Burgerlijk Recht 3
Hoorcollege 1
Zwiepende tak
Ongelukkige samenloop van omstandigheden. Aansprakelijkheid letselschade uit onrechtmatige daad.
Boswandeling, hier was een trap tegen een tak gegeven. De tak zwiepte naar achter en kwam in het
oog van een vriend, deze raakte hierdoor blind. Hoge Raad geeft aan dat niet reeds de enkele
mogelijkheid van een ongeval, als verwezenlijking van een aan een bepaald gedrag inherent gevaar,
dat gedrag onrechtmatig doet zijn, maar dat zodanig gevaar scheppend gedrag slechts onrechtmatig is
indien de mate van waarschijnlijkheid van een ongeval (het oplopen van letsel door een ander) als
gevolg van dat gedrag zo groot is, dat de dader zich naar maatstaven van zorgvuldigheid van dat
gedrag had moeten onthouden. Men had zich van de gedraging moeten onthouden indien hij wist dat
tegen een tak trappen zware letselschade zou veroorzaken.
Jetblast
Vrouw ging kijken bij de vliegtuigen en werd toen weggeblazen en kwam tegen betonnen rand aan. Ze
spreekt vliegveld aan. Vliegveld zegt wij hebben gewoon een vergunning en we kunnen niet
voorkomen dat mensen op het strand gaan liggen. Wij hebben als voorzorgsmaatregel een bord
opgehangen.
Degene die zorg heeft voor een terrein handelt ook onrechtmatig jegens degene die zich niet op dit
terrein bevinden, maar in de directe nabijheid daarvan op een plaats waartoe een op het terrein
voorkomend gevaar zich uitstrekt, indien hij nalaat afdoende maatregelen te nemen. Niet waarschuwen
voor een zelf gecreëerd op zichzelf toegestaan gevaar als verwacht kan worden dat het publiek zich in
de nabijheid zal opstellen vormt een schending van de zorgvuldigheidsnorm. Voor het antwoord op de
vraag of een waarschuwing kan worden beschouwd als een afdoende maatregel met het oog op een
bepaald gevaar is van doorslaggevende betekenis of te verwachten valt dat deze waarschuwing zal
leiden tot een handelen of nalaten waardoor dit gevaar wordt vermeden.
Hiervoor empirisch onderzoek vereist -> wanneer hebben mensen door dat iets echt gevaarlijk is?
Skeelerongeval
Rechtvaardigingsgronden bij onrechtmatige daad? Risico-aanvaarding: vrouw ging skeeleren
(gevaarlijke sport). Vrouw neemt skeelercursus maakt ongelukkige val en overlijdt daardoor.
Ging niet om sport- en spelsituatie!, dus gewone gevaarzitting: aanbieder van de cursus wordt
aansprakelijk gesteld. Het zou misschien anders zijn geweest als de ene skeeler de andere raakt, zij
nemen dan beide deel aan een wedstrijd. Cursusleider wordt betaald om sport te geven via bepaalde
professionele standaarden.
Eurosportief heeft nagelaten om voorzorgsmaatregelen te nemen (factor 4 Kelderluik). Verzuimd om
dringende, op beperking van de gevolgen van een val op het hoofd gericht advies te geven. Een
deskundige moet het goede voorbeeld laten zien en deze had ook geen goede bescherming.
Deskundigheid is hier erg belangrijk. Het was tenslotte een cursus voor beginners.
Gaat er niet zozeer om dat ze een gevaarlijke sport is gaan uitoefenen, dan zou je alles kunnen
verbieden. De organisatie moet er dan wel voor zorgen dat er voldoende maatregelen zijn genomen.
Risico-aanvaarding: in principe maakt het niet uit dat ze een gevaarlijke sport is gaan uitoefenen,
maar wanneer ze ervoor heeft gekozen om bewust geen helm te dragen, zou dit eigen schuld kunnen
zijn. Maar dit is bij de vestigingsfase niet belangrijk. Eigen bijdrage aan de schade kan bij de
begroting wel een rol spelen. Bepaalde percentage eigenschuld kan hiervan worden afgehaald. Het
zou alleen bij de onrechtmatigheid een rol kunnen spelen wanneer je dit kunt versleutelen in factor 1
,-> als het zo onwaarschijnlijk is dat iemand dit gaat doen.
Der Bildtpollen Aanwas BV-Miedema
Dijkbeheerder Bildtpollen heeft uienresten gestort, schapen aten niet alles op. Deel is overgewaaid
naar Miedema’s perceel, maar zijn oogst ging hierdoor niet goed. Zijn uien raakten besmet. Hij spreekt
Bildtpollen aan. Er is sprake van bedrijfsschade, door de mislukte oogst heeft hij gederfde inkomsten.
