Portfolio fase 1
Dossier & beroepsproducten
Wilco Rutenfrans 635912
VK DT Digipabo, 1B
0
, Inhoud
1 Inleiding .................................................................................................................................................................3
2 Dossier ..................................................................................................................................................................5
2.1 Wie was jouw ideale leraar? ......................................................................................................................... 6
2.2 Voorbereiding POP periode A ...................................................................................................................... 7
Beroepstaken ........................................................................................................................................................ 7
Leerdoelen ............................................................................................................................................................ 8
Peerfeedback voorbereiding POP periode A ....................................................................................................... 10
Reflectie voorbereiding POP periode A ............................................................................................................... 12
2.2 POP en Plan van aanpak periode B ........................................................................................................... 14
Ontwikkeling periode A ........................................................................................................................................ 14
Analyse................................................................................................................................................................ 19
Leerdoelen periode B .......................................................................................................................................... 20
Acties periode B (Plan van aanpak) .................................................................................................................... 22
Resultaat ............................................................................................................................................................. 24
BIJLAGE - Peerfeedback op POP ....................................................................................................................... 33
2.3 Wilco Rutenfrans als persoon ..................................................................................................................... 34
2.4 De student als student ................................................................................................................................ 35
2.5 ICT-praktijktaken ........................................................................................................................................ 37
3 Beroepsproducten ............................................................................................................................................... 40
3.1 Taal – Nederlands ...................................................................................................................................... 40
Analyse zaakvaktekst en lesontwerp ................................................................................................................... 40
Reflectie op de lessenserie ................................................................................................................................. 55
BIJLAGE I Beroepsproduct GTZ - Gekozen zaaktekst ........................................................................................ 57
BIJLAGE II Beroepsproduct GTZ - Lesbeschrijvingsformulier les 1 .................................................................... 58
BIJLAGE III Beroepsproduct GTZ - Lesbeschrijvingsformulier les 2 ................................................................... 61
BIJLAGE IV Beroepsproduct GTZ - Lesbeschrijvingsformulier les 3 ................................................................... 63
BIJLAGE V Beroepsproduct GTZ - Kijkwijzer ...................................................................................................... 65
3.2 Taal – Engels.............................................................................................................................................. 66
Methode en leergang .......................................................................................................................................... 66
De communicatieve methode .............................................................................................................................. 66
Het vierfasenmodel ............................................................................................................................................. 67
De groep.............................................................................................................................................................. 67
De doelen ............................................................................................................................................................ 68
BIJLAGE I Engels- Lesvoorbereidingsformulier 1 ............................................................................................... 74
BIJLAGE II Engels - Lesvoorbereidingsformulier 2 ............................................................................................. 77
BIJLAGE III – Kijkwijzer 1 .................................................................................................................................... 80
BIJLAGE IV - Kijkwijzer 2 .................................................................................................................................... 81
3.3 Rekenen en wiskunde ................................................................................................................................ 82
Inleiding ............................................................................................................................................................... 82
Reken-wiskundemethodes vergeleken ................................................................................................................ 84
1
, Reflectie .............................................................................................................................................................. 88
Didactiek - Beschrijving twee lesactiviteiten ........................................................................................................ 89
Literatuur ............................................................................................................................................................. 89
BIJLAGE I - Lesvoorbereidingsformulier 1 .......................................................................................................... 90
