Digitale informatiesystemen
1. Waarom Informatiesystemen en beleidsinformatica?
1.1 Belang Informatietechnologie (IT) in onze economie/maats. neemt sterk toe
Kenmerken: - producten in onze economie: steeds meer digitaal bv. Cd’s <-> spotify
ð Digitalisering organisaties: volledige bedrijf in hoofd en computer, weinig fysieke
documenten
= paperless office
Gevolg: verwachting digitale economie: 24/7 online en reageren
ð Globaal, kan van overal
ð Zeer snelle verandering => snel kunnen aanpassen
ð Hyper-competitief
Recente evoluties: digital transformation bv. Artificial intelligence (AI)
• Nog meer digitale aspecten
Hype? Data science = business intelligence = gn hype
1.2 Sommigen beweren nieuwe industriele revolutie
1e: 1760, kolen, stoomn mechanische productie
2e : 1900- , olie, elektriciteit, verbrandiingsmotor
3e: 1960- , computers, elektronica
4e: 2020? Hoeveelheid doorbraken + AI + BI + … en hun imapct
ð Nieuw tijdperk
1.3 Economsche productiefunctie
X=f(L,N,K,T) met T = technische vooruitgang
è Arbeidsproductiviteit wordt verhoogd door vooruitgang in technologische kennis
2. Over informatiesystemen en beleidsinformatica
= Beleidsinformatica is relatief jonge wetenschappelijke discipline
Bederijfskunde/economie IT
• Hoe kan IT worden omgezet in de economie? Bedrijfskundige toepassing IT
• Engels: minder technisch, Management Information systems (MIS)
• Software <-> informatiesystemen
Digitale informatiesystemen: bedrijfskundige toepassing ICT, gericht op omzetten van data naar
(bedrijfskundige) informatie
Primaire (= kern) <-> Secundaire activiteiten
= Landbouw, industrie, diensten, overheid <-> HR, IT, MKT (marketing), ACC (accounting), FIN
(financieel), LOG …
ð Landbouw voorbeeld: groentenboer
Software die ramen openzet, …
ð Industrie voorbeeld: spaceX
Primair: raketten maken, software in de cockpit , …
, secundair: HR, IT … = beleidsinformatica
ð Diensten voorbeeld: webshop
ð Overheid voorbeeld: mini-case: smart city
! Focus beleidsinformatica: bedrijfskundige primaire activiteiten + secundaire activiteiten !
2.1 Voorbeelden informatiesystemen binnen bedrijfskundig kader
1) Productie-afdeling: aankoopplatform (onderdeel bedrijfskunde, lijkt op online-stores)
Grondstoffen volgen: track-and-trace, niet wereldwijd (bv. geen bereik over zee)
ð Starlink = satteliet wereldwijd internetnetwerk, incl. nooord-/zuidpool (voor real time
tracking)
2) Boekhouden, financien, HR
ð Online trading = online beleggen beurs, kopen en verkopen aandelen door algoritmes
ð Data driven finance = kjiken financiele gezondheid grote klant, zal klant kunnen betalen?
ð Voorspellen faillisementen
ð HR: online scannen sollicitatiebrieven vooraleer eerste mens ze ziet
3) Sales en Marketing
ð Zoekmachines scannen alle websites internet (voorbeeld 24/7 verwerking)
ð Search engine optimisation (SEO): als bedrijf hogere positie wilt in zoekmachine
Bv. Google kijkt naar zichtbare (tekst) en onzichtbare (metadata) inhoud website
ð Metadata bevat keywords: info over eigenlijke tekst
ð Als keyword heel veel voorkomt => hogere plaats rangschikken
Gevolg: bewust websites veel keywords
ð Social media optimisation (SMO): is het waar wat u op uw eigen website schrijft?
Dus kijken naar hoeveel activiteit op social media en hoe positief deze info
ð Pay per click advertising (PPC): betaalde. Lijsten websiten, kost wanneer iemand op ad klikt
Evolutie marketing: posters op billboard -> veel digitaler
Dynamische prijszetting: bv. prijs vluchten veranderen om het half uur
! Mogelijkheden gaan zo ver: juridische beperkingen, inperkingen !
