Psychpathologie En Psychia1ie
Volwa4enen en Oud8en
2024 – 2025
Maia Eeckhaut-Racon
,Volwa&enen En Oud.en: Inhoudstafel
1. Diagnostiek En Classificatie --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P4
1.1. Van Zot Naar Ziek
1.2. Van Opsluiting Naar Behandeling
1.3. Van Inventariseren Naar Classificeren
1.4. Van Symptoom Naar Syndroom
1.5. Classificatie En Haar Gebreken
1.6. Diagnostiek Verbeteren
1.7. Dsm Goed Gebruiken
2. Kwetsbaarheid-Stressmodel -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P10
2.1. Erfelijkheid
2.2. Heritabiliteit
2.3. Polygenetische Overerving
2.4. Kwetsbaarheid-Stressmodel
2.5. Gen-Omgevingsinteractie
2.6. Kindling En Sensitisatie
2.7. Persoonlijkheidsfactoren
3. Psychose --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P13
3.1. Wat Is Een Psychose?
3.2. Psychosecontinuüm
3.3. Schizofrenie
3.4. Waanstoornis
3.5. Epidemiologie
4. Depressieve Stemmingsstoornissen ------------------------------------------------------------------------------------------------------- P21
4.1. Inleiding
4.2. Depressieve Episode
4.3. Depressieve Stoornis: Subtypes
4.4. Differentiaaldiagnose
4.5. Verloop
4.6. Persisterende Depressieve Stoornis – Dysthymie
4.7. Premenstruele Stemmingsstoornis
4.8. Epidemiologie
5. Bipolaire Stoornissen --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P31
5.1. Historische Schets
5.2. Stemmingsepisoden
5.3. Bipolaire-I-Stoornis En Bipolaire-Ii-Stoornis
5.4. Bipolaire Spectrumstoornis
5.5. Rapid Cycling
5.6. Verloop
5.7. Differentiaaldiagnose En Comorbiditeit
5.8. Postpartumpsychose
5.9. Epidemiologie
6. Angststoornissen ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P37
6.1. Angst En Vrees
6.2. Specifieke Fobie
6.3. Sociale-Angststoornis
6.4. Paniekstoornis
6.5. Agorafobie
6.6. Gegeneraliseerde Angststoornis
6.7. Verloop
6.8. Epidemiologie
7. Dwangstoornissen ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ P44
7.1. Obsessieve-Compulsieve Stoornis
7.2. Morfodysfore Stoornis
7.3. Verzamelstoornis
7.4. Body-Focused Repetitive Behavior
8. Drangstoornissen En Stoornissen In De Impulscontrole ----------------------------------------------------------------------------------- P47
8.1. Drang Vs Dwang
8.2. Periodiek Explosieve Stoornis (Pes)
8.3. Body-Focused Repetitive Behavior
8.4. Parafilieën En Parafiele Stoornissen
9. Eetstoornissen ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P51
9.1. Anorexia Nervosa
9.2. Boulimia Nervosa
9.3. Eetbuistoornis / Binge Eating Disorder
9.4. Epidemiologie
2
,10. Trauma- En Stressorgerelateerde Stoornissen ------------------------------------------------------------------------------------------- P56
10.1. Trauma
10.2. Reactie Op Traumatische Gebeurtenissen
10.3. Acute Stressstoornis (Acss)
10.4. Posttraumatische Stressstoornis (Ptss)
10.5. Complexe Ptss Of Extreme Stressstoornis
11. Dissociatieve Stoornissen --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P61
11.1. Dissociatie
11.2. Dissociatieve Identiteitsstoornis
11.3. Dissociatieve Amnesie Of Psychogene Amnesie
11.4. Depersonalisatie- En Derealisatiestoornis
12. Psychologische En Psychiatrische Problemen Bij Lichamelijke Symptomen --------------------------------------------------------------- P64
