SAMENVATTING
Straf(proces)recht
B2 | SEM1 | RU
Arwin Basdew
Radboud Universiteit Nijmegen
Alle relevante informatie inbegrepen
Literatuur, hoorcolleges, werkcolleges, jurisprudentie
Dit is een betaald document, verspreiding wordt niet gewaardeerd
, Inhoudsopgave
WEEK 2: SFEEROVERGANG EN SFEERCUMULATIE ........................................................................................... 3
Sfeerovergang ................................................................................................................................................. 3
Sfeercumulatie ................................................................................................................................................ 3
WEEK 3: DE VERDACHTE EN OPSPORING I ...................................................................................................... 4
(Herhaling B1) De verdachte ........................................................................................................................... 4
Art. 27 lid 1 Sv: eisen materieel verdachtebegrip .......................................................................................................... 4
Art. 27 lid 2 Sv: formele verdachtebegrip ...................................................................................................................... 4
Verhoor ........................................................................................................................................................... 4
Rechten van de verdachte (plichten ambtenaar) ............................................................................................ 5
Nemo-teneturbeginsel .................................................................................................................................... 5
Art. 6 EVRM ..................................................................................................................................................... 6
Art. 5 EVRM ..................................................................................................................................................... 7
Art. 8 EVRM ..................................................................................................................................................... 7
Opsporing........................................................................................................................................................ 7
Vroegverdachte............................................................................................................................................... 8
WEEK 4: (BIJZONDERE) OPSPORING II ............................................................................................................. 9
Denkschema .................................................................................................................................................... 9
Dwangmiddelen versus opsporingsbevoegdheid .......................................................................................... 10
Uitlokken: Tallon-criterium/instigatieverbod ................................................................................................ 10
Politieoptreden zonder bevoegdheid: toestemming ..................................................................................... 10
Gradaties van verdenking ............................................................................................................................. 10
WEEK 5: BETREDEN EN DOORZOEKEN .......................................................................................................... 11
Beslag............................................................................................................................................................ 11
Over betreden van plaatsen .......................................................................................................................... 12
WEEK 6: NE BIS IN IDEM EN VERVOLGING .................................................................................................... 13
NE BIS IN IDEM ...................................................................................................................................................... 13
TRANSACTIE .......................................................................................................................................................... 14
STRAFBESCHIKKING ................................................................................................................................................ 14
BUITENVERVOLGINGSTELLING, KENNISGEVING NIET-VERDERE VERVOLGING, VERKLARING DAT DE ZAAK GEËINDIGD IS.................. 14
BESLISSINGEN OMTRENT VERVOLGING ........................................................................................................................ 14
Modaliteiten vervolgings- en sepotbeslissing ............................................................................................... 15
Vervolgingshandelingen............................................................................................................................................... 15
Seponeren (art. 167, 242 Sv) ....................................................................................................................................... 15
Transactie................................................................................................................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
CONTROLEMECHANISMEN ....................................................................................................................................... 16
Bezwaarschrift tegen dagvaarding (controle op vervolgingsbeslissing door Raadkamer)........................................... 16
Beklag over niet (verdere) vervolging (controle door het hof) .................................................................................... 16
WIJZIGING/AANVULLING TENLASTELEGGING ................................................................................................................ 16
Wijziging tenlastelegging ............................................................................................................................................. 16
Aanvulling tenlastelegging ........................................................................................................................................... 16
WEEK 7: GETUIGEN(VERHOOR) .................................................................................................................... 17
Verhoor getuigen door R-C ........................................................................................................................... 17
Ondervragingsrecht ...................................................................................................................................... 17
