2020
VM2.4
Tamara Zaaijer
Christelijke Hogeschool Ede
26-6-2020
,Inhoudsopgave
Voorwoord........................................................................................................... 2
Verantwoording .................................................................................................... 3
Planmatig handelen .......................................................................................... 3
Logboek – overzicht van de groep .......................................................................... 3
Groepsplan rekenen .......................................................................................... 4
Lessenseries ................................................................................................... 4
lessenserie rekenen................................................................................ 4
lessenserie mens en wereld ...................................................................... 4
lessenserie beeldende vorming .................................................................. 4
Onderzoek JK .................................................................................................. 5
Theorie koppelen aan geconstateerde praktijk ............................................... 5
Vragenlijst/beschrijvende analyse .............................................................. 5
Didactiek JK ................................................................................................... 5
Ontwerpend leren ............................................................................................ 5
Inzet ICT door kinderen ...................................................................................... 6
Verplichte bewijslast .............................................................................................. 6
Rubric rekenen ................................................................................................ 6
Rubric mens en wereld....................................................................................... 7
Rubric beeldende vorming................................................................................... 8
Logboek – overzicht van de groep .......................................................................... 9
Groepsplan rekenen .........................................................................................31
Lessenseries ..................................................................................................32
Lessenserie rekenen ..............................................................................32
Lessenserie mens en wereld .....................................................................44
Lessenserie beeldende vorming .................................................................56
Onderzoek JK .................................................................................................68
(online)museumbezoek .....................................................................................71
Aanvullende bewijslast ...........................................................................................73
Mal kunst ervaren ............................................................................................73
Beoordeling visie buitenonderwijs ........................................................................77
Foto’s tunnels graven .......................................................................................78
Ginzy ..........................................................................................................79
Google Maps ..................................................................................................80
Excel bestand ................................................................................................81
Concreet materiaal ..........................................................................................82
Nawoord ............................................................................................................83
Bibliografie .........................................................................................................84
1
,Voorwoord
Dit blok staat in het teken van handelingsgericht werken. Ik ben erg benieuwd hoe
handelingsgericht werken in elkaar zit en wat ik er in mijn onderwijs mee kan doen. Ik
hoop dat ik dit aan het einde van het blok heb geleerd. Gelukkig kan ik weer volledig aan
de slag op mijn stageschool. Ik heb er ontzettend veel zin in!!
2
, Verantwoording
Planmatig handelen
“Handelingsgericht werken (HGW) wil de kwaliteit van het onderwijs en de begeleiding van alle
leerlingen verbeteren. Het is een systematische manier van werken, waarbij het aanbod afgestemd
is op de onderwijsbehoeften en de basisbehoeften van leerlingen” (Kerpel, 2014). Tijdens dit blok
heb ik gebruikt gemaakt van het handelingsgericht werken. Door gebruik te maken van HGW heb ik
geprobeerd om mijn onderwijs te baseren op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Ik ben
uitgegaan van de zeven uitgangspunten van HGW. “De zeven uitgangspunten:
1. De onderwijsbehoeften van leerlingen staan centraal.
2. Afstemming en wisselwerking: het gaat niet alleen om het kind, maar om het kind in
wisselwerking met zijn omgeving.
3. Het is de leraar die het doet!
4. Positieve aspecten van kind, groep, leraar, school en ouders zijn van groot belang.
5. Samenwerking tussen leraren, leerlingen, ouders, intern en extern begeleiders is
noodzakelijk om een effectieve aanpak te realiseren.
6. Doelgericht werken: het formuleren van korte- en langetermijn doelen.
7. De werkwijze is systematisch, stapsgewijs en transparant” (De Muynck, Both, & Visser-
Vogel, 2015, pp. 18-19).
Als eerste heb ik een logboek gemaakt. In dit logboek heb ik stimulerende en belemmerende
factoren voor de individuele leerling geschreven. Aan de hand van die factoren ben ik
onderwijsbehoeften gaan formuleren. Om tot de onderwijsbehoeften te komen heb ik gebruikt
gemaakt van de ‘hulpzinnen voor het benoemen van onderwijsbehoeften’ (Pameijer, Beukering, &
De Lange, 2009). Binnen het handelingsgericht werken werk je stap voor stap. “Door de planmatige
aanpak geeft het structuur bij het omgaan met verschil in behoeften tussen leerlingen in de klas. De
cyclus van HGW bevat zes stappen” (Willems & Wienke, 2013). “Waarnemen, begrijpen, wegen,
plannen, handelen en evalueren” (De Muynck, Both, & Visser-Vogel, 2015, p. 25). Na de fase van
evalueren begint de cyclus weer opnieuw bij het waarnemen. Dit model heb ik toegepast bij het
maken van het logboek, het groepsplan voor rekenen en de lessenseries. Ik ben begonnen met het
waarnemen. In deze fase heb ik de stimulerende en belemmerende factoren beschreven. In de fase
begrijpen ben ik de onderwijsbehoeften gaan formuleren. In de fase van wegen ben ik gaan kijken
welke doelen ik voor de kinderen kon gaan maken en met welke leerlingen ik die doelen wilde
behalen. Toen kwam het plannen. In de fase van het plannen ben ik de lessen gaan vormgeven. Hoe
gaat mijn instructie eruit zien, hoe wordt mijn differentiatie en kan ik hiermee de doelen gaan
halen? In de fase van het handelen ben ik lessen gaan geven. Als laatste kwam het evalueren. Dit
gebeurt veel aan het eind van de les. Vaak stel ik wat vragen die met het doel van de les te maken
hebben om te kijken wat de respons van de leerlingen is. Met die respons kan ik weer een nieuwe
cyclus gaan maken. De aanpak van HGW heeft voor mij een duidelijke meerwaarde bij het maken
een logboek. Je gaat stap voor stap aan de slag om onderwijs te maken wat bij de individuele
leerling past. Telkens kun je weer opnieuw gaan kijken wat je kan veranderen aan je onderwijs
door vaak genoeg te evalueren. Op die manier komt er iedere keer een nieuwe cyclus.
