Sociologie van de veiligheid
Hoofdstuk 1
= samenlevingskunde
Sociologie bestudeert het ontstaan, voortbestaan en veranderen van
maatschappelijke patronen en structuren én het sociaal handelen van mensen
in interactie met deze patronen en structuren.
Maatschappelijke patronen en structuren
Voorbeelden:
• Instituties: het huwelijk, godsdienst..
• Normen: regels (zoals wetten, regelementen…)
• Waarden: gedeelde opvattingen (wat is goed of slecht, wat is mooi..)
• Verwachtingen: verder studeren na het middelbaar
• Tradities: Sinterklaas, appelbollen eten op verloren maandag
,Sociale patronen
Sociaal handelen = handelingen die bewust of onbewust zijn afgestemd op
anderen en de omgeving.
Voorbeeld:
• Je handelt anders wanneer je thuis eet dan wanneer je op restaurant eet.
• Je gaat anders om met je vrienden dan met je baas.
Let op: Niet elke handeling is een sociale handeling! Denk na over het doel van
de handeling
Sociaal handelen kan ook het uitblijven van handelen zijn iemand nodigt je
uit voor een feest, maar je antwoordt nooit op de uitnodiging.
= een sociale handeling: het doel van de niet-handeling is duidelijk en heeft
betrekking op de andere persoon
Wat is sociologie
Patronen en structuren staan constant in wisselwerking met sociaal handelen
o Patronen en structuren beïnvloeden het handelen
o Handelingen beïnvloeden patronen en structuren
De sociologie tracht deze wisselwerking en interactie beter te begrijpen.
Wat is een samenleving
Een groep mensen die samen leeft op een specifieke plaats en die
gewoonten, wetten en organisaties delen die hen helpen te
functioneren als een gemeenschap.
Een goed functionerende samenleving heeft nood aan individuen die
samenwerken.
,Belangrijke componenten om samenlevingen te begrijpen:
Sociale normen: geschreven en ongeschreven regels en normen
Leden van de samenleving worden geacht deze te volgen zodat de samenleving
goed kan functioneren
Cultuur: het geheel van waarden, normen, doeleinden en verwachtingen die
gedeeld worden door de leden van de samenleving.
Voorbeeld: soorten eten, muziek, rituelen, taal, Godsdienst…
Diversiteit: leden in éénzelfde samenleving die van verschillende
achtergronden
komen en daardoor verschillende geloven, tradities en gewoonten hebben.
Kan leiden tot misverstanden en conflicten tussen groepen in een samenleving
Sociale verandering: een samenleving blijft niet altijd hetzelfde, ze verandert
doorheen de tijd
Gradueel: trage veranderingen
Voorbeeld: aanzien tov homohuwelijk
Snel: plotse veranderingen
Voorbeeld: een revolutie, Covid-19
Een samenleving moet zich kunnen aanpassen aan vernieuwingen en
ontwikkelingen!
• Voorbeeld: opkomst van AI, globalisering…
, Dilemma’s in de samenleving
Toestanden en ontwikkelingen waarvoor we op het eerste gezicht een
eenvoudige verklaring hebben, blijken bij nader inzien gestuurd te worden door
onvermoede maatschappelijke factoren.
4 grote tegenstrijdige kenmerken in de samenleving:
1. Individu vs. Samenleving
2. Mogelijkheden vs. Beperkingen
3. Gelijkheid vs. Ongelijkheid
4. Strijd vs. Solidariteit
1. Individu vs samenleving
De samenleving legt ons verschillende normen, waarden, tradities,
verwachtingen op: zijn we dan nog vrij om zelf beslissingen te maken?
Het is niet OF – OF!
De samenleving en het individu maken elkaar
We bezitten ruimte voor zelfstandig handelen, we kunnen klemtonen leggen
binnen de marges van sociale bepaaldheden. Mensen geven vorm aan de
samenleving en de samenleving vormt ons.
