Hoofdstuk 1: Inleiding
1.1 Rol van het immuunsysteem
Het immuunsysteem (afweersysteem) heeft als belangrijkste functie het bestrijden
van infecties. Wij komen dagelijks in contact met pathogenen (schadelijke microben
of ziekte-verwekkers)
1.2 De immuunrespons en componenten die bijdragen aan
de immuunrespons
Drie barrières moeten doorbroken worden alvorens een pathogen levensbedreigend
wordt:
(1)Barrières die de toegang van pathogenen tot ons lichaam verhinderen
a. Fysieke barrières (huid)
b. Mechanische barrières (niezen, hoesten)
c. Chemische barrières (tranen)
(2)Aangeboren immuunsysteem (AIS)
(3) Verworven immuunsysteem (VIS)
Immuunrespons: cellen en oplosbare componenten die samen een reactie zullen
uitoefenen
De immunologie bestudeert het immuunsysteem.
1.2.1 Fysieke barrière
De huid:
Bij de lichaams-openingen gaat de huid over in de slijm-vliezen.
De bovenste laag is de hoornlaag (stratum corneum) en vormt een schild
dat pathogenen verhindert om binnen te dringen. Er moet beschadiging van
deze huidlaag zijn om pathogenen toegang te geven tot ons lichaam.
De huid bevat een eigen microbioom (=comensalen) (samenstelling van
microben) die onschadelijk zijn. Het microbioom beschermt tegen
pathogenen door met hen in concurrentie te gaan.
1.2.2 Mechanische barrière
Niezen en hoesten duwen pathogenen in de neus, mond en longen uit ons lichaam.
Neus-haartjes vormen ook een barrière en bemoeilijken de doorgang van patho-
genen naar de longen. Andere voor-beelden van mechanische barrières zijn
trilhaartjes of cilia die we terugvinden in het middenoor en de luchtwegen, incl. de
neus en de longen en die via ritmische beweging ervoor zorgen dat microben die
gevangen worden in slijmen (mucus) naar buiten worden geduwd.
1.2.3 Chemische barrière
Chemische stoffen, enzymen met antimicrobiële activiteit kunnen inwerken op de
buitenwand van pathogenen om deze te beschadigen en zo deze microben te doden.
(in tranen, slijmen)
, 1.2.4 Aangeboren (innate/niet-specifiek/onmiddelijk) immuunsysteem
Werkt als eerste in na toetreding pathogeen. Zowel het AIS als het VIS
bestaat uit WBC.
WBC van het AIS zal zeer snel in werking treden als er pathogenen in ons
lichaam zijn binnengedrongen (Bv. fagocyten, dendritische cellen (DC), en
natuurlijke killer (NK)-cellen).
Ze reageren op basis van herkenning van patronen die gedeeld kunnen
worden door meerdere microben (-> niet specifiek IS)
Naast deze cellen bevat het AIS ook oplosbare componenten, plasma
eiwitten -> het complement.
1.2.4.1 NK-cellen
De NK-cel kan andere cellen doden. Regulatie gebeurt door het binden van
signalen van gezonde (op KIR) en ongezonde (op KAR) cellen op ‘killer
inhibiting’ (KIR) en ‘killer activating’ (KAR) receptoren die op de NK-cel
zitten.
1.2.4.2 Fagocyten
Phago staat voor verslinden en cyte staat voor cel. Fagocyten zijn cellen die
pathogenen kunnen opnemen om ze vervolgens “stuk te maken”.
Reden: (1) het onschadelijk maken van het pathogen en (2) het produceren van
fragmenten die aan cellen van het verworven immuunsysteem kunnen worden
getoon
Subcategorieën van fagocyten
o Neutrofielen (granulocyten) bevat een polymorfe of meer lobbige kern
en granulen
o Monocyten en de macrofagen bevat een mononucleaire kern (heeft geen
granulen)
Fagocytose: de microbe (bv. een bacterie) opgenomen dmv een endosoom dat
door pH veranderingen en versmelting met een lysosoom wordt omgezet tot
fagosoom en fagolysosoom. In het fagolysosoom wordt de bacterie verteerd door
enzymen
Fagocyten die naar de regio gaan waar pathogenen zich bevinden zetten een
ontstekingsreactie in gang deze gaat gepaard met temperatuurverhoging,
roodheid, zwelling, pijn en tot slot verlies van functie.
