Kennistoets: Den Haag stad van Vrede en Recht (deeltoets 1) (samenvatting alle tentamenstof) (Deelcijfer: 9,4)

DEN HAAG STAD VAN VREDE EN RECHT
DEELTOETS 1

INHOUD

1.1 Politiek vs Politicologie (pol. en politicologie H1 (t/m 1.6) ............................................................................ 2
1.2 Modellen, politiek proces en besluitvorming (pol. en politicologie H2) ........................................................ 8
1.3 Politieke cultuur (pol. en politicologie H5).................................................................................................. 16
1.5 Politieke stromingen en belangengroepen (pol. en politicologie H6) ......................................................... 24
1.4 politieke partijen (pol. en politicologie H6) .................................................................................................31
1.7 Politieke participatie (pol. en politicologie H7) ........................................................................................... 36
1.6 Lobbyen.................................................................................................................................................... 42
1.8 Macht (pol. en politicologie H8) (8.9 nog doen?) ...................................................................................... 44
9 Democratie, coalitievorming en politieke vernieuwing (pol. en politicologie H9) ......................................... 53
Begrippenlijst (H1, H2, H5, H6, H7, H8, H9) ..................................................................................................... 61
Begrippen H1 .............................................................................................................................................. 61
Begrippen H2.............................................................................................................................................. 62
Begrippen h5 .............................................................................................................................................. 64
Begrippen h6 .............................................................................................................................................. 65
Begrippen H7 .............................................................................................................................................. 67
Begrippen H8.............................................................................................................................................. 68
Begrippen H9 ............................................................................................................................................. 69




1

,1.1 POLITIEK VS POLITICOLOGIE ( P OL . E N P O L IT IC OLOG IE H 1 ( T/ M 1 .6 )




- Geen goede definitie.
- Iedere definitie heeft voor- en nadelen



Politiek → een situatie waarbij de overheid betrokken is of zou moeten zijn (Van Deth & Vis)

- Bestaat uit twee delen
 1 de overheid is betrokken
 Bij burenruzie is overheid niet gelijk betrokken, maar zodra de buurman je ruiten in gooit en de
politie komt erbij, is de overheid wel betrokken.
 2 de overheid moet betrokken worden
 Overheid is bv nog niet betrokken bij softdrugs of soft porno op commerciële zenders, maar
sommige mensen/groepen vinden dat dat wel zou moeten.
 Wordt het ook gerekend tot politiek probleem
- Zou de overheid iets moeten doen aan het softdrugsbeleid?
- Moet de overheid minder sturen? Of vaccinaties verplichten?



Daarnaast verschillende andere definities:

- Het overheidsbeleid, alsmede de totstandkoming en effecten ervan (Hoogerwerf)
- Elke mengeling van conflict en samenwerking (Laver)



PROBLEEM

Probleem → Bij een probleem zien mensen een verschil tussen bepaalde (feitelijke of ervaren) situaties en een
bepaalde norm of waarde.

- 2 voorwaarden:
 Mensen beschouwen de situatie als ongewenst
 Mensen denken de situatie te moeten kunnen veranderen
 Als men vindt dat de situatie onveranderbaar is, wordt het verschil geen probleem genoemd.



Probleem vs werkelijkheid

- Feitelijke werkelijkheid (objectief aspect)
 Is bv in cijfers uit te drukken
 Bv 14% van de inwoners van Rotterdam zijn slachtoffer van crimineel delict.
- Werkelijkheid die je ervaart (subjectief aspect)
 Gaat om perceptie
 Wat ervaart de inwoner uit Rotterdam
 Bv uit cijfers blijkt dat 44% van de inwoners zich onveilig voelt.




2

,POLITIEK PROBLEEM

Politiek probleem → een ongewenst en veranderbaar beschouwde situatie waarbij de overheid betrokken is of
zou moeten zijn.

- Zodra de overheid zich gaat bezighouden met het voorkomen, verminderen of oplossen ervan.
- Hebben invloed op ons dagelijks leven.
- Niet ieder maatschappelijk probleem wordt een politiek probleem
 Burgers vinden normen en waarden bv een maatschappelijk probleem, maar wijzen hiervoor niet naar
de politiek.
 Onderwerpen als gezondheidszorg enz wel.


