Examenmatrijs Personen-en familie- en erfrecht
EM_JAD_JA16_VE4_1
Vaardigheidsexamen Niveau 4
Juridische beroepen 2019 en verder
90 minuten
1.1 De kandidaat onderbouwt voor een situatie op basis van een wetsartikel hoe verkrijging bij een
nalatenschap tot stand komt.
1. Aanvaarden van de nalatenschap (Art. 4:191 BW)
Wanneer de erfgenamen zich met een erfenis bemoeien, bijvoorbeeld door met de andere eigenaren
de boedel te verdelen of goederen te verkopen, dan is de nalatenschap aanvaard. Op de aanvaarding
kan je niet meer terugkomen.
2. Verwerpen van de nalatenschap
Voor het verwerpen van een nalatenschap is een verklaring van de griffie van de rechtbank nodig. Na
het verwerpen wordt de erfgenaam geacht nooit erfgenaam te zijn geweest.
3. Beneficiair aanvaarden van de nalatenschap
De wet biedt een mogelijkheid tussen aanvaarden en verwerpen. Door beneficiair te aanvaarden
beschermt de erfgenaam zijn eigen vermogen. De schuldeisers kunnen hun schulden alleen uit het
vermogen van de nalatenschap halen. Deze vorm van verkrijging krijgt ook een verklaring bij de griffie
van de rechtbank en wordt ingeschreven in het boedelregister.
4. Aanvaarden of verwerpen minderjarig (Art. 4:193 BW)
Een minderjarige kan niet zelf een beslissing maken over de erfenis. De wettelijke vertegenwoordiger
moet dat doen. De wettelijke vertegenwoordiger kan alleen de ergernis beneficiair aanvaarden, voor
het verwerpen moet de vertegenwoordiger een machtiging van de kantonrechter hebben.
1.2 De kandidaat onderbouwt voor een situatie of er sprake is van testamentair of wettelijk erfrecht.
De wet regelt wie als erfgenamen gelden, als er geen erfgenamen bij testament zijn benoemd. Alleen
bloedverwanten kunnen erven.
1.3 De kandidaat onderbouwt voor een situatie of er recht is op een legitieme portie.
Kinderen hebben recht op een legitieme portie uit de nalatenschap van hun ouders. Zij hebben recht op een
geldbedrag ter waarde van de helft van hun wettelijke erfdeel (Art 4:63 BW).
1.4 De kandidaat onderbouwt voor een situatie of er sprake is van een legaat of een codicil.
1. Legaat (Art. 4:117 BW)
Een goed of een bedrag in geld dat de testateur nalaat aan een (rechts)persoon. De ontvanger (de
legataris) krijgt door het legaat een vorderingsrecht op de erfgenaam.
2. Codicil (Art. 4:97 BW)
Een erflater kan meubels, sieraden en kleding legateren zonder dat daar een testament door middel
van een codicil. Een codicil is een handgeschreven, gedateerde en ondertekende verklaring.
Voorwaarden codicil:
Altijd handgeschreven. Legateren van geld en benoemen van een executeur is niet mogelijk. Er kunnen
wel wensen worden opgeschreven voor de begrafenis of crematie.
1.5 De kandidaat stelt aan de hand van een juridisch document vast of er sprake is van een verklaring van
erfrecht, een testament of een boedelvolmacht.
1. Verklaring van erfrecht
Verklaring van de notaris waarin de erfgenaam van een overledene wordt aangewezen.
2. Testament
Notariële akte met de laatste wil van de erflater.
3. Boedelvolmacht
1
, Hiermee machten de gezamenlijke erfgenamen een van de erfgenaam om namens hen op
te treden. Dit is handig omdat het anders voor iedere beslissing over de nalatenschap de
toestemming nodig is (en handtekening) van alle erfgenamen.
1.6 De kandidaat stelt aan de hand van een situatie vast of er sprake is van een
boedelgevolmachtigde, een volmachtgever, een erflater, een executeur-testamentair,
executeur- afwikkelingsbewindvoerder.
1. Boedelgevolmachtigde
Is een volmacht om een boedel af te wikkelen. Bij een erfenis geven alle erfgenamen een
volmacht aan iemand. Die persoon, de boedelgevolmachtigde, handelt dan de erfenis af.
2. Volmachtgever
Degene die een ander de bevoegdheid verleent om in zijn naam rechtshandelingen te verrichten.
3. Erflater
Degen die overlijdt en een nalatenschap achterlaat.
4. Executeur-testamentair (Art. 4:142 BWW e.v.)
De persoon die in het testament aangewezen wordt als degene die de nalatenschap van de erflater
moet uitvoeren.
5. Executeur-afwikkelingsbewindvoerder
Mag zonder medewerking of toestemming van de erfgenamen goederen uit de nalatenschap
verkopen en de opbrengst ervan verdelen tussen de erfgenamen.
1.7 De kandidaat berekent voor een situatie hoe groot de legitieme portie is.
De helft van het kindsdeel wat het kind zou erven in het wettelijk erfrecht (Art. 4:64 + 65).
1.8 De kandidaat stelt vast of iemand een geldig testament kan opmaken (leeftijd, in het bezit van
verstandelijke vermogens).
Minimaal 16 jaar, voldoende in staat om eigen wil te bepalen.
1.9 De kandidaat stelt voor een situatie de gevolgen vast voor de erfgenaam van het verwerpen,
aanvaarden en beneficiair aanvaarden van een erfenis.
Gevolgen van aanvaarden: kan er later niet meer op terug komen.
Gevolgen van verwerpen: geacht nooit erfgenaam te zijn geweest.
Gevolgen van beneficiair aanvaarden: kunnen het vermogen van de erfgenaam, maar wel de
nalatenschap.
