Samenvatting Geschiedenis VWO6 – Tijdvak 2: tijd van de Grieken en Romeinen (Examenvoorbereiding)

Tijdvak 2; Tijd van de Grieken en Romeinen

Vooraf:

- Beeldhouwkunst is een voorbeeld van Griekse cultuur.  de romeinen
bewonderen dit en nemen het over
- Griekenland was hoogontwikkeld in de architectuur en wetenschap.
 o.a. de taal en politiek verspreidde zich vanaf 750 V.Chr.
- in 1 ding overtroffen de romeinen: veroveren en besturen van een groot
rijk
- In het romeinse rijk had een mengcultuur ( romeinse en Griekse
elementen )
 deze klassieke cultuur ( +christendom) werd meegenomen naar
Germaanse gebieden.



2.1 Politiek burgerschap in de Griekse wereld

Een wereld van Griekse stadstaten:
- Griekenland bestond uit stadstaten/polis  ze voerden regelmatig oorlog
met elkaar.
- Samen onderdeel van de Griekse beschaving: dezelfde goden, taal en
heldenverhalen.
- verspreiding Griekse cultuur, door: bevolkingsgroei en voedseltekorten.
- door het stichtten van nieuwe koloniën  groot netwerk van Griekse
stadstaten
- door contact met andere volken  culturele kruisbestuiving

Burgerschap en vormen van bestuur:
- Elke stadstaat had een eigen manier van regeren. koning had hier de
macht; Monarchie
- daarna kwam: Aristocratie, edelen met de belangrijkste
bestuursfuncties
 hadden ook een militaire rol; door rijkdom vd edelen hadden de staten
wapenuitrusting.
- meer burgers gingen aanspraak maken op het burgerschap  zo
kregen ze politieke rechten ( om lid te worden van een volksvergadering
bijvoorbeeld )
- als de adel in een stadstaat dit tegenhield, greep een alleenheerser de
macht met goedkeuring van het ontevreden volk= Tirannie
 er ontstonden ook wrede tirannen, daardoor werd de bestuursvorm
negatief

De Atheense democratie:

, - in 509 v.chr. werd de tirannie hier verdreven
- een nieuwe bestuursvorm; de democratie
- de bevolking nam beslissingen ( alleen de mannen )  stemmen en
spreken in volksvergaderingen
- Belangrijke functies werden nu vervuld d.m.v. loting.
- Er was bijv de Raad van Vijfhonderd die dagelijks de leiding had over de
polis en voorstellen aan de volksvergadering deed.
- om te kunnen stemmen moest je aanwezig zijn: directe democratie
- Schervengericht  stemming waarbij je een ongewenste politicus 10
jaar kon verbannen, om de democratie te beschermen
- veel polis waren voor een democratie

Het einde van zelfstandige staten:
- de Griekse stadstaten in Lonië kwamen onder Perzisch bestuur.
- Perzen werden verslagen door de stadstaten
- hierna voegden de poleis zich bijeen als bondgenoot
- de twee machtigste stadstaten: Athene en Sparta
 zelfstandigheid van de stadstaten was voorbij
 definitief voorbij toen Koning Philippos van Macedonië de macht greep.
- Om toch vertrouwen te winnen wilde hij wraak nemen op de Perzen

 zijn zoon Alexander maakte dit waar met een veldtocht van 10 jaar.
- Hij veroverde een groot gebied van Egypte tot India
- dit viel in 3en uiteen: in Egypte, in India, in Macedonië en Griekenland
 hierdoor verspreidde de Griekse cultuur ver buiten Griekenland:
Hellenisme



2.2 wetenschappelijk denken:

Athene als centrum van cultuur en wetenschap:
- Alle kunstenaars en dichters trokken naar Athene, rijke en inspirerende
stad.
- de 3 beroemdste filosofen: Sokrates, Plato en Aristoteles
 filosofie: onderzoeken van de werkelijkheid en die verklaren met eigen
waarneming en redeneren.
- Sokrates deed dit door mensen kritisch te ondervragen.
- Plato en Aristoteles bouwden voort op zijn ideeën en ze richtten beiden
een school op.

Denken over natuur en gezondheid:
- Vroeger zochten Grieken oorzaken van verschijnselen bij de Goden en in
Mythen.