Er is geen sprake van letselschade en toch doet Miedema een beroep op strijd met maatschappelijke
betamelijkheid en kelderluik-criteria, kan dit (is er wel sprake van een onrechtmatige daad?).
Door te oordelen dat het handelen van Bildtpollen in beginsel als onzorgvuldig kan worden
aangemerkt, omdat een dergelijk handelen de kans op verspreiding van de plantenziekten vergroot,
heeft het hof miskend dat bij de beantwoording van de vraag of er sprake is van handelen in strijd met
hetgeen volgens het ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, niet alleen moet
worden gelet op:
Kans op schade (factor 1 en 2 Kelderluik); maar ook op
Aard van de gedraging (nieuwe factor 5 Kelderluik); => professionele/commerciële setting
speelt een rol. Hier ging het niet om een particulier die niet na een picknick uien laat liggen,
maar om een professional die dit doet.
De aard (aanvulling op factor 3 Kelderluik); en => gaat het om zaakschade, bedrijfsschade etc.?
De ernst van de eventuele schade (factor 3 Kelderluik);
De bezwaarlijkheid (factor 4 Kelderluik); en
Gebruikelijkheid van het nemen van voorzorgsmaatregelen (aanvulling op factor 4 Kelderluik).
Voor het handelen in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer
betaamt, moet niet alleen worden gekeken naar de kans op schade, maar ook naar de aard van de
gedraging, de aard en ernst van de schade en de gebruikelijkheid van de te nemen
voorzorgsmaatregelen.
Literatuur: ook moet worden gelet op de hoedanigheid (nieuwe factor 6 Kelderluik). Gaat het om een
professionele partij, volwassene of kind etc.?
Kelderluik wordt ook toegepast in situaties waarin geen sprake is van gevaarzetting en letselschade -
> Kelderluik revisited. Kelderluik wordt daar niet alleen toegepast, maar ook aangevuld. Norm is in
beweging -> nieuwe gezichtspunten.
Afzinkkelder
Aannemer plaatst afzinkkelder onder een pand, hierbij ontstaat een scheur in de kelderwand. Bij een
buurpand springt de etalageruit hierdoor eruit en de scheurvorming gaat verder. De aannemer heeft
maatregelen getroffen en is weer verdergegaan met de bouw. De verbouwing vond plaats volgens alle
regels, in principe was er zorgvuldig gehandeld.
Dit valt niet onder een rechtsinbreuk. Het is niet zo dat de enkele beschadiging van een de eigendom
van een ander al onzorgvuldig en daarmee onrechtmatig is. Het gedrag zelf moet, ongeacht de
gevolgen, als onrechtmatig worden gezien.
Wel strijd met hetgeen volgens het ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt. De
bouwwerkzaamheden leverden de buren geen voordeel op. De schade van de derden behoort niet
zonder meer tot hetgeen een derde in het maatschappelijk verkeer moet dulden. Het was schade die op
geen enkele manier voorkomen kon worden, dus moet je hiervoor opdraaien –> aannemelijkheid risico
van de schade. Het lag op de weg om zich tegen de aansprakelijkheid van de schade te verzekeren.
Volgens de Hoge Raad was het doel van de verbouwing niet in verhouding tot de aantasting van de
balgen en subjectieve rechten van derden. Dus verwijtbaar.
Arrest roept veel vragen op. Men zegt bijvoorbeeld dat het feit dat je je kon verzekeren niet meeweegt
voor de onrechtmatigheid, maar dat zegt de Hoge Raad hier wel. Dus als er sprake is van een
, aannemelijk risico moet er af worden gezien van een verbouwing? Gaat een beetje richting
risicoaansprakelijkheid.
Hoorcollege 2
Vleesmeesters/Alog
Niet-nakoming overeenkomst als OD jegens derde.
Euroinvest heeft overeenkomst met Alog waarin een verplichting is opgenomen dat er een supermarkt
wordt geëxploiteerd. Hier voldoet Alog aan door onder te verhuren aan Aldi. Ook onderverhuur met
Dumeco en die heeft een onderonderverhuur met Vleesmeesters. Vleesmeesters en Alog hebben dus
zelf geen overeenkomst.
Aldi besluit te vertrekken. Alog pleegt wanprestatie, want kan exploitatiebeding niet nakomen. Gevolg
is dat huurovereenkomst tussen Alog en Euroinvest wordt ontbonden. Vleesmeesters moeten hierdoor
ook weg -> heeft nadeel door vertrek Aldi en daardoor de wanprestatie van Alog tegen Euroinvest.