Eisen getuigenverklaring voor bewijsmateriaal ............................................................................................ 19
Schending ondervragingsrecht ..................................................................................................................... 19
Bewijsminimum............................................................................................................................................. 21
WEEK 8: (SANCTIONERING) VORMVERZUIMEN ............................................................................................ 22
Stappenplan toepassing/sanctionering art. 359a Sv .................................................................................... 22
Inzoomen op bewijsuitsluiting a.d.h.v. HR onbevoegde hulpofficier .......................................................................... 23
Arwin Basdew 2020 1
,WEEK 9: BESLISSEN EN MOTIVEREN ............................................................................................................. 24
Motiveren en beslissen.................................................................................................................................. 24
WEEK 10: SAMENLOOP................................................................................................................................. 26
Eendaadse samenloop à art. 55 Sr .............................................................................................................. 26
Voortgezette handeling à art. 56 Sr ............................................................................................................ 26
Meerdaadse samenloop à art. 57 Sr ........................................................................................................... 26
Art. 63 Sr ....................................................................................................................................................... 27
WEEK 11: INTERNATIONAAL STRAFRECHT .................................................................................................... 28
RECHTSHULP ......................................................................................................................................................... 28
Kleine rechtshulp ........................................................................................................................................... 28
Grote rechtshulp ........................................................................................................................................... 28
Overdracht en overname van strafvervolging ............................................................................................................. 29
Uitlevering en inlevering ter vervolging of tenuitvoerlegging (executie) .................................................................... 29
Overlevering................................................................................................................................................................. 29
Overdracht en overname tenuitvoerlegging (executie)............................................................................................... 30
Belangrijke beginselen m.b.t. internationale rechtshulp .............................................................................. 30
RECHTSMACHT (ART. 2 T/M 8D SR)........................................................................................................................... 31
Belangrijke beginselen m.b.t. rechtsmacht ................................................................................................... 31
EUROSTRAFRECHT .................................................................................................................................................. 31
Handhaving Eurostrafrecht ........................................................................................................................... 31
Belangrijke waarborgen m.b.t. Eurostrafrecht ............................................................................................. 32
STAPPENPLAN OPLOSSEN INTERNATIONAAL STRAFRECHT CASUS ....................................................................................... 32
WEEK 12: RECHTSMIDDELEN ........................................................................................................................ 33
Rechtsmiddel tegen beschikkingen ............................................................................................................... 33
Soorten rechtsmiddelen ................................................................................................................................ 33
Hoger beroep ................................................................................................................................................ 34
Toegang tot hoger beroep ........................................................................................................................................... 34
Cassatie ......................................................................................................................................................... 34
Cassatiegronden à art. 79 RO..................................................................................................................................... 35
Herziening ten voordele ................................................................................................................................ 35
Gronden voor herziening ............................................................................................................................................. 35
Herziening ten nadele ................................................................................................................................... 36
Arwin Basdew 2020 2
, Week 2: sfeerovergang en sfeercumulatie
Noot vooraf: week 1 was ter herhaling van strafrecht B1.
Sfeerovergang
Definitie: de overgang van een bestuurlijke bevoegdheid naar een strafvorderlijke bevoegdheid. Twee
varianten:
• Zuivere sfeerovergang: bezig met een bestuursrechtelijke controlebevoegdheid (bijv.
stopzetten auto o.g.v. Wvw). Vervolgens ga je over op een strafvorderlijke bevoegdheid
binnen diezelfde wet (bijv. vorderen ademanalyse). --> dit is toegestaan.
o Je moet bevoegd zijn tot het inzetten van beide bevoegdheden (BOA mag bijv. niet elk
strafbaar feit opsporen).
• Voortgezette toepassing: wederom spring je over van controlebevoegdheid naar
strafvorderlijke bevoegdheid, alleen nu binnen een andere wet (bijv. van Wvw naar Opw).
o HR Geweer: voortgezette toepassing is toegestaan, wanneer voldaan aan twee
voorwaarden:
1. Dubbele bevoegdheid: bevoegd voor zowel inzet controlebevoegdheid als
opsporingsbevoegdheid (opsporingsbevoegdheid: art. 141 Sv).
2. Geen misbruik maken van bevoegdheid: je moet de strafvorderlijke
bevoegdheid bij wijze van ‘per toeval’ toepassen.
