Samenvatting Bryman’s Social Research Methods
Premaster Sociologie VU 2025-2026— Methodologie
H1: The nature and process of social reasearch - Bryman’s Social Research
Methods
1.1 Introduction
Wat zijn twee belangrijke redenen waarom sociale wetenschappers de methoden van
sociaal onderzoek moeten begrijpen?
1. Het begrijpen van de methoden van sociaal onderzoek voorkomt sommige fouten en
moeilijkheden te vermijden die kunnen ontstaan bij het uitvoeren van sociaal onderzoek, zoals het
vergeten om onderzoeksmethoden af te stemmen op de gestelde onderzoeksvragen, het stellen
van dubbelzinnige vragen in interviews of enquetes, of het zich bezighouden met etnisch
twijfelachtige praktijken. Je leert de juiste procedures volgen, maar blijft ook op de hoogte van alle
beschikbare methoden en benaderingen die het meest geschikt zijn voor je project.
2. Het helpt je om de gebruikte onderzoeksmethoden in het gepubliceerde werk van anderen te
begrijpen. Een goede kennis van het onderzoeksproces en enige bekendheid met mogelijke
valkuilen zullen je helpen om veel meer uit deze activiteit te halen.
1.2 Social research: what is it and why do it?
Sociaal onderzoek = academisch onderzoek uitgevoerd door sociale wetenschappers uit een
breed scala aan disciplines, zoals sociologie, antropologie, onderwijskunde, sociale geogra e,
sociaal beleid, politiek en criminologie. Het ontstaat door ontwikkelingen en veranderingen in de
samenleving, zoals de toename van het gebruik van sociale media. Het onderzoekt onderzoeken
vanuit de ideeën en intellectuele tradities van de sociale wetenschappen. Het sociaal onderzoek is
essentieel voor het genereren van nieuwe kennis en het vergroten van ons begrip van het
hedendaagse sociale leven.
Onderzoeksmethoden = de tools en technieken (zoals een enquete, focus groep of interview) die
sociale wetenschappers gebruiken om een interessegebied te verkennen door informatie (data) te
verzamelen die hij vervolgens analyseert.
Methodologie: ‘’breder dan onderzoeksmethoden’’,verwijst naar de algemene aanpak die in het
onderzoeksproject wordt gehanteerd en de redenering achter je keuze voor deze aanpak en de
gebruikte methoden.
Waarom sociaal onderzoek doen?
1. Het is een manier om naar antwoorden te zoeken. Waarom werken er bijvoorbeeld zo weinig
mannen in het voorschoolse onderwijs? Dit soort observaties en omstandigheden dienen vaak als
uitgangspunt voor sociaal onderzoek, waarbij we een puzzel identi ceren die ons intrigeert en
aantrekt.
2. Wanneer een ontwikkeling in de samenleving vragen oproept. Er zijn veel verschillende redenen
waarom mensen sociaal onderzoek doen, maar deze komen meestal neer op het feit dat er een
aspect van ons begrip van wat er in de samenleving gebeurt onopgelost is. Daarom is het
bestuderen van methoden zo belangrijk. Methodencursussen geven je de tools die je nodig hebt
om de sociale wereld te onderzoeken. Zonder deze tools word je beperkt door wat anderen
hebben ontdekt, maar met deze tools kun je nieuwe bevindingen en kennis bijdragen aan
belangrijke onderwerpen en debatten. Onze panelleden geven hun visie
Kennisvragen
1. Welke van de volgende redenen zijn er waarom we meer moeten leren over methoden van
sociaal onderzoek?
> Om fouten en vergissingen te voorkomen
> Om ethisch onderzoek uit te voeren
fi fi
,> Om de beste methoden voor uw project te kiezen
> Om gepubliceerd onderzoek te begrijpen
Wat is een onderzoeksmethode?
> Een hulpmiddel zoals een enquete of interview
Waar doen we aan sociaal onderzoek?