Bv. Niet in supermarkt 2 ver. Prijzen aan 2 ver. Mensen voor zelfde goed
2.2 Bouw van informatiesystemen:
Voorbeeld: supermarktketen Nordstrom
• Marketing directeur (business kant vd pijl): wat doen met IT in onze winkels? Nieuwe app
rond zonnebrillen?
è Project manager: budgetten, samenstelling team, planning/timing BI
è Analist: welke veristen zijn er bij de eindgebruikers?
è Kennis nodig van marketing en apps
è UX specialist/ontwerper: hoe app eruitzien?
è Nu pas programmeur: app bouwen
Video: veel meer mensen nodig dan programmeur
• Samenwerking klanten, bedrijfskundigen, analisten, meer technische …
NIET ALLEEN PROGRAMMEURS NODIG
,! PitS = programming in the small = gemakkelijk, gaat goed, 6 rollen
vs. PitL = programming in the large = complexer en groter, 10-tallen rollen
• Bouwen van informatiesystemen = ontwerpproces waar architectuur/architect centrale rol
en BI de wetenschapperlijke basis levert
(ontwerper/architect/ingenieur)
Bv. 3 extra verdiepingen onder station terwijl station blijft functioneren
è hoodingenieur: trillingen moesten bepert blijven, anders glazen koepel breken = lastig!!
! Kern engineering: op functioneel niveau zeggen wat je wilt, en dat vertalen naar constructie op
constructief niveau
• Functionele primitieven = vereisten bv. ik wil 3 kamers, goede isolatie, …
Constructieve primitieven = n-functionele vereisten bv. effectief muren, isilatie, …
ð Ingenieur kloof overbruggen
Wicked (=ill-structured) design problems
• Onvolledige en ambigue specificatie vh probleem
• Geen deterministisch pad naar oplossing
• Meerdere oplossingen mogelijk
• Geen duidelijke criteria vergelijken/evalueren oplossingen
• Kennis meerdere domeinen integreren om oplossing vinden
Voorbeeld: vlucht
Functioneel niveau: data opslaan over welke vluchten, hoeveelheid passagiers, prijs…
Vertaling naar constructieve niveau: soft-/hardware
bedrijfskundigen zonder IT-kennis kunnen n communiceren zonder IT’ers => gap
ð BI’ers overbruggen kloof
2.3 Ondersteunend en innovatief perspectief
Voorbeeld: the antwerp company = TAC, plaatselijk bier, koekjes, …
Perspectief 1: ondersteunend
ACC: omzet deze maand
FIN: rendement aandelen Bedrijfskundig
MKT: klantensegmenten
EVENTS: leveren
ð Heel de tijd zelfde vraag: digitaal of papier? => digitaal
Cruciaal: 1e stap, idee, op bedrijfskundig vlak
Vraag: wat moeten die systemen kunnen?
ð Informatie uit systemen partners
ð Welke IT-systemen?
Figuur: rol bedrijfskundige
TAC-events
, Perspectief 2: innoverend
Omgekeerde volgorde stappen: nieuwe technologie -> wat binnen TAC doen hiermee?
Voorbeeld: google glass = projectie computer voor uw oog + camera, beeld zit wat u ziet
ð Orders: fouten in orderafhaling elimineren
ð Tour: bezoek Antwerpen met augmented reality (toevoegingen aan realiteit)
2.3.1 Rol als bedrijfskundige in innovatie
è Technologische aspecten:
ð Nieuwe technologie
ð Combi bestaande technologieen
ð Realisatie reeds bestaande
è Disruptieve aspecten
ð Nieuw bedrijfsmodel = met nieuwe technologie inkomsten genereren
ð Realisatie reeds bestaand
Experiment DS: hoe google glass gebruiken?
MAAR: te klein voor projectie artikel, website, …
DUS: stukjes artikels projecteren relevant voor tijd/plaats waar u bent + interesse
ð Mislukt
Terugtrekking google glass: werkt niet op bedrijfskundig vlak, gn inkomsten mee verwerven
! Ook met veel financiele middelen lukt n elke innovatie
Disruptieve innovatie = sommige innovaties verstoord evenwicht markt
Wie? Digitale economie, bv. spotify disruptie muziekmarkt
ð Andere partijen hebben. Bestaande verdrongen
ð MKT: google, instagram
ð LOG: amazon
ð FIN: facebook
ð Big-tech innoveert disruptief !
