Leerlingenbegeleiding (OK2)
Inhoud
Examen OK2 LLB.....................................................................................................................................2
Les 1.......................................................................................................................................................2
Functieprofiel leerkracht....................................................................................................................2
Theoretische kaders (Hoofdstuk 1).....................................................................................................3
Leerlingenbegeleiding.....................................................................................................................3
Casus Bas........................................................................................................................................3
4 domeinen van Leerlingenbegeleiding..........................................................................................3
Model van geïntegreerde zorg........................................................................................................4
Grondhouding volgens Carl Rogers.................................................................................................4
Het zorgcontinuüm & actoren........................................................................................................4
Specifieke onderwijsbehoeften (SOB).............................................................................................5
Externen.........................................................................................................................................6
Les 2.......................................................................................................................................................6
Regelgeving........................................................................................................................................6
Inclusief onderwijs en het M-decreet (→ in transitie)....................................................................6
Kijken naar zorg op school vanuit 3 perspectieven.............................................................................7
Perspectief van geïntegreerde zorg................................................................................................7
Perspectief van medicalisering.......................................................................................................8
Perspectief van gelijke onderwijskansen........................................................................................8
Theoretische kaders...........................................................................................................................8
Handelingsgericht werken (HGW)..................................................................................................8
Universal Design for Learning (UDL) en redelijke aanpassingen (RA).............................................9
Oefeningen...................................................................................................................................10
Casus Lander.................................................................................................................................10
Werking ondersteuningsmodel........................................................................................................11
Casus Stefano...............................................................................................................................12
LES 3.....................................................................................................................................................12
Gesprekstechnieken.........................................................................................................................12
Preventie..........................................................................................................................................12
De preventiepiramide...................................................................................................................13
Preventief werken in de vier domeinen........................................................................................14
Les 4......................................................................................................................................................18
, Theoretische achtergrond: Communicatie.......................................................................................18
Fasen van een gesprek..................................................................................................................18
Enkele basisregels van communicatie..........................................................................................18
Actief luisteren – een essentiële vaardigheid!..............................................................................19
Verbindend communiceren..........................................................................................................20
Het Social Discipline Window.......................................................................................................20
Oplossingsgerichte vragen............................................................................................................21
Handelingsgericht werken (HGW)................................................................................................21
Oplossingsgericht werken.............................................................................................................21
Aandachtspunten bij gespreksvoering..........................................................................................22
Les 5......................................................................................................................................................23
Deontologie......................................................................................................................................23
Wettelijk kader.............................................................................................................................23
2 casussen........................................................................................................................................24
Casus Nikolai.................................................................................................................................24
Casus Amber.................................................................................................................................24
Voorbij het label of toch niet?..........................................................................................................25
Referentiekaders..........................................................................................................................25
Bijlagen.................................................................................................................................................26
Examen OK2 LLB
Handboek = basis!
Deel I: kaders en begrippen
- zie document ‘Leerdoelen’ op BB voor de precieze leerstof
- schriftelijk gesloten boek examen
- op basis van een (ongeziene) casus
Deel II: leerlingencasussen -> zie handboek voor volledige uitwerking
Studenten kennen de essentie uit de theoretische duiding bij de volgende leerlingencasussen:
(de)motivatie (casus Bas), dyslexie (Stefano), faalangst (Amber), hoogbegaafdheid (Yasin), ADHD
(Lander), pesten (Melanie), ASS (Nikolai) en externaliserend probleemgedrag (Lou)
Les 1
Functieprofiel leerkracht
10 typefuncties: De leerkracht als...
1. begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen
2. opvoeder
3. inhoudelijk expert
4. organisator
5. innovator, onderzoeker
6. partner van ouders/verzorgers
, 7. lid van een schoolteam
8. partner van externen
9. lid van de onderwijsgemeenschap
10. Cultuurparticipant
Focus tijdens leerlingenbegeleiding: Psycho-pedagogische aspecten van het lerarenberoep
Basiscompetenties: De leraar als …
- begeleider van leer- en ontwikkelprocessen (1.1, 1.7, 1.9, 1.10, 1.11, 1.12, 1.13)
- opvoeder (2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5, 2.6, 2.7)
- partner van ouders (6.1, 6.2, 6.3, 6.4, 6.5, 6.6)
- lid van een schoolteam (7.1, 7.3)
- partner van externen (8.1, 8.2, 8.3, 8.4)
- lid van de onderwijsgemeenschap (9.1, 9.2)
- als cultuurparticipant (10.1)
Theoretische kaders (Hoofdstuk 1)
Leerlingenbegeleiding
Elke leerkracht is ook een opvoeder/begeleider/leerlingenbegeleider! & opvoeden = hulp overbodig
maken (probleemoplossende vaardigheden bijbrengen/zelfstandigheid)
Leerlingenbegeleiding = leren & studeren + onderwijsloopbaanbegeleiding + preventieve
gezondheidszorg + psychisch & sociaal functioneren
Casus Bas
Casus Bas (HB p. 205-209)
- Bas: 15 jaar, 3e jaar moderne-talen-wetenschappen.
- Dubbelde 2e jaar
- Vorig schooljaar: slechte resultaten, vraagt of concentratieproblemen onderzocht kunnen
worden (Centrum voor Leerlingenbegeleiding)
- Toch geslaagd voor 2e jaar
- Dit schooljaar (eind oktober) opnieuw problemen: weinig interesse en motivatie, slechte
resultaten. Leraren vinden hem lui en gedesinteresseerd.
4 domeinen van Leerlingenbegeleiding
Leerlingenbegeleiding = de leerling (met SOB) staat centraal
Begeleiding van
1. leren & studeren
2. onderwijsloopbaan (studiekeuze (leren kiezen),
interesses verkennen, …)
3. preventieve gezondheidszorg (preventiedagen,
vaccinaties, inzetten op gezondheid (bv. biologie),…)
4. psychisch & sociaal functioneren (welzijn op school:
openheid om zichzelf te zijn, hulp bieden bij bepaalde
vragen,…)
Voor Bas:
1. leren & studeren: andere onderwijsaanpak uitproberen
2. onderwijsloopbaan: pijlen naar zijn interesses
3. preventieve gezondheidszorg: leerprobleem onderzoeken, thuissituatie onderzoeken
Inhoud
Examen OK2 LLB.....................................................................................................................................2
Les 1.......................................................................................................................................................2
Functieprofiel leerkracht....................................................................................................................2
Theoretische kaders (Hoofdstuk 1).....................................................................................................3
Leerlingenbegeleiding.....................................................................................................................3
Casus Bas........................................................................................................................................3
4 domeinen van Leerlingenbegeleiding..........................................................................................3
Model van geïntegreerde zorg........................................................................................................4
Grondhouding volgens Carl Rogers.................................................................................................4
Het zorgcontinuüm & actoren........................................................................................................4
Specifieke onderwijsbehoeften (SOB).............................................................................................5
Externen.........................................................................................................................................6
Les 2.......................................................................................................................................................6
Regelgeving........................................................................................................................................6
Inclusief onderwijs en het M-decreet (→ in transitie)....................................................................6
Kijken naar zorg op school vanuit 3 perspectieven.............................................................................7
Perspectief van geïntegreerde zorg................................................................................................7
Perspectief van medicalisering.......................................................................................................8
Perspectief van gelijke onderwijskansen........................................................................................8
Theoretische kaders...........................................................................................................................8
Handelingsgericht werken (HGW)..................................................................................................8
Universal Design for Learning (UDL) en redelijke aanpassingen (RA).............................................9
Oefeningen...................................................................................................................................10
Casus Lander.................................................................................................................................10
Werking ondersteuningsmodel........................................................................................................11
Casus Stefano...............................................................................................................................12
LES 3.....................................................................................................................................................12
Gesprekstechnieken.........................................................................................................................12
Preventie..........................................................................................................................................12
De preventiepiramide...................................................................................................................13
Preventief werken in de vier domeinen........................................................................................14
Les 4......................................................................................................................................................18
, Theoretische achtergrond: Communicatie.......................................................................................18
Fasen van een gesprek..................................................................................................................18
Enkele basisregels van communicatie..........................................................................................18
Actief luisteren – een essentiële vaardigheid!..............................................................................19
Verbindend communiceren..........................................................................................................20
Het Social Discipline Window.......................................................................................................20
Oplossingsgerichte vragen............................................................................................................21
Handelingsgericht werken (HGW)................................................................................................21
Oplossingsgericht werken.............................................................................................................21
Aandachtspunten bij gespreksvoering..........................................................................................22
Les 5......................................................................................................................................................23
Deontologie......................................................................................................................................23
Wettelijk kader.............................................................................................................................23
2 casussen........................................................................................................................................24
Casus Nikolai.................................................................................................................................24
Casus Amber.................................................................................................................................24
Voorbij het label of toch niet?..........................................................................................................25
Referentiekaders..........................................................................................................................25
Bijlagen.................................................................................................................................................26
Examen OK2 LLB
Handboek = basis!