Sfeercumulatie
Definitie: de bestuursrechtelijke en strafvorderlijke sfeer lopen samen; men zet een bestuursrechtelijke
bevoegdheid in om op te sporen (opsporing art. 132a Sv).
HR Controle versus opsporing: sfeercumulatie is toegestaan wanneer voldaan aan drie
voorwaarden:
1. Dubbele bevoegdheid: bevoegd voor zowel inzet controlebevoegdheid als
opsporingsbevoegdheid (opsporingsbevoegdheid art. 141 Sv)
2. HR Soest: Controlebevoegdheid mag niet uitsluitend t.b.v. opsporing zijn
ingezet (geen détournement de pouvoir):
a. HR Dynamische verkeerscontrole: dit vereiste wordt soepel getoetst. Men
hoeft de controlebevoegdheid 'maar even uit te oefenen'. Dan is het immers
al niet meer 'uitsluitend'. Je moet als opsporingsambtenaar wel laten zien (in
PV) dat de controlebevoegdheid is gebruikt.
3. Waarborgen verdachte in acht genomen: In het bestuursrecht geldt bijv. een
medewerkingsplicht, terwijl in het strafrecht juist nemo tenetur geldt. Je moet beide in
acht nemen.
a. Wordt verdachte ondervraagt? Dan gelden waarborgen.
Arwin Basdew 2020 3
, Week 3: de verdachte en opsporing I
(Herhaling B1) De verdachte
Verdachtebegrip vóór vervolging (bij opsporing) à art. 27 lid 1 Sv (materieel criterium): degene
te wiens aanzien uit feiten en omstandigheden een redelijk vermoeden van schuld aan een strafbaar
feit voortvloeit.
Verdachtebegrip na aanvang vervolging à art. 27 lid 2 Sv (formeel criterium): degene tegen wie
de vervolging is gericht. Redelijk vermoeden niet vereist.
Art. 27 lid 1 Sv: eisen materieel verdachtebegrip
1. Strafbaar feit: dit hangt samen met het legaliteitsbeginsel (art. 1 Sr).
Indien een gedraging op zichzelf strafbaar is, maar wanneer reeds van meet af aan
duidelijk is dat de betrokkene een geslaagd beroep op een rechtvaardigingsgrond zal doen, is
aan deze eerste eis niet voldaan.
2. Redelijk vermoeden van schuld: een louter subjectief vermoeden is onvoldoende. Het
vermoeden moet objectief zijn. De rechter moet soms dus nagaan of, gemeten naar hetgeen
toen bekend was, de opsporingsambtenaar tot de conclusie kon komen dat er sprake was van
een redelijk vermoeden van schuld.
3. Feiten en omstandigheden: het redelijk vermoeden moet uit feiten en omstandigheden
voortvloeien. Dit kan bijv. een getuigenverklaring zijn, maar ook de ervaring van
opsporingsambtenaren of feiten van algemene bekendheid.
Art. 27 lid 2 Sv: formele verdachtebegrip
Art. 27 lid 2 Sv: het formele verdachtebegrip (degene tegen wie de vervolging is gericht), maar wat is
vervolging? Algemeen gezegd: het uitlokken door een vervolgingsambtenaar van een onderzoek of een
beslissing van de rechter. Vervolgingshandelingen zijn bijv. dagvaarden, vorderen tot het bevelen van
VH en het vorderen van een machtiging tot het leggen van conservatoir beslag. Let op, ook het
uitvaardigen van een strafbeschikking is vervolging (art. 167 lid 1 en art. 242 lid 1 Sv). Is de verdachte
het niet eens met de strafbeschikking, dan kan hij immers middels verzet naar de rechter (art. 257e Sv).