> Om onze kennis van modern sociale leven uit te breiden
> Omdat het sociale leven fascinerend is!
> Om een probleem te ontdekken
> Om een speci eke vraag te beantwoorden
1.3 The context of social research methods
Sociaal onderzoek en de bijbehorende methoden zijn onlosmakelijk verbonden met diverse
contextuele factoren:
- Theorie en de standpunten van onderzoekers over de rol ervan in onderzoek
- De bestaande onderzoeksliteratuur
- Epistemologische en ontologische vragen
- Waarden, ethiek en politiek.
Theorie en de standpunten van onderzoekers over de rol ervan in onderzoek:
Wanneer we 'ideeën en intellectuele tradities' zeggen, hebben we het voornamelijk over theorieën.
Een theorie is een groep ideeën die iets probeert te verklaren, in dit geval de sociale wereld.
Theorie beïnvloedt wat onderzoekers bestuderen en hoe ze hun bevindingen interpreteren.
Tegelijkertijd kan nieuw onderzoek bestaande theorieën weer veranderen of aanvullen.
Onderzoekers verschillen in hoe zij de relatie tussen theorie en onderzoek zien. Sommigen
gebruiken theorie als uitgangspunt: zij formuleren vooraf hypotheses (vooral in kwantitatief
onderzoek) die daarna worden getoetst. Anderen zien theorie juist als iets wat ontstaat tijdens of
na het onderzoek, bijvoorbeeld door patronen in kwalitatieve data te ontdekken. In de praktijk ligt
de rol van theorie meestal ergens tussen deze twee uitersten, en verschilt de benadering per
onderzoeker.
De bestaande onderzoeksliteratuur:
Wanneer je aan het plannen bent om onderzoek uit te voeren, moet je bekend zijn met de
literatuur van het onderwerp waar je je in verdiept zodat je daar verder op kan bouwen en geen
werk doet wat al is gedaan.
Epistemologische en ontologische vragen:
Onze overtuigingen over hoe kennis wordt gevormd en wat de sociale werkelijkheid is,
beïnvloeden het onderzoeksproces sterk.
- Epistemologie: verwijst naar opvattingen over hoe kennis tot stand komt. Ze bepalen hoe we
denken dat de sociale wereld bestudeerd moet worden. Sommige onderzoekers kiezen voor een
wetenschappelijke, meetbare aanpak (hypothese en toetsing), terwijl anderen de voorkeur geven
aan een interpretivistische benadering, die meer oog heeft voor de unieke en subjectieve aard van
menselijk gedrag en sociale instituties.
- Ontologie: gaat over opvattingen over de aard van de sociale werkelijkheid zelf. Sommige
onderzoekers zien de sociale wereld als iets externs en stabiels dat individuen beïnvloedt, terwijl
anderen vinden dat die wereld juist voortdurend wordt gevormd door menselijke interactie en
betekenisgeving.
De combinatie van iemands epistemologische en ontologische positie bepaalt uiteindelijk hoe
sociaal onderzoek wordt opgezet en uitgevoerd.
fi
,Waarden, ethiek en politiek
De waarden van de onderzoeksgemeenschap hebben grote invloed op sociaal onderzoek.
Ethische overwegingen spelen hierbij een centrale rol: onderzoekers moeten hun onderzoek
zorgvuldig plannen en vaak een ethische goedkeuring krijgen, zeker bij kwetsbare groepen of
nieuwe databronnen zoals sociale media.
Daarnaast beïnvloeden waarden ook de manier waarop deelnemers betrokken worden. In
sommige vakgebieden, zoals sociaal beleid, wordt benadrukt dat onderzoeksdeelnemers actief
moeten meedenken over onderzoeksvragen en methoden. Dit idee van coproductie ziet onderzoek
als een samenwerking tussen onderzoekers en deelnemers, en probeert machtsverschillen te
verkleinen.
