Samenvatting:
Week 7:
Dermatologie voor huidtherapeuten
H1.2.4.2
Nagels
Nagels = gekeratiniseerde producten van de nagelmatrix (nagelwortel)
De nagel bestaat uit:
Nagelbed = hier rust de nagel op bestaat uit opperhuid met daaronder dermaal bindweefsel
Nagelmatrix / nagelwortel = vorming van de nagel ligt onder de proximale nagelwal tot de lunula
Nagelplaat = doorzichtige harde nagelplaat die op het nagelbed rust
Laterale nagelwal = begrensde zijkant van de nagel
Proximale nagelwal = proximale begrenzing nagel
Hyponychium = vrije nagelrand aan de distale zijde van de nagel
Lunula = halve maantje
Cuticula = nagelriem, bevindt zich aan de proximale nagelwal dekt enkele cm van de nagel af
beschermt het nagelapparaat tegen schadelijke omgevingsfactoren
Functie = bescherming bieden aan de vingers en tenen
precisie bij het oppakken van dingen
nuttig bij jeuk (krabben)
verfraaiing lichaam (nagellak)
In de nagelmatrix is er een sterke mitotische activiteit van keratinocyten
de keratine is de nagel afkomstig uit de keratinocyten
De nagel bestaat uit:
20% huidkeratines
80% andere harde keratines (haren)
De nagelplaat bevat grote hoeveelheden keratine-eiwitten, fosolipiden, calcium, cholesterol, water en
kleine hoeveelheden water.
De groeisnelheid van de vingernagels varieert tussen de 1,9 mm en 4,4 mm per maand met een
gemiddelde bij een jonge gezonde volwassenen van 3,5 mm.
Aan de tenen gaat het veel langzamer ongeveer 1,6 mm per maand.
De grote teennagel groei sneller dan de nagels van de andere tenen.
Naarmate men ouder wordt gaan de nagels langzamer groeien.
Factoren die de snelheid van de nagelgroei beïnvloeden:
Sneller dan normale groei: Langzamer dan normale groei:
Psoriasis Koorts
Zwangerschap Roken
Milde beschadiging (nagelbijten) (pianospelen) Ondervoeding
Geneesmiddelen Chronische ziekten
Toegenomen doorbloeding Verminderde doorbloeding
Premenstrueel Geneesmiddelen
Na chirurgische nagelverwijdering Stoornissen in de innervatie
,H22
Schimmelinfecties
Schimmelinfecties = dermatomycosen
Slijmvliezen gisten van het genus Candida
Huid, nagels en haren Trichophyton, Microsporum en Epidermophyton
deze schimmels leven van keratine in de weefsels en worden dermatofyten genoemd
infecties door deze schimmel = dermatofytosen
Dermatofytosen
meestal veroorzaakt door; Trichophyton rubrum, Trichophyton mentagophytes, Trichophyton
verrucosum, Microsporum canis en Epidermophyton floccosum.
Overdracht mens op mens = antropofiele soorten schimmels erg besmettelijk
Overdracht mens op dier = zoöfiele soorten schimmels ontstekingsreacties
Aanwezig op de bodem = geofiele soorten schimmels
Dermatofytosen kunnen infecties veroorzaken:
Infecties van de huid = epidermomycose
Infecties van de haren = trichomycose
Infectie van de nagels = onychomycose
Tinea = veelgebruikte, klinisch bruikbare indeling van de lokalisatie van de infectie
Tinea unguis / unguium = nagel / nagels
Infecties van de nagels met dermatofyten zijn bijna altijd in de teennagels gelokaliseerd
vooral de grote teen
Prevalentie = 3% - 40% (loopt met de leeftijd op)
Risicofactoren = diabetes mellitus
immunosuppressie
verminderde bloedcirculatie
Onychomycosen worden als volgt ingedeeld:
Distale en laterale subunguale onychomycose:
Begint in het hyponychium (huid onder de vrije nagelrand) of de laterale nagelwal
verspreid zich van daaruit door de nagelplaat proximaal
gele en/of witte plekken of lijnen later kunnen bruine en/of zwarte plekken optreden
de nagelplaat wordt dikker en kan scheuren onycholyse (nagel loslating)
In latere fase kan de hele nagelplaat vernietigd worden.
De infectie begint in één teen, en kan later meerdere (tot alle tien) de tenen infecteren.
Oppervlakkige witte onychomycose:
Witte plekken in het bovenste deel van de nagelplaat
poederachtige materiaal kan gemakkelijk van de nagel worden geschraapt
De nagelplaat kan tot in zijn geheel aangetast zijn.
