Inhoudsopgave
Aantekeningen week 1
UWV Volume ontwikkelingen voorjaar 2020-3
Samenvatting van de Arbobalans 2018
WRR Working Paper: werk, zaligmakend of ziekmakend?
UWV kennisverslag 2018-7 Langdurig zieke werknemers
TNO Duurzame inzetbaarheid en interne flexibilisering verder onder druk
Aantekeningen week 2
Autoriteit persoonsgegevens Mijn Zieke werknemer
Autoriteit persoonsgegevens mijn privacy bij ziekte
Aantekeningen week 3 en 4
NVAB Richtlijn conflicten in de werksituatie
Werkwijzer Poortwachter UWV 2020
Aantekeningen week 5 en 6
UWV Kennisverslag 2018-5
UWV Kennisverslag 2019-1
Aantekeningen week 7
UWV Kennisverslag 2018-9 De No-riskpolis
Kennisdocument Ministerie SZW/Programmaraad (voorjaar 2020): Wet banenafspraak en
quotum arbeidsbeperkten
1
,Week 1
Achtergronden, trends en cijfers
Sociale zekerheid
Waarborgfunctie: bescherming
Activeringsfunctie: om werknemers weer zo veel mogelijk aan het werk te krijgen
Bij de AOW krijg je het minimale om daarmee rond te kunnen kome. De WW is gebaseerd op het
laatst verdiende loon.
Sociale verzekeringen: betaald doormiddel van premies > worden betaald door werknemers en
werkgevers.
Sociale voorzieningen: betaald doormiddel van de algemene middelen, bijvoorbeeld belasting.
Volksverzekeringen zijn voor iedereen (ook niet-werkenden) en werknemersverzekeringen alleen
voor werknemers.
Tijdens 104 weken ziekte ben je in loondienst bij de werkgever of je hebt vangnet Ziektewet (geen
werkgever).
Wachttijd WIA= wanneer jij WIA krijgt.
Na de 104 weken kan je terecht komen in de WIA. Dan moet jij minimaal 35% arbeidsongeschikt zijn.
Ben je minder dan 35% arbeidsongeschikt dan blijf je ofwel in dienst, ofwel je gaat naar de WW of
bijstand.
Bij de WIA heb je IVA en WGA.
IVA= meer dan 80% arbeidsongeschikt en duurzaam arbeidsongeschikt (waarschijnlijk nooit meer
beter worden)
WGA= minder dan 80% arbeidsongeschikt en meer dan 80% arbeidsongeschikt maar niet duurzaam.
Stel: duurzaam 40% arbeidsongeschikt = WGA.
2
,Stand van zaken
Je ziet dat de WAO daalt, dit komt omdat deze dus is afgeschaft omdat het veel te duur werd.
Per 2006 is de WIA van start gegaan dus vanaf daar zie je hem stijgen.
Cijfers hoef je niet uit je hoofd te kennen maar je moet wel weten wat de trends zijn.
Wajong= jongeren met een beperking
Cijfers en achtergronden m.b.t. de kwaliteit van arbeid, ziekteverzuim, arbeidsongevallen en
beroepsziekte. = verplichte stof, samenvatting ervan kennen.
- Factsheet kerncijfers Arbobalans 2018
- Factsheet Ziekteverzuim Arbobalans 2018
https://www.monitorarbeid.tno.nl/dynamics/modules/SPUB0102/view.php?
pub_Id=100596&att_Id=4911
Het aantal burn-out klachten is toegenomen > lage autonomie en hoge taakeisen.
Werknemers met een vast dienstverband melden zich sneller ziek omdat ze minder risico lopen. Ze
zijn vaak ook ouder waardoor ze meer gezondheidsrisico’s lopen.
3
,Gehuwden hebben een hoger ziekteverzuim dan ongehuwden doordat wanneer je getrouwd bent
vaak ouder bent.
• De stijging van hoge taakeisen en daling van ervaren autonomie is zorgelijk, omdat de
combinatie van hoge taakeisen en lage autonomie het risico op werkstress verhoogt. Deze
combinatie komt het meeste voor in de horeca, onderwijs en gezondheidszorg. Bij de
psychosociale belasting zien we een duidelijke toename van hoge taakeisen, zoals snel
moeten werken of heel veel werk moeten doen, van 35% in 2007 naar 40% in 2017.
