Bestuursrecht 2025
Opmerkingen
• Lijst Franse woorden: begrip begrijpen om de vraag te kunnen oplossen = passieve kennis (Engelse
woorden niet)
• 45 minuten voorbereiding examen
• Neem het handboek erbij voor de wetsartikels want niet alle artikels staan op de slides
• Handboek studeren is niet noodzakelijk als je alles noteert wat prof in les zegt (heeft prof zelf gezegd,
handboek kan wel handig zijn voor voorbeelden om leerstof concreet te maken + alle wetsartikels)
Structuur boek
• Deel I. Bestuursrecht: begrip, indeling, functies, kenmerken en bronnen
• Deel II. Besluitvormingsinstrumentarium
• Deel III. Mensen en middelen
• Deel IV. Bestuursorganisatie en begrip bestuur
• Deel V. Preventieve rechtsbescherming tegen het bestuur
• Deel VI. Curatieve rechtsbescherming tegen het bestuur
Inhoud DEEL I
I. Begrip ‘bestuursrecht’
II. Indeling van het bestuursrecht
III. Functies van het bestuursrecht
IV. Kenmerken van het bestuursrecht
V. Bronnen van het bestuursrecht
Deel I. Bestuursrecht: begrip, indeling, functies, kenmerken en bronnen
I. Begrip bestuursrecht
• Onderscheid publiek- en privaatrecht, maar onderscheid vervaagt.
- Privaatrecht = relaties individuen onderling en ondernemingen, ook RP zonder karaktr
onderneming
- Publiekrecht = tussen overheden onderling en overheid burgers (Publiekrecht= fiscaal recht,
strafrecht maar in strikte zin zegt men grondwettelijk recht en bestuursrecht onderdeel
publiekrecht)
• Binnen publiekrecht: onderscheid grondwettelijk recht – bestuursrecht.
• Maar onderscheid vervaagd = niet meer zo zwart wit
3 mogelijke wijzen van omschrijving begrip bestuursrecht:
1. Formeel-juridische definitie
2. Definitie vanuit de relaties die worden beheerst door het bestuursrecht
3. Omschrijving vanuit de materiële bevoegdheid van het bestuur: het begrip openbare dienst
A) Formeel-juridische definitie
• Vertrekt vanuit een organieke benadering: focus op de organen of instellingen die worden
gereguleerd à uitvoerende macht (idee: besturen = tenuitvoerlegging van beleid en wetgeving).
• Leidt tot definitie vanuit driemachtenleer:
“Het bestuursrecht omvat het geheel aan rechtsregels m.b.t. de organisatie, de bevoegdheden en de
werking van de organen die met uitvoerende macht zijn bekleed.”
MAAR definitie roept vragen op…
1
, - Vanuit de instellingen die worden gereguleerd door het bestuursrecht
- Eenvoudige antwoord: recht van toepassing op uitvoerende macht
- Idee is dat besturen, entiteiten zijn die beleid en wetg tenuitvoerleggen dit is de grote idee achter
de uitvoerende macht leidt tot klassieke definitie vanuit driemachtenleer
Roept vragen op:
1. Veronderstelt dat we scherp kunnen omschrijven wie ‘organen die met uitvoerende macht zijn bekleed’
zijn.
• Probleem: de Grondwet en de BWHI brengen slechts een zeer beperkt aantal organen onder de
noemer ‘uitvoerende macht’, terwijl er veel méér organen belast zijn met taken van tenuitvoerlegging
(bv. gemeenten en provincies en functioneel gedecentraliseerde besturen).
- Onze Gw. maakt het niet makkelijk, hanteert begrip uitvoerende macht maar als je leest wie er
volgens Gw. gever onder valt is omschrijving veel te beperkt om te vatten wat we vandaag
bestuderen in bestuursrecht. Volgens de Gw. komt uitvoerende macht toe aan koning gedekt door
zijn ministers. Je kan je hier vragen bij stellen want we zijn federale staat koning is alleen hoofd
federale uitvoerende macht. Op deelstatelijk niveau functie bekleedt door de regeringen (vb.
Vlaanderen, Vlaamse regering)
- Zelfs die BWHI geeft heel beperkt beeld uitvoerende macht deelstatelijk niveau want hoofdzakelijk
spreken over regeringen, veel meer organen zijn ermee belast taken tenuitvoerlegging, provincies
en gemeentes worden wel in Gw. vermeldt maar niet onder titel uitvoerende macht, provincies en
gemeentes zijn wel degelijk besturen.
