HC1 & HC2 / H1
Doelstellingen van een organisatie zijn bijvoorbeeld: winst, een bepaalde marktpositie,
maatschappelijke verantwoordelijkheden (werkgelegenheid, milieu)
Bedrijfsadministratie en boekhouden voor informatie voorziening, management accounting voor
interne beslissingen en financial accounting voor externe beslissingen.
Financial accounting en externe verslaggeving = financiële en niet-financiële tbv derden
(aandeelhouders en belanghebbenn / shareholders en stakeholders) voor hun oordeelsvorming
ten aanzien van de organisatie. Wel wetgeving → publicatieplicht. Externe
informatieverschaffing heeft een minder grote frequentie van berichtgeving, is minder
gedetailleerd en is minder snel beschikbaar dan de informatie voor de leiding.
Management accounting = financiële en niet-financiële tbv interne gebruikers voor beslissingen
en het beheersen van het bedrijfsproces. Geen wettelijke regels van toepassing. Interne
informatieverschaffing is vrijwel doorlopend, veel gedetailleerd, sneller beschikbaar, hierbij geen
creative accounting.
Externe gebruikers interesse in: financiële positie, performance en veranderingen in de
financiële positie.
Belanghebbenden interne en externe informatieverschaffing: Investeerders in EV, Verschaffers
VV, leveranciers, klanten, belastingsdienst, overheid, accountants, vakbonden, overheid (fiscus)
Een accountant houdt zich bezig met het samenstellen, beoordelen en controleren van
jaarrekeningen en financiële overzichten. In Nederland moeten grote en middelgrote bedrijven,
overheidsorganisaties en banken hun jaarrekening vergezeld laten gaan van een
'accountantsverklaring’ / ‘controle verslag’.
Er zijn 3 jaarrekeningen:
1. De interne jaarrekening voor de leiding
2. De externe jaarrekening voor de externe belanghebbenden
3. De fiscale jaarrekening voor de fiscus
Jaarrekening = balans-, winst en verliesrekening (= resultatenrekening) en de toelichting hierop
(noodzakelijk financieel. Geconsolideerde jaarrekening: Jaarrekening waarin alles activa,
schulden (passiva) opbrengsten (baten) en kosten (lasten) van de onderneming die een geheel
vormen als één gehéél worden opgenomen. Externe jaarrekening rooskleurige winst en fiscale is
laag mogelijke winst.
Jaarverslag = jaarrekening met overige gegevens (het boekje)
Raad van commissarissen houdt toezicht op raad van bestuur
Interne gebruikers: marketing, management, finance, human resources
Externe gebruikers: investeerders, crediteuren, leveranciers, klanten, overheid, publiek etc
,Resultatenrekening = Winst- en verliesrekening : opbrengsten min kosten.
De netto-omzet inzake leveringen aan consumenten wordt verantwoord wanneer aan de
prestatieverplichting is voldaan en de beschikkingsmacht is overgedragen aan de consument. →
Voor de producten die in de winkel worden verkocht wordt de opbrengst verantwoord bij
afrekening door de consumenten aan de kassa. (opbrengst / realisatie)
De kostprijs van de omzet omvat de verkrijgingsprijs van de geleverde goederen en diensten. →
Voor de producten die in de winkel worden verkocht wordt de kosten verantwoord bij afrekening
door de consumenten aan de kassa. (matching / causaliteit)
totaalresultaat = het overzicht van niet-gerealiseerde resultaten, totaal resultaat (statement of
other comprehensive income). Veranderingen in Herwaardering, Veranderingen in Valuta,
Ongerealiseerde winsten/verliezen in aangekochte effecten, Overige veranderingen in het EV
niet veroorzaakt door houders EV.
De balans = momentopname van de waarde van de activa en de passiva van de onderneming in
voorraad- of stockgrootheden (financiële situatie)
(vlottende en vaste) activa = passiva = (lange en korte termijn) schulden + eigenvermogen
(aandelen en reserves). Uit de balans is de vermogensvergelijking (= verschil EV begin periode en
EV eind periode) af te leiden.