Kan Vleesmeesters schadevergoeding verhalen op Alog? Hoofdregel is dat contracten alleen werking
tussen partijen hebben. En had Alog het gedrag mede moeten laten bepalen door belangen
Vleesmeesters? Is er een nauwe verbondenheid tussen contracten?
Relevante omstandigheden bij vraag of de overeenkomst een schakel in het rechtsverkeer vormt
waarin de belangen van de onderonderhuurder nauw zijn verbonden:
1. Hoedanigheid van alle betrokken partijen: bijvoorbeeld commerciële partijen
2. Aard en strekking van de desbetreffende overeenkomst (huurovereenkomst vaak met elkaar
verbonden)
3. Wijze waarop belangen van A hierbij zijn betrokken: is er bijvoorbeeld in de overeenkomst
hier rekening mee gehouden? (In voorzien)
4. De vraag of deze betrokkenheid voor B kenbaar was: op het moment van het sluiten van de
overeenkomst, maar dit kan ook nog in een later stadium.
5. De vraag of A erop mocht vertrouwen dat zijn belangen zouden worden ontzien
6. De vraag in hoeverre het voor B bezwaarlijk was met de belangen van A rekening te houden
7. De aard en de omvang van het nadeel dat voor A dreigt en de vraag of van hem kon worden
gevergd dat hij zich daartegen had ingedekt: had je zelf het nadeel kunnen voorkomen door je
hier tegen in te dekken of maatregelen te treffen?
8. De redelijkheid van een eventueel aan A aangeboden schadeloosstelling
A = Vleesmeesters
Vie d’Or annotaite
Reikwijdte aansprakelijkheid voor een beroepsoefenaar is breed. De voor hen geldende
aansprakelijkheidsnorm beschermt niet alleen de rechtspersoon, maar ook derden. De enige beperking
is dat het moet gaan om derden die bij hun beslissingen zijn afgegaan op informatie versterkt door de
beroepsbeoefenaar. De beroepsbeoefenaren dienen namelijk een wezenlijk publiek belang. Gedrag
moet worden getoetst aan dat van een redelijk bekwame en redelijk handelende professional. Het komt
Hoorcollege 1
Zwiepende tak
Ongelukkige samenloop van omstandigheden. Aansprakelijkheid letselschade uit onrechtmatige daad.
Boswandeling, hier was een trap tegen een tak gegeven. De tak zwiepte naar achter en kwam in het
oog van een vriend, deze raakte hierdoor blind. Hoge Raad geeft aan dat niet reeds de enkele
mogelijkheid van een ongeval, als verwezenlijking van een aan een bepaald gedrag inherent gevaar,
dat gedrag onrechtmatig doet zijn, maar dat zodanig gevaar scheppend gedrag slechts onrechtmatig is
indien de mate van waarschijnlijkheid van een ongeval (het oplopen van letsel door een ander) als
gevolg van dat gedrag zo groot is, dat de dader zich naar maatstaven van zorgvuldigheid van dat
gedrag had moeten onthouden. Men had zich van de gedraging moeten onthouden indien hij wist dat
tegen een tak trappen zware letselschade zou veroorzaken.
Jetblast
Vrouw ging kijken bij de vliegtuigen en werd toen weggeblazen en kwam tegen betonnen rand aan. Ze
spreekt vliegveld aan. Vliegveld zegt wij hebben gewoon een vergunning en we kunnen niet
voorkomen dat mensen op het strand gaan liggen. Wij hebben als voorzorgsmaatregel een bord
opgehangen.
Degene die zorg heeft voor een terrein handelt ook onrechtmatig jegens degene die zich niet op dit
terrein bevinden, maar in de directe nabijheid daarvan op een plaats waartoe een op het terrein
voorkomend gevaar zich uitstrekt, indien hij nalaat afdoende maatregelen te nemen. Niet waarschuwen
voor een zelf gecreëerd op zichzelf toegestaan gevaar als verwacht kan worden dat het publiek zich in
de nabijheid zal opstellen vormt een schending van de zorgvuldigheidsnorm. Voor het antwoord op de
vraag of een waarschuwing kan worden beschouwd als een afdoende maatregel met het oog op een
bepaald gevaar is van doorslaggevende betekenis of te verwachten valt dat deze waarschuwing zal
leiden tot een handelen of nalaten waardoor dit gevaar wordt vermeden.
