Sociale Psychologie 1
HOOFDSTUK 1: INTRODUCTIE
1. Wat is sociale psychologie?
Sociale psychologie: de wetenschappelijke studie van de
manier waarop de gedachten, gevoelens en acties van mensen
worden beïnvloed door de werkelijke of ingebeelde
aanwezigheid van andere mensen.
Sociale invloed: het effect dat woorden, acties of loutere
aanwezigheid van andere mensen hebben op onze gedachten,
gevoelens houdingen of gedrag. Je hebt directe en indirecte
manieren van invloed.
Mensen kunnen ons beïnvloeden door directe pogingen tot
overreding
bv. door reclame worden we overgehaald om een bepaald
product te kopen
Of indirect door hun aanwezigheid en de overdracht van
culturele waarden
bv. we gedragen ons anders als er een leerkracht aanwezig is
Een studentendoop wordt aantrekkelijker weergegeven door
het feit dat het niet makkelijk is om in de groep te geraken.
Hoe kunnen we anders sociale invloed begrijpen?
Via journalisten, instant experts en sociale critici, maar dit
is niet wetenschappelijk.
Sociale psychologie onderscheidt zich van andere sociale
wetenschappen vanwege de nadruk op de constructen
van mensen.
1
,Constructen: de manier waarop wij de sociale wereld
waarnemen, begrijpen en interpreteren.
Om de meest waarschijnlijke verklaring te kunnen vinden op
zulke vragen, voeren sociale psychologen onderzoek uit via
wetenschappelijke methoden.
Empirische methode: onderzoek op basis van directe of
eigen waarneming.
Hierbij beginnen onderzoekers met het creëren van mogelijke
verklaringen, ook wel hypothesen genoemd. Bij het opmaken
van een hypothese neemt men een onderstelling aan dat (nog)
bewezen moet worden.
We kunnen moeilijk aan mensen vragen hoe ze tot hun
gedachten en constructen komen (omdat we ons dus niet altijd
bewust zijn van onze denkprocessen).
Sociale psychologie is een verre naaste van filosofie omdat het
een empirisch veld is. "Telling more than we know". Het
subjectieve van de mens is belangrijk.
Sociale psychologie vergeleken met andere sociale
wetenschappen
Sociologie: gaat in op theorieën en maatschappelijke
groepen en biedt algemene wetten over de samenleving
en niet over individuen.
Sociale Psychologie: gaat over een individu in een
bepaalde sociale context en onderzoekt
mentale/psychologische processen die mensen met elkaar
gemeen hebben en die hen geschikt makt voor de sociale
beïnvloeding.
Cross cultureel onderzoek!
2
, Persoonlijkheidspsychologie: de focus is op individuele
verschillen, gedefinieerd als de aspecten van de
persoonlijkheden van mensen die hen anders maken dan
andere mensen.
Persoonlijkheidstest - Big 5 (extraversie, openheid,
vriendelijkheid, emotionele stabiliteit, ordelijkheid)
Het doel van de sociale psychologie is het achterhalen van de
universele eigenschappen van de mens die ervoor zorgt dat
iedereen sociaal beïnvloed kan worden (ongeacht de
sociale klasse/cultuur).
1.1 De kracht van de situatie
De meeste mensen zullenn zonder belangrijke informatie over
een situatie, iemands gedrag proberen te verklaren op basis
van iemands persoonlijkheid.
Fundamentele attributiefout: geen tijd besteden aan de
gevoelens van anderen en de neiging om gedragingen van
mensen toe te schrijven aan hun persoonlijkheid of hun
karakter.
bv. als X een onvoldoende voor een toets heeft gehad, krijgen
we (vaak) de neiging om te zeggen dat dit komt omdat X nooit
leert.
Attributie: het toeschrijven van oorzaken aan het eigen of
andermans gedrag en het daarmee voorzien van verklaringen.
Door te attribueren = oorzaken toekennen, krijgen we een
soort gevoel van ‘’veiligheid’’. Het stelt ons op 1 of andere
manier gerust, omdat dit ons ‘’nooit’’ zal kunnen overkomen.
1.2 De kracht van sociale beïnvloeding/interpretatie
Hoe mensen een situatie interpreteren beïnvloedt je
gevoelens/gedrag.
3
, bv. van Community Game en Wall Street Game = de
verschillen liggen in de context. Er is meer aanmoediging
op samenwerking.
SKINNER
1. Behaviorisme – school/stroming van psychologie die
gelooft dat om menselijk gedrag te begrijpen; men alleen
maar de versterkende of bekrachtigende eigenschappen
van de omgeving hoeft te overwegen.
- Heeft niets te maken met cognitie, denken, voelen, ...
- Fouten? = aanpassingen maken en zo dicht mogelijk bij de
realiteit zijn
2. Gestaltpsychologie – benadrukt het belang van het
bestuderen van de subjectieve manier waarop objecten in
de geest van mensen verschijnen, in plaats van de
objectieve, fysieke kenmerken van het object
Als je verschillende fenomenen/puntjes zet gaan mensen gaan
er snel een lijn in zien, LEWIN paste gestalt principes toe op
sociaal gedrag.
ROSS
Naïef realisme = neiging om te geloven dat je eigen
standpunt de ‘waarheid’ is. In een conflict geloof je dan
gemakkelijk dat anderen ongelijk & bevooroordeeld zijn. Wordt
ook een narcist genoemd.
HUSSERL
Volgens gestaltpsychologie moeten we ons focussen op de
fenomenologie.
‘’Het geheel is anders dan de som der helen.’’: we moeten een
object bekijken als een geheel in plaats van ons te
concentreren op afzonderlijke elementen van het object.
Subjectiviteit van de context is belangrijk.