Voorzieningen = verplichtingen waarvan de omvang en het tijdstip niet exact te bepalen zijn. = VV
Bij CR niet onder KVV
Kapitaalstortingen en ontrekkingen zijn vermogensverschuivingen tussen eigenaren en zijn dus
geen winst of verlies maar hebben wel invloed op het eigen vermogen.
kasstroomoverzicht = The Statement of Cash Flows reports the inflows and outflows of cash
during the period in the categories uit operationele, investerings en financiele activiteiten.
kas begin jaar + veranderingen (3 categorieën + valuta effect) van jaar = kas eind jaar
indirect = start met nettowinst/bedrijfsresultaat, direct = …
Mutatie overzicht eigen vermogen = reports the way that equity-changes including, net income
and the distribution of dividends) affect the financial position of the company during a period.
agioreserve = deel van aandelen dat hoger dan nominaal (boven agio) is uitgegeven.
Rentabiliteit totale vermogen (RTV) = winst (voor aftrek belasting en interest) / TVgem x 100% =
voor beoordeling van de winstgevendheid van het transformatieproces
rentabiliteit eigen vermogen (REV) = nettowinst (kan na en voor belastingaftrek) / EVgem x 100%
Rentabiliteit vreemd vermogen (RVV) = rentelasten / VVgem x 100%
Als RTV > RVV dan REV > RTV = positieve hefboomwerking
Solvabiliteit = mate waarin de onderneming in staat is aan haar verplichtingen jegens de
schuldeisers te voldoen = EV / TV (goed als > 0,25 (arbeidsintensieve onderneming) > 0,33
(industriële bedrijven)
Liquiditeit = mate waarin de onderneming in staat is haar lopende betalingsverplichtingen te
voldoen. Statische liquiditeit meten met het kengetal current ratio = VLA / KVV (goed als >1,5/2)
CR is een moment opname en daardoor kan er window dressing plaatsvinden.
De winst kan op 2 manieren worden berekend:
1. Vanuit de resultatenrekening, als het verschil tussen de opbrengsten en de kosten
, 2. Vanuit de balans, als het verschil tussen het eigen vermogen aan het eind en aan het begin
van de periode, gecorrigeerd voor kapitaalstortingen en kapitaalonttrekkingen.
Ontwikkeling externe verslaggeving:
Luca Pacioli (1445 – 1519, renaissance) Schreef: Summa de arithmetica, geometrica,
proportioni et proportionalita, Hierin eerste beschrijving van de Venetiaanse manier van
boekhouden → Dubbelboekhouden. Hij Introduceerde journalen en grootboeken
Simon Stevin (1548-1620) onderwijst Maurits jarenlang in de ‘wisconst’, waaronder in zijn tijd
niet alleen de zuivere wiskunde valt, maar ook disciplines als astronomie, navigatie,
boekhouden en de ‘sterktebouw’: de leer van de aanleg van vestingwerken.
VOC was als eerste onderneming vergelijkbaar met onze nv.
Tot einde 19e eeuw in Nederland uitsluitend eenmanszaak of firma gedrevenf
amilieondernemingen. Vanaf industriële revolutie nv’s met publieke emissie van aandelen en
openbare jaarrekeningen. In 1928 werd de publicatieplicht van beurs nv's wettelijk verankerd.
Schandalen als het bedrog van de Nederlandse zakenman Lodewijk Pincoffs die rond 1879
balansen van de Afrikaansche Handelsvereeniging vervalste leidden tot de gewoonte om de
jaarrekening door een onafhankelijk accountant te laten beoordelen. Na WWII was er een
‘vermaatschappelijking’ van de onderneming, waardoor werknemers invloed kregen. Daarbij
paste financiële verslaggeving aan werknemers. In 1971 gaf de Wet op de Jaarrekening van
Ondernemingen regels voor de externe jaarrekening van de nv, bv, coöperatieve vereniging en
onderlinge waarborgmaatschappij. Die wet werd in 1976 vrijwel ongewijzigd overgenomen in het
Burgerlijk Wetboek. Later wordt het ondernemingsrecht in Europees verband geharmoniseerd
met richtlijnen die de lidstaten verplicht in hun wetgeving moeten opnemen. Omdat dat
tekortschoot voor het vergelijken van beursgenoteerde ondernemingen in Europa, heeft de EU
besloten die te verplichten om vanaf 2005 hun jaarrekening op te stellen op basis van de
International Financial Reporting Standards (IFRS), opgesteld door de International Accounting
Standards Board (IASB) in Londen. Niet-beursgenoteerde ondernemingen blijven onder de
nationale wetgeving vallen.