- Daarnaast hebben we functioneel gedecentraliseerde besturen (zie deel 4) = in volksmond heet dit
parastatalen of openbare instellingen
- Voorbeeld van een parastatalen = Sciencesano = wetenschappelijke instellingen waar veel
onderzoek gebeurd gelinkt aan gezondheidsproblematieken vandaar tijdens corona belangrijke rol,
op festivals staan ze vaak ook voor drugstesten, heeft eigen RPH los van Belgische staat en
bekleedt deel uitverende macht, ze bekleden mee de uitvoerende macht, mee zorgen voor
tenuitvoerlegging wetgeving en beleid maar eigen RPH los van Belgische staat, zo zijn er veel
instellingen RSZ, Agentschap opgroeien (Kind en Gezin, staat op Vlaams niveau)
- In Gw. zelfs niet gesproken over functioneel gedecentraliseerde besturen, volgens Gw. bestaan ze
dus niet! Mogen ze er dan wel zijn? Is ooit betwist geweest en nu voor een stuk nog want veel
instellingen veel autonomie zonder controle
2. Klassieke driemachtenleer roept een te eenvoudig beeld op van uitoefening taken in een moderne staat.
à Organieke benadering moet worden aangevuld met functionele benadering.
- Tweede reden: te eenvoudig beeld hoe in democratische rechtstaat de bevoegdheden worden
uitgeoefend, taken verdeeld over rechterlijk, wetg, uitv macht.
- Wetgevende lacht maakt wetskrachtige normen Wetten; decreten, ordonnanties maken de regels
die op onbepaalde maar wel gedefinieerde aantal personen van toep
- Rechterlijke macht ook vrij zuivere taakomschrijving: spreekt recht en valt uiteen in 2 zaken
rechtshandhaving via strafrecht en geschillenoplossing
- Uitvoerende macht hiervan zeggen we klassiek doet aan tenuitvoerlegging beleid en wetgeving
maar eigenlijk doen ze meer dus organieke benadering aanvullen met functionele, uitvoerende
macht is een beetje gaan wegeten van functie wetgevende en rechterlijke macht dus steeds meer
2
, normatieve functie opnemen door (niet door wetten, decrt, ord) maar door
reglementen/verordeningen en steeds vaker aan rechtshandhaving en geschillenoplossing doen
- Vooral functie uitvoerende macht gewijzigd
Functionele benadering
= erkenning dat instellingen / organen die organiek tot de UM worden gerekend, niet alleen een rol spelen
binnen de tenuitvoerleggingsfunctie, maar tevens binnen de wetgevende / normatieve functie én voor de
rechtshandhaving en geschiloplossing.
Uitvoerende macht: taken van tenuitvoerlegging s.s.
• Van wetgeving en van beleid.
• Soms ook via reglementen (= normen; wetgeving in de materiële zin van het woord) – zie art. 108 Gw.
/ art. 20 BWHI.
- Tenuitvoerlegging impliceert soms zelf het maken van regels is al zo sinds 1831, Wat zegt Gw? art.
108 Gw. dat de koning de wetten uitvoert niet alleen mag uitvoeren maar moet uitvoeren en dat
hij dit mag/moet doen via reglementen hij krijgt van Gw gever zelf bevoegdheid om een beslissing
te nemen, in concreet geval zeggen om deze wet goed tenuitvoer te leggen moet ik extra regels in
KB gieten, koning moet dit zelfs niet perse restrictief interpreteren. Na WOI was er wetgeving dat
er bevolkingsregisters moesten worden opgesteld, koning koppelde hier meteen verplichting aan
om identiteitskaart te hebben deze verplichting bestaat tot nu nog, deze regel destijds dus via KB
ingevoerd. Iemand is dit gaan betwisten tot Cass. (toen bestond RvS nog niet) koning mag
bevoegdheid art. 108 GW ruim interpreteren.
- Spiegelbepaling voor deelregeringen deelstatelijk niveau art. 20 BWHI dus besluit Vlaamse
regering dat normen bevat mag
Uitvoerende macht: normatieve taken
• Kunnen verder gaan dan normatieve taken die verband houden met uitvoering van wetgeving.