Logboek – overzicht van de groep
“Met passend onderwijs krijgt het schoolbestuur de verantwoordelijkheid om elke leerling een
passende onderwijsplek te bieden” (Willems & Wienke, 2013). Door het inzicht in de
onderwijsbehoeften van kinderen kun je passend onderwijs creëren. In mijn logboek heb ik de
onderwijsbehoeften van de leerlingen in kaart gebracht. De onderwijsbehoeften zijn vanuit de
pedagogiek en vakdidactiek beschreven. Voordat ik de onderwijsbehoeften kon formuleren ben ik
gaan ‘waarnemen’. Dit is de eerste stap uit het zesfasen model. “Door goed naar kinderen te
kijken, leer je een kind écht kennen” (Van Eijkeren, 2013, p. 14). Aan de hand van mijn observaties
kon ik de stimulerende en belemmerende factoren beschrijven. In de fase van begrijpen ben ik de
onderwijsbehoeften gaan formuleren. “Onderwijsbehoeften geven aan wat deze groep bij deze
leraar op deze school de komen periode nodig heeft om onderwijsdoelen te bereiken. Je richt je als
leraar niet op wat er mis is met de groep, maar op wat er nodig is om een bepaald doel te bereiken
en op de vraag welke aanpak een positief effect heeft” (De Muynck, Both, & Visser-Vogel, 2015, p.
45). De onderwijsbehoeften die ik heb geformuleerd zijn bruikbaar bij de verschillende lessen die ik
heb gegeven. In mijn lessenseries kun je zien dat ik de onderwijsbehoeften bij verschillende
vakken heb ingezet.
3
VM2.4
Tamara Zaaijer
Christelijke Hogeschool Ede
26-6-2020
,Inhoudsopgave
Voorwoord........................................................................................................... 2
Verantwoording .................................................................................................... 3
Planmatig handelen .......................................................................................... 3
Logboek – overzicht van de groep .......................................................................... 3
Groepsplan rekenen .......................................................................................... 4
Lessenseries ................................................................................................... 4
lessenserie rekenen................................................................................ 4
lessenserie mens en wereld ...................................................................... 4
lessenserie beeldende vorming .................................................................. 4
Onderzoek JK .................................................................................................. 5
Theorie koppelen aan geconstateerde praktijk ............................................... 5
Vragenlijst/beschrijvende analyse .............................................................. 5
Didactiek JK ................................................................................................... 5
Ontwerpend leren ............................................................................................ 5
Inzet ICT door kinderen ...................................................................................... 6
Verplichte bewijslast .............................................................................................. 6
Rubric rekenen ................................................................................................ 6
Rubric mens en wereld....................................................................................... 7
Rubric beeldende vorming................................................................................... 8
Logboek – overzicht van de groep .......................................................................... 9
Groepsplan rekenen .........................................................................................31
Lessenseries ..................................................................................................32
Lessenserie rekenen ..............................................................................32
Lessenserie mens en wereld .....................................................................44
Lessenserie beeldende vorming .................................................................56
Onderzoek JK .................................................................................................68
(online)museumbezoek .....................................................................................71
Aanvullende bewijslast ...........................................................................................73
Mal kunst ervaren ............................................................................................73
Beoordeling visie buitenonderwijs ........................................................................77
Foto’s tunnels graven .......................................................................................78
Ginzy ..........................................................................................................79
Google Maps ..................................................................................................80
Excel bestand ................................................................................................81
Concreet materiaal ..........................................................................................82
Nawoord ............................................................................................................83
Bibliografie .........................................................................................................84
1
,Voorwoord
Dit blok staat in het teken van handelingsgericht werken. Ik ben erg benieuwd hoe
handelingsgericht werken in elkaar zit en wat ik er in mijn onderwijs mee kan doen. Ik
hoop dat ik dit aan het einde van het blok heb geleerd. Gelukkig kan ik weer volledig aan
de slag op mijn stageschool. Ik heb er ontzettend veel zin in!!
