WERKGROEPOPGAVEN WEEK 1 - PERSOONLIJKE AANSPRAKELIJKHEID
Deze opgaven dient je thuis te maken en de uitwerkingen dien je op papier (dus uitgeschreven of
uitgeprint) aan het begin van de werkgroep te overhandigen aan de werkgroepdocent!
Casus 1
De 43-jarige Frits Fledder uit het Brabantse Waalre is fanatiek amateurwielrenner. Als het weer het
toelaat maakt hij op zondag graag lange fietstochten door het nabijgelegen natuurgebied de
Leenderheide. Zo ook op zondag 11 oktober 2015. Frits fietst een door de ANWB uitgezette fietsroute
die hij al een aantal keer eerder heeft gefietst, en die vanwege de vele rechte stukken waarop je flink
vaart kunt maken vooral bij (amateur)wielrenners populair is. Omstreeks 13.00 nadert Frits een
wildrooster in het fietspad dat toegang geeft tot het begrazingsgebied van op de Leenderheide levende
Schotse Hooglanders. Tot zijn verbazing is het wildrooster afgezet met behulp van rood-wit gestreept
afzetlint dat op drie hoogtes boven het wildrooster is gespannen. De reden van de afzetting is niet
duidelijk. Normaliter fietst Frits altijd gewoon over het wildrooster. Frits kan met zijn racefiets echter
wel naar binnen via het naast het wildrooster gelegen houten toegangshekje voor voetgangers dat
gewoon geopend kan worden. Hij vervolgt zijn weg en nadert enkele minuten later een tweede
wildrooster in het lange rechte fietspad. Hij komt met grote snelheid aanfietsen en ziet te laat dat dit
wildrooster ook is afgezet. Echter niet met rood-wit gestreept afzetlint dat op drie verschillende hoogtes
is gespannen, maar met een lichtbruin touw dat op een hoogte van circa één meter boven het
wildrooster is gespannen. Frits kan niet meer remmen en komt ten val waarbij hij een gebroken enkel
oploopt.
Later blijkt dat de Regiopolitie Brabant-Zuidoost de wildroosters de nacht ervoor omstreeks 2.00 uur
had afgezet na een melding van twee loslopende paarden in het begrazingsgebied op de Leenderheide.
De paarden waren ontsnapt uit een weide van de nabijgelegen manege In Gallop en omdat de politie
bang was dat de paarden op de naast de Leenderheide gelegen A2 zouden belanden, hadden ze
besloten het begrazingsgebied af te zetten. De dienstdoende agenten hadden echter te weinig rood-wit
gestreept afzetlint bij zich om beide wildroosters op dezelfde manier of te zetten. Vandaar dat het
tweede wildrooster was afgezet met een lichtbruin touw.
Vraag 1 (10 punten)
Ziet u mogelijkheden voor Frits om zijn schade te verhalen op de Regiopolitie Brabant-Zuidoost? U
mag de omvang van een eventuele verplichting tot schadevergoeding buiten beschouwing laten.
Allereerst moet gekeken worden of de Regiopolitie Brabant-Zuidoost een onrechtmatige daad heeft
gepleegd (art 6:162 lid 2 BW). In de casus is sprake van strijd met de maatschappelijke zorgvuldigheid.
Eisen onrechtmatigheid:
• Onrechtmatigheid (6:162 lid 2)
• inbreuk op een recht
1
, • strijd met wettelijke plicht
• schending zorgvuldigheidsnorm (wat het maatschappelijk verkeer betaamt)
(e.e.a. behoudens rechtvaardigingsgrond)
• Toerekening (6:162 lid 2)
• Schuld
• krachtens de wet
• krachtens verkeersopvattingen
• Relativiteit (6:163)
• Schade (afd. 6.1.10)
• Causaal verband (6:98)
De zgn. ‘kelderluikcriteria’ geven houvast bij de invulling van dit begrip:
a. De waarschijnlijkheid dat de schade zal ontstaan (je moet rekening houden dat niet iedereen altijd
even oplettend is). Een lichtbruin touw dat zich op circa een meter hoogte boven een veerooster in een
natuurgebied bevindt is niet goed te zien; de kleur van het touw gaat op in de omgeving, en de hoogte
zorgt ervoor dat de meeste mensen letterlijk over het touw zullen kijken. Bovendien is de plek waar het
touw is gespannen een populair fietspad onder wielrenners; de politie had zich hiervan dus bewust
moeten zijn.
b. De aard en omvang van de gevreesde schade. Het is duidelijk dat een gespannen touw voor
gevaarlijke situaties kan zorgen die grote schade kunnen berokkenen (zoals bijvoorbeeld gebroken
botten). Dit is een van de redenen dat de politie doorgaans rood-witte afzetlinten gebruikt.
c. De bezwaarlijkheid van voorzorgsmaatregelen. Het was in dit geval gevaarlijker om geen touw te
spannen, dan om de gok te nemen dat de paarden niet op de snelweg zouden belanden. Echter, het
ongeluk deed zich ’s nachts voor en Frits reed bijna twaalf uur later door het touw. De politie had op en
neer kunnen rijden om een nieuwe rol met afzetlint te halen en het touw in de tussentijd kunnen laten
hangen. Dit was een betere oplossing geweest, die niet bezwaarlijk was omdat het weinig tijd kost,
weinig moeite is en geen extra geld kost.
De aard van de gedraging (is het commercieel, particulier, sport en spel, etc. het gaat om de context van
de gedraging). De politieagenten hangen het lint op in de uitoefening van hun beroep, en hebben
daarmee een hogere zorgplicht dan een willekeurige derde, Ze hebben protocollen waar ze zich aan
moeten houden, en hebben daarmee in strijd gehandeld.