• Zie art. 105 Gw. / art. 78 BWHI: delegatie normatieve bevoegdheid los van uitvoering wetgeving.
• Steeds meer aandacht voor ‘rule-making powers’ uitvoerende macht.
- Tegelijkertijd uitv macht doorheen tijd meer normen gaan maken die veel verder gaan dan wat
noodz is om regels die wetg al had gemaakt ten uitvoer te leggen, alleen doen omdat wetg macht
dit hen toelaat zogenaamdedelegatie bepaling opneemt in wetgeving( federale wetten ook decr,
ord) obv art. 105 GW. of art. 78 BWHI
- Gebeurd steeds vaker waarom? Eerste reden: Regering bestaat uit ministers die worden bijgestaan
door kabinetten (politiek adviseurs ministers, door hen zelf uitgekozen omdat ze kennis van zaken
hebben mbt portefeuille die minister heft) daarnaast ook de adminitstratie (ambtenaren = zijn er
om administratie te bemannen over de verschillende legislaturen heen los van al dan niet
aanblijven ministers, regeringen ook hier toenemende specialisatie onder andere door
parastatalen zoals sciensano hier zitten artsen etc. in mensen met veel expertise om ervoor te
zorgen dat tenuitv en maken regels met deskundigheid zal gebeuren)
- We zijn vrij politici te kiezen en we doen dit obv wat we belangrijk vinden expertise is hierbij niet
altijd gegarandeerd (parlement) = met alle vernieuwingen en uitdagingen niet mogelijk om dit met
onderbouwde expertise door parlement te laten beslissen
- Er is nog andere belangrijke reden: tweede reden, corona ons leven bepaalt door ministerieel
besluit waarom? (besluit 1 minister) omdat ze snel en efficiënt kunnen beslissen (delegeren aan
uitvoerende macht aan regering als collegiaal orgaan of aan openbare instelling of 1 minister: dit
gaat sneller want parlementair proces is een lang proces dus parlement kan niet zo snel inspelen
op zaken als regering, minister
3
, Uitvoerende macht: taken van (rechts)handhaving en geschiloplossing
• Via kennisname van georganiseerde bestuurlijke beroepen.
• Regulatoren in de nutssectoren.
• Groeiende trend administratieve sancties.
• …
•
- Bestuur ook steeds meer ‘knabbelen’ aan taak rechter (zie deel 6 figuur georganiseerd bestuurlijk
beroep : beroep tegen beslissing bestuur (bestuurshandeling: KB, beslissing college burgemeester
en schepenen,…) waartegen e eerst beroep moet instellen bij ander bestuur of het bestuur zelf
voor je naar rechter kan. Dus filter op beroep bij rechter. Dit zien we steeds vaker, bestuur neemt
dus eerst quasi rechterlijke rol op
- Regulatoren in de nutssectoren
- Laatste decennia iets nieuws parastatalen in het kwadraat, bij gebrek aan NL begrip autorité
administratifs independant AAI = nauwelijks enige vorm controle politieke uitvoerende macht
(konign, regeringen) parastatalen die heel onafhankelijk heel belangrijke beslissingen nemen soms
normatieve aard zie vorige slide maar vaak ook quasi rechterlijke aard, doen dit onder rechterlijke
controle maar nauwelijks politieke controle belangrijke vorm hiervan is regulatoren in
nutssectoren = spoorwegen, elektriciteit,… in alle sectoren bestaan regulatoren regulator
energiemarkt is Commissie voor regulering elektriciteit en gas (CREG) dit is onze federale
energieregulator, die opereert bijzonder onafhankelijk als dit een beslissing neemt heeft minister
energie of enige andere minister niet mogelijkheid om die commissie op het matje te roepen en
geen mogelijkheid beslissing te vernietigen, voor andere parastatalen is het normaal dat minister
beslissingen kan vernietigen, heeft te maken met invloed EU recht. Het is de EU wetgever die ons
dat oplegt om regulatoren zo onafhankelijk te laten werken.