Hiervoor empirisch onderzoek vereist -> wanneer hebben mensen door dat iets echt gevaarlijk is?
Skeelerongeval
Rechtvaardigingsgronden bij onrechtmatige daad? Risico-aanvaarding: vrouw ging skeeleren
(gevaarlijke sport). Vrouw neemt skeelercursus maakt ongelukkige val en overlijdt daardoor.
Ging niet om sport- en spelsituatie!, dus gewone gevaarzitting: aanbieder van de cursus wordt
aansprakelijk gesteld. Het zou misschien anders zijn geweest als de ene skeeler de andere raakt, zij
nemen dan beide deel aan een wedstrijd. Cursusleider wordt betaald om sport te geven via bepaalde
professionele standaarden.
Eurosportief heeft nagelaten om voorzorgsmaatregelen te nemen (factor 4 Kelderluik). Verzuimd om
dringende, op beperking van de gevolgen van een val op het hoofd gericht advies te geven. Een
deskundige moet het goede voorbeeld laten zien en deze had ook geen goede bescherming.
Deskundigheid is hier erg belangrijk. Het was tenslotte een cursus voor beginners.
Gaat er niet zozeer om dat ze een gevaarlijke sport is gaan uitoefenen, dan zou je alles kunnen
verbieden. De organisatie moet er dan wel voor zorgen dat er voldoende maatregelen zijn genomen.
Risico-aanvaarding: in principe maakt het niet uit dat ze een gevaarlijke sport is gaan uitoefenen,
maar wanneer ze ervoor heeft gekozen om bewust geen helm te dragen, zou dit eigen schuld kunnen
zijn. Maar dit is bij de vestigingsfase niet belangrijk. Eigen bijdrage aan de schade kan bij de
begroting wel een rol spelen. Bepaalde percentage eigenschuld kan hiervan worden afgehaald. Het
zou alleen bij de onrechtmatigheid een rol kunnen spelen wanneer je dit kunt versleutelen in factor 1
,-> als het zo onwaarschijnlijk is dat iemand dit gaat doen.
Der Bildtpollen Aanwas BV-Miedema
Dijkbeheerder Bildtpollen heeft uienresten gestort, schapen aten niet alles op. Deel is overgewaaid
naar Miedema’s perceel, maar zijn oogst ging hierdoor niet goed. Zijn uien raakten besmet. Hij spreekt
Bildtpollen aan. Er is sprake van bedrijfsschade, door de mislukte oogst heeft hij gederfde inkomsten.
Er is geen sprake van letselschade en toch doet Miedema een beroep op strijd met maatschappelijke
betamelijkheid en kelderluik-criteria, kan dit (is er wel sprake van een onrechtmatige daad?).
Door te oordelen dat het handelen van Bildtpollen in beginsel als onzorgvuldig kan worden
aangemerkt, omdat een dergelijk handelen de kans op verspreiding van de plantenziekten vergroot,
heeft het hof miskend dat bij de beantwoording van de vraag of er sprake is van handelen in strijd met
hetgeen volgens het ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, niet alleen moet
worden gelet op:
Kans op schade (factor 1 en 2 Kelderluik); maar ook op
Aard van de gedraging (nieuwe factor 5 Kelderluik); => professionele/commerciële setting
speelt een rol. Hier ging het niet om een particulier die niet na een picknick uien laat liggen,
maar om een professional die dit doet.
De aard (aanvulling op factor 3 Kelderluik); en => gaat het om zaakschade, bedrijfsschade etc.?
De ernst van de eventuele schade (factor 3 Kelderluik);
De bezwaarlijkheid (factor 4 Kelderluik); en
Gebruikelijkheid van het nemen van voorzorgsmaatregelen (aanvulling op factor 4 Kelderluik).
Voor het handelen in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer
betaamt, moet niet alleen worden gekeken naar de kans op schade, maar ook naar de aard van de
gedraging, de aard en ernst van de schade en de gebruikelijkheid van de te nemen
voorzorgsmaatregelen.
Literatuur: ook moet worden gelet op de hoedanigheid (nieuwe factor 6 Kelderluik). Gaat het om een
professionele partij, volwassene of kind etc.?
Kelderluik wordt ook toegepast in situaties waarin geen sprake is van gevaarzetting en letselschade -
> Kelderluik revisited. Kelderluik wordt daar niet alleen toegepast, maar ook aangevuld. Norm is in
beweging -> nieuwe gezichtspunten.