Verhoor
Wanneer is sprake van verhoor? Van belang voor art. 29 Sv. Volgende criteria gelden (HR Spontane
verklaring tijdens transport):
1. Indien vragen worden gesteld aan verdachte (art. 27 Sv à redelijk vermoeden van schuld).
2. Omtrent diens betrokkenheid bij een geconstateerd strafbaar feit (materiële criterium)
a. Alleen personalia vallen hier dus niet onder
b. Ook spontane verklaringen vallen hier niet onder (HR Spontane Verklaring Tijdens
Transport). In dit arrest zij verdachte tijdens het vervoer in de politieauto in eens dat
hij wat ergs heeft gedaan. De politieagent vroeg vervolgens: wat heb je dan gedaan?
Volgens de HR is er nog geen sprake van een verhoor, omdat deze vraag niet kan
worden bestempeld als een vraag over de betrokkenheid van een strafbaar feit.
3. En die vragen in een rechtstreekse confrontatie worden gesteld (formele criterium)
a. Persoonlijk en rechtstreeks contact waarbij de verdachte direct wordt geconfronteerd
met vragen en van hem wordt verwacht dat hij terstond antwoord.
i. ‘Terstond’: dus op schrift valt hier niet onder, maar telefonisch wel.
Conclusie formuleren!
Gevolg van verhoor à verdachte komt aantal rechten toe (bijv. zwijgrecht, cautieplicht,
rechtsbijstand etc.).
Arwin Basdew 2020 4
, Rechten van de verdachte (plichten ambtenaar)
• Recht op informatie: Art. 27c Sv. Het moet voor de verdachte duidelijk zijn waar de
verdenking precies op ziet.
• Recht op rechtsbijstand: de verdachte heeft het recht zich te doen bijstaan (art. 28 lid 1 Sv)
o Consultatiebijstand (art. 28c lid 1 Sv): overleg met raadsman voorafgaand het
verhoor.
§ Aangehouden verdachte à max 30 minuten; evt. te verlegen met 30 minuten,
tenzij het belang van het onderzoek zich daartegen verzet.
§ Niet-aangehouden verdachte à kan alleen op eigen initiatief een raadsman
raadplegen voorafgaand het verhoor.
o Verhoorbijstand
§ Aangehouden verdachte à raadsman kan bijwonen en deelnemen
§ Niet-aangehouden verdachte à bijstand raadsman bij verhoor alleen bij zgn.
ontbieding verhoor, d.w.z. een uitdrukkelijk verzoek van de politie om op het
bureau te verschijnen voor verhoor. Verzoek op verhoorbijstand kan wel
worden afgewezen.
o Schending rechtsbijstand: zie p.7 (EHRM Ibrahim en EHRM Van de Kolk)
vormverzuim art. 359a Sv. HR Aanscherpen regels rechtsbijstand verhoor: het
rechtsgevolg is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Schending
consultatie bijstand is in de regel erger dan schending verhoorbijstand.
• Cautieplicht: art. 29 lid 2 Sv. Verdachte moet vooraf het verhoor worden meegedeeld dat hij
niet tot antwoorden verplicht is.
• Pressieverbod: art. 29 lid 1 Sv. Verdachte mag niet onder druk worden gezet of worden
gedwongen tot het beantwoorden van vragen.
• Zwijgrecht: art. 29 lid 1 Sv. Verdachte heeft het recht om niet tegen zichzelf te getuigen of
een bekentenis af te leggen. Het is een uitvloeisel van het pressieverbod;
• Recht op interne openbaarheid en procestukken: In beginsel zijn tijdens het
opsporingsonderzoek de processtukken intern openbaar, d.w.z. toegankelijk voor de
verdachte (art. 30 lid 1 Sv).
• Recht te worden gehoord: Art. 35 lid 1 Sv.
Figuur 1: kernwaarden nemo-tenetur. Bron: Kennisclip
Nemo-teneturbeginsel
Het recht om niet mee te hoeven werken aan je eigen veroordeling. Vloeit voort uit het recht op een
eerlijk proces van art. 6 lid 1 EVRM en art. 29 lid 1 Sv.
Ratio: bescherming verdachte tegen dwang van de overheid.