Figuur: conclusie situering bedleidsinformatica
1. Waarom Informatiesystemen en beleidsinformatica?
1.1 Belang Informatietechnologie (IT) in onze economie/maats. neemt sterk toe
Kenmerken: - producten in onze economie: steeds meer digitaal bv. Cd’s <-> spotify
ð Digitalisering organisaties: volledige bedrijf in hoofd en computer, weinig fysieke
documenten
= paperless office
Gevolg: verwachting digitale economie: 24/7 online en reageren
ð Globaal, kan van overal
ð Zeer snelle verandering => snel kunnen aanpassen
ð Hyper-competitief
Recente evoluties: digital transformation bv. Artificial intelligence (AI)
• Nog meer digitale aspecten
Hype? Data science = business intelligence = gn hype
1.2 Sommigen beweren nieuwe industriele revolutie
1e: 1760, kolen, stoomn mechanische productie
2e : 1900- , olie, elektriciteit, verbrandiingsmotor
3e: 1960- , computers, elektronica
4e: 2020? Hoeveelheid doorbraken + AI + BI + … en hun imapct
ð Nieuw tijdperk
1.3 Economsche productiefunctie
X=f(L,N,K,T) met T = technische vooruitgang
è Arbeidsproductiviteit wordt verhoogd door vooruitgang in technologische kennis
2. Over informatiesystemen en beleidsinformatica
= Beleidsinformatica is relatief jonge wetenschappelijke discipline
Bederijfskunde/economie IT
• Hoe kan IT worden omgezet in de economie? Bedrijfskundige toepassing IT
• Engels: minder technisch, Management Information systems (MIS)
• Software <-> informatiesystemen
Digitale informatiesystemen: bedrijfskundige toepassing ICT, gericht op omzetten van data naar
(bedrijfskundige) informatie
Primaire (= kern) <-> Secundaire activiteiten
= Landbouw, industrie, diensten, overheid <-> HR, IT, MKT (marketing), ACC (accounting), FIN
(financieel), LOG …
ð Landbouw voorbeeld: groentenboer
Software die ramen openzet, …
ð Industrie voorbeeld: spaceX
Primair: raketten maken, software in de cockpit , …
, secundair: HR, IT … = beleidsinformatica
ð Diensten voorbeeld: webshop
ð Overheid voorbeeld: mini-case: smart city
! Focus beleidsinformatica: bedrijfskundige primaire activiteiten + secundaire activiteiten !
2.1 Voorbeelden informatiesystemen binnen bedrijfskundig kader
1) Productie-afdeling: aankoopplatform (onderdeel bedrijfskunde, lijkt op online-stores)
Grondstoffen volgen: track-and-trace, niet wereldwijd (bv. geen bereik over zee)
ð Starlink = satteliet wereldwijd internetnetwerk, incl. nooord-/zuidpool (voor real time
tracking)
2) Boekhouden, financien, HR
ð Online trading = online beleggen beurs, kopen en verkopen aandelen door algoritmes
ð Data driven finance = kjiken financiele gezondheid grote klant, zal klant kunnen betalen?
ð Voorspellen faillisementen
ð HR: online scannen sollicitatiebrieven vooraleer eerste mens ze ziet
3) Sales en Marketing
ð Zoekmachines scannen alle websites internet (voorbeeld 24/7 verwerking)
ð Search engine optimisation (SEO): als bedrijf hogere positie wilt in zoekmachine
Bv. Google kijkt naar zichtbare (tekst) en onzichtbare (metadata) inhoud website
ð Metadata bevat keywords: info over eigenlijke tekst
ð Als keyword heel veel voorkomt => hogere plaats rangschikken
Gevolg: bewust websites veel keywords
ð Social media optimisation (SMO): is het waar wat u op uw eigen website schrijft?
Dus kijken naar hoeveel activiteit op social media en hoe positief deze info
ð Pay per click advertising (PPC): betaalde. Lijsten websiten, kost wanneer iemand op ad klikt
Evolutie marketing: posters op billboard -> veel digitaler
Dynamische prijszetting: bv. prijs vluchten veranderen om het half uur
! Mogelijkheden gaan zo ver: juridische beperkingen, inperkingen !
