Volledig samenvatting Materieel Recht van de Europese Unie (MREU) (14/20) – 2025 | KU Leuven |

LudenSpecter MREU


Materieel recht van de Europese Unie
1ste hoorcollege: introductie
Belang van EU-recht: er zijn veel overlappingen met andere rechtstakken (privaatrecht,
strafrecht, publiekrecht, economisch recht, fiscaal recht, sociaal recht, ...)

Examen: 17/20 (Cfr. Modelexamen) + 3/20 permanent evaluatie (31/3 18:00 – 3/4 12:00)
  Readers (wetgeving en rechtspraak) moet je meenemen naar het examen!!!
 Het is deels dus openboek

Wat is een “interne markt”?
"ruimte zonder binnengrenzen waarin het vrije verkeer van goederen, personen, diensten
en kapitaal is gewaarborgd en die een regime omvat dat verzekert dat de mededinging niet
wordt verstoord" – Valks Juridisch woordenboek

1. De interne markt: context
1.1. Geschiedenis
Idee van interne markt ligt nauw samen met ontstaan van EU zelf
 NA WOII probeert Europa zich opnieuw op te bouwen
o In 1945-46 is Europa verdeelt in Oostblok en West-Europa
 Probleem van West-Europa:
 Redelijk kleine landen die apart zelf geen relaties hebben
 2 groepen van landen (winnaars en verliezers)
 = exact dezelfde context als in 1918 na Verdrag van Versailles
 ! Gevaar voor nieuw gewapend conflict ! als we zo zouden
verdergaan.
o  Er moest dus voor gezorgd worden dat al deze kleine
landen op een bepaalde manier zouden worden
samengebracht dat het niet zou leiden tot nationalistische
ideeën en zo terug Europa in conflict leiden.
 Founding fathers van EU
o Jean Monnet was liaison tussen UK en alliantie tijdens WOII
o Robert Schuman  Schumanverklaring (1950):
 Plan om te zorgen dat er nooit meer oorlog uitbreekt in Europa
  Legt basis, fundamenten van EU vandaag de dag
 Begint heel concreet:
 Staal en kool verbinden met elkaar waardoor landen van elkaar afhankelijk
gaan worden
o  Onmogelijk om oorlog te starten WANT productie ligt bij
verschillende landen en NIET bij 1 land
 Denk aan Rusland en Oekraïne: waarom kan Rusland oorlog
voeren?  Omdat ze alles zelf produceren en dus een eigen
economie hebben. Oekraïne heeft dat niet en dat is wellicht ook de
reden waarom wij als NATO hen ondersteunen.


1

,LudenSpecter MREU

 Resultaten: Er komt samenwerking + vrijheid van beweging tussen de landen
o 1ste resultaat: LUX, BE, NL, FR, DU vormen samen Unie van Kolen en Staal.

Schumanverklaring 9 mei 1950
“De wereldvrede kan niet worden behouden zonder creatieve inspanningen die in
verhouding staan tot de gevaren die haar bedreigen. […]

Met dit doel stelt de Franse regering voor om onmiddellijk actie te ondernemen op een
beperkt maar beslissend punt: de Franse regering stelt voor om de volledige Frans-Duitse
productie van steenkool en staal onder te brengen bij een gemeenschappelijke Hoge
Autoriteit, binnen een organisatie die openstaat voor deelname van andere Europese
landen.

De gemeenschappelijke beheer van de productie van steenkool en staal zal onmiddellijk
zorgen voor de oprichting van gemeenschappelijke fundamenten voor economische
ontwikkeling — de eerste stap naar een Europese federatie — en zal het lot veranderen
van die regio’s die lange tijd gewijd waren aan de productie van oorlogswapens, waarvan
zij ook de constante slachtoffers zijn geweest. […]
De solidariteit in productie die zo tot stand komt, zal aantonen dat elke oorlog tussen
Frankrijk en Duitsland niet alleen ondenkbaar, maar ook materieel onmogelijk wordt .
[…]”



 Basisidee van interne markt wordt verwezenlijkt
o Interne markt = ruimte zonder binnengrenzen waarin het vrije verkeer van
goederen, personen, diensten en kapitaal is gewaarborgd en die een regime omvat
dat verzekert dat de mededinging niet wordt verstoord
o Door de jaren heen is dit begrip volledig toepasbaar gemaakt in de EU

1.2. Vrijhandel – Concepten
Intensiteit economische samenwerking:
 Interne markt krijg je niet
onmiddellijk
 Bevindt zich op spectrum aan
economische samenwerking

Geen specifieke handelsrelatie
 In beginsel mogelijkheid tot alle soorten handelsrestricties door
o Quota’s (%)
 Bijvoorbeeld: B zegt dat A max 100 PC’s mag importeren per jaar)
o Douane (Tarieven)
 Bijvoorbeeld: 80% douane heffen op import PC’s
o …