Tot slot vindt sociaal onderzoek plaats binnen een politieke context. Overheden bepalen vaak (via
financiering) welke thema’s prioriteit krijgen, en ook bredere machts- en statusverhoudingen
spelen een rol. Deze context beïnvloedt niet alleen de uitvoering van onderzoek, maar ook de
waarden, interesses en keuzes van onderzoekers zelf.
Kennisvragen
1. Welke van de contextuele factoren worden geassocieerd met sociaal onderzoek?
> Theorie
> De literatuur
> Epistemologische en ontologische vragen
> Waarden, ethiek en politiek
2. Wat komt eerst, theorie of onderzoek?
- Het hangt af van je standpunt. In sociaal onderzoek bestaan twee hoofdstandpunten: de focus op
theorie of op onderzoek. Beide worden sterk verdedigd door hun aanhangers en er is geen
eenduidige ‘beste’ benadering. Voor sommige onderzoekers is het formuleren en toetsen van
hypothesen de kern van wetenschappelijk werk, terwijl anderen vinden dat de sociale
wetenschappen fundamenteel verschillen van de natuurwetenschappen en dus een andere
aanpak vereisen.
Deze keuze heeft directe gevolgen voor de onderzoeksstrategie, methoden en interpretatie van
resultaten. Wat als betrouwbaar wordt gezien, hangt dus mede af van het gekozen standpunt.
Uiteindelijk lijkt deze discussie op een kip-en-ei’-vraag, zonder definitief antwoord.
3. Wat is een epistemologische positie?
> Epistemologische posities gaan over opvattingen rond hoe kennis wordt verkregen en hoe de
sociale wereld bestudeerd moet worden. Ze stellen de vraag of sociaal onderzoek beter past bij
een wetenschappelijke benadering waarin hypotheses worden geformuleerd en getoetst met
meetbare gegevens of juist bij een interpretivistische benadering, die meer aandacht heeft voor de
unieke, subjectieve kwaliteiten van mensen en hun sociale instituties. Ontologische posities
daarentegen gaan over de aard van de sociale werkelijkheid zelf: of die als vaststaand en
onafhankelijk van mensen moet worden gezien, of juist als iets wat voortdurend wordt gevormd
door sociale interacties.
1.4 The main elements of social research
Fasen in het onderzoeksproces
Fase Beschrijving fase
Literatuur beoordeling Een kritische beschouwing van bestaand
onderzoek dat betrekking heeft op de betre ende
verschijnselen, en van relevante theoretische
ideeën.
ff
, Concepten en theorieën De ideeën die het onderzoeksproces sturen en die
onderzoekers helpen hun bevindingen te
interpreteren. Tijdens het onderzoek dragen de
bevindingen ook bij aan de ideeën die de
onderzoekers onderzoeken.
Onderzoeksvragen Een vraag of vragen waarin expliciet wordt
aangegeven wat de onderzoeker wil weten.
De selectie van cases (vaak mensen, maar niet
Steekproefgevallen altijd) die relevant zijn voor de onderzoeksvragen.
Data verzameling Het verzamelen van gegevens uit het monster met
als doel antwoorden te geven op de
onderzoeksvragen.
Data analysen Het beheer, de analyse en de interpretatie van de
gegevens.
Opschrijven Verspreiding van het onderzoek en de bevindingen
ervan.
Literatuur beoordeling
Een literatuuronderzoek is een essentieel onderdeel van elk onderzoeksproject. Nadat je een
onderwerp hebt gekozen, moet je nagaan wat er al over bekend is: welke theorieën, concepten en
methoden zijn gebruikt, welke discussies of tegenstrijdigheden er bestaan, en wie de belangrijkste
onderzoekers op dit gebied zijn. Dit helpt om te bepalen hoe jouw onderzoek aansluit bij of afwijkt
van bestaande kennis.
Omdat veel onderwerpen al uitgebreid zijn bestudeerd, is het belangrijk om je te richten op de
belangrijkste bronnen en auteurs. Zo toon je aan dat je begrijpt hoe jouw onderzoek zich verhoudt
tot eerdere studies.