Arwin Basdew 2020 5
Straf(proces)recht
B2 | SEM1 | RU
Arwin Basdew
Radboud Universiteit Nijmegen
Alle relevante informatie inbegrepen
Literatuur, hoorcolleges, werkcolleges, jurisprudentie
Dit is een betaald document, verspreiding wordt niet gewaardeerd
, Inhoudsopgave
WEEK 2: SFEEROVERGANG EN SFEERCUMULATIE ........................................................................................... 3
Sfeerovergang ................................................................................................................................................. 3
Sfeercumulatie ................................................................................................................................................ 3
WEEK 3: DE VERDACHTE EN OPSPORING I ...................................................................................................... 4
(Herhaling B1) De verdachte ........................................................................................................................... 4
Art. 27 lid 1 Sv: eisen materieel verdachtebegrip .......................................................................................................... 4
Art. 27 lid 2 Sv: formele verdachtebegrip ...................................................................................................................... 4
Verhoor ........................................................................................................................................................... 4
Rechten van de verdachte (plichten ambtenaar) ............................................................................................ 5
Nemo-teneturbeginsel .................................................................................................................................... 5
Art. 6 EVRM ..................................................................................................................................................... 6
Art. 5 EVRM ..................................................................................................................................................... 7
Art. 8 EVRM ..................................................................................................................................................... 7
Opsporing........................................................................................................................................................ 7
Vroegverdachte............................................................................................................................................... 8
WEEK 4: (BIJZONDERE) OPSPORING II ............................................................................................................. 9
Denkschema .................................................................................................................................................... 9
Dwangmiddelen versus opsporingsbevoegdheid .......................................................................................... 10
Uitlokken: Tallon-criterium/instigatieverbod ................................................................................................ 10
Politieoptreden zonder bevoegdheid: toestemming ..................................................................................... 10
Gradaties van verdenking ............................................................................................................................. 10
WEEK 5: BETREDEN EN DOORZOEKEN .......................................................................................................... 11
Beslag............................................................................................................................................................ 11
Over betreden van plaatsen .......................................................................................................................... 12
WEEK 6: NE BIS IN IDEM EN VERVOLGING .................................................................................................... 13
NE BIS IN IDEM ...................................................................................................................................................... 13
TRANSACTIE .......................................................................................................................................................... 14
STRAFBESCHIKKING ................................................................................................................................................ 14
BUITENVERVOLGINGSTELLING, KENNISGEVING NIET-VERDERE VERVOLGING, VERKLARING DAT DE ZAAK GEËINDIGD IS.................. 14
BESLISSINGEN OMTRENT VERVOLGING ........................................................................................................................ 14
Modaliteiten vervolgings- en sepotbeslissing ............................................................................................... 15
Vervolgingshandelingen............................................................................................................................................... 15
Seponeren (art. 167, 242 Sv) ....................................................................................................................................... 15
Transactie................................................................................................................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
CONTROLEMECHANISMEN ....................................................................................................................................... 16
Bezwaarschrift tegen dagvaarding (controle op vervolgingsbeslissing door Raadkamer)........................................... 16
Beklag over niet (verdere) vervolging (controle door het hof) .................................................................................... 16
WIJZIGING/AANVULLING TENLASTELEGGING ................................................................................................................ 16
Wijziging tenlastelegging ............................................................................................................................................. 16
Aanvulling tenlastelegging ........................................................................................................................................... 16
WEEK 7: GETUIGEN(VERHOOR) .................................................................................................................... 17
Verhoor getuigen door R-C ........................................................................................................................... 17
Ondervragingsrecht ...................................................................................................................................... 17
