en neurotransmitters
▪ …
o Microgliacellen (= gemodificeerde immuuncellen)
▪ Vervullen rol van cellen van het afweersysteem in het CZS
▪ Produceren neurotrofische factoren waarmee ze dan communiceren
met andere neuronen en gliacellen
o Ependymale cellen
▪ Zorgt voor verschillende compartimenten tussen verschillende
onderdelen van het CZS
Hier zie je de samenwerking van alle centrale
gliacellen. De microgliacellen, astrocyten en
oligodendrocyten zitten letterlijk verweven met de
neuronen en maken dus fysiek contact met de
neuronen → cluster van neuronen en gliacellen
Communicatie door neurotrofische factoren en cytokines:
Onderaan zien we 2 paarse neuronen die met elkaar
communiceren door chemische signalen (neurotransmitters).
De astrocyten en microgliacellen communiceren met de
neuronen door het afgeven van cytokines en neurotrofische
factoren. Het afgeven van deze stoffen zorgt voor een effect
op de communicatie tussen de neuronen → effect:
communicatie versterken of juist minder sterk maken.
, • In het perifeer zenuwstelsel
o Schwann cellen
▪ Vormen de myelineschede. Deze myelineschede is belangrijk voor de
snelle geleiding in de zenuwen.
▪ Aandoening aan de myelineschede = Multiple sclerose: het
afweersysteem valt de myelineschede aan, waardoor je
geleidingsstoornissen krijgt → moeilijkheden met bewegingen en
allerlei handelingen
o Satellietcellen
▪ Geven steun aan cellichamen
o ➔ deze perifere gliacellen communiceren niet via elektrische signalen, maar
dmv het produceren van stoffen zoals cytokines
De perifere gliacellen bevinden zich vrij oppervlakkig in het
onderhuids weefsel. De schwanncellen zijn in staat om een
nociceptische * invloed te gaan verwerken.
(*= prikkels die potentieel gevaarlijk zijn)
Perifere zenuwen
Helemaal links zien we de kleinste buisjes:
zenuwweefsel. Zenuwweefsel zijn allemaal
langgerekte axonen die georganiseerd zitten
in compartimenten, waarrond
bindweefsellagen (endoneurium) zitten.
Bindweefsellagen hebben verschillende
functies: enerzijds het zenuwweefsel
beschermen, anderzijds beweeglijkheid
mogelijk maken
Onderaan (ENV) zien we vergroot de vascularisatie van het zenuwweefsel → cruciaal, want
zenuwweefsel moet continu gevasculariseerd worden. Als dit voor een bepaalde periode
beweging en pijn
Les 1: algemeenheden
Links zien we de input die naar ons brein gaat via de zenuwen die de verbinding maken naar
het ruggenmerg, en het ruggenmerg maakt dan de verbinding met het brein.
Rechts zien we de output van het brein (zenuwstelsel)
Les 2: lesopname HOC 2
In het rood zie je het tot stand komen van de
actiepotentialen. Een groot deel communicatie
gebeurd op deze manier.
,Communicatiemanieren
Communicatie is essentieel voor de continue monitoring van alles in het lichaam
De opbouw van een zenuwcel
• Dendrieten: input signal
• Cellichaam met nucleus en tals van organellen:
integratie
• Axon met myelineschede: voortgeleiding van
het actiepotentiaal
• Synaps: output signal. Signaal wordt
doorgegeven aan een postsynaptisch neuron.
Synapsen zijn communicatieplaatsen tussen 2
zenuwen die rechtstreeks op elkaar volgen.
Snel axonaal transport in neuronen
In het cellichaam van de zenuw zijn een tal van organellen aanwezig:
1. Het RER is in staat om bepaalde eiwitten (neurotransmitters) te synthetiseren en
verpakken in vesikels
2. Deze vesikels gaan via het golgi-complex via snel axonaal transport naar het
axonuiteinde getransporteerd worden
3. De inhoud van de vesikels wordt vrijgelaten dmv exocytose in de synaptische spleet.
De neurotransmitter kan nu zijn rol fungeren als boodschapper naar de
postsynaptische cel
4. De synaptische vesikel wordt gerecyleerd, en gaat via retgrograad snel axonaal
transport terug naar de cellichaam
5. Oude membraancomponenten worden afgebroken door lysosomen
Snel axonaal transport is van belang voor het transport van eiwitten die worden aangemaakt
in de cellichamen. Dit type van transport is belangrijk omdat elektrische signalen op zichzelf
de synaptische spleet niet kunnen overbruggen. Daarom zijn er chemische signalen, waarbij
een neurotransmitter aan het zenuwuiteinde wordt vrijgesteld. Receptoren van het
postsynaptische neuron kunnen deze neurotransmitters binden, waardoor het elektrische
signaal wordt doorgegeven → signaal transmissie.