• Ondanks hun minder goede arbeidsomstandigheden is het ziekteverzuimpercentage van
flexibele arbeidskrachten laag vergeleken met dat van vaste arbeidskrachten. Dit is deels te
verklaren door het feit dat ze minder uren per week werken en daarmee dus minder lang
worden blootgesteld aan belastende arbeidsomstandigheden. Een andere verklaring is dat
werknemers met een flexibel contract vaak wat jonger zijn. Bovendien hebben tijdelijk
medewerkers en inval- en oproepkrachten een relatief goede gezondheid vergeleken bij
vaste arbeidskrachten. Voor uitzendkrachten is de situatie anders. Zij hebben wellicht een
wat hogere verzuimdrempel omdat ze vaak niet (volledig) worden doorbetaald bij ziekte.
Daarnaast speelt het gedragseffect. Ze zijn bang dat ze hun baan verliezen als ze zich te veel
ziekmelden.
• Chronische gezondheidsklachten ontstaan veelal met het ouder worden.
Wat vindt de WRR (Wetenschappelijke raad voor het regeringsbeleid) van de relatie tussen arbeid
en gezondheid:
(met consequenties voor de aanpak uiteraard)
- Het risico op arbeidsongevallen is het grootst voor werknemers die gevaarlijk werk
verrichten (bouw, zorg, politie), maar werknemers die ongewenst gedrag ervaren van
collega’s, leidinggevenden of klanten lopen eveneens een verhoogd risico.
- De oorzaak van beroepsziekten (bijv. kapperseczeem, PTSS): is naast werkbelasting vooral
gelegen in de sociale werkrelaties, zoals arbeidsconflict, ervaren waardering van het werk en
sociale steun.
- Oorzaken van ziekteverzuim:
o Intimidatie, conflicten op het werk en discriminatie
o Emotioneel veeleisend werk of aan werk met weinig autonomie
o Fysieke belasting
Ook hier de conclusie: het valt op dat psychosociale omstandigheden een grote rol spelen bij ziekte
door het werk en dat deze rol alleen maar lijkt toe te nemen.
Maar hoe kijken werkgevers tegen o.a. deze problematiek aan?
- Factsheet WEA 2019
De werkgevers Enquête Arbeid (WEA) is een tweejaarlijkse monitor onder circa 4.500 bedrijven
en instellingen in Nederland. TNO voert de WEA uit.
https://www.monitorarbeid.tno.nl/publicaties/wea-2019-factsheet
4
,UWV Volumeontwikkelingen voorjaar 2020-3
Ondanks een verdere verhoging van de pensioenleeftijd is de instroomkans in de WIA voor 60-
plussers in 2019 niet gestegen.
Belangrijkste ontwikkelingen 2018–2020
- In 2019 nam het aantal WW-uitkeringen met 15% af ten opzichte van 2018.
- De verwachting is dat in 2020 het aantal WW-uitkeringen zal toenemen als gevolg van het
coronavirus. In welke mate is op dit moment niet in schatten.
- In 2019 steeg de instroom in de WIA met 5,5%. De toename is vrijwel volledig
geconcentreerd bij de WGA. Bij de IVA zien we nauwelijks een toename.
- De instroomstijging bij de WIA in 2019 heeft drie oorzaken: een toename van het aantal
werknemers als gevolg van de economische ontwikkeling, een toename van de instroom
van 60-plussers door de verhoging van de pensioenleeftijd en een toename van het aantal
verstrekte voorschotten. De drie oorzaken dragen in ongeveer gelijke mate bij aan de WIA-
stijging.
- In 2019 is het instroomrisico in de WIA van 60-plussers niet verder gestegen. De jaarlijkse
kans voor een 60-plusser om arbeidsongeschikt te worden is net als in 2018 maximaal 1,5%.
De stijging van de instroom van 60-plussers in 2019 is daarom voor het grootste deel het
gevolg van het toenemende aantal werkende 60-plussers
Eind 2019 kwamen we op 223.000 uitkeringen, 15% minder dan eind 2018. Dit komt deels dor de
verkorting van de maximale WW-duur. Deze is stapsgewijs van 36 naar 24 maanden gegaan.
De verwachting is dat het aantal WW-uitkeringen zal stijgen, maar in welke mate is niet te zeggen.
Dit komt door:
- De duur van de crisis
- De regeling voor werktijdverkorting (wtv) is vervangen door de tijdelijke Noodmaatregel
Overbrugging Werkgelegenheid (NOW). Hierbij kunnen bedrijven met meer dan 20%
omzetverlies een tegemoetkoming krijgen tot maximaal 90% van de loonsom. Hierdoor
zullen er minder ontslagen vallen en zullen er minder WW-aanvragen zijn.
- De arbeidsmarkt. Veel van de WW-aanvragen geldt voor mensen met een tijdelijk contract.