Eisen getuigenverklaring voor bewijsmateriaal ............................................................................................ 19
Schending ondervragingsrecht ..................................................................................................................... 19
Bewijsminimum............................................................................................................................................. 21
WEEK 8: (SANCTIONERING) VORMVERZUIMEN ............................................................................................ 22
Stappenplan toepassing/sanctionering art. 359a Sv .................................................................................... 22
Inzoomen op bewijsuitsluiting a.d.h.v. HR onbevoegde hulpofficier .......................................................................... 23
Arwin Basdew 2020 1
,WEEK 9: BESLISSEN EN MOTIVEREN ............................................................................................................. 24
Motiveren en beslissen.................................................................................................................................. 24
WEEK 10: SAMENLOOP................................................................................................................................. 26
Eendaadse samenloop à art. 55 Sr .............................................................................................................. 26
Voortgezette handeling à art. 56 Sr ............................................................................................................ 26
Meerdaadse samenloop à art. 57 Sr ........................................................................................................... 26
Art. 63 Sr ....................................................................................................................................................... 27
WEEK 11: INTERNATIONAAL STRAFRECHT .................................................................................................... 28
RECHTSHULP ......................................................................................................................................................... 28
Kleine rechtshulp ........................................................................................................................................... 28
Grote rechtshulp ........................................................................................................................................... 28
Overdracht en overname van strafvervolging ............................................................................................................. 29
Uitlevering en inlevering ter vervolging of tenuitvoerlegging (executie) .................................................................... 29
Overlevering................................................................................................................................................................. 29
Overdracht en overname tenuitvoerlegging (executie)............................................................................................... 30
Belangrijke beginselen m.b.t. internationale rechtshulp .............................................................................. 30
RECHTSMACHT (ART. 2 T/M 8D SR)........................................................................................................................... 31
Belangrijke beginselen m.b.t. rechtsmacht ................................................................................................... 31
EUROSTRAFRECHT .................................................................................................................................................. 31
Handhaving Eurostrafrecht ........................................................................................................................... 31
Belangrijke waarborgen m.b.t. Eurostrafrecht ............................................................................................. 32
STAPPENPLAN OPLOSSEN INTERNATIONAAL STRAFRECHT CASUS ....................................................................................... 32
WEEK 12: RECHTSMIDDELEN ........................................................................................................................ 33
Rechtsmiddel tegen beschikkingen ............................................................................................................... 33
Soorten rechtsmiddelen ................................................................................................................................ 33
Hoger beroep ................................................................................................................................................ 34
Toegang tot hoger beroep ........................................................................................................................................... 34
Cassatie ......................................................................................................................................................... 34
Cassatiegronden à art. 79 RO..................................................................................................................................... 35
Herziening ten voordele ................................................................................................................................ 35
Gronden voor herziening ............................................................................................................................................. 35
Herziening ten nadele ................................................................................................................................... 36
Arwin Basdew 2020 2
, Week 2: sfeerovergang en sfeercumulatie
Noot vooraf: week 1 was ter herhaling van strafrecht B1.
Sfeerovergang
Definitie: de overgang van een bestuurlijke bevoegdheid naar een strafvorderlijke bevoegdheid. Twee
varianten:
• Zuivere sfeerovergang: bezig met een bestuursrechtelijke controlebevoegdheid (bijv.
stopzetten auto o.g.v. Wvw). Vervolgens ga je over op een strafvorderlijke bevoegdheid
binnen diezelfde wet (bijv. vorderen ademanalyse). --> dit is toegestaan.
o Je moet bevoegd zijn tot het inzetten van beide bevoegdheden (BOA mag bijv. niet elk
strafbaar feit opsporen).
• Voortgezette toepassing: wederom spring je over van controlebevoegdheid naar
strafvorderlijke bevoegdheid, alleen nu binnen een andere wet (bijv. van Wvw naar Opw).
o HR Geweer: voortgezette toepassing is toegestaan, wanneer voldaan aan twee
voorwaarden:
1. Dubbele bevoegdheid: bevoegd voor zowel inzet controlebevoegdheid als
opsporingsbevoegdheid (opsporingsbevoegdheid: art. 141 Sv).
2. Geen misbruik maken van bevoegdheid: je moet de strafvorderlijke
bevoegdheid bij wijze van ‘per toeval’ toepassen.