Er is niet altijd overeenstemming over wanneer iets een politiek probleem is.

- 3 oorzaken:
 Mensen hanteren verschillende normen om de werkelijkheid te beoordelen
 Mensen ervaren de objectieve werkelijkheid verschillend
 Hun oordeel is subjectief
 Mensen zijn het niet eens over welke problemen op de politieke agenda geplaatst moeten worden.
- Sommige mensen vinden dat politiek niet moet bemoeien met problemen en anderen vinden dat wel
 Zoals gemeente en plaatsen van dakkapel
 Andere vinden dat snoep als traktatie verboden moet worden op scholen
- Sommige problemen worden door de een als persoonlijk probleem ervaren, terwijl de ander het een
politiek probleem vindt
 Bv dragen hoofddoekjes
- Mensen zijn het niet eens over welk probleem het belangrijkst is.


Politieke problemen op verschillende niveau’s

- Lokaal probleem
 Het aanleggen van hangplekken voor jongeren
- Nationaal probleem
 Het bestrijden van jeugdwerkloosheid
- Internationaal probleem
 Het klimaatbeleid, co2-uitstoot en milieu


POLITIEK EN HET VERDELINGSVRAAGSTUK

- Verdelingsvraagstuk is de kern van de politiek.
- Worden besluiten genomen over hoe de beschikbare middelen of overheidsgelden verdeeld moeten
worden.
- Ook rechten en plichten worden verdeeld


Verschillende visies over waar het in de politiek over gaat:

- Wie krijgt wat, wanneer en hoe? (Laswell)
 Belastingen en uitgaven (investeringen, subsidies, enz)
- Het vormen en verdelen van macht (Lasswell & Kaplan)
 Wie hebben het voor het zeggen?
- De gezaghebbende toedeling van waarden voor een samenleving (Easton)
 Wat is goed en belangrijk en wat niet?
3

, Wie krijgt wat, wanneer en hoe?

(Laswell, 1936)

- Het verdelingsprobleem kunnen zich voordoen op niveau van de staat, maar ook in bedrijven of gezinnen.
- Geen verduidelijking van wat er moet worden verdeeld
 Is ook verdelen van eten onder het gezin is een politiek vraagstuk???
- Conclusie: definitie is te ruim



Het vormen en verdelen van macht

(Laswell & Kaplan)

- Politiek als het vormen en verdelen van macht
- Macht speelt een belangrijke rol in de politiek
 Niet voor niets dat machthebbers, machtspolitiek of machtenscheiding geassocieerd worden met
politiek.
- Conclusie: in sommige opzichten te ruim en in anderen te beperkt
 Enerzijds toepasbaar op ieder sociaal systeem, dus te ruim
 Anderzijds beperkt het zich tot het verdelen van macht, dus te beperkt
 Verdeling van al het andere van macht is geen politiek.



De gezaghebbende toedeling van waarden voor de samenleving

(Easton, 1965)

- Politiek als de gezaghebbende toedeling van waarden voor een samenleving
- Waarden verwijzen naar alles wat mensen belangrijk vinden
 Mensen streven 2 soorten waarden na:
 Materiële waarden
 Voedsel en huisvesting enz
 Immateriële waarden
 Vrijheid van meningsuiting, gevoel van veiligheid op straat enz.
- Gezaghebbende toebedeling van waarden verwijst naar bindende en als legitiem erkende regels voor een
samenleving
 Bindend betekend dat het dwingend wordt opgelegd
 Toedeling wordt geaccepteerd als burgers deze als legitiem en rechtvaardig beschouwen
- Politiek volgens Easton is meer dan alleen staatsoptreden en overheidsbeleid
 Staat is niet enige organisatie die bindend, desnoods met geweld, regels aan de samenleving kan
opleggen
 Inkrimpen van Siemens en ontslag van veel mensen veranderd de waarde in de samenleving,
want meer werkloosheid en inkomstenverlies.
- Conclusie: te ruim
 Alles wat zich in de samenleving afspeelt, dreigt onder de gezaghebbende toedeling van waarden
voor een samenleving te vallen.



Volgens sommige auteurs staat het oplossen van collectieve-actieproblemen centraal in de politiek




4