Afzinkkelder
Aannemer plaatst afzinkkelder onder een pand, hierbij ontstaat een scheur in de kelderwand. Bij een
buurpand springt de etalageruit hierdoor eruit en de scheurvorming gaat verder. De aannemer heeft
maatregelen getroffen en is weer verdergegaan met de bouw. De verbouwing vond plaats volgens alle
regels, in principe was er zorgvuldig gehandeld.
Dit valt niet onder een rechtsinbreuk. Het is niet zo dat de enkele beschadiging van een de eigendom
van een ander al onzorgvuldig en daarmee onrechtmatig is. Het gedrag zelf moet, ongeacht de
gevolgen, als onrechtmatig worden gezien.
Wel strijd met hetgeen volgens het ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt. De
bouwwerkzaamheden leverden de buren geen voordeel op. De schade van de derden behoort niet
zonder meer tot hetgeen een derde in het maatschappelijk verkeer moet dulden. Het was schade die op
geen enkele manier voorkomen kon worden, dus moet je hiervoor opdraaien –> aannemelijkheid risico
van de schade. Het lag op de weg om zich tegen de aansprakelijkheid van de schade te verzekeren.
Volgens de Hoge Raad was het doel van de verbouwing niet in verhouding tot de aantasting van de
balgen en subjectieve rechten van derden. Dus verwijtbaar.
Arrest roept veel vragen op. Men zegt bijvoorbeeld dat het feit dat je je kon verzekeren niet meeweegt
voor de onrechtmatigheid, maar dat zegt de Hoge Raad hier wel. Dus als er sprake is van een
, aannemelijk risico moet er af worden gezien van een verbouwing? Gaat een beetje richting
risicoaansprakelijkheid.
Hoorcollege 2
Vleesmeesters/Alog
Niet-nakoming overeenkomst als OD jegens derde.
Euroinvest heeft overeenkomst met Alog waarin een verplichting is opgenomen dat er een supermarkt
wordt geëxploiteerd. Hier voldoet Alog aan door onder te verhuren aan Aldi. Ook onderverhuur met
Dumeco en die heeft een onderonderverhuur met Vleesmeesters. Vleesmeesters en Alog hebben dus
zelf geen overeenkomst.
Aldi besluit te vertrekken. Alog pleegt wanprestatie, want kan exploitatiebeding niet nakomen. Gevolg
is dat huurovereenkomst tussen Alog en Euroinvest wordt ontbonden. Vleesmeesters moeten hierdoor
ook weg -> heeft nadeel door vertrek Aldi en daardoor de wanprestatie van Alog tegen Euroinvest.
Kan Vleesmeesters schadevergoeding verhalen op Alog? Hoofdregel is dat contracten alleen werking
tussen partijen hebben. En had Alog het gedrag mede moeten laten bepalen door belangen
Vleesmeesters? Is er een nauwe verbondenheid tussen contracten?
Relevante omstandigheden bij vraag of de overeenkomst een schakel in het rechtsverkeer vormt
waarin de belangen van de onderonderhuurder nauw zijn verbonden:
1. Hoedanigheid van alle betrokken partijen: bijvoorbeeld commerciële partijen
2. Aard en strekking van de desbetreffende overeenkomst (huurovereenkomst vaak met elkaar
verbonden)
3. Wijze waarop belangen van A hierbij zijn betrokken: is er bijvoorbeeld in de overeenkomst
hier rekening mee gehouden? (In voorzien)
4. De vraag of deze betrokkenheid voor B kenbaar was: op het moment van het sluiten van de
overeenkomst, maar dit kan ook nog in een later stadium.
5. De vraag of A erop mocht vertrouwen dat zijn belangen zouden worden ontzien
6. De vraag in hoeverre het voor B bezwaarlijk was met de belangen van A rekening te houden
7. De aard en de omvang van het nadeel dat voor A dreigt en de vraag of van hem kon worden
gevergd dat hij zich daartegen had ingedekt: had je zelf het nadeel kunnen voorkomen door je
hier tegen in te dekken of maatregelen te treffen?
8. De redelijkheid van een eventueel aan A aangeboden schadeloosstelling
A = Vleesmeesters
Vie d’Or annotaite
Reikwijdte aansprakelijkheid voor een beroepsoefenaar is breed. De voor hen geldende
aansprakelijkheidsnorm beschermt niet alleen de rechtspersoon, maar ook derden. De enige beperking
is dat het moet gaan om derden die bij hun beslissingen zijn afgegaan op informatie versterkt door de
beroepsbeoefenaar. De beroepsbeoefenaren dienen namelijk een wezenlijk publiek belang. Gedrag
moet worden getoetst aan dat van een redelijk bekwame en redelijk handelende professional. Het komt
