SAMENVATTING VIROLOGIE
Geneeskunde 2e bachelor
KU LEUVEN 2024-2025
,INHOUDSOPGAVE
1.1 Inleiding: .............................................................................................................................................. 5
1.2 Virale Structuur ............................................................................................................................................. 5
1.2.1 Schaal ................................................................................................................................................................................ 5
1.2.2 Envelloppe ......................................................................................................................................................................... 5
1.2.3 capside ............................................................................................................................................................................... 6
1.2.4 genoom .............................................................................................................................................................................. 6
1.2.5 VIRUS TAXONOMIE: ICTV ............................................................................................................................................ 7
1.3 de virale replicatiecyclus .............................................................................................................................. 7
1.4 diagnosestelling van een virale infectie ...................................................................................................... 8
1.4.1 Rechtstreekse detectie ...................................................................................................................................................... 8
1.4.1.1 Techniek 1: Elektronenmicroscopie ....................................................................................................................... 9
1.4.1.2 Techniek 2: Virale kweek op celcultuur............................................................................................................... 9
1.4.1.3 techniek 3: antigeendetectie .................................................................................................................... 11
1.4.1.4 techniek 4: genoomdetectie ...................................................................................................................... 12
1.4.2 ONRechtstreekse detectie ............................................................................................................................................ 13
2.1 INLEIDING: ............................................................................................................................................. 14
2.1.1 VERSCHIL TUSSEN GRIEP EN VERKOUDHEID .......................................................................................... 14
2.1.2 OVERDRACHT VAN INFLUENZA ..................................................................................................................... 14
Rol van kinderen in de verspreiding ........................................................................................................................... 14
Belang van ventilatie in de bestrijding van griep .................................................................................................... 14
2.2 DE GESCHIEDENIS VAN GRIEP/INFLUENZA ................................................................................... 15
2.3 EIGENSCHAPPEN VAN HET INFLUENZA VIRUS ............................................................................. 15
2.3.1 MORFOLOGISCHE KENMERKEN VAN HET INFLUENZA VIRUS ........................................................ 15
2.3.2 ZIEKTEBEELDEN VAN HET INFLUENZA VIRUS ......................................................................................... 16
2.4 PANDEMIËN ........................................................................................................................................... 17
De Spaanse Griep van 1918 – H1N1 .......................................................................................................................... 17
Aziatische Griep, 1957 .................................................................................................................................................... 18
Hongkonggriep, 1968 ...................................................................................................................................................... 18
De Russische Griep, 1977............................................................................................................................................... 18
De Mexicaanse Griep, 2009........................................................................................................................................... 19
2.4.1 STRATEGIEËN TER BEHEERSING VAN GRIEP ............................................................................................ 19
Effectieve Maatregelen tegen Griepverspreiding ..................................................................................................... 19
2.5 BEHANDELING VAN INFLUENZA ...................................................................................................... 20
2.5.1 ANTIVIRALE MIDDELEN ...................................................................................................................................... 20
2.5.2 HOMEOPATISCHE MIDDELEN .......................................................................................................................... 21
Ocilococcinum: Een Homeopathisch Middel Zonder Werkzame Stoffen ........................................................... 21
2.5.3 VACCINATIE ............................................................................................................................................................ 21
Historische Ontwikkeling van Griepvaccins.............................................................................................................. 21
, Hoe worden griepvaccins gemaakt? ........................................................................................................................... 22
Vaccinatieperiode: ............................................................................................................................................................ 22
2.6 Vogelgriep: Achtergrond en Actuele Ontwikkelingen................................................................................ 24
2.6.1 Verspreiding en natuurlijke patronen ......................................................................................................................... 24
2.6.2 Historiek en mortaliteit ................................................................................................................................................. 24
3.1 Inleiding: de geschiedenis van de SARS-Cov virussen .............................................................................. 26
3.2 de COVID-19 pandemie ............................................................................................................................. 26
3.2 lessen uit de COVID-19 pandemie over toekomstige pandemiën ............................................................. 27
3.3 Crisisbeheer tijdens een pandemie: waarom niets doen geen optie is ...................................................... 28
3.3.1 niet-farmaceutische interventies .................................................................................................................................. 29
3.3.2 famaceutische interventies ............................................................................................................................................ 31
3.3.2.1 vaccinaties ............................................................................................................................................................. 31
3.3.2.2 Antivirale behandelingen ................................................................................................................................... 32
4.1 de geschiedenis van HIV............................................................................................................................ 33
4.1.1 De oorsprong van HIV ................................................................................................................................................. 33
4.1.2 Verspreiding naar Kinshasa en de wereld ................................................................................................................. 33