2
Deze opgaven dient je thuis te maken en de uitwerkingen dien je op papier (dus uitgeschreven of
uitgeprint) aan het begin van de werkgroep te overhandigen aan de werkgroepdocent!
Casus 1
De 43-jarige Frits Fledder uit het Brabantse Waalre is fanatiek amateurwielrenner. Als het weer het
toelaat maakt hij op zondag graag lange fietstochten door het nabijgelegen natuurgebied de
Leenderheide. Zo ook op zondag 11 oktober 2015. Frits fietst een door de ANWB uitgezette fietsroute
die hij al een aantal keer eerder heeft gefietst, en die vanwege de vele rechte stukken waarop je flink
vaart kunt maken vooral bij (amateur)wielrenners populair is. Omstreeks 13.00 nadert Frits een
wildrooster in het fietspad dat toegang geeft tot het begrazingsgebied van op de Leenderheide levende
Schotse Hooglanders. Tot zijn verbazing is het wildrooster afgezet met behulp van rood-wit gestreept
afzetlint dat op drie hoogtes boven het wildrooster is gespannen. De reden van de afzetting is niet
duidelijk. Normaliter fietst Frits altijd gewoon over het wildrooster. Frits kan met zijn racefiets echter
wel naar binnen via het naast het wildrooster gelegen houten toegangshekje voor voetgangers dat
gewoon geopend kan worden. Hij vervolgt zijn weg en nadert enkele minuten later een tweede
wildrooster in het lange rechte fietspad. Hij komt met grote snelheid aanfietsen en ziet te laat dat dit
wildrooster ook is afgezet. Echter niet met rood-wit gestreept afzetlint dat op drie verschillende hoogtes
is gespannen, maar met een lichtbruin touw dat op een hoogte van circa één meter boven het
wildrooster is gespannen. Frits kan niet meer remmen en komt ten val waarbij hij een gebroken enkel
oploopt.
Later blijkt dat de Regiopolitie Brabant-Zuidoost de wildroosters de nacht ervoor omstreeks 2.00 uur
had afgezet na een melding van twee loslopende paarden in het begrazingsgebied op de Leenderheide.
De paarden waren ontsnapt uit een weide van de nabijgelegen manege In Gallop en omdat de politie
bang was dat de paarden op de naast de Leenderheide gelegen A2 zouden belanden, hadden ze
besloten het begrazingsgebied af te zetten. De dienstdoende agenten hadden echter te weinig rood-wit
gestreept afzetlint bij zich om beide wildroosters op dezelfde manier of te zetten. Vandaar dat het
tweede wildrooster was afgezet met een lichtbruin touw.
Vraag 1 (10 punten)
Ziet u mogelijkheden voor Frits om zijn schade te verhalen op de Regiopolitie Brabant-Zuidoost? U
mag de omvang van een eventuele verplichting tot schadevergoeding buiten beschouwing laten.
Allereerst moet gekeken worden of de Regiopolitie Brabant-Zuidoost een onrechtmatige daad heeft
gepleegd (art 6:162 lid 2 BW). In de casus is sprake van strijd met de maatschappelijke zorgvuldigheid.
Eisen onrechtmatigheid:
• Onrechtmatigheid (6:162 lid 2)
• inbreuk op een recht
1
, • strijd met wettelijke plicht
• schending zorgvuldigheidsnorm (wat het maatschappelijk verkeer betaamt)
(e.e.a. behoudens rechtvaardigingsgrond)
• Toerekening (6:162 lid 2)
• Schuld
• krachtens de wet
• krachtens verkeersopvattingen
• Relativiteit (6:163)
• Schade (afd. 6.1.10)
• Causaal verband (6:98)
De zgn. ‘kelderluikcriteria’ geven houvast bij de invulling van dit begrip:
a. De waarschijnlijkheid dat de schade zal ontstaan (je moet rekening houden dat niet iedereen altijd
even oplettend is). Een lichtbruin touw dat zich op circa een meter hoogte boven een veerooster in een
natuurgebied bevindt is niet goed te zien; de kleur van het touw gaat op in de omgeving, en de hoogte
zorgt ervoor dat de meeste mensen letterlijk over het touw zullen kijken. Bovendien is de plek waar het
touw is gespannen een populair fietspad onder wielrenners; de politie had zich hiervan dus bewust
moeten zijn.
b. De aard en omvang van de gevreesde schade. Het is duidelijk dat een gespannen touw voor
gevaarlijke situaties kan zorgen die grote schade kunnen berokkenen (zoals bijvoorbeeld gebroken
botten). Dit is een van de redenen dat de politie doorgaans rood-witte afzetlinten gebruikt.
c. De bezwaarlijkheid van voorzorgsmaatregelen. Het was in dit geval gevaarlijker om geen touw te
spannen, dan om de gok te nemen dat de paarden niet op de snelweg zouden belanden. Echter, het
ongeluk deed zich ’s nachts voor en Frits reed bijna twaalf uur later door het touw. De politie had op en
neer kunnen rijden om een nieuwe rol met afzetlint te halen en het touw in de tussentijd kunnen laten
hangen. Dit was een betere oplossing geweest, die niet bezwaarlijk was omdat het weinig tijd kost,
weinig moeite is en geen extra geld kost.
De aard van de gedraging (is het commercieel, particulier, sport en spel, etc. het gaat om de context van
de gedraging). De politieagenten hangen het lint op in de uitoefening van hun beroep, en hebben
daarmee een hogere zorgplicht dan een willekeurige derde, Ze hebben protocollen waar ze zich aan
moeten houden, en hebben daarmee in strijd gehandeld.
2