2

,LudenSpecter MREU

o  Elke land kan dus vrij kiezen wat hij doet op vlak van handelsrelaties en de
nodige handelsrestricties opleggen indien ze dat wensen.
 Deze situatie bestaat nog heel weinig in de wereld omdat we zoiets
hebben zoals WTO
 MAAR
o WTO (sinds 1995)
 Substantieel deel van wereld is aangesloten (164 Landen)
 = Organisatie dat voor uitvoering en aanpassing van een zorgt set
verdragen: GATT, GATS… die een minimum handelen willen voorzien
in de wereld.
 Uiteraard moet je daar lid van worden aangezien het gaat om
een verdrag.
 Zij zijn ook afdwinger van die regels = eigen rechter, eigen
geschillenbeslechting.
 Eigen geschillenbeslechting waarbij je naar toe kan gaan om te
zeggen dat de andere de regels niet naleeft
o Basisbeginsel = non-discriminatie in 2 sub-beginselen
 Most-favoured nation (MFN)
 = Wanneer je verlaging geeft van tarieven aan 1 van leden WTO
moet je dat ook geven aan andere lidstaten
 Je mag dus niemand van de groep bevoordelen
 National treatment requirement
 = Eenmaal dat goed uit WTO-lidstaat is binnengekomen, mag
product niet anders behandeld worden
o Er mag dus geen onderscheid zijn tussen goederen
komende uit WTO-lidstaat en uw eigen goederen
o Bijvoorbeeld land A mag niet zeggen dat producten van
land B extra voorschriften nodig hebben
  Politieke impasse
 WTO is vandaag ook een politieke organisatie geworden
 Bijvoorbeeld VS vindt de regels WTO niet aangenaam want
daardoor kunnen ze niet concurreren met China  houden
regelgeving tegen tijdens stemming ( effecten voor alle
landen)
o VS stuurt bijvoorbeeld geen leden meer naar WTO voor
geschillenbeslechting.
 kortom: hebben ze dus geen rechters meer en
kunnen ze dus ook geen geschillenbeslechting
doen.
o De regels dienen nog altijd als inspiratiebron als basis
voor andere regels/verdragen, maar we hebben geen
afdwinging meer vandaag de dag.




3

, LudenSpecter MREU

 Veel landen houden zich wel nog altijd vrijwillig
daaraan.
Spectrum aan economische samenwerkingen
 Vrijhandelszone
o = groep van 2 of meer douanegebieden waarin douanerechten en andere
beperkende regelingen op gebied van handel worden afgeschaft t.a.v. vrijwel
gehele handel tussen samenstellende gebieden in producten van oorsprong uit
deze gebieden (volgens GATT)
 Je gaat dus goederen niet taxeren waar ze uw land binnen komen. Het
wordt dus gratis om je voort te bewegen in die twee landen waar een
akkoord is gesloten
o Nood aan “rules of origin”
 Basistarieven import: land A = 5 cent/ land B = 15 cent
 A en B sluiten Vrijhandelsakkoord  tarief tussen A en B = 0 cent
 Onderneming uit land C wil goederen invoeren naar B
 Goedkoopste handelsroute van C naar B? Via A waardoor hij dus
10 cent kan uitsparen.
o Dit is uiteraard niet de bedoeling, want als je dit zou
doortrekken zou het neerkomen dat één vrijhandelsakkoord
ervoor zorgt dat iedereen gratis/goedkoper via omweg binnen
kan.
o  Daarom hebben we dus nood aan rules of origin om te
kunnen weten waar een goed oorspronkelijk vandaan komt.
 Dus als we weten dat het goed komt van C naar B,
dat we die 15 cent aan hem nog kunnen vragen
 Probleem: landen willen niet dat door akkoord andere landen voordelen
trekken
  Certificaten ingevoerd om land van origine duidelijk te maken
(Certificate of origin)
 Komt veel bureaucratie aan te pas en er is heel veel litige over
waar het product echt is gevormd omdat men achterdeuren
probeert te vinden door die vrijehandelsakkoorden
 Bijvoorbeeld tussen Mexico en VS is vrijhandelsakkoord, als men
auto samenstelt in Mexico met delen die gemaakt zijn in andere
landen zou men binnen kunnen in VS zonder douanetarieven te
moeten betalen
o  NEEN, kijken naar duurste deel in product 
waargemaakt?
 Dat is land van origine
o EU kan vrijhandelsakkoorden sluiten (art. 3 VWEU)
 = Exclusieve bevoegdheid van EU  van toepassing voor alle EU-
landen




4