Deel I: kaders en begrippen
- zie document ‘Leerdoelen’ op BB voor de precieze leerstof
- schriftelijk gesloten boek examen
- op basis van een (ongeziene) casus
Deel II: leerlingencasussen -> zie handboek voor volledige uitwerking
Studenten kennen de essentie uit de theoretische duiding bij de volgende leerlingencasussen:
(de)motivatie (casus Bas), dyslexie (Stefano), faalangst (Amber), hoogbegaafdheid (Yasin), ADHD
(Lander), pesten (Melanie), ASS (Nikolai) en externaliserend probleemgedrag (Lou)
Les 1
Functieprofiel leerkracht
10 typefuncties: De leerkracht als...
1. begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen
2. opvoeder
3. inhoudelijk expert
4. organisator
5. innovator, onderzoeker
6. partner van ouders/verzorgers
, 7. lid van een schoolteam
8. partner van externen
9. lid van de onderwijsgemeenschap
10. Cultuurparticipant
Focus tijdens leerlingenbegeleiding: Psycho-pedagogische aspecten van het lerarenberoep
Basiscompetenties: De leraar als …
- begeleider van leer- en ontwikkelprocessen (1.1, 1.7, 1.9, 1.10, 1.11, 1.12, 1.13)
- opvoeder (2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5, 2.6, 2.7)
- partner van ouders (6.1, 6.2, 6.3, 6.4, 6.5, 6.6)
- lid van een schoolteam (7.1, 7.3)
- partner van externen (8.1, 8.2, 8.3, 8.4)
- lid van de onderwijsgemeenschap (9.1, 9.2)
- als cultuurparticipant (10.1)
Theoretische kaders (Hoofdstuk 1)
Leerlingenbegeleiding
Elke leerkracht is ook een opvoeder/begeleider/leerlingenbegeleider! & opvoeden = hulp overbodig
maken (probleemoplossende vaardigheden bijbrengen/zelfstandigheid)
Leerlingenbegeleiding = leren & studeren + onderwijsloopbaanbegeleiding + preventieve
gezondheidszorg + psychisch & sociaal functioneren
Casus Bas
Casus Bas (HB p. 205-209)
- Bas: 15 jaar, 3e jaar moderne-talen-wetenschappen.
- Dubbelde 2e jaar
- Vorig schooljaar: slechte resultaten, vraagt of concentratieproblemen onderzocht kunnen
worden (Centrum voor Leerlingenbegeleiding)
- Toch geslaagd voor 2e jaar
- Dit schooljaar (eind oktober) opnieuw problemen: weinig interesse en motivatie, slechte
resultaten. Leraren vinden hem lui en gedesinteresseerd.
4 domeinen van Leerlingenbegeleiding
Leerlingenbegeleiding = de leerling (met SOB) staat centraal
Begeleiding van
1. leren & studeren
2. onderwijsloopbaan (studiekeuze (leren kiezen),
interesses verkennen, …)
3. preventieve gezondheidszorg (preventiedagen,
vaccinaties, inzetten op gezondheid (bv. biologie),…)
4. psychisch & sociaal functioneren (welzijn op school:
openheid om zichzelf te zijn, hulp bieden bij bepaalde
vragen,…)
Voor Bas:
1. leren & studeren: andere onderwijsaanpak uitproberen
2. onderwijsloopbaan: pijlen naar zijn interesses
3. preventieve gezondheidszorg: leerprobleem onderzoeken, thuissituatie onderzoeken