Immunologische mechanisme:
1. Aanwezige fagocyten (macrofagen), gaan door herkenning van patronen met
allerlei patroon herkenningsreceptoren chemische signalen (cytokines en
chemokines) produceren
2. Andere WBC (mastcellen), gaan histamine aanmaken waardoor bloedvaten
uitzetten
3. Verschillende plasma serumeiwitten lekken in het weefsel
4. Ook worden door de chemische signalen nieuwe fagocyten aangetrokken met
als eerste neutrofielen die in veel hogere getallen aanwezig zijn in bloed dan
1.1 Rol van het immuunsysteem
Het immuunsysteem (afweersysteem) heeft als belangrijkste functie het bestrijden
van infecties. Wij komen dagelijks in contact met pathogenen (schadelijke microben
of ziekte-verwekkers)
1.2 De immuunrespons en componenten die bijdragen aan
de immuunrespons
Drie barrières moeten doorbroken worden alvorens een pathogen levensbedreigend
wordt:
(1)Barrières die de toegang van pathogenen tot ons lichaam verhinderen
a. Fysieke barrières (huid)
b. Mechanische barrières (niezen, hoesten)
c. Chemische barrières (tranen)
(2)Aangeboren immuunsysteem (AIS)
(3) Verworven immuunsysteem (VIS)
Immuunrespons: cellen en oplosbare componenten die samen een reactie zullen
uitoefenen
De immunologie bestudeert het immuunsysteem.
1.2.1 Fysieke barrière
De huid:
Bij de lichaams-openingen gaat de huid over in de slijm-vliezen.
De bovenste laag is de hoornlaag (stratum corneum) en vormt een schild
dat pathogenen verhindert om binnen te dringen. Er moet beschadiging van
deze huidlaag zijn om pathogenen toegang te geven tot ons lichaam.
De huid bevat een eigen microbioom (=comensalen) (samenstelling van
microben) die onschadelijk zijn. Het microbioom beschermt tegen
pathogenen door met hen in concurrentie te gaan.
1.2.2 Mechanische barrière
Niezen en hoesten duwen pathogenen in de neus, mond en longen uit ons lichaam.
Neus-haartjes vormen ook een barrière en bemoeilijken de doorgang van patho-
genen naar de longen. Andere voor-beelden van mechanische barrières zijn
trilhaartjes of cilia die we terugvinden in het middenoor en de luchtwegen, incl. de
neus en de longen en die via ritmische beweging ervoor zorgen dat microben die
gevangen worden in slijmen (mucus) naar buiten worden geduwd.
1.2.3 Chemische barrière
Chemische stoffen, enzymen met antimicrobiële activiteit kunnen inwerken op de
buitenwand van pathogenen om deze te beschadigen en zo deze microben te doden.
(in tranen, slijmen)
, 1.2.4 Aangeboren (innate/niet-specifiek/onmiddelijk) immuunsysteem
Werkt als eerste in na toetreding pathogeen. Zowel het AIS als het VIS
bestaat uit WBC.
WBC van het AIS zal zeer snel in werking treden als er pathogenen in ons
lichaam zijn binnengedrongen (Bv. fagocyten, dendritische cellen (DC), en
natuurlijke killer (NK)-cellen).
Ze reageren op basis van herkenning van patronen die gedeeld kunnen
worden door meerdere microben (-> niet specifiek IS)
Naast deze cellen bevat het AIS ook oplosbare componenten, plasma
eiwitten -> het complement.
1.2.4.1 NK-cellen
De NK-cel kan andere cellen doden. Regulatie gebeurt door het binden van
signalen van gezonde (op KIR) en ongezonde (op KAR) cellen op ‘killer
inhibiting’ (KIR) en ‘killer activating’ (KAR) receptoren die op de NK-cel
zitten.
1.2.4.2 Fagocyten
Phago staat voor verslinden en cyte staat voor cel. Fagocyten zijn cellen die
pathogenen kunnen opnemen om ze vervolgens “stuk te maken”.
Reden: (1) het onschadelijk maken van het pathogen en (2) het produceren van
fragmenten die aan cellen van het verworven immuunsysteem kunnen worden
getoon
Subcategorieën van fagocyten
o Neutrofielen (granulocyten) bevat een polymorfe of meer lobbige kern
en granulen
o Monocyten en de macrofagen bevat een mononucleaire kern (heeft geen
granulen)
Fagocytose: de microbe (bv. een bacterie) opgenomen dmv een endosoom dat
door pH veranderingen en versmelting met een lysosoom wordt omgezet tot
fagosoom en fagolysosoom. In het fagolysosoom wordt de bacterie verteerd door
enzymen
Fagocyten die naar de regio gaan waar pathogenen zich bevinden zetten een
ontstekingsreactie in gang deze gaat gepaard met temperatuurverhoging,
roodheid, zwelling, pijn en tot slot verlies van functie.
Immunologische mechanisme:
1. Aanwezige fagocyten (macrofagen), gaan door herkenning van patronen met
allerlei patroon herkenningsreceptoren chemische signalen (cytokines en
chemokines) produceren
2. Andere WBC (mastcellen), gaan histamine aanmaken waardoor bloedvaten
uitzetten
3. Verschillende plasma serumeiwitten lekken in het weefsel
4. Ook worden door de chemische signalen nieuwe fagocyten aangetrokken met
als eerste neutrofielen die in veel hogere getallen aanwezig zijn in bloed dan