12.1. Are You Crazy To Worry About Your Health?
12.2. Somatische-Symptoomstoornis
12.3. Chronische Vermoeidheid Syndroom (Cvs)
12.4. Ziekteaangststoornis (Illness Anxiety Disorder)
12.5. Conversiestoornis (Functioneel-Neurologisch-Symptoomstoornis)
12.6. Nagebootste Stoornis (Pathomimie/Factitious Disorder)
12.7. Epidemiologie
13. Seksuele Problemen En Genderdysforie ------------------------------------------------------------------------------------------------- P70
13.1. Seksuele Responscyclus
13.2. Seksuele Problemen Bij Vrouwen
13.3. Seksuele Problemen Bij Mannen
13.4. Seksuele Problemen Bij Psychiatrische Aandoeningen En Door Psychofarmaca
13.5. Genderdysforie
14. Middelengerelateerde En Verslavingsstoornissen --------------------------------------------------------------------------------------- P73
14.1. Stoornissen In Het Gebruik (Substance Use Disorders)
14.2. Stoornissen Door Een Middel (Substance-Induced Disorders)
14.3. Alcohol
14.4. Cannabis
14.5. Therapeutisch Gebruik Van Middelen
14.6. Gedragsverslavingen
15. Neurocognitieve Stoornissen ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- P82
15.1. Inleiding
15.2. Delier
15.3. Beperkte En Uitgebreide Neurocognitieve Stoornis
16. Persoonlijkheidsstoornissen ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P92
16.1. Persoonlijkheid
16.2. Historiek
16.3. Pathologie
16.4. Diagnostiek
16.5. Verloop
16.6. Drie Clusters
16.7. Prevalentie
17. Suïcide En Suïcidaal Gedrag ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- P104
17.1. Suïcidecijfers
17.2. Suïcide En Niet-Suïcidale Zelfbeschadiging
17.3. Hoe Plegen Mensen Suïcide?
17.4. Suïcide Begrijpen
17.5. Verklaringsmodellen
17.6. Werther (En Papageno)
17.7. Suïcide Voorspellen
17.8. Suïcidaliteit Herkennen En Bevragen
17.9. Wordt Je Suïcidaal Van Antidepressiva?
17.10. Is Suïcide Erfelijk?
17.11. Het Moeilijkste Moment: “Post-Discharge Suïcide’
18. Behandelingsaspecten ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P111
18.1. Historische Schets
18.2. Leefstijlinterventies
18.3. Psychotherapie
18.4. Behandelingen Met Geneesmiddelen
18.5. Technische Behandelingen
18.6. Richtlijnen
19. Disruptieve-, Impulsbeheersing- En Andere Gedragsstoornissen ----------------------------------------------------------------------- P121
19.1. Pyromanie
19.2. Kleptomanie
19.3. Periodiek Explosieve Stoornis
3
, Volwa&enen En Oud.en
H"fdstuk 1: Diagnostiek en Cla5ificatie
1.1 Van Zot Naar Ziek
Madness, insanity
® Onvoorspelbaar, irrationeel, gevaarlijk
® Enkel beschrijvend, impliceert geen oorzaak
Hippocrates: mentale stoornissen zijn het gevolg van 4 lichaamssappen (onevenwicht)
Zwarte gal Melancholisch Pessimistisch
Gele gal Cholerisch Driftig
Bloed Sanguinisch Vurig, energiek
Slijm Flegmatisch Rustig, kalm
Gek worden = gedrag(sverandering), niet meer zichzelf zijn, beïnvloed worden van buitenaf
® Dominante verklaring voor afwijkend gedrag en psychopathologie tot 18de E
Door meer kennisvergaring: Madness à Mental illness
® Grieken (Hippocates): beschrijven afzonderlijke ziekten
Ziekteconcept:
Thomas Sydenham
= vader nosologie (= de wetenschappelijke classificatie van ziekten of classificatieleer)
® Beschreef “Chorea van Sydenham” = welomlijnd ziektebeeld met spcifieke symptomen,
specifiek verloop en specifieke prognose (komt voor bij kinderen na streptokokkeninfectie)
Twee belangrijke ontdekkingen:
1) Verband klinisch ziektebeeld en post-mortem afwijkingen
2) Ontdekking ziektekiemen (micro-organismen) als ziekteverwekkers
= microbe-theorie
1.2 Van Opsluiting Naar Behandeling
Psychiatrie = psyche (ziel) + iatros (arts)
Philippe Pinel
® “Morele behandeling” = contact met en observatie van patiënten staat centraal
® Eigen classificatie:
1) Melancholie
2) Manie met delier
3) Manie zonder delier
4) Dementie
5) Idiotie
4
Volwa4enen en Oud8en
2024 – 2025
Maia Eeckhaut-Racon
,Volwa&enen En Oud.en: Inhoudstafel
1. Diagnostiek En Classificatie --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P4
1.1. Van Zot Naar Ziek
1.2. Van Opsluiting Naar Behandeling
1.3. Van Inventariseren Naar Classificeren
1.4. Van Symptoom Naar Syndroom
1.5. Classificatie En Haar Gebreken
1.6. Diagnostiek Verbeteren
1.7. Dsm Goed Gebruiken
2. Kwetsbaarheid-Stressmodel -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P10
2.1. Erfelijkheid
2.2. Heritabiliteit
2.3. Polygenetische Overerving
2.4. Kwetsbaarheid-Stressmodel
2.5. Gen-Omgevingsinteractie
2.6. Kindling En Sensitisatie
2.7. Persoonlijkheidsfactoren
3. Psychose --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P13
3.1. Wat Is Een Psychose?
3.2. Psychosecontinuüm
3.3. Schizofrenie
3.4. Waanstoornis
3.5. Epidemiologie
4. Depressieve Stemmingsstoornissen ------------------------------------------------------------------------------------------------------- P21
4.1. Inleiding
4.2. Depressieve Episode
4.3. Depressieve Stoornis: Subtypes
4.4. Differentiaaldiagnose
4.5. Verloop
4.6. Persisterende Depressieve Stoornis – Dysthymie
4.7. Premenstruele Stemmingsstoornis
4.8. Epidemiologie
5. Bipolaire Stoornissen --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P31
5.1. Historische Schets
5.2. Stemmingsepisoden
5.3. Bipolaire-I-Stoornis En Bipolaire-Ii-Stoornis
5.4. Bipolaire Spectrumstoornis
5.5. Rapid Cycling
5.6. Verloop
5.7. Differentiaaldiagnose En Comorbiditeit
5.8. Postpartumpsychose
5.9. Epidemiologie
6. Angststoornissen ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P37
6.1. Angst En Vrees
6.2. Specifieke Fobie
6.3. Sociale-Angststoornis
6.4. Paniekstoornis
6.5. Agorafobie
6.6. Gegeneraliseerde Angststoornis
6.7. Verloop
6.8. Epidemiologie
7. Dwangstoornissen ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ P44
7.1. Obsessieve-Compulsieve Stoornis
7.2. Morfodysfore Stoornis
7.3. Verzamelstoornis
7.4. Body-Focused Repetitive Behavior
8. Drangstoornissen En Stoornissen In De Impulscontrole ----------------------------------------------------------------------------------- P47
8.1. Drang Vs Dwang
8.2. Periodiek Explosieve Stoornis (Pes)
8.3. Body-Focused Repetitive Behavior
8.4. Parafilieën En Parafiele Stoornissen
9. Eetstoornissen ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P51
9.1. Anorexia Nervosa
9.2. Boulimia Nervosa
9.3. Eetbuistoornis / Binge Eating Disorder
9.4. Epidemiologie
2
,10. Trauma- En Stressorgerelateerde Stoornissen ------------------------------------------------------------------------------------------- P56
10.1. Trauma
10.2. Reactie Op Traumatische Gebeurtenissen
10.3. Acute Stressstoornis (Acss)
10.4. Posttraumatische Stressstoornis (Ptss)
10.5. Complexe Ptss Of Extreme Stressstoornis
11. Dissociatieve Stoornissen --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P61
11.1. Dissociatie
11.2. Dissociatieve Identiteitsstoornis
11.3. Dissociatieve Amnesie Of Psychogene Amnesie
11.4. Depersonalisatie- En Derealisatiestoornis
12. Psychologische En Psychiatrische Problemen Bij Lichamelijke Symptomen --------------------------------------------------------------- P64