Bv. Niet in supermarkt 2 ver. Prijzen aan 2 ver. Mensen voor zelfde goed
2.2 Bouw van informatiesystemen:
Voorbeeld: supermarktketen Nordstrom
• Marketing directeur (business kant vd pijl): wat doen met IT in onze winkels? Nieuwe app
rond zonnebrillen?
è Project manager: budgetten, samenstelling team, planning/timing BI
è Analist: welke veristen zijn er bij de eindgebruikers?
è Kennis nodig van marketing en apps
è UX specialist/ontwerper: hoe app eruitzien?
è Nu pas programmeur: app bouwen
Video: veel meer mensen nodig dan programmeur
• Samenwerking klanten, bedrijfskundigen, analisten, meer technische …
NIET ALLEEN PROGRAMMEURS NODIG
,! PitS = programming in the small = gemakkelijk, gaat goed, 6 rollen
vs. PitL = programming in the large = complexer en groter, 10-tallen rollen
• Bouwen van informatiesystemen = ontwerpproces waar architectuur/architect centrale rol
en BI de wetenschapperlijke basis levert
(ontwerper/architect/ingenieur)
Bv. 3 extra verdiepingen onder station terwijl station blijft functioneren
è hoodingenieur: trillingen moesten bepert blijven, anders glazen koepel breken = lastig!!
! Kern engineering: op functioneel niveau zeggen wat je wilt, en dat vertalen naar constructie op
constructief niveau
• Functionele primitieven = vereisten bv. ik wil 3 kamers, goede isolatie, …
Constructieve primitieven = n-functionele vereisten bv. effectief muren, isilatie, …
ð Ingenieur kloof overbruggen
Wicked (=ill-structured) design problems
• Onvolledige en ambigue specificatie vh probleem
• Geen deterministisch pad naar oplossing
• Meerdere oplossingen mogelijk
• Geen duidelijke criteria vergelijken/evalueren oplossingen
• Kennis meerdere domeinen integreren om oplossing vinden
Voorbeeld: vlucht
Functioneel niveau: data opslaan over welke vluchten, hoeveelheid passagiers, prijs…
Vertaling naar constructieve niveau: soft-/hardware
bedrijfskundigen zonder IT-kennis kunnen n communiceren zonder IT’ers => gap
ð BI’ers overbruggen kloof
2.3 Ondersteunend en innovatief perspectief
Voorbeeld: the antwerp company = TAC, plaatselijk bier, koekjes, …
Perspectief 1: ondersteunend
ACC: omzet deze maand
FIN: rendement aandelen Bedrijfskundig
MKT: klantensegmenten
EVENTS: leveren
ð Heel de tijd zelfde vraag: digitaal of papier? => digitaal
Cruciaal: 1e stap, idee, op bedrijfskundig vlak
Vraag: wat moeten die systemen kunnen?
ð Informatie uit systemen partners
ð Welke IT-systemen?
Figuur: rol bedrijfskundige
TAC-events
, Perspectief 2: innoverend
Omgekeerde volgorde stappen: nieuwe technologie -> wat binnen TAC doen hiermee?
Voorbeeld: google glass = projectie computer voor uw oog + camera, beeld zit wat u ziet
ð Orders: fouten in orderafhaling elimineren
ð Tour: bezoek Antwerpen met augmented reality (toevoegingen aan realiteit)
2.3.1 Rol als bedrijfskundige in innovatie
è Technologische aspecten:
ð Nieuwe technologie
ð Combi bestaande technologieen
ð Realisatie reeds bestaande
è Disruptieve aspecten
ð Nieuw bedrijfsmodel = met nieuwe technologie inkomsten genereren
ð Realisatie reeds bestaand
Experiment DS: hoe google glass gebruiken?
MAAR: te klein voor projectie artikel, website, …
DUS: stukjes artikels projecteren relevant voor tijd/plaats waar u bent + interesse
ð Mislukt
Terugtrekking google glass: werkt niet op bedrijfskundig vlak, gn inkomsten mee verwerven
! Ook met veel financiele middelen lukt n elke innovatie
Disruptieve innovatie = sommige innovaties verstoord evenwicht markt
Wie? Digitale economie, bv. spotify disruptie muziekmarkt
ð Andere partijen hebben. Bestaande verdrongen
ð MKT: google, instagram
ð LOG: amazon
ð FIN: facebook
ð Big-tech innoveert disruptief !
Figuur: conclusie situering bedleidsinformatica