Dit heeft belangrijke consequenties: dat CREG niet meer aan politieke controle onderworpen is:
- Regulatoren in nutssectoren vaak bevoegdh geschillen tussen bedrijven die op markt nutssectoren
fungeren te beslechten, tegelijkertijd kunnen alle regulatoren boetes opleggen aan de
netbeheerders, bedrijven die opereren in de sectoren dit zijn soms boetes die heel hoog kunnen
oplopen (wet bepaalt maximum)
- Gegevens beschermingsautoriteit is ook voorbeeld: ingevolge EU wetgeving met bijzodner onafh
bekleedt, bedrijven die het niet te nauw nemen met onze privacy serieuze boetes opleggen (ze
doen dit onafhankelijk, bijna zoals een rechter dit doet)
- = groeiende trend, zijn geen rechters/rechtscolleges maar parastatalen die tot uitv macht behoren
- Gasboetes = geen boetes zoals bij gegevensbeschermingsautoriteit, kleinere bedragen maar
gemeentes zijn wel besturen die sancties kunnen opleggen geen rechters wie doet dit?
Gasambtenaar echt iemand die specifiek aangeduid is om boetes op te leggen, aan politiek
onttrokken (niet college burgm sch) heeft wel bepaalde onafhankelijkheid maar is nog steeds
ambtenaar geen rechter!
Uitvoerende macht: zuiver commerciële of industriële taken
Voorbeelden?
• Instellingen uitvoerende macht gaan soms optreden alsof ze private bedrijven zijn. Wat? Instellingen
opgericht door Belgische staat die zich gedragen alsof het bedrijven zijn
• Vb 1. Bpost dit is een zuiver commerciële taak Bpost heeft ook nog taken klassieke taken openbare
dienst zoals pensioen aan deur betalen dit is wat Bpost nog altijd moet doen.
• Vb 2. NMBS federaal economisch overheidsbedrijf zoals Bpost. Maar belangrijk verschil tussen de 2:
NMBS grootste deel tijd bezig is met verschaffen openbare dienst hoe komt dit? Vervoer over spoor
van personen dus personenvervoer is nog niet geliberaliseerd in BE, dit is een monopolie van de
NMBS. Wat is wel een geliberaliseerde activiteit? Vervoer van goederen. Bpost heeft veel minder
taken openbare dienst omdat post sector voor heel groot stuk al geliberaliseerd is.
4
Opmerkingen
• Lijst Franse woorden: begrip begrijpen om de vraag te kunnen oplossen = passieve kennis (Engelse
woorden niet)
• 45 minuten voorbereiding examen
• Neem het handboek erbij voor de wetsartikels want niet alle artikels staan op de slides
• Handboek studeren is niet noodzakelijk als je alles noteert wat prof in les zegt (heeft prof zelf gezegd,
handboek kan wel handig zijn voor voorbeelden om leerstof concreet te maken + alle wetsartikels)
Structuur boek
• Deel I. Bestuursrecht: begrip, indeling, functies, kenmerken en bronnen
• Deel II. Besluitvormingsinstrumentarium
• Deel III. Mensen en middelen
• Deel IV. Bestuursorganisatie en begrip bestuur
• Deel V. Preventieve rechtsbescherming tegen het bestuur
• Deel VI. Curatieve rechtsbescherming tegen het bestuur
Inhoud DEEL I
I. Begrip ‘bestuursrecht’
II. Indeling van het bestuursrecht
III. Functies van het bestuursrecht
IV. Kenmerken van het bestuursrecht
V. Bronnen van het bestuursrecht
Deel I. Bestuursrecht: begrip, indeling, functies, kenmerken en bronnen
I. Begrip bestuursrecht
• Onderscheid publiek- en privaatrecht, maar onderscheid vervaagt.
- Privaatrecht = relaties individuen onderling en ondernemingen, ook RP zonder karaktr
onderneming
- Publiekrecht = tussen overheden onderling en overheid burgers (Publiekrecht= fiscaal recht,
strafrecht maar in strikte zin zegt men grondwettelijk recht en bestuursrecht onderdeel
publiekrecht)
• Binnen publiekrecht: onderscheid grondwettelijk recht – bestuursrecht.
• Maar onderscheid vervaagd = niet meer zo zwart wit
3 mogelijke wijzen van omschrijving begrip bestuursrecht:
1. Formeel-juridische definitie
2. Definitie vanuit de relaties die worden beheerst door het bestuursrecht
3. Omschrijving vanuit de materiële bevoegdheid van het bestuur: het begrip openbare dienst
A) Formeel-juridische definitie
• Vertrekt vanuit een organieke benadering: focus op de organen of instellingen die worden
gereguleerd à uitvoerende macht (idee: besturen = tenuitvoerlegging van beleid en wetgeving).