Proximale subunguale onychomycose:
patienten met hiv-infectie
Vanuit de proximale nagelwal nagel verkleurt zeer snel wit
geen verdikking
Endonyx onychomycoses:
doorgaans aan de vingernagels
putjes en kleine nagellamellen nagelsplijting
Komt niet veel voor.
Gemengd type onychomycoses:
Combinatie van twee onychomycosen.
,Totale dystrofische onychomycoses:
de nagels zijn geheel dystrofisch veranderd door de schimmelinfectie
Kan secundair ontstaan uit langjarig bestaande onychomycose
Kan primair ontstaan vooral bij patiënten met ernstige immunosuppressie (hiv) en patienten met
chronisch mococutane candidiasis.
Secundaire onychomycose:
Schimmelinfectie in nagels, die al door ziekte waren aangetast, zoals psoriaris, lihen planus of
dystrofie door andere oorzaken.
Oorzaak onychomycosen
Incidenteel Candida albicans, Scopulariopsis brevicaulis,
vooral bij mensen met verminderde weerstand
Secundair tinea pedis
Risicogroep beschadigde nagels, langzaam groeiende nagels en patiënten met diabetes
Diagnose
Geel verkleurde, verdikte, brokkelige en/of verdikte nagels (kalknagels)
minder dan 50% het gevolg van een schimmelinfectie
Onychodystrofie kan ook het gevolg zijn van huidaandoeningen als;
psoriasis, lihen planus, verminderde bloedtoevoer, beschadiging, intensief sporten
Oppervlakkige witte onychomycose
witte poederachtige materiaal gemakkelijk van de nagel af te schrapen
Onychomycose
gele of witte lijnen die vanaf de vrije rand naar proximaal groeien
Behandeling
Alvorens afwijkingen verdacht voor een onychomycose te gaan behandelen met antimycotica, moet bij
voorkeur eerst de diagnose zijn bevestigd door het aantonen van de schimmel in een KOH-preparaat
(het liefst via de voet in nagels zijn de schimmels moeilijk te vinden)
Langdurig contact met water en zeep vermijden
Orale antimycotica
Antimycotische poeder in de sokken en schoenen (om herinfectie na genezing te voorkomen)
Aangetaste nagels zoveel mogelijk kort knippen
, H33
33.3 nagelafwijkingen bij psoriasis
Nagelafwijkingen bij psoriasis = psoriasis unguium
komen voor bij de helft van alle patiënten met psoriasis
Worden veroorzaakt door psoriasisactiviteit in de nagelmatrix, nagelbed of hyponychium
Meest voorkomende manifestaties:
- Putjes
- Subunguale hyperkeratose
- Onycholyse
- Onychodystrofie
- Olievlekfenomeen
Psoriasis in de nagelmatrix:
Elkonyxis; gaatje in de nagel
Lijnen van Beau
Onychodystrofie; nagelplaat verdikt, verdund, ruw, geel, onregelmatig, brokkelig
Parallel verlopende ingezonken lijntjes
Putjes
Verkleuringen; wit, geel, groen
Psoriasis in het nagelbed:
Olievlekfenomeen
Onycholyse; psoriasisplekken in het hyponychium en het nagelbed drukken de nagel omhoog
Rode lunulae
Splinterbloedingen; blauwrode tot zwarte lijntjes in de lengterichting die met de nagel mee uitgroeien
Subunguale hyperkeratose
Psoriasis in de nagelwal:
Paronychia
Klinisch beeld:
De meeste afwijkingen komen voor aan de vingernagels
Teennagels hebben doorgaans het beeld van onychodystrofie en
subunguale hyperkeratose
Psoriasisplekken in het nagelbed manifesteren zich onder een
normale nagel als ovale orangjegele vlekken olievlekfenomeen
Bij langer bestaan verhoorning onder de nagels neemt toe
subunguale hyperkeratose veroorzaakt pijn door druk,
beschadiging van de nagelplaat en onycholyse.
Oorzaak/ontstaanswijze:
Psoriasisactiviteit in het nagelapparaat
versnelde celdeling in de epidermis, onvolledige uitrijping van de keratinocyten en ontsteking in de
dermis.
Aard en ernst is afhankelijk van lokalisatie van de psoriasisactiviteit nagelmatrix, nagelbed,
nagelwal, hyponychium, of combinaties
Diagnostiek:
Olievlekfenomeen is pathognomonisch voor psoriasis.
meer dan 20 putjes is verdacht voor psoriasis meer dan 60 is bewijzend
Psoriais op het lichaam ondersteunen de diagnose.
Behandeling:
Er zijn geen specifieke mogelijkheden om lokaal aangebrachte geneesmiddelen effectief te
transporteren naar de nagelmatrix door de nagel heen
Bij activiteit in de matrix kan sterk werkende dermatocorticosteroïden enige verbetering geven.