Er zijn 3 modellen van de positie van ondernemingen in de samenleving, waarbij de jaarrekening
verschillende functies vervult:
- Het bezitsmodel (eenmanszaken en de vennootschappen onder firma): er is geen scheiding
tussen leiding en eigendom. De onderneming heeft als doel het kapitaal van de ondernemer te
vergroten. De ondernemers zelf en de fiscus zijn de voornaamste belanghebbenden. Meestal is
er geen externe jaarrekening, alleen een fiscale jaarrekening.
- Het klassieke of gesloten model: door de scheiding van leiding en eigendom zijn er twee
partijen, namelijk kapitaalverschaffer en kapitaalbeheerder. De jaarrekening heeft vooral een
verantwoordingsfunctie van de kapitaalbeheerder over het gevoerde beleid voor de
kapitaalverschaffers.
- Het moderne of open model (beursgenoteerde ondernemingen met veel beleggers): de
onderneming is een coalitie van partijen, zoals kapitaalverschaffers, kapitaalbeheerders,
werknemers, vakbonden, overheid, potentiële beleggers en publiek. De jaarrekening heeft naast
de verantwoordingsfunctie ook een informatie- of beslissingsondersteunende functie voor die
partijen. Vanwege de behoefte aan niet-financiële informatie brengen ondernemingen ook
sociale jaarverslagen en milieuverslagen uit.
Allemaal moeten ze relevant en betrouwbaar zijn.
Creative accounting. 3 manieren:
1. Creative accounting of ‘cooking the books’: het management past de cijfers aan om de winst
Doelstellingen van een organisatie zijn bijvoorbeeld: winst, een bepaalde marktpositie,
maatschappelijke verantwoordelijkheden (werkgelegenheid, milieu)
Bedrijfsadministratie en boekhouden voor informatie voorziening, management accounting voor
interne beslissingen en financial accounting voor externe beslissingen.
Financial accounting en externe verslaggeving = financiële en niet-financiële tbv derden
(aandeelhouders en belanghebbenn / shareholders en stakeholders) voor hun oordeelsvorming
ten aanzien van de organisatie. Wel wetgeving → publicatieplicht. Externe
informatieverschaffing heeft een minder grote frequentie van berichtgeving, is minder
gedetailleerd en is minder snel beschikbaar dan de informatie voor de leiding.
Management accounting = financiële en niet-financiële tbv interne gebruikers voor beslissingen
en het beheersen van het bedrijfsproces. Geen wettelijke regels van toepassing. Interne
informatieverschaffing is vrijwel doorlopend, veel gedetailleerd, sneller beschikbaar, hierbij geen
creative accounting.
Externe gebruikers interesse in: financiële positie, performance en veranderingen in de
financiële positie.
Belanghebbenden interne en externe informatieverschaffing: Investeerders in EV, Verschaffers
VV, leveranciers, klanten, belastingsdienst, overheid, accountants, vakbonden, overheid (fiscus)
Een accountant houdt zich bezig met het samenstellen, beoordelen en controleren van
jaarrekeningen en financiële overzichten. In Nederland moeten grote en middelgrote bedrijven,
overheidsorganisaties en banken hun jaarrekening vergezeld laten gaan van een
'accountantsverklaring’ / ‘controle verslag’.