2
EM_JAD_JA16_VE4_1
Vaardigheidsexamen Niveau 4
Juridische beroepen 2019 en verder
90 minuten
1.1 De kandidaat onderbouwt voor een situatie op basis van een wetsartikel hoe verkrijging bij een
nalatenschap tot stand komt.
1. Aanvaarden van de nalatenschap (Art. 4:191 BW)
Wanneer de erfgenamen zich met een erfenis bemoeien, bijvoorbeeld door met de andere eigenaren
de boedel te verdelen of goederen te verkopen, dan is de nalatenschap aanvaard. Op de aanvaarding
kan je niet meer terugkomen.
2. Verwerpen van de nalatenschap
Voor het verwerpen van een nalatenschap is een verklaring van de griffie van de rechtbank nodig. Na
het verwerpen wordt de erfgenaam geacht nooit erfgenaam te zijn geweest.
3. Beneficiair aanvaarden van de nalatenschap
De wet biedt een mogelijkheid tussen aanvaarden en verwerpen. Door beneficiair te aanvaarden
beschermt de erfgenaam zijn eigen vermogen. De schuldeisers kunnen hun schulden alleen uit het
vermogen van de nalatenschap halen. Deze vorm van verkrijging krijgt ook een verklaring bij de griffie
van de rechtbank en wordt ingeschreven in het boedelregister.
4. Aanvaarden of verwerpen minderjarig (Art. 4:193 BW)
Een minderjarige kan niet zelf een beslissing maken over de erfenis. De wettelijke vertegenwoordiger
moet dat doen. De wettelijke vertegenwoordiger kan alleen de ergernis beneficiair aanvaarden, voor
het verwerpen moet de vertegenwoordiger een machtiging van de kantonrechter hebben.
1.2 De kandidaat onderbouwt voor een situatie of er sprake is van testamentair of wettelijk erfrecht.
De wet regelt wie als erfgenamen gelden, als er geen erfgenamen bij testament zijn benoemd. Alleen
bloedverwanten kunnen erven.
1.3 De kandidaat onderbouwt voor een situatie of er recht is op een legitieme portie.
Kinderen hebben recht op een legitieme portie uit de nalatenschap van hun ouders. Zij hebben recht op een
geldbedrag ter waarde van de helft van hun wettelijke erfdeel (Art 4:63 BW).
1.4 De kandidaat onderbouwt voor een situatie of er sprake is van een legaat of een codicil.
1. Legaat (Art. 4:117 BW)
Een goed of een bedrag in geld dat de testateur nalaat aan een (rechts)persoon. De ontvanger (de
legataris) krijgt door het legaat een vorderingsrecht op de erfgenaam.
2. Codicil (Art. 4:97 BW)
Een erflater kan meubels, sieraden en kleding legateren zonder dat daar een testament door middel
van een codicil. Een codicil is een handgeschreven, gedateerde en ondertekende verklaring.
Voorwaarden codicil:
Altijd handgeschreven. Legateren van geld en benoemen van een executeur is niet mogelijk. Er kunnen
wel wensen worden opgeschreven voor de begrafenis of crematie.
1.5 De kandidaat stelt aan de hand van een juridisch document vast of er sprake is van een verklaring van
erfrecht, een testament of een boedelvolmacht.
1. Verklaring van erfrecht
Verklaring van de notaris waarin de erfgenaam van een overledene wordt aangewezen.
2. Testament
Notariële akte met de laatste wil van de erflater.
3. Boedelvolmacht
1
, Hiermee machten de gezamenlijke erfgenamen een van de erfgenaam om namens hen op
te treden. Dit is handig omdat het anders voor iedere beslissing over de nalatenschap de
toestemming nodig is (en handtekening) van alle erfgenamen.
1.6 De kandidaat stelt aan de hand van een situatie vast of er sprake is van een
boedelgevolmachtigde, een volmachtgever, een erflater, een executeur-testamentair,
executeur- afwikkelingsbewindvoerder.
1. Boedelgevolmachtigde
Is een volmacht om een boedel af te wikkelen. Bij een erfenis geven alle erfgenamen een
volmacht aan iemand. Die persoon, de boedelgevolmachtigde, handelt dan de erfenis af.
2. Volmachtgever
Degene die een ander de bevoegdheid verleent om in zijn naam rechtshandelingen te verrichten.
3. Erflater
Degen die overlijdt en een nalatenschap achterlaat.
4. Executeur-testamentair (Art. 4:142 BWW e.v.)
De persoon die in het testament aangewezen wordt als degene die de nalatenschap van de erflater
moet uitvoeren.
5. Executeur-afwikkelingsbewindvoerder
Mag zonder medewerking of toestemming van de erfgenamen goederen uit de nalatenschap
verkopen en de opbrengst ervan verdelen tussen de erfgenamen.
1.7 De kandidaat berekent voor een situatie hoe groot de legitieme portie is.
De helft van het kindsdeel wat het kind zou erven in het wettelijk erfrecht (Art. 4:64 + 65).
1.8 De kandidaat stelt vast of iemand een geldig testament kan opmaken (leeftijd, in het bezit van
verstandelijke vermogens).
Minimaal 16 jaar, voldoende in staat om eigen wil te bepalen.
1.9 De kandidaat stelt voor een situatie de gevolgen vast voor de erfgenaam van het verwerpen,
aanvaarden en beneficiair aanvaarden van een erfenis.
Gevolgen van aanvaarden: kan er later niet meer op terug komen.
Gevolgen van verwerpen: geacht nooit erfgenaam te zijn geweest.
Gevolgen van beneficiair aanvaarden: kunnen het vermogen van de erfgenaam, maar wel de
nalatenschap.
2