Week 7:
Dermatologie voor huidtherapeuten
H1.2.4.2
Nagels
Nagels = gekeratiniseerde producten van de nagelmatrix (nagelwortel)
De nagel bestaat uit:
Nagelbed = hier rust de nagel op bestaat uit opperhuid met daaronder dermaal bindweefsel
Nagelmatrix / nagelwortel = vorming van de nagel ligt onder de proximale nagelwal tot de lunula
Nagelplaat = doorzichtige harde nagelplaat die op het nagelbed rust
Laterale nagelwal = begrensde zijkant van de nagel
Proximale nagelwal = proximale begrenzing nagel
Hyponychium = vrije nagelrand aan de distale zijde van de nagel
Lunula = halve maantje
Cuticula = nagelriem, bevindt zich aan de proximale nagelwal dekt enkele cm van de nagel af
beschermt het nagelapparaat tegen schadelijke omgevingsfactoren
Functie = bescherming bieden aan de vingers en tenen
precisie bij het oppakken van dingen
nuttig bij jeuk (krabben)
verfraaiing lichaam (nagellak)
In de nagelmatrix is er een sterke mitotische activiteit van keratinocyten
de keratine is de nagel afkomstig uit de keratinocyten
De nagel bestaat uit:
20% huidkeratines
80% andere harde keratines (haren)
De nagelplaat bevat grote hoeveelheden keratine-eiwitten, fosolipiden, calcium, cholesterol, water en
kleine hoeveelheden water.
De groeisnelheid van de vingernagels varieert tussen de 1,9 mm en 4,4 mm per maand met een
gemiddelde bij een jonge gezonde volwassenen van 3,5 mm.
Aan de tenen gaat het veel langzamer ongeveer 1,6 mm per maand.
De grote teennagel groei sneller dan de nagels van de andere tenen.
Naarmate men ouder wordt gaan de nagels langzamer groeien.
Factoren die de snelheid van de nagelgroei beïnvloeden:
Sneller dan normale groei: Langzamer dan normale groei:
Psoriasis Koorts
Zwangerschap Roken
Milde beschadiging (nagelbijten) (pianospelen) Ondervoeding
Geneesmiddelen Chronische ziekten
Toegenomen doorbloeding Verminderde doorbloeding
Premenstrueel Geneesmiddelen
Na chirurgische nagelverwijdering Stoornissen in de innervatie
,H22
Schimmelinfecties
Schimmelinfecties = dermatomycosen
Slijmvliezen gisten van het genus Candida
Huid, nagels en haren Trichophyton, Microsporum en Epidermophyton
deze schimmels leven van keratine in de weefsels en worden dermatofyten genoemd
infecties door deze schimmel = dermatofytosen
Dermatofytosen
meestal veroorzaakt door; Trichophyton rubrum, Trichophyton mentagophytes, Trichophyton
verrucosum, Microsporum canis en Epidermophyton floccosum.
Overdracht mens op mens = antropofiele soorten schimmels erg besmettelijk
Overdracht mens op dier = zoöfiele soorten schimmels ontstekingsreacties
Aanwezig op de bodem = geofiele soorten schimmels
Dermatofytosen kunnen infecties veroorzaken:
Infecties van de huid = epidermomycose
Infecties van de haren = trichomycose
Infectie van de nagels = onychomycose
Tinea = veelgebruikte, klinisch bruikbare indeling van de lokalisatie van de infectie
Tinea unguis / unguium = nagel / nagels
Infecties van de nagels met dermatofyten zijn bijna altijd in de teennagels gelokaliseerd
vooral de grote teen
Prevalentie = 3% - 40% (loopt met de leeftijd op)
Risicofactoren = diabetes mellitus
immunosuppressie
verminderde bloedcirculatie
Onychomycosen worden als volgt ingedeeld:
Distale en laterale subunguale onychomycose:
Begint in het hyponychium (huid onder de vrije nagelrand) of de laterale nagelwal
verspreid zich van daaruit door de nagelplaat proximaal
gele en/of witte plekken of lijnen later kunnen bruine en/of zwarte plekken optreden
de nagelplaat wordt dikker en kan scheuren onycholyse (nagel loslating)
In latere fase kan de hele nagelplaat vernietigd worden.
De infectie begint in één teen, en kan later meerdere (tot alle tien) de tenen infecteren.
Oppervlakkige witte onychomycose:
Witte plekken in het bovenste deel van de nagelplaat
poederachtige materiaal kan gemakkelijk van de nagel worden geschraapt
De nagelplaat kan tot in zijn geheel aangetast zijn.