,Gliacellen
Naast zenuwcellen hebben we ook gliacellen, gliacellen zijn zenuwweefselcellen maar geen
zenuwcellen. Het zijn de meest voorkomende cellen in het brein. Gliacellen communiceren
niet/ nauwelijks via elektrische signalen. De gliacellen zijn belangrijker dan de neuronen
omdat deze voor een deel vertellen aan de neuronen wat ze wel en niet moeten doen
(bijvoorbeeld het initieren van de slaap). De gliacellen spelen een belangrijk rol in ons
dagelijkse leven en de homeostasis.
Verschillende types gliacellen en hun functie:
• In het centraal zenuwstelsel
o Oligodendrocyten
▪ Vormen de myelineschede in het centrale zenuwstelsel
o Astrocyten
▪ Produceren neurotrofische factoren waarmee ze dan communiceren
met andere neuronen en gliacellen
▪ Vormen mee de bloedhersenbarriere om te voorkomen dat zomaar
alles dat in het bloed terecht komt ook in de hersenen terecht komt
→ veiligheidsmechanisme
▪ Steuncellen
▪ Opnemen van K+ en neurotransmitters
▪ …
o Microgliacellen (= gemodificeerde immuuncellen)
▪ Vervullen rol van cellen van het afweersysteem in het CZS
▪ Produceren neurotrofische factoren waarmee ze dan communiceren
met andere neuronen en gliacellen
o Ependymale cellen
▪ Zorgt voor verschillende compartimenten tussen verschillende
onderdelen van het CZS
Hier zie je de samenwerking van alle centrale
gliacellen. De microgliacellen, astrocyten en
oligodendrocyten zitten letterlijk verweven met de
neuronen en maken dus fysiek contact met de
neuronen → cluster van neuronen en gliacellen
Communicatie door neurotrofische factoren en cytokines:
Onderaan zien we 2 paarse neuronen die met elkaar
communiceren door chemische signalen (neurotransmitters).
De astrocyten en microgliacellen communiceren met de
neuronen door het afgeven van cytokines en neurotrofische
factoren. Het afgeven van deze stoffen zorgt voor een effect
op de communicatie tussen de neuronen → effect:
communicatie versterken of juist minder sterk maken.
, • In het perifeer zenuwstelsel
o Schwann cellen
▪ Vormen de myelineschede. Deze myelineschede is belangrijk voor de
snelle geleiding in de zenuwen.
▪ Aandoening aan de myelineschede = Multiple sclerose: het
afweersysteem valt de myelineschede aan, waardoor je
geleidingsstoornissen krijgt → moeilijkheden met bewegingen en
allerlei handelingen
o Satellietcellen
▪ Geven steun aan cellichamen
o ➔ deze perifere gliacellen communiceren niet via elektrische signalen, maar
dmv het produceren van stoffen zoals cytokines
De perifere gliacellen bevinden zich vrij oppervlakkig in het
onderhuids weefsel. De schwanncellen zijn in staat om een
nociceptische * invloed te gaan verwerken.
(*= prikkels die potentieel gevaarlijk zijn)
Perifere zenuwen
Helemaal links zien we de kleinste buisjes:
zenuwweefsel. Zenuwweefsel zijn allemaal
langgerekte axonen die georganiseerd zitten
in compartimenten, waarrond
bindweefsellagen (endoneurium) zitten.
Bindweefsellagen hebben verschillende
functies: enerzijds het zenuwweefsel
beschermen, anderzijds beweeglijkheid
mogelijk maken
Onderaan (ENV) zien we vergroot de vascularisatie van het zenuwweefsel → cruciaal, want
zenuwweefsel moet continu gevasculariseerd worden. Als dit voor een bepaalde periode