Door corona zullen bedrijven tijdelijke contracten niet verlengen en tijdelijk geen personeel
aannemen. Ook is het moeilijker om een baan te vinden omdat vacatures worden
ingetrokken.
In 2019 is de instroom in de WIA gestegen. Dit komt door:
1. Verhoging van pensioenleeftijd van 66 (2018) naar 66 en 4 maanden (2019). Hierdoor groeit
de groep werkende mensen in de leeftijdscategorie 60 plus.
2. Toename aantal WIA-verzekerden (mensen in loondienst + mensen in de WW) doordat de
economie aantrok in de afgelopen jaren.
3. Stijging van het aantal voorschotten in 2019. Mensen krijgen een voorschot als de WIA-
aanvraag niet binnen de wettelijk termijn wordt afgehandeld, bijv. door te laat ingeleverde
stukken.
Bij de IVA in 2019 zien we nauwelijks een toename. De WGA neemt snel toe.
Binnen de WIA zijn er drie herkomstgroepen:
1. Zieke werknemers: tijdens dienstverband ziek. Re-integratie ligt bij de werkgever.
2. Zieke WW’ers: mensen die ziek worden terwijl ze een WW-uitkering hebben. Re-integratie
ligt bij het UWV.
3. Zieke flexwerkers: eindedienstverbanders (mensen die aan het einde van hun vaste of
tijdelijke dienstverband ziek zijn/worden) en uitzendkrachten. Re-integratie ligt bij het UWV.
5
, Instroom zieke WW’ers neemt af. Instroom zieke flexwerkers neemt de afgelopen jaren iets af.
Instroom zieke medewerkers stijgt.
Als mensen langer doorwerken zijn er twee effecten van belang voor de instroom in de WIA:
- De groei van het aantal werkende 60-plussers
- De ontwikkeling van het arbeidsongeschiktheidsrisico van 60-plussers
Naarmate mensen ouder worden neemt de kans arbeidsongeschiktheid toe. Het instroomrisico
loopt op tot circa 61 jaar. eerder konden mensen vervroegd met pensioen via de VUT. Dit is nu
afgeschaft en moeten mensen met gezondheidsproblemen dus langer blijven door werken (healthy-
workereffect).
Conclusie
Na een daling van de WW uitkering en de WIA neemt het in 2020 weer toe.
6
Aantekeningen week 1
UWV Volume ontwikkelingen voorjaar 2020-3
Samenvatting van de Arbobalans 2018
WRR Working Paper: werk, zaligmakend of ziekmakend?
UWV kennisverslag 2018-7 Langdurig zieke werknemers
TNO Duurzame inzetbaarheid en interne flexibilisering verder onder druk
Aantekeningen week 2
Autoriteit persoonsgegevens Mijn Zieke werknemer
Autoriteit persoonsgegevens mijn privacy bij ziekte
Aantekeningen week 3 en 4
NVAB Richtlijn conflicten in de werksituatie
Werkwijzer Poortwachter UWV 2020
Aantekeningen week 5 en 6
UWV Kennisverslag 2018-5
UWV Kennisverslag 2019-1
Aantekeningen week 7
UWV Kennisverslag 2018-9 De No-riskpolis
Kennisdocument Ministerie SZW/Programmaraad (voorjaar 2020): Wet banenafspraak en
quotum arbeidsbeperkten
1
,Week 1
Achtergronden, trends en cijfers
Sociale zekerheid
Waarborgfunctie: bescherming
Activeringsfunctie: om werknemers weer zo veel mogelijk aan het werk te krijgen
Bij de AOW krijg je het minimale om daarmee rond te kunnen kome. De WW is gebaseerd op het
laatst verdiende loon.
Sociale verzekeringen: betaald doormiddel van premies > worden betaald door werknemers en
werkgevers.
Sociale voorzieningen: betaald doormiddel van de algemene middelen, bijvoorbeeld belasting.
Volksverzekeringen zijn voor iedereen (ook niet-werkenden) en werknemersverzekeringen alleen
voor werknemers.
Tijdens 104 weken ziekte ben je in loondienst bij de werkgever of je hebt vangnet Ziektewet (geen
werkgever).
Wachttijd WIA= wanneer jij WIA krijgt.
Na de 104 weken kan je terecht komen in de WIA. Dan moet jij minimaal 35% arbeidsongeschikt zijn.
Ben je minder dan 35% arbeidsongeschikt dan blijf je ofwel in dienst, ofwel je gaat naar de WW of
bijstand.
Bij de WIA heb je IVA en WGA.