Een goed literatuuronderzoek is kritisch, niet alleen beschrijvend. Dat betekent dat je niet enkel
samenvat wat anderen hebben geschreven, maar ook beoordeelt hoe relevant dat werk is en hoe
het bijdraagt aan jouw onderzoeksvraag. Op die manier versterk je de geloofwaardigheid en
wetenschappelijke waarde van je eigen onderzoek.
Concepten en theorieën
Concepten zijn de bouwstenen waarmee we de sociale wereld begrijpen en benoemen. Ze zijn
labels die we geven aan verschijnselen met gemeenschappelijke kenmerken die we belangrijk
vinden, zoals macht, status of sociale controle. Veel van deze concepten komen voort uit de
sociale wetenschappen en zijn inmiddels deel van ons dagelijks taalgebruik.
Kennis van de bestaande literatuur is belangrijk, omdat die laat zien welke concepten eerder zijn
gebruikt en hoe effectief ze waren bij het beantwoorden van onderzoeksvragen. Concepten helpen
onderzoekers hun onderzoeksinteresse te structureren, duidelijk te communiceren waar hun
onderzoek over gaat, en hun bevindingen te ordenen en te interpreteren.
Concepten maken bovendien deel uit van theorieën. De relatie tussen theorie en onderzoek kan
worden benaderd vanuit twee perspectieven:
Deductief: theorie stuurt het onderzoeksproces en leidt tot toetsbare hypotheses.
Inductief: theorie ontstaat uit de gegevens die tijdens het onderzoek worden verzameld.
Er bestaan twee manieren om naar concepten in onderzoek te kijken.Volgens de eerste opvatting
vormen concepten het uitgangspunt van een onderzoek: ze geven richting aan wat wordt
bestudeerd en bepalen de belangrijkste gebieden waarover gegevens worden verzameld.
Onderzoekers verkennen dan één of meerdere concepten en de relaties daartussen.
Premaster Sociologie VU 2025-2026— Methodologie
H1: The nature and process of social reasearch - Bryman’s Social Research
Methods
1.1 Introduction
Wat zijn twee belangrijke redenen waarom sociale wetenschappers de methoden van
sociaal onderzoek moeten begrijpen?
1. Het begrijpen van de methoden van sociaal onderzoek voorkomt sommige fouten en
moeilijkheden te vermijden die kunnen ontstaan bij het uitvoeren van sociaal onderzoek, zoals het
vergeten om onderzoeksmethoden af te stemmen op de gestelde onderzoeksvragen, het stellen
van dubbelzinnige vragen in interviews of enquetes, of het zich bezighouden met etnisch
twijfelachtige praktijken. Je leert de juiste procedures volgen, maar blijft ook op de hoogte van alle
beschikbare methoden en benaderingen die het meest geschikt zijn voor je project.
2. Het helpt je om de gebruikte onderzoeksmethoden in het gepubliceerde werk van anderen te
begrijpen. Een goede kennis van het onderzoeksproces en enige bekendheid met mogelijke
valkuilen zullen je helpen om veel meer uit deze activiteit te halen.
1.2 Social research: what is it and why do it?
Sociaal onderzoek = academisch onderzoek uitgevoerd door sociale wetenschappers uit een
breed scala aan disciplines, zoals sociologie, antropologie, onderwijskunde, sociale geogra e,
sociaal beleid, politiek en criminologie. Het ontstaat door ontwikkelingen en veranderingen in de
samenleving, zoals de toename van het gebruik van sociale media. Het onderzoekt onderzoeken
vanuit de ideeën en intellectuele tradities van de sociale wetenschappen. Het sociaal onderzoek is
essentieel voor het genereren van nieuwe kennis en het vergroten van ons begrip van het
hedendaagse sociale leven.