Hoofdstuk 1
= samenlevingskunde
Sociologie bestudeert het ontstaan, voortbestaan en veranderen van
maatschappelijke patronen en structuren én het sociaal handelen van mensen
in interactie met deze patronen en structuren.
Maatschappelijke patronen en structuren
Voorbeelden:
• Instituties: het huwelijk, godsdienst..
• Normen: regels (zoals wetten, regelementen…)
• Waarden: gedeelde opvattingen (wat is goed of slecht, wat is mooi..)
• Verwachtingen: verder studeren na het middelbaar
• Tradities: Sinterklaas, appelbollen eten op verloren maandag
,Sociale patronen
Sociaal handelen = handelingen die bewust of onbewust zijn afgestemd op
anderen en de omgeving.
Voorbeeld:
• Je handelt anders wanneer je thuis eet dan wanneer je op restaurant eet.
• Je gaat anders om met je vrienden dan met je baas.
Let op: Niet elke handeling is een sociale handeling! Denk na over het doel van
de handeling
Sociaal handelen kan ook het uitblijven van handelen zijn iemand nodigt je
uit voor een feest, maar je antwoordt nooit op de uitnodiging.
= een sociale handeling: het doel van de niet-handeling is duidelijk en heeft
betrekking op de andere persoon
Wat is sociologie
Patronen en structuren staan constant in wisselwerking met sociaal handelen
o Patronen en structuren beïnvloeden het handelen
o Handelingen beïnvloeden patronen en structuren
De sociologie tracht deze wisselwerking en interactie beter te begrijpen.
Wat is een samenleving
Een groep mensen die samen leeft op een specifieke plaats en die
gewoonten, wetten en organisaties delen die hen helpen te
functioneren als een gemeenschap.
Een goed functionerende samenleving heeft nood aan individuen die
samenwerken.
,Belangrijke componenten om samenlevingen te begrijpen:
Sociale normen: geschreven en ongeschreven regels en normen
Leden van de samenleving worden geacht deze te volgen zodat de samenleving
goed kan functioneren
Cultuur: het geheel van waarden, normen, doeleinden en verwachtingen die
gedeeld worden door de leden van de samenleving.
Voorbeeld: soorten eten, muziek, rituelen, taal, Godsdienst…
Diversiteit: leden in éénzelfde samenleving die van verschillende
achtergronden
komen en daardoor verschillende geloven, tradities en gewoonten hebben.
Kan leiden tot misverstanden en conflicten tussen groepen in een samenleving
Sociale verandering: een samenleving blijft niet altijd hetzelfde, ze verandert
doorheen de tijd
Gradueel: trage veranderingen
Voorbeeld: aanzien tov homohuwelijk
Snel: plotse veranderingen
Voorbeeld: een revolutie, Covid-19
Een samenleving moet zich kunnen aanpassen aan vernieuwingen en
ontwikkelingen!
• Voorbeeld: opkomst van AI, globalisering…
, Dilemma’s in de samenleving
Toestanden en ontwikkelingen waarvoor we op het eerste gezicht een
eenvoudige verklaring hebben, blijken bij nader inzien gestuurd te worden door
onvermoede maatschappelijke factoren.
4 grote tegenstrijdige kenmerken in de samenleving:
1. Individu vs. Samenleving
2. Mogelijkheden vs. Beperkingen
3. Gelijkheid vs. Ongelijkheid
4. Strijd vs. Solidariteit
1. Individu vs samenleving
De samenleving legt ons verschillende normen, waarden, tradities,
verwachtingen op: zijn we dan nog vrij om zelf beslissingen te maken?
Het is niet OF – OF!
De samenleving en het individu maken elkaar
We bezitten ruimte voor zelfstandig handelen, we kunnen klemtonen leggen
binnen de marges van sociale bepaaldheden. Mensen geven vorm aan de
samenleving en de samenleving vormt ons.