Er zijn 3 jaarrekeningen:
1. De interne jaarrekening voor de leiding
2. De externe jaarrekening voor de externe belanghebbenden
3. De fiscale jaarrekening voor de fiscus
Jaarrekening = balans-, winst en verliesrekening (= resultatenrekening) en de toelichting hierop
(noodzakelijk financieel. Geconsolideerde jaarrekening: Jaarrekening waarin alles activa,
schulden (passiva) opbrengsten (baten) en kosten (lasten) van de onderneming die een geheel
vormen als één gehéél worden opgenomen. Externe jaarrekening rooskleurige winst en fiscale is
laag mogelijke winst.
Jaarverslag = jaarrekening met overige gegevens (het boekje)
Raad van commissarissen houdt toezicht op raad van bestuur
Interne gebruikers: marketing, management, finance, human resources
Externe gebruikers: investeerders, crediteuren, leveranciers, klanten, overheid, publiek etc
,Resultatenrekening = Winst- en verliesrekening : opbrengsten min kosten.
De netto-omzet inzake leveringen aan consumenten wordt verantwoord wanneer aan de
prestatieverplichting is voldaan en de beschikkingsmacht is overgedragen aan de consument. →
Voor de producten die in de winkel worden verkocht wordt de opbrengst verantwoord bij
afrekening door de consumenten aan de kassa. (opbrengst / realisatie)
De kostprijs van de omzet omvat de verkrijgingsprijs van de geleverde goederen en diensten. →
Voor de producten die in de winkel worden verkocht wordt de kosten verantwoord bij afrekening
door de consumenten aan de kassa. (matching / causaliteit)
totaalresultaat = het overzicht van niet-gerealiseerde resultaten, totaal resultaat (statement of
other comprehensive income). Veranderingen in Herwaardering, Veranderingen in Valuta,
Ongerealiseerde winsten/verliezen in aangekochte effecten, Overige veranderingen in het EV
niet veroorzaakt door houders EV.
De balans = momentopname van de waarde van de activa en de passiva van de onderneming in
voorraad- of stockgrootheden (financiële situatie)
(vlottende en vaste) activa = passiva = (lange en korte termijn) schulden + eigenvermogen
(aandelen en reserves). Uit de balans is de vermogensvergelijking (= verschil EV begin periode en
EV eind periode) af te leiden.
Voorzieningen = verplichtingen waarvan de omvang en het tijdstip niet exact te bepalen zijn. = VV
Bij CR niet onder KVV
Kapitaalstortingen en ontrekkingen zijn vermogensverschuivingen tussen eigenaren en zijn dus
geen winst of verlies maar hebben wel invloed op het eigen vermogen.
kasstroomoverzicht = The Statement of Cash Flows reports the inflows and outflows of cash
during the period in the categories uit operationele, investerings en financiele activiteiten.
kas begin jaar + veranderingen (3 categorieën + valuta effect) van jaar = kas eind jaar
indirect = start met nettowinst/bedrijfsresultaat, direct = …
Mutatie overzicht eigen vermogen = reports the way that equity-changes including, net income
and the distribution of dividends) affect the financial position of the company during a period.
agioreserve = deel van aandelen dat hoger dan nominaal (boven agio) is uitgegeven.
Rentabiliteit totale vermogen (RTV) = winst (voor aftrek belasting en interest) / TVgem x 100% =
voor beoordeling van de winstgevendheid van het transformatieproces
rentabiliteit eigen vermogen (REV) = nettowinst (kan na en voor belastingaftrek) / EVgem x 100%
Rentabiliteit vreemd vermogen (RVV) = rentelasten / VVgem x 100%
Als RTV > RVV dan REV > RTV = positieve hefboomwerking
Solvabiliteit = mate waarin de onderneming in staat is aan haar verplichtingen jegens de
schuldeisers te voldoen = EV / TV (goed als > 0,25 (arbeidsintensieve onderneming) > 0,33
(industriële bedrijven)
Liquiditeit = mate waarin de onderneming in staat is haar lopende betalingsverplichtingen te
voldoen. Statische liquiditeit meten met het kengetal current ratio = VLA / KVV (goed als >1,5/2)
CR is een moment opname en daardoor kan er window dressing plaatsvinden.
De winst kan op 2 manieren worden berekend:
1. Vanuit de resultatenrekening, als het verschil tussen de opbrengsten en de kosten
, 2. Vanuit de balans, als het verschil tussen het eigen vermogen aan het eind en aan het begin
van de periode, gecorrigeerd voor kapitaalstortingen en kapitaalonttrekkingen.