2
, Verantwoording
Planmatig handelen
“Handelingsgericht werken (HGW) wil de kwaliteit van het onderwijs en de begeleiding van alle
leerlingen verbeteren. Het is een systematische manier van werken, waarbij het aanbod afgestemd
is op de onderwijsbehoeften en de basisbehoeften van leerlingen” (Kerpel, 2014). Tijdens dit blok
heb ik gebruikt gemaakt van het handelingsgericht werken. Door gebruik te maken van HGW heb ik
geprobeerd om mijn onderwijs te baseren op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Ik ben
uitgegaan van de zeven uitgangspunten van HGW. “De zeven uitgangspunten:
1. De onderwijsbehoeften van leerlingen staan centraal.
2. Afstemming en wisselwerking: het gaat niet alleen om het kind, maar om het kind in
wisselwerking met zijn omgeving.
3. Het is de leraar die het doet!
4. Positieve aspecten van kind, groep, leraar, school en ouders zijn van groot belang.
5. Samenwerking tussen leraren, leerlingen, ouders, intern en extern begeleiders is
noodzakelijk om een effectieve aanpak te realiseren.
6. Doelgericht werken: het formuleren van korte- en langetermijn doelen.
7. De werkwijze is systematisch, stapsgewijs en transparant” (De Muynck, Both, & Visser-
Vogel, 2015, pp. 18-19).
Als eerste heb ik een logboek gemaakt. In dit logboek heb ik stimulerende en belemmerende
factoren voor de individuele leerling geschreven. Aan de hand van die factoren ben ik
onderwijsbehoeften gaan formuleren. Om tot de onderwijsbehoeften te komen heb ik gebruikt
gemaakt van de ‘hulpzinnen voor het benoemen van onderwijsbehoeften’ (Pameijer, Beukering, &
De Lange, 2009). Binnen het handelingsgericht werken werk je stap voor stap. “Door de planmatige
aanpak geeft het structuur bij het omgaan met verschil in behoeften tussen leerlingen in de klas. De
cyclus van HGW bevat zes stappen” (Willems & Wienke, 2013). “Waarnemen, begrijpen, wegen,
plannen, handelen en evalueren” (De Muynck, Both, & Visser-Vogel, 2015, p. 25). Na de fase van
evalueren begint de cyclus weer opnieuw bij het waarnemen. Dit model heb ik toegepast bij het
maken van het logboek, het groepsplan voor rekenen en de lessenseries. Ik ben begonnen met het
waarnemen. In deze fase heb ik de stimulerende en belemmerende factoren beschreven. In de fase
begrijpen ben ik de onderwijsbehoeften gaan formuleren. In de fase van wegen ben ik gaan kijken
welke doelen ik voor de kinderen kon gaan maken en met welke leerlingen ik die doelen wilde
behalen. Toen kwam het plannen. In de fase van het plannen ben ik de lessen gaan vormgeven. Hoe
gaat mijn instructie eruit zien, hoe wordt mijn differentiatie en kan ik hiermee de doelen gaan
halen? In de fase van het handelen ben ik lessen gaan geven. Als laatste kwam het evalueren. Dit
gebeurt veel aan het eind van de les. Vaak stel ik wat vragen die met het doel van de les te maken
hebben om te kijken wat de respons van de leerlingen is. Met die respons kan ik weer een nieuwe
cyclus gaan maken. De aanpak van HGW heeft voor mij een duidelijke meerwaarde bij het maken
een logboek. Je gaat stap voor stap aan de slag om onderwijs te maken wat bij de individuele
leerling past. Telkens kun je weer opnieuw gaan kijken wat je kan veranderen aan je onderwijs
door vaak genoeg te evalueren. Op die manier komt er iedere keer een nieuwe cyclus.
Logboek – overzicht van de groep
“Met passend onderwijs krijgt het schoolbestuur de verantwoordelijkheid om elke leerling een
passende onderwijsplek te bieden” (Willems & Wienke, 2013). Door het inzicht in de
onderwijsbehoeften van kinderen kun je passend onderwijs creëren. In mijn logboek heb ik de
onderwijsbehoeften van de leerlingen in kaart gebracht. De onderwijsbehoeften zijn vanuit de
pedagogiek en vakdidactiek beschreven. Voordat ik de onderwijsbehoeften kon formuleren ben ik
gaan ‘waarnemen’. Dit is de eerste stap uit het zesfasen model. “Door goed naar kinderen te
kijken, leer je een kind écht kennen” (Van Eijkeren, 2013, p. 14). Aan de hand van mijn observaties
kon ik de stimulerende en belemmerende factoren beschrijven. In de fase van begrijpen ben ik de
onderwijsbehoeften gaan formuleren. “Onderwijsbehoeften geven aan wat deze groep bij deze
leraar op deze school de komen periode nodig heeft om onderwijsdoelen te bereiken. Je richt je als
leraar niet op wat er mis is met de groep, maar op wat er nodig is om een bepaald doel te bereiken
en op de vraag welke aanpak een positief effect heeft” (De Muynck, Both, & Visser-Vogel, 2015, p.
45). De onderwijsbehoeften die ik heb geformuleerd zijn bruikbaar bij de verschillende lessen die ik
heb gegeven. In mijn lessenseries kun je zien dat ik de onderwijsbehoeften bij verschillende
vakken heb ingezet.
3