4.1.3 eerste herkenning van HIV als aandoening ............................................................................................................... 33
4.1.4 De Wetenschappelijke Doorbraak: Isolatie van het Virus ...................................................................................... 34
4.1.5 HIV en de Afrikaanse Realiteit .................................................................................................................................... 34
4.1.6 de amerikaanse herontdekking van HIV .................................................................................................................... 34
4.2 transmissie van HIV ................................................................................................................................... 34
4.3 virologische inzichten rond HIV ................................................................................................................. 35
4.3.1 eigenschappen van HIV ................................................................................................................................................ 35
4.3.2 mechanisme van de HIV-infectie ................................................................................................................................. 36
4.4 epidemiologische inzichten rond HIV ........................................................................................................ 37
4.4.1 HIV in België .................................................................................................................................................................. 37
4.4.2 HIV wereldwijd .............................................................................................................................................................. 38
4.5 klinische symptomen van HIV ................................................................................................................... 39
4.5.1 ziekteverloop van HIV .................................................................................................................................................. 39
4.5.2 HIV en het wasting-syndroom ..................................................................................................................................... 40
4.6 laboratorium diagnostiek ........................................................................................................................... 40
4.6.1 Evolutie van HIV-testen .................................................................................................................................... 41
4.7 therapie ...................................................................................................................................................... 41
4.7.1 Aangrijpingspunten voor antiretrovirale therapie .................................................................................................... 41
4.7.2 Evolutie van HIV-behandeling ..................................................................................................................................... 42
, 4.8 De strijd tegen HIV: Wereldwijde doelen ................................................................................................... 43
5.1 wat is HPV ................................................................................................................................................. 44
5.1.1 structuur .......................................................................................................................................................................... 44
5.1.2 klinische problematiek .................................................................................................................................................. 44
5.1.2 oorsprong en verspreiding van HPV .......................................................................................................................... 45
5.2 phylogenetische klassificatie van HPV ...................................................................................................... 46
5.2.1 Goedaardige cutane letsels ......................................................................................................................................... 46
5.2.2 Kwaadaardige cutane letsels ....................................................................................................................................... 47
5.2.3 benigne mucosale letsels .............................................................................................................................................. 48
5.2.4 kwaadaardige mucosale letsels ................................................................................................................................... 49
5.3 HPV screening en preventie ....................................................................................................................... 52
6.1 inleiding ..................................................................................................................................................... 54
6.2 herpes simplex type 1 en 2 (HSV1/2) ........................................................................................................ 54
6.3 Varicella zoster virus (VZV) ....................................................................................................................... 56
6.3.1 Primo-infectie: Varicella............................................................................................................................................... 56
6.3.2 Reactivatie: Zona (gordelroos) ................................................................................................................................... 57
6.4 cytomegalon virus (CMV) .......................................................................................................................... 58
6.5 epstein barr virus ....................................................................................................................................... 59
6.6 humaan herpes virus type 6 en 7 (HHV-6/7) ............................................................................................. 60
6.7 humaan herpes virus 8 (HHV-8) ................................................................................................................ 60
7.1 inleiding: .................................................................................................................................................... 62
7.2 Hepatitis alfabet ......................................................................................................................................... 63
7.2.1 hepatitis A (HAV) .............................................................................................................................................. 63
7.2.2 hepatitis B (HBV) ............................................................................................................................................... 63
7.2.3 hepatitis C (HCV) .............................................................................................................................................. 64
7.2.4 hepatitis D (HDV) .............................................................................................................................................. 65
7.2.5 hepatitis E (HEV) ............................................................................................................................................... 65
7.2.6 overige Hepatitis virussen ................................................................................................................................ 66
8.1 inleiding ..................................................................................................................................................... 67
8.2 Rotavirus .................................................................................................................................................... 68
8.2.1 morfologie van het rotavirus ....................................................................................................................................... 68
8.2.2 epidemiologie ................................................................................................................................................................ 68
8.2.3 klinische presentatie en immuniteit .............................................................................................................................. 68