BIJLAGE II - Lesvoorbereidingsformulier 2 ......................................................................................................... 97
BIJLAGE III - Lesvoorbereidingsformulier 3 ...................................................................................................... 104
BIJLAGE IV - Leerlingenwerk………………………………………………………………………………………… 110
3.4 Wereldoriëntatie ....................................................................................................................................... 112
Aardrijkskunde - Verantwoording van gemaakte keuzes ................................................................................... 112
BIJLAGE I - Lesvoorbereidingsformulier en evaluatie aardrijkskunde ............................................................... 113
BIJLAGE II - Werkblad aardrijkskunde .............................................................................................................. 116
BIJLAGE III - Kijkwijzer aardrijkskunde ............................................................................................................. 122
Geschiedenis - Verantwoording van gemaakte keuzes ..................................................................................... 123
Geschiedenis - Reflectie op gemaakte keuzes .................................................................................................. 123
BIJLAGE I - Lesvoorbereidingsformulier en evaluatie Geschiedenis ................................................................ 124
BIJLAGE II - Kijkwijzer Geschiedenis ................................................................................................................ 127
3.5 Kunstzinnige oriëntatie ............................................................................................................................. 128
Inventarisatie eigen beginsituatie ...................................................................................................................... 128
Didactiek............................................................................................................................................................ 129
Beeldend vorming ............................................................................................................................................. 129
Feedback begeleidster les beeldende vorming ................................................................................................. 132
Resultaten beeldende vorming .......................................................................................................................... 133
Cultuureducatie ................................................................................................................................................. 134
Lesvoorbereidingsformulier cultuureducatie ...................................................................................................... 134
Resultaten cultuureducatie ................................................................................................................................ 139
Muziek………………… ...................................................................................................................................... 140
Feedback begeleidster les muziek .................................................................................................................... 144
Resultaten muziek ............................................................................................................................................. 145
Dans/drama ....................................................................................................................................................... 146
Lesvoorbereidingsformulier drama .................................................................................................................... 146
Verantwoording ................................................................................................................................................. 149
BIJLAGE I - Mijn KO-beginsituatie .................................................................................................................... 150
3.6 Levensbeschouwing ................................................................................................................................. 153
Levensvisie........................................................................................................................................................ 153
Les 1 levensbeschouwing religieus verhaal ...................................................................................................... 154
Les 2 levensbeschouwing seculier verhaal ....................................................................................................... 155
Reflectie ............................................................................................................................................................ 156
BIJLAGE I - Lesvoorbereidingsformulier en evaluatie Levensbeschouwing – religieus verhaal ........................ 157
BIJLAGE II - Lesvoorbereidingsformulier en evaluatie Levensbeschouwing – seculier verhaal ........................ 162
4 Bibliografie......................................................................................................................................................... 164
5 BIJLAGE - Authenticiteitsverklaring ................................................................................................................... 165
2
, 1 Inleiding
Waar ik in periode A echt nog mijn plek en rol als leraar moest zoeken, heb ik sinds einde periode A /
begin periode B flinke stappen hierin gemaakt. Zowel voor mijn eigen gevoel als volgens mijn
praktijkbegeleidster.
In het begin heb ik mede door de zeer dynamische klassensituatie een wat afwachtende houding
aangenomen. Ter illustratie van de moeilijke klassensituatie: De school heeft de afgelopen periode voor
deze groep 5/6 een plan van aanpak opgesteld met daarin een lijst van ontoelaatbare gedragingen en
welke gevolgen ontoelaatbaar gedrag (stapsgewijs) zou leiden. Dit plan van aanpak is gedeeld met alle
ouders van alle leerlingen. In de praktijk heeft dit ertoe geleid dat verschillende leerlingen naar huis zijn
gestuurd en ouders op gesprek zijn geweest. Desondanks trad er onvoldoende verbetering op. Hierom is
er besloten om interventie van een extern bureau in te schakelen dat gespecialiseerd is in moeilijke
klassensituaties. Alle ouders van de leerlingen uit de klas zijn begin januari uitgenodigd voor een
zogenoemde kanjeravond te praten om over de problematiek te praten. In dit kader zijn ook alle ouders
van alle leerlingen begin januari een dag in de klas geweest.
Hoe dan ook, door de gesprekken met mijn begeleidster en door hetgeen ik zag was mij van meet af aan
duidelijk dat mijn begeleidster alle zeilen moest bijzetten om de klas in goede banen te leiden. Haar
aandacht ging meer uit naar klassenmanagement dan naar lesgeven. Om haar hierin niet te veel voor de
voeten te lopen, heb ik in het begin bewust wat meer op de achtergrond gehouden en vooral ingezet op
observeren.