• Leidt tot definitie vanuit driemachtenleer:
“Het bestuursrecht omvat het geheel aan rechtsregels m.b.t. de organisatie, de bevoegdheden en de
werking van de organen die met uitvoerende macht zijn bekleed.”
MAAR definitie roept vragen op…
1
, - Vanuit de instellingen die worden gereguleerd door het bestuursrecht
- Eenvoudige antwoord: recht van toepassing op uitvoerende macht
- Idee is dat besturen, entiteiten zijn die beleid en wetg tenuitvoerleggen dit is de grote idee achter
de uitvoerende macht leidt tot klassieke definitie vanuit driemachtenleer
Roept vragen op:
1. Veronderstelt dat we scherp kunnen omschrijven wie ‘organen die met uitvoerende macht zijn bekleed’
zijn.
• Probleem: de Grondwet en de BWHI brengen slechts een zeer beperkt aantal organen onder de
noemer ‘uitvoerende macht’, terwijl er veel méér organen belast zijn met taken van tenuitvoerlegging
(bv. gemeenten en provincies en functioneel gedecentraliseerde besturen).
- Onze Gw. maakt het niet makkelijk, hanteert begrip uitvoerende macht maar als je leest wie er
volgens Gw. gever onder valt is omschrijving veel te beperkt om te vatten wat we vandaag
bestuderen in bestuursrecht. Volgens de Gw. komt uitvoerende macht toe aan koning gedekt door
zijn ministers. Je kan je hier vragen bij stellen want we zijn federale staat koning is alleen hoofd
federale uitvoerende macht. Op deelstatelijk niveau functie bekleedt door de regeringen (vb.
Vlaanderen, Vlaamse regering)
- Zelfs die BWHI geeft heel beperkt beeld uitvoerende macht deelstatelijk niveau want hoofdzakelijk
spreken over regeringen, veel meer organen zijn ermee belast taken tenuitvoerlegging, provincies
en gemeentes worden wel in Gw. vermeldt maar niet onder titel uitvoerende macht, provincies en
gemeentes zijn wel degelijk besturen.
- Daarnaast hebben we functioneel gedecentraliseerde besturen (zie deel 4) = in volksmond heet dit
parastatalen of openbare instellingen
- Voorbeeld van een parastatalen = Sciencesano = wetenschappelijke instellingen waar veel
onderzoek gebeurd gelinkt aan gezondheidsproblematieken vandaar tijdens corona belangrijke rol,
op festivals staan ze vaak ook voor drugstesten, heeft eigen RPH los van Belgische staat en
bekleedt deel uitverende macht, ze bekleden mee de uitvoerende macht, mee zorgen voor
tenuitvoerlegging wetgeving en beleid maar eigen RPH los van Belgische staat, zo zijn er veel
instellingen RSZ, Agentschap opgroeien (Kind en Gezin, staat op Vlaams niveau)
- In Gw. zelfs niet gesproken over functioneel gedecentraliseerde besturen, volgens Gw. bestaan ze
dus niet! Mogen ze er dan wel zijn? Is ooit betwist geweest en nu voor een stuk nog want veel
instellingen veel autonomie zonder controle
2. Klassieke driemachtenleer roept een te eenvoudig beeld op van uitoefening taken in een moderne staat.
à Organieke benadering moet worden aangevuld met functionele benadering.
- Tweede reden: te eenvoudig beeld hoe in democratische rechtstaat de bevoegdheden worden
uitgeoefend, taken verdeeld over rechterlijk, wetg, uitv macht.