Onderzoeksmethoden = de tools en technieken (zoals een enquete, focus groep of interview) die
sociale wetenschappers gebruiken om een interessegebied te verkennen door informatie (data) te
verzamelen die hij vervolgens analyseert.
Methodologie: ‘’breder dan onderzoeksmethoden’’,verwijst naar de algemene aanpak die in het
onderzoeksproject wordt gehanteerd en de redenering achter je keuze voor deze aanpak en de
gebruikte methoden.
Waarom sociaal onderzoek doen?
1. Het is een manier om naar antwoorden te zoeken. Waarom werken er bijvoorbeeld zo weinig
mannen in het voorschoolse onderwijs? Dit soort observaties en omstandigheden dienen vaak als
uitgangspunt voor sociaal onderzoek, waarbij we een puzzel identi ceren die ons intrigeert en
aantrekt.
2. Wanneer een ontwikkeling in de samenleving vragen oproept. Er zijn veel verschillende redenen
waarom mensen sociaal onderzoek doen, maar deze komen meestal neer op het feit dat er een
aspect van ons begrip van wat er in de samenleving gebeurt onopgelost is. Daarom is het
bestuderen van methoden zo belangrijk. Methodencursussen geven je de tools die je nodig hebt
om de sociale wereld te onderzoeken. Zonder deze tools word je beperkt door wat anderen
hebben ontdekt, maar met deze tools kun je nieuwe bevindingen en kennis bijdragen aan
belangrijke onderwerpen en debatten. Onze panelleden geven hun visie
Kennisvragen
1. Welke van de volgende redenen zijn er waarom we meer moeten leren over methoden van
sociaal onderzoek?
> Om fouten en vergissingen te voorkomen
> Om ethisch onderzoek uit te voeren
fi fi
,> Om de beste methoden voor uw project te kiezen
> Om gepubliceerd onderzoek te begrijpen
Wat is een onderzoeksmethode?
> Een hulpmiddel zoals een enquete of interview
Waar doen we aan sociaal onderzoek?
> Om onze kennis van modern sociale leven uit te breiden
> Omdat het sociale leven fascinerend is!
> Om een probleem te ontdekken
> Om een speci eke vraag te beantwoorden
1.3 The context of social research methods
Sociaal onderzoek en de bijbehorende methoden zijn onlosmakelijk verbonden met diverse
contextuele factoren:
- Theorie en de standpunten van onderzoekers over de rol ervan in onderzoek
- De bestaande onderzoeksliteratuur
- Epistemologische en ontologische vragen
- Waarden, ethiek en politiek.
Theorie en de standpunten van onderzoekers over de rol ervan in onderzoek:
Wanneer we 'ideeën en intellectuele tradities' zeggen, hebben we het voornamelijk over theorieën.
Een theorie is een groep ideeën die iets probeert te verklaren, in dit geval de sociale wereld.
Theorie beïnvloedt wat onderzoekers bestuderen en hoe ze hun bevindingen interpreteren.
Tegelijkertijd kan nieuw onderzoek bestaande theorieën weer veranderen of aanvullen.
Onderzoekers verschillen in hoe zij de relatie tussen theorie en onderzoek zien. Sommigen
gebruiken theorie als uitgangspunt: zij formuleren vooraf hypotheses (vooral in kwantitatief
onderzoek) die daarna worden getoetst. Anderen zien theorie juist als iets wat ontstaat tijdens of
na het onderzoek, bijvoorbeeld door patronen in kwalitatieve data te ontdekken. In de praktijk ligt
de rol van theorie meestal ergens tussen deze twee uitersten, en verschilt de benadering per
onderzoeker.
De bestaande onderzoeksliteratuur:
Wanneer je aan het plannen bent om onderzoek uit te voeren, moet je bekend zijn met de
literatuur van het onderwerp waar je je in verdiept zodat je daar verder op kan bouwen en geen
werk doet wat al is gedaan.
Epistemologische en ontologische vragen:
Onze overtuigingen over hoe kennis wordt gevormd en wat de sociale werkelijkheid is,
beïnvloeden het onderzoeksproces sterk.