12.1. Are You Crazy To Worry About Your Health?
12.2. Somatische-Symptoomstoornis
12.3. Chronische Vermoeidheid Syndroom (Cvs)
12.4. Ziekteaangststoornis (Illness Anxiety Disorder)
12.5. Conversiestoornis (Functioneel-Neurologisch-Symptoomstoornis)
12.6. Nagebootste Stoornis (Pathomimie/Factitious Disorder)
12.7. Epidemiologie
13. Seksuele Problemen En Genderdysforie ------------------------------------------------------------------------------------------------- P70
13.1. Seksuele Responscyclus
13.2. Seksuele Problemen Bij Vrouwen
13.3. Seksuele Problemen Bij Mannen
13.4. Seksuele Problemen Bij Psychiatrische Aandoeningen En Door Psychofarmaca
13.5. Genderdysforie
14. Middelengerelateerde En Verslavingsstoornissen --------------------------------------------------------------------------------------- P73
14.1. Stoornissen In Het Gebruik (Substance Use Disorders)
14.2. Stoornissen Door Een Middel (Substance-Induced Disorders)
14.3. Alcohol
14.4. Cannabis
14.5. Therapeutisch Gebruik Van Middelen
14.6. Gedragsverslavingen
15. Neurocognitieve Stoornissen ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- P82
15.1. Inleiding
15.2. Delier
15.3. Beperkte En Uitgebreide Neurocognitieve Stoornis
16. Persoonlijkheidsstoornissen ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P92
16.1. Persoonlijkheid
16.2. Historiek
16.3. Pathologie
16.4. Diagnostiek
16.5. Verloop
16.6. Drie Clusters
16.7. Prevalentie
17. Suïcide En Suïcidaal Gedrag ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- P104
17.1. Suïcidecijfers
17.2. Suïcide En Niet-Suïcidale Zelfbeschadiging
17.3. Hoe Plegen Mensen Suïcide?
17.4. Suïcide Begrijpen
17.5. Verklaringsmodellen
17.6. Werther (En Papageno)
17.7. Suïcide Voorspellen
17.8. Suïcidaliteit Herkennen En Bevragen
17.9. Wordt Je Suïcidaal Van Antidepressiva?
17.10. Is Suïcide Erfelijk?
17.11. Het Moeilijkste Moment: “Post-Discharge Suïcide’
18. Behandelingsaspecten ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- P111
18.1. Historische Schets
18.2. Leefstijlinterventies
18.3. Psychotherapie
18.4. Behandelingen Met Geneesmiddelen
18.5. Technische Behandelingen
18.6. Richtlijnen
19. Disruptieve-, Impulsbeheersing- En Andere Gedragsstoornissen ----------------------------------------------------------------------- P121
19.1. Pyromanie
19.2. Kleptomanie
19.3. Periodiek Explosieve Stoornis
3
, Volwa&enen En Oud.en
H"fdstuk 1: Diagnostiek en Cla5ificatie
1.1 Van Zot Naar Ziek
Madness, insanity
® Onvoorspelbaar, irrationeel, gevaarlijk
® Enkel beschrijvend, impliceert geen oorzaak
Hippocrates: mentale stoornissen zijn het gevolg van 4 lichaamssappen (onevenwicht)
Zwarte gal Melancholisch Pessimistisch
Gele gal Cholerisch Driftig
Bloed Sanguinisch Vurig, energiek
Slijm Flegmatisch Rustig, kalm
Gek worden = gedrag(sverandering), niet meer zichzelf zijn, beïnvloed worden van buitenaf
® Dominante verklaring voor afwijkend gedrag en psychopathologie tot 18de E
Door meer kennisvergaring: Madness à Mental illness
® Grieken (Hippocates): beschrijven afzonderlijke ziekten
Ziekteconcept:
Thomas Sydenham
= vader nosologie (= de wetenschappelijke classificatie van ziekten of classificatieleer)
® Beschreef “Chorea van Sydenham” = welomlijnd ziektebeeld met spcifieke symptomen,
specifiek verloop en specifieke prognose (komt voor bij kinderen na streptokokkeninfectie)
Twee belangrijke ontdekkingen:
1) Verband klinisch ziektebeeld en post-mortem afwijkingen
2) Ontdekking ziektekiemen (micro-organismen) als ziekteverwekkers
= microbe-theorie
1.2 Van Opsluiting Naar Behandeling
Psychiatrie = psyche (ziel) + iatros (arts)
Philippe Pinel
® “Morele behandeling” = contact met en observatie van patiënten staat centraal
® Eigen classificatie:
1) Melancholie
2) Manie met delier
3) Manie zonder delier
4) Dementie
5) Idiotie
4