- Wetgevende lacht maakt wetskrachtige normen Wetten; decreten, ordonnanties maken de regels
die op onbepaalde maar wel gedefinieerde aantal personen van toep
- Rechterlijke macht ook vrij zuivere taakomschrijving: spreekt recht en valt uiteen in 2 zaken
rechtshandhaving via strafrecht en geschillenoplossing
- Uitvoerende macht hiervan zeggen we klassiek doet aan tenuitvoerlegging beleid en wetgeving
maar eigenlijk doen ze meer dus organieke benadering aanvullen met functionele, uitvoerende
macht is een beetje gaan wegeten van functie wetgevende en rechterlijke macht dus steeds meer
2
, normatieve functie opnemen door (niet door wetten, decrt, ord) maar door
reglementen/verordeningen en steeds vaker aan rechtshandhaving en geschillenoplossing doen
- Vooral functie uitvoerende macht gewijzigd
Functionele benadering
= erkenning dat instellingen / organen die organiek tot de UM worden gerekend, niet alleen een rol spelen
binnen de tenuitvoerleggingsfunctie, maar tevens binnen de wetgevende / normatieve functie én voor de
rechtshandhaving en geschiloplossing.
Uitvoerende macht: taken van tenuitvoerlegging s.s.
• Van wetgeving en van beleid.
• Soms ook via reglementen (= normen; wetgeving in de materiële zin van het woord) – zie art. 108 Gw.
/ art. 20 BWHI.
- Tenuitvoerlegging impliceert soms zelf het maken van regels is al zo sinds 1831, Wat zegt Gw? art.
108 Gw. dat de koning de wetten uitvoert niet alleen mag uitvoeren maar moet uitvoeren en dat
hij dit mag/moet doen via reglementen hij krijgt van Gw gever zelf bevoegdheid om een beslissing
te nemen, in concreet geval zeggen om deze wet goed tenuitvoer te leggen moet ik extra regels in
KB gieten, koning moet dit zelfs niet perse restrictief interpreteren. Na WOI was er wetgeving dat
er bevolkingsregisters moesten worden opgesteld, koning koppelde hier meteen verplichting aan
om identiteitskaart te hebben deze verplichting bestaat tot nu nog, deze regel destijds dus via KB
ingevoerd. Iemand is dit gaan betwisten tot Cass. (toen bestond RvS nog niet) koning mag
bevoegdheid art. 108 GW ruim interpreteren.
- Spiegelbepaling voor deelregeringen deelstatelijk niveau art. 20 BWHI dus besluit Vlaamse
regering dat normen bevat mag
Uitvoerende macht: normatieve taken
• Kunnen verder gaan dan normatieve taken die verband houden met uitvoering van wetgeving.
• Zie art. 105 Gw. / art. 78 BWHI: delegatie normatieve bevoegdheid los van uitvoering wetgeving.
• Steeds meer aandacht voor ‘rule-making powers’ uitvoerende macht.
- Tegelijkertijd uitv macht doorheen tijd meer normen gaan maken die veel verder gaan dan wat
noodz is om regels die wetg al had gemaakt ten uitvoer te leggen, alleen doen omdat wetg macht
dit hen toelaat zogenaamdedelegatie bepaling opneemt in wetgeving( federale wetten ook decr,
ord) obv art. 105 GW. of art. 78 BWHI
- Gebeurd steeds vaker waarom? Eerste reden: Regering bestaat uit ministers die worden bijgestaan
door kabinetten (politiek adviseurs ministers, door hen zelf uitgekozen omdat ze kennis van zaken
hebben mbt portefeuille die minister heft) daarnaast ook de adminitstratie (ambtenaren = zijn er
om administratie te bemannen over de verschillende legislaturen heen los van al dan niet
aanblijven ministers, regeringen ook hier toenemende specialisatie onder andere door
parastatalen zoals sciensano hier zitten artsen etc. in mensen met veel expertise om ervoor te
zorgen dat tenuitv en maken regels met deskundigheid zal gebeuren)
- We zijn vrij politici te kiezen en we doen dit obv wat we belangrijk vinden expertise is hierbij niet
altijd gegarandeerd (parlement) = met alle vernieuwingen en uitdagingen niet mogelijk om dit met
onderbouwde expertise door parlement te laten beslissen
- Er is nog andere belangrijke reden: tweede reden, corona ons leven bepaalt door ministerieel
besluit waarom? (besluit 1 minister) omdat ze snel en efficiënt kunnen beslissen (delegeren aan
uitvoerende macht aan regering als collegiaal orgaan of aan openbare instelling of 1 minister: dit
gaat sneller want parlementair proces is een lang proces dus parlement kan niet zo snel inspelen
op zaken als regering, minister
3
, Uitvoerende macht: taken van (rechts)handhaving en geschiloplossing
• Via kennisname van georganiseerde bestuurlijke beroepen.