Sfeercumulatie
Definitie: de bestuursrechtelijke en strafvorderlijke sfeer lopen samen; men zet een bestuursrechtelijke
bevoegdheid in om op te sporen (opsporing art. 132a Sv).
HR Controle versus opsporing: sfeercumulatie is toegestaan wanneer voldaan aan drie
voorwaarden:
1. Dubbele bevoegdheid: bevoegd voor zowel inzet controlebevoegdheid als
opsporingsbevoegdheid (opsporingsbevoegdheid art. 141 Sv)
2. HR Soest: Controlebevoegdheid mag niet uitsluitend t.b.v. opsporing zijn
ingezet (geen détournement de pouvoir):
a. HR Dynamische verkeerscontrole: dit vereiste wordt soepel getoetst. Men
hoeft de controlebevoegdheid 'maar even uit te oefenen'. Dan is het immers
al niet meer 'uitsluitend'. Je moet als opsporingsambtenaar wel laten zien (in
PV) dat de controlebevoegdheid is gebruikt.
3. Waarborgen verdachte in acht genomen: In het bestuursrecht geldt bijv. een
medewerkingsplicht, terwijl in het strafrecht juist nemo tenetur geldt. Je moet beide in
acht nemen.
a. Wordt verdachte ondervraagt? Dan gelden waarborgen.
Arwin Basdew 2020 3
, Week 3: de verdachte en opsporing I
(Herhaling B1) De verdachte
Verdachtebegrip vóór vervolging (bij opsporing) à art. 27 lid 1 Sv (materieel criterium): degene
te wiens aanzien uit feiten en omstandigheden een redelijk vermoeden van schuld aan een strafbaar
feit voortvloeit.
Verdachtebegrip na aanvang vervolging à art. 27 lid 2 Sv (formeel criterium): degene tegen wie
de vervolging is gericht. Redelijk vermoeden niet vereist.
Art. 27 lid 1 Sv: eisen materieel verdachtebegrip
1. Strafbaar feit: dit hangt samen met het legaliteitsbeginsel (art. 1 Sr).
Indien een gedraging op zichzelf strafbaar is, maar wanneer reeds van meet af aan
duidelijk is dat de betrokkene een geslaagd beroep op een rechtvaardigingsgrond zal doen, is
aan deze eerste eis niet voldaan.
2. Redelijk vermoeden van schuld: een louter subjectief vermoeden is onvoldoende. Het
vermoeden moet objectief zijn. De rechter moet soms dus nagaan of, gemeten naar hetgeen
toen bekend was, de opsporingsambtenaar tot de conclusie kon komen dat er sprake was van
een redelijk vermoeden van schuld.
3. Feiten en omstandigheden: het redelijk vermoeden moet uit feiten en omstandigheden
voortvloeien. Dit kan bijv. een getuigenverklaring zijn, maar ook de ervaring van
opsporingsambtenaren of feiten van algemene bekendheid.
Art. 27 lid 2 Sv: formele verdachtebegrip
Art. 27 lid 2 Sv: het formele verdachtebegrip (degene tegen wie de vervolging is gericht), maar wat is
vervolging? Algemeen gezegd: het uitlokken door een vervolgingsambtenaar van een onderzoek of een
beslissing van de rechter. Vervolgingshandelingen zijn bijv. dagvaarden, vorderen tot het bevelen van
VH en het vorderen van een machtiging tot het leggen van conservatoir beslag. Let op, ook het
uitvaardigen van een strafbeschikking is vervolging (art. 167 lid 1 en art. 242 lid 1 Sv). Is de verdachte
het niet eens met de strafbeschikking, dan kan hij immers middels verzet naar de rechter (art. 257e Sv).