Geneeskunde 2e bachelor
KU LEUVEN 2024-2025
,INHOUDSOPGAVE
1.1 Inleiding: .............................................................................................................................................. 5
1.2 Virale Structuur ............................................................................................................................................. 5
1.2.1 Schaal ................................................................................................................................................................................ 5
1.2.2 Envelloppe ......................................................................................................................................................................... 5
1.2.3 capside ............................................................................................................................................................................... 6
1.2.4 genoom .............................................................................................................................................................................. 6
1.2.5 VIRUS TAXONOMIE: ICTV ............................................................................................................................................ 7
1.3 de virale replicatiecyclus .............................................................................................................................. 7
1.4 diagnosestelling van een virale infectie ...................................................................................................... 8
1.4.1 Rechtstreekse detectie ...................................................................................................................................................... 8
1.4.1.1 Techniek 1: Elektronenmicroscopie ....................................................................................................................... 9
1.4.1.2 Techniek 2: Virale kweek op celcultuur............................................................................................................... 9
1.4.1.3 techniek 3: antigeendetectie .................................................................................................................... 11
1.4.1.4 techniek 4: genoomdetectie ...................................................................................................................... 12
1.4.2 ONRechtstreekse detectie ............................................................................................................................................ 13
2.1 INLEIDING: ............................................................................................................................................. 14
2.1.1 VERSCHIL TUSSEN GRIEP EN VERKOUDHEID .......................................................................................... 14
2.1.2 OVERDRACHT VAN INFLUENZA ..................................................................................................................... 14
Rol van kinderen in de verspreiding ........................................................................................................................... 14
Belang van ventilatie in de bestrijding van griep .................................................................................................... 14
2.2 DE GESCHIEDENIS VAN GRIEP/INFLUENZA ................................................................................... 15
2.3 EIGENSCHAPPEN VAN HET INFLUENZA VIRUS ............................................................................. 15
2.3.1 MORFOLOGISCHE KENMERKEN VAN HET INFLUENZA VIRUS ........................................................ 15
2.3.2 ZIEKTEBEELDEN VAN HET INFLUENZA VIRUS ......................................................................................... 16
2.4 PANDEMIËN ........................................................................................................................................... 17
De Spaanse Griep van 1918 – H1N1 .......................................................................................................................... 17
Aziatische Griep, 1957 .................................................................................................................................................... 18
Hongkonggriep, 1968 ...................................................................................................................................................... 18
De Russische Griep, 1977............................................................................................................................................... 18
De Mexicaanse Griep, 2009........................................................................................................................................... 19
2.4.1 STRATEGIEËN TER BEHEERSING VAN GRIEP ............................................................................................ 19
Effectieve Maatregelen tegen Griepverspreiding ..................................................................................................... 19
2.5 BEHANDELING VAN INFLUENZA ...................................................................................................... 20
2.5.1 ANTIVIRALE MIDDELEN ...................................................................................................................................... 20
2.5.2 HOMEOPATISCHE MIDDELEN .......................................................................................................................... 21
Ocilococcinum: Een Homeopathisch Middel Zonder Werkzame Stoffen ........................................................... 21
2.5.3 VACCINATIE ............................................................................................................................................................ 21
Historische Ontwikkeling van Griepvaccins.............................................................................................................. 21
, Hoe worden griepvaccins gemaakt? ........................................................................................................................... 22
Vaccinatieperiode: ............................................................................................................................................................ 22
2.6 Vogelgriep: Achtergrond en Actuele Ontwikkelingen................................................................................ 24
2.6.1 Verspreiding en natuurlijke patronen ......................................................................................................................... 24
2.6.2 Historiek en mortaliteit ................................................................................................................................................. 24
3.1 Inleiding: de geschiedenis van de SARS-Cov virussen .............................................................................. 26
3.2 de COVID-19 pandemie ............................................................................................................................. 26
3.2 lessen uit de COVID-19 pandemie over toekomstige pandemiën ............................................................. 27
3.3 Crisisbeheer tijdens een pandemie: waarom niets doen geen optie is ...................................................... 28
3.3.1 niet-farmaceutische interventies .................................................................................................................................. 29
3.3.2 famaceutische interventies ............................................................................................................................................ 31
3.3.2.1 vaccinaties ............................................................................................................................................................. 31
3.3.2.2 Antivirale behandelingen ................................................................................................................................... 32
4.1 de geschiedenis van HIV............................................................................................................................ 33
4.1.1 De oorsprong van HIV ................................................................................................................................................. 33
4.1.2 Verspreiding naar Kinshasa en de wereld ................................................................................................................. 33