• Regulatoren in de nutssectoren.
• Groeiende trend administratieve sancties.
• …
•
- Bestuur ook steeds meer ‘knabbelen’ aan taak rechter (zie deel 6 figuur georganiseerd bestuurlijk
beroep : beroep tegen beslissing bestuur (bestuurshandeling: KB, beslissing college burgemeester
en schepenen,…) waartegen e eerst beroep moet instellen bij ander bestuur of het bestuur zelf
voor je naar rechter kan. Dus filter op beroep bij rechter. Dit zien we steeds vaker, bestuur neemt
dus eerst quasi rechterlijke rol op
- Regulatoren in de nutssectoren
- Laatste decennia iets nieuws parastatalen in het kwadraat, bij gebrek aan NL begrip autorité
administratifs independant AAI = nauwelijks enige vorm controle politieke uitvoerende macht
(konign, regeringen) parastatalen die heel onafhankelijk heel belangrijke beslissingen nemen soms
normatieve aard zie vorige slide maar vaak ook quasi rechterlijke aard, doen dit onder rechterlijke
controle maar nauwelijks politieke controle belangrijke vorm hiervan is regulatoren in
nutssectoren = spoorwegen, elektriciteit,… in alle sectoren bestaan regulatoren regulator
energiemarkt is Commissie voor regulering elektriciteit en gas (CREG) dit is onze federale
energieregulator, die opereert bijzonder onafhankelijk als dit een beslissing neemt heeft minister
energie of enige andere minister niet mogelijkheid om die commissie op het matje te roepen en
geen mogelijkheid beslissing te vernietigen, voor andere parastatalen is het normaal dat minister
beslissingen kan vernietigen, heeft te maken met invloed EU recht. Het is de EU wetgever die ons
dat oplegt om regulatoren zo onafhankelijk te laten werken.
Dit heeft belangrijke consequenties: dat CREG niet meer aan politieke controle onderworpen is:
- Regulatoren in nutssectoren vaak bevoegdh geschillen tussen bedrijven die op markt nutssectoren
fungeren te beslechten, tegelijkertijd kunnen alle regulatoren boetes opleggen aan de
netbeheerders, bedrijven die opereren in de sectoren dit zijn soms boetes die heel hoog kunnen
oplopen (wet bepaalt maximum)
- Gegevens beschermingsautoriteit is ook voorbeeld: ingevolge EU wetgeving met bijzodner onafh
bekleedt, bedrijven die het niet te nauw nemen met onze privacy serieuze boetes opleggen (ze
doen dit onafhankelijk, bijna zoals een rechter dit doet)
- = groeiende trend, zijn geen rechters/rechtscolleges maar parastatalen die tot uitv macht behoren
- Gasboetes = geen boetes zoals bij gegevensbeschermingsautoriteit, kleinere bedragen maar
gemeentes zijn wel besturen die sancties kunnen opleggen geen rechters wie doet dit?
Gasambtenaar echt iemand die specifiek aangeduid is om boetes op te leggen, aan politiek
onttrokken (niet college burgm sch) heeft wel bepaalde onafhankelijkheid maar is nog steeds
ambtenaar geen rechter!
Uitvoerende macht: zuiver commerciële of industriële taken
Voorbeelden?
• Instellingen uitvoerende macht gaan soms optreden alsof ze private bedrijven zijn. Wat? Instellingen
opgericht door Belgische staat die zich gedragen alsof het bedrijven zijn
• Vb 1. Bpost dit is een zuiver commerciële taak Bpost heeft ook nog taken klassieke taken openbare
dienst zoals pensioen aan deur betalen dit is wat Bpost nog altijd moet doen.
• Vb 2. NMBS federaal economisch overheidsbedrijf zoals Bpost. Maar belangrijk verschil tussen de 2:
NMBS grootste deel tijd bezig is met verschaffen openbare dienst hoe komt dit? Vervoer over spoor
van personen dus personenvervoer is nog niet geliberaliseerd in BE, dit is een monopolie van de
NMBS. Wat is wel een geliberaliseerde activiteit? Vervoer van goederen. Bpost heeft veel minder
taken openbare dienst omdat post sector voor heel groot stuk al geliberaliseerd is.
4