Proximale subunguale onychomycose:
patienten met hiv-infectie
Vanuit de proximale nagelwal nagel verkleurt zeer snel wit
geen verdikking
Endonyx onychomycoses:
doorgaans aan de vingernagels
putjes en kleine nagellamellen nagelsplijting
Komt niet veel voor.
Gemengd type onychomycoses:
Combinatie van twee onychomycosen.
,Totale dystrofische onychomycoses:
de nagels zijn geheel dystrofisch veranderd door de schimmelinfectie
Kan secundair ontstaan uit langjarig bestaande onychomycose
Kan primair ontstaan vooral bij patiënten met ernstige immunosuppressie (hiv) en patienten met
chronisch mococutane candidiasis.
Secundaire onychomycose:
Schimmelinfectie in nagels, die al door ziekte waren aangetast, zoals psoriaris, lihen planus of
dystrofie door andere oorzaken.
Oorzaak onychomycosen
Incidenteel Candida albicans, Scopulariopsis brevicaulis,
vooral bij mensen met verminderde weerstand
Secundair tinea pedis
Risicogroep beschadigde nagels, langzaam groeiende nagels en patiënten met diabetes
Diagnose
Geel verkleurde, verdikte, brokkelige en/of verdikte nagels (kalknagels)
minder dan 50% het gevolg van een schimmelinfectie
Onychodystrofie kan ook het gevolg zijn van huidaandoeningen als;
psoriasis, lihen planus, verminderde bloedtoevoer, beschadiging, intensief sporten
Oppervlakkige witte onychomycose
witte poederachtige materiaal gemakkelijk van de nagel af te schrapen
Onychomycose
gele of witte lijnen die vanaf de vrije rand naar proximaal groeien
Behandeling
Alvorens afwijkingen verdacht voor een onychomycose te gaan behandelen met antimycotica, moet bij
voorkeur eerst de diagnose zijn bevestigd door het aantonen van de schimmel in een KOH-preparaat
(het liefst via de voet in nagels zijn de schimmels moeilijk te vinden)
Langdurig contact met water en zeep vermijden
Orale antimycotica
Antimycotische poeder in de sokken en schoenen (om herinfectie na genezing te voorkomen)
Aangetaste nagels zoveel mogelijk kort knippen
, H33
33.3 nagelafwijkingen bij psoriasis
Nagelafwijkingen bij psoriasis = psoriasis unguium
komen voor bij de helft van alle patiënten met psoriasis
Worden veroorzaakt door psoriasisactiviteit in de nagelmatrix, nagelbed of hyponychium
Meest voorkomende manifestaties:
- Putjes
- Subunguale hyperkeratose
- Onycholyse
- Onychodystrofie
- Olievlekfenomeen
Psoriasis in de nagelmatrix:
Elkonyxis; gaatje in de nagel
Lijnen van Beau
Onychodystrofie; nagelplaat verdikt, verdund, ruw, geel, onregelmatig, brokkelig
Parallel verlopende ingezonken lijntjes
Putjes
Verkleuringen; wit, geel, groen
Psoriasis in het nagelbed:
Olievlekfenomeen
Onycholyse; psoriasisplekken in het hyponychium en het nagelbed drukken de nagel omhoog
Rode lunulae
Splinterbloedingen; blauwrode tot zwarte lijntjes in de lengterichting die met de nagel mee uitgroeien
Subunguale hyperkeratose
Psoriasis in de nagelwal:
Paronychia
Klinisch beeld:
De meeste afwijkingen komen voor aan de vingernagels
Teennagels hebben doorgaans het beeld van onychodystrofie en
subunguale hyperkeratose
Psoriasisplekken in het nagelbed manifesteren zich onder een
normale nagel als ovale orangjegele vlekken olievlekfenomeen
Bij langer bestaan verhoorning onder de nagels neemt toe
subunguale hyperkeratose veroorzaakt pijn door druk,
beschadiging van de nagelplaat en onycholyse.
Oorzaak/ontstaanswijze:
Psoriasisactiviteit in het nagelapparaat
versnelde celdeling in de epidermis, onvolledige uitrijping van de keratinocyten en ontsteking in de
dermis.
Aard en ernst is afhankelijk van lokalisatie van de psoriasisactiviteit nagelmatrix, nagelbed,
nagelwal, hyponychium, of combinaties
Diagnostiek:
Olievlekfenomeen is pathognomonisch voor psoriasis.
meer dan 20 putjes is verdacht voor psoriasis meer dan 60 is bewijzend
Psoriais op het lichaam ondersteunen de diagnose.
Behandeling:
Er zijn geen specifieke mogelijkheden om lokaal aangebrachte geneesmiddelen effectief te
transporteren naar de nagelmatrix door de nagel heen
Bij activiteit in de matrix kan sterk werkende dermatocorticosteroïden enige verbetering geven.