Als het gaat om de lessen die ik de eerste periode verzorgen, was ik vooral nog aan het lesgeven vanuit
de theorie, hoe ziet een les er idealiter uit, en volgde ik bij het lesgeven strikt mijn
lesvoorbereidingsformulier zoals ik die vooraf had ontworpen. Het lesgeven was hierdoor vooral ‘zenden’
in plaats van interactief.
Eind periode A heb ik, mede door de gesprekken die ik met mijn begeleidster had, de feedback die zij gaf
en de ervaring van de eerste weken, de keuze gemaakt om alle terughoudendheid te laten varen en me
helemaal in het lesgeven te ‘storten.. Waar ik in het begin van semester 1 les (1 beroepsproduct) op een
dag verzorgde, ben ik per stagedag 3 a 4 lessen gaan verzorgen. Ook ben ik lessen gaan geven waarbij
ik zowel groep 5 als groep 6 instrueerde en begeleidde. Simpelweg om zoveel mogelijk ervaring in het
echte lesgeven op te doen. Want leren door ervaring werkt in deze veruit het beste heb ik gemerkt. Op
basis van opgedane ervaringen in het begin heb ik de lessen bovendien bewust wat kleiner en minder
complex gemaakt. Op deze manier kon en kan ik meer aandacht besteden aan de leerlingen en inspelen
op de reacties van de leerlingen (waar slaan ze op aan, hebben ze verlengde instructie nodig, etc.).In het
begin was ik namelijk te veel bezig met de lesinhoud en te weinig met de leerlingen. Door hetgeen ik heb
geleerd en de ervaringen die ik heb opgedaan, sta ik nu meer ontspannen voor de klas. Ik ga meer uit
van mijn eigen sterktes en kan meer mezelf zijn. De wisselwerking met de leerlingen verloopt hierdoor
soepeler.
Ik heb het eerste semester een duidelijke ontwikkeling doorgemaakt, met name op de volgende punten:
- Adequaat optreden bij ongewenst gedrag en daardoor een meer positieve omgang in en met de
klas realiseren (in het begin was ik hierin te voorzichtig en te terughoudend);
- Een pakkende instructie verzorgen (in het begin was ik te veel en te lang zelf aan het woord);
3
Dossier & beroepsproducten
Wilco Rutenfrans 635912
VK DT Digipabo, 1B
0
, Inhoud
1 Inleiding .................................................................................................................................................................3
2 Dossier ..................................................................................................................................................................5
2.1 Wie was jouw ideale leraar? ......................................................................................................................... 6
2.2 Voorbereiding POP periode A ...................................................................................................................... 7
Beroepstaken ........................................................................................................................................................ 7
Leerdoelen ............................................................................................................................................................ 8
Peerfeedback voorbereiding POP periode A ....................................................................................................... 10
Reflectie voorbereiding POP periode A ............................................................................................................... 12
2.2 POP en Plan van aanpak periode B ........................................................................................................... 14
Ontwikkeling periode A ........................................................................................................................................ 14
Analyse................................................................................................................................................................ 19
Leerdoelen periode B .......................................................................................................................................... 20
Acties periode B (Plan van aanpak) .................................................................................................................... 22
Resultaat ............................................................................................................................................................. 24
BIJLAGE - Peerfeedback op POP ....................................................................................................................... 33
2.3 Wilco Rutenfrans als persoon ..................................................................................................................... 34
2.4 De student als student ................................................................................................................................ 35
2.5 ICT-praktijktaken ........................................................................................................................................ 37
3 Beroepsproducten ............................................................................................................................................... 40
3.1 Taal – Nederlands ...................................................................................................................................... 40
Analyse zaakvaktekst en lesontwerp ................................................................................................................... 40
Reflectie op de lessenserie ................................................................................................................................. 55
BIJLAGE I Beroepsproduct GTZ - Gekozen zaaktekst ........................................................................................ 57
BIJLAGE II Beroepsproduct GTZ - Lesbeschrijvingsformulier les 1 .................................................................... 58
BIJLAGE III Beroepsproduct GTZ - Lesbeschrijvingsformulier les 2 ................................................................... 61
BIJLAGE IV Beroepsproduct GTZ - Lesbeschrijvingsformulier les 3 ................................................................... 63
BIJLAGE V Beroepsproduct GTZ - Kijkwijzer ...................................................................................................... 65
3.2 Taal – Engels.............................................................................................................................................. 66
Methode en leergang .......................................................................................................................................... 66
De communicatieve methode .............................................................................................................................. 66
Het vierfasenmodel ............................................................................................................................................. 67
De groep.............................................................................................................................................................. 67
De doelen ............................................................................................................................................................ 68
BIJLAGE I Engels- Lesvoorbereidingsformulier 1 ............................................................................................... 74