- Epistemologie: verwijst naar opvattingen over hoe kennis tot stand komt. Ze bepalen hoe we
denken dat de sociale wereld bestudeerd moet worden. Sommige onderzoekers kiezen voor een
wetenschappelijke, meetbare aanpak (hypothese en toetsing), terwijl anderen de voorkeur geven
aan een interpretivistische benadering, die meer oog heeft voor de unieke en subjectieve aard van
menselijk gedrag en sociale instituties.
- Ontologie: gaat over opvattingen over de aard van de sociale werkelijkheid zelf. Sommige
onderzoekers zien de sociale wereld als iets externs en stabiels dat individuen beïnvloedt, terwijl
anderen vinden dat die wereld juist voortdurend wordt gevormd door menselijke interactie en
betekenisgeving.
De combinatie van iemands epistemologische en ontologische positie bepaalt uiteindelijk hoe
sociaal onderzoek wordt opgezet en uitgevoerd.
fi
,Waarden, ethiek en politiek
De waarden van de onderzoeksgemeenschap hebben grote invloed op sociaal onderzoek.
Ethische overwegingen spelen hierbij een centrale rol: onderzoekers moeten hun onderzoek
zorgvuldig plannen en vaak een ethische goedkeuring krijgen, zeker bij kwetsbare groepen of
nieuwe databronnen zoals sociale media.
Daarnaast beïnvloeden waarden ook de manier waarop deelnemers betrokken worden. In
sommige vakgebieden, zoals sociaal beleid, wordt benadrukt dat onderzoeksdeelnemers actief
moeten meedenken over onderzoeksvragen en methoden. Dit idee van coproductie ziet onderzoek
als een samenwerking tussen onderzoekers en deelnemers, en probeert machtsverschillen te
verkleinen.
Tot slot vindt sociaal onderzoek plaats binnen een politieke context. Overheden bepalen vaak (via
financiering) welke thema’s prioriteit krijgen, en ook bredere machts- en statusverhoudingen
spelen een rol. Deze context beïnvloedt niet alleen de uitvoering van onderzoek, maar ook de
waarden, interesses en keuzes van onderzoekers zelf.
Kennisvragen
1. Welke van de contextuele factoren worden geassocieerd met sociaal onderzoek?
> Theorie
> De literatuur
> Epistemologische en ontologische vragen
> Waarden, ethiek en politiek
2. Wat komt eerst, theorie of onderzoek?
- Het hangt af van je standpunt. In sociaal onderzoek bestaan twee hoofdstandpunten: de focus op
theorie of op onderzoek. Beide worden sterk verdedigd door hun aanhangers en er is geen
eenduidige ‘beste’ benadering. Voor sommige onderzoekers is het formuleren en toetsen van
hypothesen de kern van wetenschappelijk werk, terwijl anderen vinden dat de sociale
wetenschappen fundamenteel verschillen van de natuurwetenschappen en dus een andere
aanpak vereisen.
Deze keuze heeft directe gevolgen voor de onderzoeksstrategie, methoden en interpretatie van
resultaten. Wat als betrouwbaar wordt gezien, hangt dus mede af van het gekozen standpunt.
Uiteindelijk lijkt deze discussie op een kip-en-ei’-vraag, zonder definitief antwoord.
3. Wat is een epistemologische positie?
> Epistemologische posities gaan over opvattingen rond hoe kennis wordt verkregen en hoe de
sociale wereld bestudeerd moet worden. Ze stellen de vraag of sociaal onderzoek beter past bij
een wetenschappelijke benadering waarin hypotheses worden geformuleerd en getoetst met
meetbare gegevens of juist bij een interpretivistische benadering, die meer aandacht heeft voor de
unieke, subjectieve kwaliteiten van mensen en hun sociale instituties. Ontologische posities
daarentegen gaan over de aard van de sociale werkelijkheid zelf: of die als vaststaand en
onafhankelijk van mensen moet worden gezien, of juist als iets wat voortdurend wordt gevormd
door sociale interacties.