4.1.3 eerste herkenning van HIV als aandoening ............................................................................................................... 33
4.1.4 De Wetenschappelijke Doorbraak: Isolatie van het Virus ...................................................................................... 34
4.1.5 HIV en de Afrikaanse Realiteit .................................................................................................................................... 34
4.1.6 de amerikaanse herontdekking van HIV .................................................................................................................... 34
4.2 transmissie van HIV ................................................................................................................................... 34
4.3 virologische inzichten rond HIV ................................................................................................................. 35
4.3.1 eigenschappen van HIV ................................................................................................................................................ 35
4.3.2 mechanisme van de HIV-infectie ................................................................................................................................. 36
4.4 epidemiologische inzichten rond HIV ........................................................................................................ 37
4.4.1 HIV in België .................................................................................................................................................................. 37
4.4.2 HIV wereldwijd .............................................................................................................................................................. 38
4.5 klinische symptomen van HIV ................................................................................................................... 39
4.5.1 ziekteverloop van HIV .................................................................................................................................................. 39
4.5.2 HIV en het wasting-syndroom ..................................................................................................................................... 40
4.6 laboratorium diagnostiek ........................................................................................................................... 40
4.6.1 Evolutie van HIV-testen .................................................................................................................................... 41
4.7 therapie ...................................................................................................................................................... 41
4.7.1 Aangrijpingspunten voor antiretrovirale therapie .................................................................................................... 41
4.7.2 Evolutie van HIV-behandeling ..................................................................................................................................... 42
, 4.8 De strijd tegen HIV: Wereldwijde doelen ................................................................................................... 43
5.1 wat is HPV ................................................................................................................................................. 44
5.1.1 structuur .......................................................................................................................................................................... 44
5.1.2 klinische problematiek .................................................................................................................................................. 44
5.1.2 oorsprong en verspreiding van HPV .......................................................................................................................... 45
5.2 phylogenetische klassificatie van HPV ...................................................................................................... 46
5.2.1 Goedaardige cutane letsels ......................................................................................................................................... 46
5.2.2 Kwaadaardige cutane letsels ....................................................................................................................................... 47
5.2.3 benigne mucosale letsels .............................................................................................................................................. 48
5.2.4 kwaadaardige mucosale letsels ................................................................................................................................... 49
5.3 HPV screening en preventie ....................................................................................................................... 52
6.1 inleiding ..................................................................................................................................................... 54
6.2 herpes simplex type 1 en 2 (HSV1/2) ........................................................................................................ 54
6.3 Varicella zoster virus (VZV) ....................................................................................................................... 56
6.3.1 Primo-infectie: Varicella............................................................................................................................................... 56
6.3.2 Reactivatie: Zona (gordelroos) ................................................................................................................................... 57
6.4 cytomegalon virus (CMV) .......................................................................................................................... 58
6.5 epstein barr virus ....................................................................................................................................... 59
6.6 humaan herpes virus type 6 en 7 (HHV-6/7) ............................................................................................. 60
6.7 humaan herpes virus 8 (HHV-8) ................................................................................................................ 60
7.1 inleiding: .................................................................................................................................................... 62
7.2 Hepatitis alfabet ......................................................................................................................................... 63
7.2.1 hepatitis A (HAV) .............................................................................................................................................. 63
7.2.2 hepatitis B (HBV) ............................................................................................................................................... 63
7.2.3 hepatitis C (HCV) .............................................................................................................................................. 64
7.2.4 hepatitis D (HDV) .............................................................................................................................................. 65
7.2.5 hepatitis E (HEV) ............................................................................................................................................... 65
7.2.6 overige Hepatitis virussen ................................................................................................................................ 66
8.1 inleiding ..................................................................................................................................................... 67
8.2 Rotavirus .................................................................................................................................................... 68
8.2.1 morfologie van het rotavirus ....................................................................................................................................... 68
8.2.2 epidemiologie ................................................................................................................................................................ 68
8.2.3 klinische presentatie en immuniteit .............................................................................................................................. 68