BIJLAGE II Engels - Lesvoorbereidingsformulier 2 ............................................................................................. 77
BIJLAGE III – Kijkwijzer 1 .................................................................................................................................... 80
BIJLAGE IV - Kijkwijzer 2 .................................................................................................................................... 81
3.3 Rekenen en wiskunde ................................................................................................................................ 82
Inleiding ............................................................................................................................................................... 82
Reken-wiskundemethodes vergeleken ................................................................................................................ 84
1
, Reflectie .............................................................................................................................................................. 88
Didactiek - Beschrijving twee lesactiviteiten ........................................................................................................ 89
Literatuur ............................................................................................................................................................. 89
BIJLAGE I - Lesvoorbereidingsformulier 1 .......................................................................................................... 90
BIJLAGE II - Lesvoorbereidingsformulier 2 ......................................................................................................... 97
BIJLAGE III - Lesvoorbereidingsformulier 3 ...................................................................................................... 104
BIJLAGE IV - Leerlingenwerk………………………………………………………………………………………… 110
3.4 Wereldoriëntatie ....................................................................................................................................... 112
Aardrijkskunde - Verantwoording van gemaakte keuzes ................................................................................... 112
BIJLAGE I - Lesvoorbereidingsformulier en evaluatie aardrijkskunde ............................................................... 113
BIJLAGE II - Werkblad aardrijkskunde .............................................................................................................. 116
BIJLAGE III - Kijkwijzer aardrijkskunde ............................................................................................................. 122
Geschiedenis - Verantwoording van gemaakte keuzes ..................................................................................... 123
Geschiedenis - Reflectie op gemaakte keuzes .................................................................................................. 123
BIJLAGE I - Lesvoorbereidingsformulier en evaluatie Geschiedenis ................................................................ 124
BIJLAGE II - Kijkwijzer Geschiedenis ................................................................................................................ 127
3.5 Kunstzinnige oriëntatie ............................................................................................................................. 128
Inventarisatie eigen beginsituatie ...................................................................................................................... 128
Didactiek............................................................................................................................................................ 129
Beeldend vorming ............................................................................................................................................. 129
Feedback begeleidster les beeldende vorming ................................................................................................. 132
Resultaten beeldende vorming .......................................................................................................................... 133
Cultuureducatie ................................................................................................................................................. 134
Lesvoorbereidingsformulier cultuureducatie ...................................................................................................... 134
Resultaten cultuureducatie ................................................................................................................................ 139
Muziek………………… ...................................................................................................................................... 140
Feedback begeleidster les muziek .................................................................................................................... 144
Resultaten muziek ............................................................................................................................................. 145
Dans/drama ....................................................................................................................................................... 146
Lesvoorbereidingsformulier drama .................................................................................................................... 146
Verantwoording ................................................................................................................................................. 149
BIJLAGE I - Mijn KO-beginsituatie .................................................................................................................... 150
3.6 Levensbeschouwing ................................................................................................................................. 153
Levensvisie........................................................................................................................................................ 153
Les 1 levensbeschouwing religieus verhaal ...................................................................................................... 154
Les 2 levensbeschouwing seculier verhaal ....................................................................................................... 155
Reflectie ............................................................................................................................................................ 156
BIJLAGE I - Lesvoorbereidingsformulier en evaluatie Levensbeschouwing – religieus verhaal ........................ 157
BIJLAGE II - Lesvoorbereidingsformulier en evaluatie Levensbeschouwing – seculier verhaal ........................ 162
4 Bibliografie......................................................................................................................................................... 164
5 BIJLAGE - Authenticiteitsverklaring ................................................................................................................... 165
2
, 1 Inleiding
Waar ik in periode A echt nog mijn plek en rol als leraar moest zoeken, heb ik sinds einde periode A /
begin periode B flinke stappen hierin gemaakt. Zowel voor mijn eigen gevoel als volgens mijn
praktijkbegeleidster.