IVA= meer dan 80% arbeidsongeschikt en duurzaam arbeidsongeschikt (waarschijnlijk nooit meer
beter worden)
WGA= minder dan 80% arbeidsongeschikt en meer dan 80% arbeidsongeschikt maar niet duurzaam.
Stel: duurzaam 40% arbeidsongeschikt = WGA.
2
,Stand van zaken
Je ziet dat de WAO daalt, dit komt omdat deze dus is afgeschaft omdat het veel te duur werd.
Per 2006 is de WIA van start gegaan dus vanaf daar zie je hem stijgen.
Cijfers hoef je niet uit je hoofd te kennen maar je moet wel weten wat de trends zijn.
Wajong= jongeren met een beperking
Cijfers en achtergronden m.b.t. de kwaliteit van arbeid, ziekteverzuim, arbeidsongevallen en
beroepsziekte. = verplichte stof, samenvatting ervan kennen.
- Factsheet kerncijfers Arbobalans 2018
- Factsheet Ziekteverzuim Arbobalans 2018
https://www.monitorarbeid.tno.nl/dynamics/modules/SPUB0102/view.php?
pub_Id=100596&att_Id=4911
Het aantal burn-out klachten is toegenomen > lage autonomie en hoge taakeisen.
Werknemers met een vast dienstverband melden zich sneller ziek omdat ze minder risico lopen. Ze
zijn vaak ook ouder waardoor ze meer gezondheidsrisico’s lopen.
3
,Gehuwden hebben een hoger ziekteverzuim dan ongehuwden doordat wanneer je getrouwd bent
vaak ouder bent.
• De stijging van hoge taakeisen en daling van ervaren autonomie is zorgelijk, omdat de
combinatie van hoge taakeisen en lage autonomie het risico op werkstress verhoogt. Deze
combinatie komt het meeste voor in de horeca, onderwijs en gezondheidszorg. Bij de
psychosociale belasting zien we een duidelijke toename van hoge taakeisen, zoals snel
moeten werken of heel veel werk moeten doen, van 35% in 2007 naar 40% in 2017.
• Ondanks hun minder goede arbeidsomstandigheden is het ziekteverzuimpercentage van
flexibele arbeidskrachten laag vergeleken met dat van vaste arbeidskrachten. Dit is deels te
verklaren door het feit dat ze minder uren per week werken en daarmee dus minder lang
worden blootgesteld aan belastende arbeidsomstandigheden. Een andere verklaring is dat
werknemers met een flexibel contract vaak wat jonger zijn. Bovendien hebben tijdelijk
medewerkers en inval- en oproepkrachten een relatief goede gezondheid vergeleken bij
vaste arbeidskrachten. Voor uitzendkrachten is de situatie anders. Zij hebben wellicht een
wat hogere verzuimdrempel omdat ze vaak niet (volledig) worden doorbetaald bij ziekte.
Daarnaast speelt het gedragseffect. Ze zijn bang dat ze hun baan verliezen als ze zich te veel
ziekmelden.
• Chronische gezondheidsklachten ontstaan veelal met het ouder worden.
Wat vindt de WRR (Wetenschappelijke raad voor het regeringsbeleid) van de relatie tussen arbeid
en gezondheid:
(met consequenties voor de aanpak uiteraard)
- Het risico op arbeidsongevallen is het grootst voor werknemers die gevaarlijk werk
verrichten (bouw, zorg, politie), maar werknemers die ongewenst gedrag ervaren van
collega’s, leidinggevenden of klanten lopen eveneens een verhoogd risico.
- De oorzaak van beroepsziekten (bijv. kapperseczeem, PTSS): is naast werkbelasting vooral
gelegen in de sociale werkrelaties, zoals arbeidsconflict, ervaren waardering van het werk en
sociale steun.
- Oorzaken van ziekteverzuim:
o Intimidatie, conflicten op het werk en discriminatie
o Emotioneel veeleisend werk of aan werk met weinig autonomie
o Fysieke belasting
Ook hier de conclusie: het valt op dat psychosociale omstandigheden een grote rol spelen bij ziekte
door het werk en dat deze rol alleen maar lijkt toe te nemen.
Maar hoe kijken werkgevers tegen o.a. deze problematiek aan?
- Factsheet WEA 2019
De werkgevers Enquête Arbeid (WEA) is een tweejaarlijkse monitor onder circa 4.500 bedrijven
en instellingen in Nederland. TNO voert de WEA uit.
https://www.monitorarbeid.tno.nl/publicaties/wea-2019-factsheet
4
,UWV Volumeontwikkelingen voorjaar 2020-3
Ondanks een verdere verhoging van de pensioenleeftijd is de instroomkans in de WIA voor 60-
plussers in 2019 niet gestegen.
