HOOFD & HALS
LARYNX
SLIKKEN EN DSYFAGIE
NORMAAL SLIKKEN
• 580 keer/dag
o Minimum tijdens slaap
• Fenomeen alle leeftijden
o Foetus maakt reeds zuigende bewegingen
§ Drinken amnionvocht
o Ouderling boven 80j → vermindering in pharyngeale peristaltiek
§ Tragere passage door slokdarm
• Slikken en ademen intense wisselwerking
o Wanneer slikken → ademhaling automatisch gestopt
ANATOMISCH RELEVANTE STRUCTUREN IVM SLIKKEN
• Mondholte
o Lippen, tanden
o Harde en weke verhemelte, huig
o Mandibula, mondbodem
o Mobiele tong
o Tonsilpijlers
• Pharynx
o 3 pharyngeale constrictors
§ Vezels van mediane raphe posterior → benige structuren en weke weefsels anterior
o M cricopharyngeus
§ Al dan niet deel van inferieure constrictor
§ Tonische contractie in rust
§ Verhindert lucht in slokdarm komt bij ademen
• Verhindering terugkomen slokdarminhoud bij ademen
, • Slokdarm
o Holle musculaire buis
§ Inwendig circulaire + uitwendig longitudinaal
o Bovenste 1/3 = gestreept
o Lagere 2/3 = gestreept + gladde spieren
• Larynx
o Epiglottis
§ Voedsel uit luchtweg bij slikken
o Intrinsieke larynx
§ 3 niveaus van sfincter
• Epiglottis & aryepiglottische plooien
• Valse stembanden
• Ware stembanden
§ Extrinsieke larynxspieren
BEZENUWING
Zenuwen NIET kunnen opsommen
→ belang begrip complexiteit met verschillende craniale zenuwen
STADIA VAN SLIKKEN
0. Kauwen
• Voorbereiding doorslikken vaste stoffen
• Duur beïnvloed door smaken en proeven
1. Oraal voorbereidende fase
• Lipsluiting
• Bolusvorming
o Vloeistoffen: tussen tong & anterieure verhemelte
o Vaste stoffen: op tong
• Palatum molle rust op tongbasis
o Neusademhaling blijft mogelijk
,2. Orale fase
• Posterieure bolus verplaatsing door tong
• Stripping action of antero-posterior rolling
Intermezzo:
• Orale voorbereidende en orale fase = vrijwillig
o Op elk moment mogelijkheid tot ondebreken
• Moment bolus anterieure tonsilpijlers passeert = start slikreflex
o Eindigt vrijwillige slik
3. Pharyngeale fase
• Optrekken palatum molle
o Sluiting velopharyngeale doorgang naar neus
• Pharyngeale peristaltiek
o Bolus sequentieel van boven naar onder
• Kanteling epiglottis + gelijktijdige elevatie en sluiting van larynx
o Op niveau van 3 sfincters
• Relaxatie cricopharyngeale sfincter
o Bolus doorlaten naar slokdarm
• Tijdsduur =< 1 seconde
4. Oesophageale fase
• Peristaltiek begonnen in pharynx zet voort in slokdarm
o Sequentieel
• Tijdsduur = 8-20 seconden
, DYSFAGIE
= verstoorde transfer van voedsel/vocht van lippen naar maag
→ moeite om voedsel van mond naar maag te brengen
WAT?