In het begin heb ik mede door de zeer dynamische klassensituatie een wat afwachtende houding
aangenomen. Ter illustratie van de moeilijke klassensituatie: De school heeft de afgelopen periode voor
deze groep 5/6 een plan van aanpak opgesteld met daarin een lijst van ontoelaatbare gedragingen en
welke gevolgen ontoelaatbaar gedrag (stapsgewijs) zou leiden. Dit plan van aanpak is gedeeld met alle
ouders van alle leerlingen. In de praktijk heeft dit ertoe geleid dat verschillende leerlingen naar huis zijn
gestuurd en ouders op gesprek zijn geweest. Desondanks trad er onvoldoende verbetering op. Hierom is
er besloten om interventie van een extern bureau in te schakelen dat gespecialiseerd is in moeilijke
klassensituaties. Alle ouders van de leerlingen uit de klas zijn begin januari uitgenodigd voor een
zogenoemde kanjeravond te praten om over de problematiek te praten. In dit kader zijn ook alle ouders
van alle leerlingen begin januari een dag in de klas geweest.
Hoe dan ook, door de gesprekken met mijn begeleidster en door hetgeen ik zag was mij van meet af aan
duidelijk dat mijn begeleidster alle zeilen moest bijzetten om de klas in goede banen te leiden. Haar
aandacht ging meer uit naar klassenmanagement dan naar lesgeven. Om haar hierin niet te veel voor de
voeten te lopen, heb ik in het begin bewust wat meer op de achtergrond gehouden en vooral ingezet op
observeren.
Als het gaat om de lessen die ik de eerste periode verzorgen, was ik vooral nog aan het lesgeven vanuit
de theorie, hoe ziet een les er idealiter uit, en volgde ik bij het lesgeven strikt mijn
lesvoorbereidingsformulier zoals ik die vooraf had ontworpen. Het lesgeven was hierdoor vooral ‘zenden’
in plaats van interactief.
Eind periode A heb ik, mede door de gesprekken die ik met mijn begeleidster had, de feedback die zij gaf
en de ervaring van de eerste weken, de keuze gemaakt om alle terughoudendheid te laten varen en me
helemaal in het lesgeven te ‘storten.. Waar ik in het begin van semester 1 les (1 beroepsproduct) op een
dag verzorgde, ben ik per stagedag 3 a 4 lessen gaan verzorgen. Ook ben ik lessen gaan geven waarbij
ik zowel groep 5 als groep 6 instrueerde en begeleidde. Simpelweg om zoveel mogelijk ervaring in het
echte lesgeven op te doen. Want leren door ervaring werkt in deze veruit het beste heb ik gemerkt. Op
basis van opgedane ervaringen in het begin heb ik de lessen bovendien bewust wat kleiner en minder
complex gemaakt. Op deze manier kon en kan ik meer aandacht besteden aan de leerlingen en inspelen
op de reacties van de leerlingen (waar slaan ze op aan, hebben ze verlengde instructie nodig, etc.).In het
begin was ik namelijk te veel bezig met de lesinhoud en te weinig met de leerlingen. Door hetgeen ik heb
geleerd en de ervaringen die ik heb opgedaan, sta ik nu meer ontspannen voor de klas. Ik ga meer uit
van mijn eigen sterktes en kan meer mezelf zijn. De wisselwerking met de leerlingen verloopt hierdoor
soepeler.
Ik heb het eerste semester een duidelijke ontwikkeling doorgemaakt, met name op de volgende punten:
- Adequaat optreden bij ongewenst gedrag en daardoor een meer positieve omgang in en met de
klas realiseren (in het begin was ik hierin te voorzichtig en te terughoudend);
- Een pakkende instructie verzorgen (in het begin was ik te veel en te lang zelf aan het woord);
3