Belangrijkste ontwikkelingen 2018–2020
- In 2019 nam het aantal WW-uitkeringen met 15% af ten opzichte van 2018.
- De verwachting is dat in 2020 het aantal WW-uitkeringen zal toenemen als gevolg van het
coronavirus. In welke mate is op dit moment niet in schatten.
- In 2019 steeg de instroom in de WIA met 5,5%. De toename is vrijwel volledig
geconcentreerd bij de WGA. Bij de IVA zien we nauwelijks een toename.
- De instroomstijging bij de WIA in 2019 heeft drie oorzaken: een toename van het aantal
werknemers als gevolg van de economische ontwikkeling, een toename van de instroom
van 60-plussers door de verhoging van de pensioenleeftijd en een toename van het aantal
verstrekte voorschotten. De drie oorzaken dragen in ongeveer gelijke mate bij aan de WIA-
stijging.
- In 2019 is het instroomrisico in de WIA van 60-plussers niet verder gestegen. De jaarlijkse
kans voor een 60-plusser om arbeidsongeschikt te worden is net als in 2018 maximaal 1,5%.
De stijging van de instroom van 60-plussers in 2019 is daarom voor het grootste deel het
gevolg van het toenemende aantal werkende 60-plussers
Eind 2019 kwamen we op 223.000 uitkeringen, 15% minder dan eind 2018. Dit komt deels dor de
verkorting van de maximale WW-duur. Deze is stapsgewijs van 36 naar 24 maanden gegaan.
De verwachting is dat het aantal WW-uitkeringen zal stijgen, maar in welke mate is niet te zeggen.
Dit komt door:
- De duur van de crisis
- De regeling voor werktijdverkorting (wtv) is vervangen door de tijdelijke Noodmaatregel
Overbrugging Werkgelegenheid (NOW). Hierbij kunnen bedrijven met meer dan 20%
omzetverlies een tegemoetkoming krijgen tot maximaal 90% van de loonsom. Hierdoor
zullen er minder ontslagen vallen en zullen er minder WW-aanvragen zijn.
- De arbeidsmarkt. Veel van de WW-aanvragen geldt voor mensen met een tijdelijk contract.
Door corona zullen bedrijven tijdelijke contracten niet verlengen en tijdelijk geen personeel
aannemen. Ook is het moeilijker om een baan te vinden omdat vacatures worden
ingetrokken.
In 2019 is de instroom in de WIA gestegen. Dit komt door:
1. Verhoging van pensioenleeftijd van 66 (2018) naar 66 en 4 maanden (2019). Hierdoor groeit
de groep werkende mensen in de leeftijdscategorie 60 plus.
2. Toename aantal WIA-verzekerden (mensen in loondienst + mensen in de WW) doordat de
economie aantrok in de afgelopen jaren.
3. Stijging van het aantal voorschotten in 2019. Mensen krijgen een voorschot als de WIA-
aanvraag niet binnen de wettelijk termijn wordt afgehandeld, bijv. door te laat ingeleverde
stukken.
Bij de IVA in 2019 zien we nauwelijks een toename. De WGA neemt snel toe.
Binnen de WIA zijn er drie herkomstgroepen:
1. Zieke werknemers: tijdens dienstverband ziek. Re-integratie ligt bij de werkgever.
2. Zieke WW’ers: mensen die ziek worden terwijl ze een WW-uitkering hebben. Re-integratie
ligt bij het UWV.
3. Zieke flexwerkers: eindedienstverbanders (mensen die aan het einde van hun vaste of
tijdelijke dienstverband ziek zijn/worden) en uitzendkrachten. Re-integratie ligt bij het UWV.
5
, Instroom zieke WW’ers neemt af. Instroom zieke flexwerkers neemt de afgelopen jaren iets af.
Instroom zieke medewerkers stijgt.
Als mensen langer doorwerken zijn er twee effecten van belang voor de instroom in de WIA:
- De groei van het aantal werkende 60-plussers
- De ontwikkeling van het arbeidsongeschiktheidsrisico van 60-plussers
Naarmate mensen ouder worden neemt de kans arbeidsongeschiktheid toe. Het instroomrisico
loopt op tot circa 61 jaar. eerder konden mensen vervroegd met pensioen via de VUT. Dit is nu
afgeschaft en moeten mensen met gezondheidsproblemen dus langer blijven door werken (healthy-
workereffect).
Conclusie
Na een daling van de WW uitkering en de WIA neemt het in 2020 weer toe.
6