Verhoor
Wanneer is sprake van verhoor? Van belang voor art. 29 Sv. Volgende criteria gelden (HR Spontane
verklaring tijdens transport):
1. Indien vragen worden gesteld aan verdachte (art. 27 Sv à redelijk vermoeden van schuld).
2. Omtrent diens betrokkenheid bij een geconstateerd strafbaar feit (materiële criterium)
a. Alleen personalia vallen hier dus niet onder
b. Ook spontane verklaringen vallen hier niet onder (HR Spontane Verklaring Tijdens
Transport). In dit arrest zij verdachte tijdens het vervoer in de politieauto in eens dat
hij wat ergs heeft gedaan. De politieagent vroeg vervolgens: wat heb je dan gedaan?
Volgens de HR is er nog geen sprake van een verhoor, omdat deze vraag niet kan
worden bestempeld als een vraag over de betrokkenheid van een strafbaar feit.
3. En die vragen in een rechtstreekse confrontatie worden gesteld (formele criterium)
a. Persoonlijk en rechtstreeks contact waarbij de verdachte direct wordt geconfronteerd
met vragen en van hem wordt verwacht dat hij terstond antwoord.
i. ‘Terstond’: dus op schrift valt hier niet onder, maar telefonisch wel.
Conclusie formuleren!
Gevolg van verhoor à verdachte komt aantal rechten toe (bijv. zwijgrecht, cautieplicht,
rechtsbijstand etc.).
Arwin Basdew 2020 4
, Rechten van de verdachte (plichten ambtenaar)
• Recht op informatie: Art. 27c Sv. Het moet voor de verdachte duidelijk zijn waar de
verdenking precies op ziet.
• Recht op rechtsbijstand: de verdachte heeft het recht zich te doen bijstaan (art. 28 lid 1 Sv)
o Consultatiebijstand (art. 28c lid 1 Sv): overleg met raadsman voorafgaand het
verhoor.
§ Aangehouden verdachte à max 30 minuten; evt. te verlegen met 30 minuten,
tenzij het belang van het onderzoek zich daartegen verzet.
§ Niet-aangehouden verdachte à kan alleen op eigen initiatief een raadsman
raadplegen voorafgaand het verhoor.
o Verhoorbijstand
§ Aangehouden verdachte à raadsman kan bijwonen en deelnemen
§ Niet-aangehouden verdachte à bijstand raadsman bij verhoor alleen bij zgn.
ontbieding verhoor, d.w.z. een uitdrukkelijk verzoek van de politie om op het
bureau te verschijnen voor verhoor. Verzoek op verhoorbijstand kan wel
worden afgewezen.
o Schending rechtsbijstand: zie p.7 (EHRM Ibrahim en EHRM Van de Kolk)
vormverzuim art. 359a Sv. HR Aanscherpen regels rechtsbijstand verhoor: het
rechtsgevolg is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Schending
consultatie bijstand is in de regel erger dan schending verhoorbijstand.
• Cautieplicht: art. 29 lid 2 Sv. Verdachte moet vooraf het verhoor worden meegedeeld dat hij
niet tot antwoorden verplicht is.
• Pressieverbod: art. 29 lid 1 Sv. Verdachte mag niet onder druk worden gezet of worden
gedwongen tot het beantwoorden van vragen.
• Zwijgrecht: art. 29 lid 1 Sv. Verdachte heeft het recht om niet tegen zichzelf te getuigen of
een bekentenis af te leggen. Het is een uitvloeisel van het pressieverbod;
• Recht op interne openbaarheid en procestukken: In beginsel zijn tijdens het
opsporingsonderzoek de processtukken intern openbaar, d.w.z. toegankelijk voor de
verdachte (art. 30 lid 1 Sv).
• Recht te worden gehoord: Art. 35 lid 1 Sv.
Figuur 1: kernwaarden nemo-tenetur. Bron: Kennisclip
Nemo-teneturbeginsel
Het recht om niet mee te hoeven werken aan je eigen veroordeling. Vloeit voort uit het recht op een
eerlijk proces van art. 6 lid 1 EVRM en art. 29 lid 1 Sv.
Ratio: bescherming verdachte tegen dwang van de overheid.
Arwin Basdew 2020 5