4
HOOFDSTUK 1: INTRODUCTIE
1. Wat is sociale psychologie?
Sociale psychologie: de wetenschappelijke studie van de
manier waarop de gedachten, gevoelens en acties van mensen
worden beïnvloed door de werkelijke of ingebeelde
aanwezigheid van andere mensen.
Sociale invloed: het effect dat woorden, acties of loutere
aanwezigheid van andere mensen hebben op onze gedachten,
gevoelens houdingen of gedrag. Je hebt directe en indirecte
manieren van invloed.
Mensen kunnen ons beïnvloeden door directe pogingen tot
overreding
bv. door reclame worden we overgehaald om een bepaald
product te kopen
Of indirect door hun aanwezigheid en de overdracht van
culturele waarden
bv. we gedragen ons anders als er een leerkracht aanwezig is
Een studentendoop wordt aantrekkelijker weergegeven door
het feit dat het niet makkelijk is om in de groep te geraken.
Hoe kunnen we anders sociale invloed begrijpen?
Via journalisten, instant experts en sociale critici, maar dit
is niet wetenschappelijk.
Sociale psychologie onderscheidt zich van andere sociale
wetenschappen vanwege de nadruk op de constructen
van mensen.
1
,Constructen: de manier waarop wij de sociale wereld
waarnemen, begrijpen en interpreteren.
Om de meest waarschijnlijke verklaring te kunnen vinden op
zulke vragen, voeren sociale psychologen onderzoek uit via
wetenschappelijke methoden.
Empirische methode: onderzoek op basis van directe of
eigen waarneming.
Hierbij beginnen onderzoekers met het creëren van mogelijke
verklaringen, ook wel hypothesen genoemd. Bij het opmaken
van een hypothese neemt men een onderstelling aan dat (nog)
bewezen moet worden.
We kunnen moeilijk aan mensen vragen hoe ze tot hun
gedachten en constructen komen (omdat we ons dus niet altijd
bewust zijn van onze denkprocessen).
Sociale psychologie is een verre naaste van filosofie omdat het
een empirisch veld is. "Telling more than we know". Het
subjectieve van de mens is belangrijk.
Sociale psychologie vergeleken met andere sociale
wetenschappen
Sociologie: gaat in op theorieën en maatschappelijke
groepen en biedt algemene wetten over de samenleving
en niet over individuen.
Sociale Psychologie: gaat over een individu in een
bepaalde sociale context en onderzoekt
mentale/psychologische processen die mensen met elkaar
gemeen hebben en die hen geschikt makt voor de sociale
beïnvloeding.
Cross cultureel onderzoek!
2
, Persoonlijkheidspsychologie: de focus is op individuele
verschillen, gedefinieerd als de aspecten van de
persoonlijkheden van mensen die hen anders maken dan
andere mensen.
Persoonlijkheidstest - Big 5 (extraversie, openheid,
vriendelijkheid, emotionele stabiliteit, ordelijkheid)
Het doel van de sociale psychologie is het achterhalen van de
universele eigenschappen van de mens die ervoor zorgt dat
iedereen sociaal beïnvloed kan worden (ongeacht de
sociale klasse/cultuur).
1.1 De kracht van de situatie
De meeste mensen zullenn zonder belangrijke informatie over
een situatie, iemands gedrag proberen te verklaren op basis
van iemands persoonlijkheid.
Fundamentele attributiefout: geen tijd besteden aan de
gevoelens van anderen en de neiging om gedragingen van
mensen toe te schrijven aan hun persoonlijkheid of hun
karakter.
bv. als X een onvoldoende voor een toets heeft gehad, krijgen
we (vaak) de neiging om te zeggen dat dit komt omdat X nooit
leert.
Attributie: het toeschrijven van oorzaken aan het eigen of
andermans gedrag en het daarmee voorzien van verklaringen.
Door te attribueren = oorzaken toekennen, krijgen we een
soort gevoel van ‘’veiligheid’’. Het stelt ons op 1 of andere
manier gerust, omdat dit ons ‘’nooit’’ zal kunnen overkomen.
1.2 De kracht van sociale beïnvloeding/interpretatie
Hoe mensen een situatie interpreteren beïnvloedt je
gevoelens/gedrag.
3
, bv. van Community Game en Wall Street Game = de
verschillen liggen in de context. Er is meer aanmoediging
op samenwerking.
SKINNER
1. Behaviorisme – school/stroming van psychologie die
gelooft dat om menselijk gedrag te begrijpen; men alleen
maar de versterkende of bekrachtigende eigenschappen
van de omgeving hoeft te overwegen.
- Heeft niets te maken met cognitie, denken, voelen, ...
- Fouten? = aanpassingen maken en zo dicht mogelijk bij de
realiteit zijn
2. Gestaltpsychologie – benadrukt het belang van het
bestuderen van de subjectieve manier waarop objecten in
de geest van mensen verschijnen, in plaats van de
objectieve, fysieke kenmerken van het object
Als je verschillende fenomenen/puntjes zet gaan mensen gaan
er snel een lijn in zien, LEWIN paste gestalt principes toe op
sociaal gedrag.
ROSS
Naïef realisme = neiging om te geloven dat je eigen
standpunt de ‘waarheid’ is. In een conflict geloof je dan
gemakkelijk dat anderen ongelijk & bevooroordeeld zijn. Wordt
ook een narcist genoemd.
HUSSERL
Volgens gestaltpsychologie moeten we ons focussen op de
fenomenologie.
‘’Het geheel is anders dan de som der helen.’’: we moeten een
object bekijken als een geheel in plaats van ons te
concentreren op afzonderlijke elementen van het object.
Subjectiviteit van de context is belangrijk.
4