Ontwikkeling externe verslaggeving:
Luca Pacioli (1445 – 1519, renaissance) Schreef: Summa de arithmetica, geometrica,
proportioni et proportionalita, Hierin eerste beschrijving van de Venetiaanse manier van
boekhouden → Dubbelboekhouden. Hij Introduceerde journalen en grootboeken
Simon Stevin (1548-1620) onderwijst Maurits jarenlang in de ‘wisconst’, waaronder in zijn tijd
niet alleen de zuivere wiskunde valt, maar ook disciplines als astronomie, navigatie,
boekhouden en de ‘sterktebouw’: de leer van de aanleg van vestingwerken.
VOC was als eerste onderneming vergelijkbaar met onze nv.
Tot einde 19e eeuw in Nederland uitsluitend eenmanszaak of firma gedrevenf
amilieondernemingen. Vanaf industriële revolutie nv’s met publieke emissie van aandelen en
openbare jaarrekeningen. In 1928 werd de publicatieplicht van beurs nv's wettelijk verankerd.
Schandalen als het bedrog van de Nederlandse zakenman Lodewijk Pincoffs die rond 1879
balansen van de Afrikaansche Handelsvereeniging vervalste leidden tot de gewoonte om de
jaarrekening door een onafhankelijk accountant te laten beoordelen. Na WWII was er een
‘vermaatschappelijking’ van de onderneming, waardoor werknemers invloed kregen. Daarbij
paste financiële verslaggeving aan werknemers. In 1971 gaf de Wet op de Jaarrekening van
Ondernemingen regels voor de externe jaarrekening van de nv, bv, coöperatieve vereniging en
onderlinge waarborgmaatschappij. Die wet werd in 1976 vrijwel ongewijzigd overgenomen in het
Burgerlijk Wetboek. Later wordt het ondernemingsrecht in Europees verband geharmoniseerd
met richtlijnen die de lidstaten verplicht in hun wetgeving moeten opnemen. Omdat dat
tekortschoot voor het vergelijken van beursgenoteerde ondernemingen in Europa, heeft de EU
besloten die te verplichten om vanaf 2005 hun jaarrekening op te stellen op basis van de
International Financial Reporting Standards (IFRS), opgesteld door de International Accounting
Standards Board (IASB) in Londen. Niet-beursgenoteerde ondernemingen blijven onder de
nationale wetgeving vallen.
Er zijn 3 modellen van de positie van ondernemingen in de samenleving, waarbij de jaarrekening
verschillende functies vervult:
- Het bezitsmodel (eenmanszaken en de vennootschappen onder firma): er is geen scheiding
tussen leiding en eigendom. De onderneming heeft als doel het kapitaal van de ondernemer te
vergroten. De ondernemers zelf en de fiscus zijn de voornaamste belanghebbenden. Meestal is
er geen externe jaarrekening, alleen een fiscale jaarrekening.
- Het klassieke of gesloten model: door de scheiding van leiding en eigendom zijn er twee
partijen, namelijk kapitaalverschaffer en kapitaalbeheerder. De jaarrekening heeft vooral een
verantwoordingsfunctie van de kapitaalbeheerder over het gevoerde beleid voor de
kapitaalverschaffers.
- Het moderne of open model (beursgenoteerde ondernemingen met veel beleggers): de
onderneming is een coalitie van partijen, zoals kapitaalverschaffers, kapitaalbeheerders,
werknemers, vakbonden, overheid, potentiële beleggers en publiek. De jaarrekening heeft naast
de verantwoordingsfunctie ook een informatie- of beslissingsondersteunende functie voor die
partijen. Vanwege de behoefte aan niet-financiële informatie brengen ondernemingen ook
sociale jaarverslagen en milieuverslagen uit.
Allemaal moeten ze relevant en betrouwbaar zijn.
Creative accounting. 3 manieren:
1. Creative accounting of ‘cooking the books’: het management past de cijfers aan om de winst