1.4 The main elements of social research
Fasen in het onderzoeksproces
Fase Beschrijving fase
Literatuur beoordeling Een kritische beschouwing van bestaand
onderzoek dat betrekking heeft op de betre ende
verschijnselen, en van relevante theoretische
ideeën.
ff
, Concepten en theorieën De ideeën die het onderzoeksproces sturen en die
onderzoekers helpen hun bevindingen te
interpreteren. Tijdens het onderzoek dragen de
bevindingen ook bij aan de ideeën die de
onderzoekers onderzoeken.
Onderzoeksvragen Een vraag of vragen waarin expliciet wordt
aangegeven wat de onderzoeker wil weten.
De selectie van cases (vaak mensen, maar niet
Steekproefgevallen altijd) die relevant zijn voor de onderzoeksvragen.
Data verzameling Het verzamelen van gegevens uit het monster met
als doel antwoorden te geven op de
onderzoeksvragen.
Data analysen Het beheer, de analyse en de interpretatie van de
gegevens.
Opschrijven Verspreiding van het onderzoek en de bevindingen
ervan.
Literatuur beoordeling
Een literatuuronderzoek is een essentieel onderdeel van elk onderzoeksproject. Nadat je een
onderwerp hebt gekozen, moet je nagaan wat er al over bekend is: welke theorieën, concepten en
methoden zijn gebruikt, welke discussies of tegenstrijdigheden er bestaan, en wie de belangrijkste
onderzoekers op dit gebied zijn. Dit helpt om te bepalen hoe jouw onderzoek aansluit bij of afwijkt
van bestaande kennis.
Omdat veel onderwerpen al uitgebreid zijn bestudeerd, is het belangrijk om je te richten op de
belangrijkste bronnen en auteurs. Zo toon je aan dat je begrijpt hoe jouw onderzoek zich verhoudt
tot eerdere studies.
Een goed literatuuronderzoek is kritisch, niet alleen beschrijvend. Dat betekent dat je niet enkel
samenvat wat anderen hebben geschreven, maar ook beoordeelt hoe relevant dat werk is en hoe
het bijdraagt aan jouw onderzoeksvraag. Op die manier versterk je de geloofwaardigheid en
wetenschappelijke waarde van je eigen onderzoek.
Concepten en theorieën
Concepten zijn de bouwstenen waarmee we de sociale wereld begrijpen en benoemen. Ze zijn
labels die we geven aan verschijnselen met gemeenschappelijke kenmerken die we belangrijk
vinden, zoals macht, status of sociale controle. Veel van deze concepten komen voort uit de
sociale wetenschappen en zijn inmiddels deel van ons dagelijks taalgebruik.
Kennis van de bestaande literatuur is belangrijk, omdat die laat zien welke concepten eerder zijn
gebruikt en hoe effectief ze waren bij het beantwoorden van onderzoeksvragen. Concepten helpen
onderzoekers hun onderzoeksinteresse te structureren, duidelijk te communiceren waar hun
onderzoek over gaat, en hun bevindingen te ordenen en te interpreteren.
Concepten maken bovendien deel uit van theorieën. De relatie tussen theorie en onderzoek kan
worden benaderd vanuit twee perspectieven:
Deductief: theorie stuurt het onderzoeksproces en leidt tot toetsbare hypotheses.
Inductief: theorie ontstaat uit de gegevens die tijdens het onderzoek worden verzameld.
Er bestaan twee manieren om naar concepten in onderzoek te kijken.Volgens de eerste opvatting
vormen concepten het uitgangspunt van een onderzoek: ze geven richting aan wat wordt
bestudeerd en bepalen de belangrijkste gebieden waarover gegevens worden verzameld.
Onderzoekers verkennen dan één of meerdere concepten en de relaties daartussen.