≠ diagnose
≠ “ziekte op zichzelf”
= een symptoom dat door verschillende aandoeningen kan worden veroorzaakt
• Naar ontstaan
o Verworven dysfagie
o Congenitale dysfagie
• Naar oorzaak
o Neurogene dysfagie
o Structurele dysfagie
o Psychogene dysfagie
• Naar fase
o Orale dysfagie
o Oropharyngeale dysfagie
o Oesophagale dysfagie
VOORKOMEN
• Niet onfrequent
• Vaker bij oudere mensen
PRESBYDYSFAGIE
• Normale evolutie vanaf 70 jaar door
o Weefseldegeneratie
o Gewrichtsaandoeningen
o Verminderde sensorische perceptie
LARYNX
SLIKKEN EN DSYFAGIE
NORMAAL SLIKKEN
• 580 keer/dag
o Minimum tijdens slaap
• Fenomeen alle leeftijden
o Foetus maakt reeds zuigende bewegingen
§ Drinken amnionvocht
o Ouderling boven 80j → vermindering in pharyngeale peristaltiek
§ Tragere passage door slokdarm
• Slikken en ademen intense wisselwerking
o Wanneer slikken → ademhaling automatisch gestopt
ANATOMISCH RELEVANTE STRUCTUREN IVM SLIKKEN
• Mondholte
o Lippen, tanden
o Harde en weke verhemelte, huig
o Mandibula, mondbodem
o Mobiele tong
o Tonsilpijlers
• Pharynx
o 3 pharyngeale constrictors
§ Vezels van mediane raphe posterior → benige structuren en weke weefsels anterior
o M cricopharyngeus
§ Al dan niet deel van inferieure constrictor
§ Tonische contractie in rust
§ Verhindert lucht in slokdarm komt bij ademen
• Verhindering terugkomen slokdarminhoud bij ademen
, • Slokdarm
o Holle musculaire buis
§ Inwendig circulaire + uitwendig longitudinaal
o Bovenste 1/3 = gestreept
o Lagere 2/3 = gestreept + gladde spieren
• Larynx
o Epiglottis
§ Voedsel uit luchtweg bij slikken
o Intrinsieke larynx
§ 3 niveaus van sfincter
• Epiglottis & aryepiglottische plooien
• Valse stembanden
• Ware stembanden
§ Extrinsieke larynxspieren
BEZENUWING
Zenuwen NIET kunnen opsommen
→ belang begrip complexiteit met verschillende craniale zenuwen
STADIA VAN SLIKKEN
0. Kauwen
• Voorbereiding doorslikken vaste stoffen
• Duur beïnvloed door smaken en proeven
1. Oraal voorbereidende fase
• Lipsluiting
• Bolusvorming
o Vloeistoffen: tussen tong & anterieure verhemelte
o Vaste stoffen: op tong
• Palatum molle rust op tongbasis
o Neusademhaling blijft mogelijk
,2. Orale fase
• Posterieure bolus verplaatsing door tong
• Stripping action of antero-posterior rolling
Intermezzo:
• Orale voorbereidende en orale fase = vrijwillig
o Op elk moment mogelijkheid tot ondebreken
• Moment bolus anterieure tonsilpijlers passeert = start slikreflex
o Eindigt vrijwillige slik
3. Pharyngeale fase
• Optrekken palatum molle
o Sluiting velopharyngeale doorgang naar neus
• Pharyngeale peristaltiek
o Bolus sequentieel van boven naar onder
• Kanteling epiglottis + gelijktijdige elevatie en sluiting van larynx
o Op niveau van 3 sfincters
• Relaxatie cricopharyngeale sfincter
o Bolus doorlaten naar slokdarm
• Tijdsduur =< 1 seconde
4. Oesophageale fase
• Peristaltiek begonnen in pharynx zet voort in slokdarm
o Sequentieel
• Tijdsduur = 8-20 seconden
, DYSFAGIE
= verstoorde transfer van voedsel/vocht van lippen naar maag
→ moeite om voedsel van mond naar maag te brengen
WAT?
≠ diagnose
≠ “ziekte op zichzelf”
= een symptoom dat door verschillende aandoeningen kan worden veroorzaakt
• Naar ontstaan
o Verworven dysfagie
o Congenitale dysfagie
• Naar oorzaak
o Neurogene dysfagie
o Structurele dysfagie
o Psychogene dysfagie
• Naar fase
o Orale dysfagie
o Oropharyngeale dysfagie
o Oesophagale dysfagie
VOORKOMEN
• Niet onfrequent
• Vaker bij oudere mensen
PRESBYDYSFAGIE
• Normale evolutie vanaf 70 jaar door
o Weefseldegeneratie
o Gewrichtsaandoeningen
o Verminderde sensorische perceptie
